przegląd wydarzeń

6

28 stycznia – 14 lutego 2011 * Kurier Galicyjski

ukraiNa Wobec poLski

i Niemiec – zmiaNa

Prezydent

Rzeczypospolitej Polskiej

czy koNTyNuacja?

Warszawa, 16 grudnia 2010 roku

AgNiESZKA SAWiCZ

Uczestnicy i Organizatorzy

konferencji „Ukraina 2010+ – zmiana czy kontynuacja

W dniach 16 i 17 grudnia Anno

w stosunkach z Polską i Niemcami?”

domini 2010, w Warszawie odbyła się

Szanowny Panie Dyrektorze!

jedna z bardziej interesujących konfe-

Dostojni Goście!

rencji, poświęconych problematyce

Szanowni Państwo!

ukraińskiej, która stała się swoistym

zwieńczeniem całorocznych dyskusji.

Jej uczestnicy starali się znaleźć odpo-

Pragnę przekazać serdeczne pozdrowienia wszystkim uczestnikom pol-

wiedź na pytanie „Ukraina 2010+ Zmia-

sko-ukraińsko-niemieckiej konferencji. Witam w Polsce naszych drogich gości

na czy kontynuacja w stosunkach z

ze wschodu i zachodu. Cieszę się, że w gronie wybitnych ekspertów – naszych

Polską i Niemcami?” postawione przez

przyjaciół i partnerów na europejskich drogach – już po raz kolejny odbywa się

organizatorów, Fundację Współpracy

debata nad łączącymi nas wyzwaniami.

Polsko-Ukraińskiej PAUCI, Fundację

Obecne spotkanie przypada na czas szczególny, naznaczony skutkami świato-

im. Heinricha Bölla, Fundację Konrada

wego kryzysu gospodarczego. Doświadcza ich także Unia Europejska. Wspólnota

minister spraw zagranicznych rP radosław Sikorski

Adenauera w Polsce, Polsko-Ukraiń-

jest obecnie skoncentrowana na problemach wewnętrznych i wzmacnianiu kon-

obrany kurs na reformy i integrację eu-

ską Izbę Gospodarczą oraz Agencję

mówienie o dążeniu do europejskości

strukcji Unii. To doniosłe zadanie, bowiem od tego, jak poradzi sobie UE z bieżą-

ropejską. Zwłaszcza, że mentalność sa-

Rozwoju Przemysłu SA. Przedsięwzię-

pozostaje tylko hasłem, nie mającym

cymi wyzwaniami, zależy jej spójność i wiarygodność. Mocna i sprawna UE leży w

mych Ukraińców jest dziś znacznie bar-

cie współfinansowały także Fundacja

przełożenia na rzeczywistość, czego

interesie całej Europy. Tylko taka Wspólnota będzie mogła dalej się rozszerzać.

dziej zachodnia, niż była przed niemal

Współpracy Polsko-Niemieckiej i Mini-

najlepszym przykładem jest fakt, iż

Wyrażamy przekonanie, że UE nie zaniedba rozwijania stosunków z sąsiadami

20 laty i takie są też ich oczekiwania.

sterstwo Spraw Zagranicznych RP.

Ukraińcy nie korzystają praktycznie z

i nie zagubi perspektywy rozszerzenia o państwa, które są na to gotowe.

Prezydent Wiktor Janukowycz

Było to już szóste spotkanie z tego

programów unijnych, zwłaszcza w sfe-

Polska stoi niezmiennie na stanowisku, że we wspólnym europejskim

podczas grudniowego spotkania z kor-

cyklu, jakie miało na celu prezentację

rze tak dziś ważnej dla rozwoju państw,

domu należne miejsce powinni mieć nasi ukraińscy przyjaciele i inne narody

pusem dyplomatycznym zadeklarował,

stanowisk polityków, dyplomatów, eks-

jaką jest edukacja.

że Ukraina postrzega Unię Europejską

pertów, dziennikarzy, przedstawicieli

I choć dyskutantom zwykle daleko

Wschodniej Europy. Pamiętamy o wspólnocie historycznych doświadczeń, jaka

jako optymalną drogę rozwoju i w per-

środowisk opiniotwórczych z Polski,

było do optymizmu, jaki przebijał z wy-

nas łączy w tym regionie. Współpraca polsko-ukraińska może być postrzegana

spektywie wspólny dom, jest też goto-

Niemiec i Ukrainy w kwestii polityki,

powiedzi prezydenta Kwaśniewskiego,

w strategicznym wymiarze. Na zawsze pozostanie wymownym symbolem, że

wa zrobić wszystko, by osiągnąć cel,

prowadzonej przez Kijów i wobec Ki-

iż porażka obozu pomarańczowych

Polska była pierwszym krajem świata, który uznał niepodległość Ukrainy.

jakim jest europejska integracja. Trze-

jowa. Podczas inauguracji odczytano

dała szansę pewnej stabilizacji politycz-

Uważamy, że Ukrainę łączy z państwami UE i Zachodu nie tylko histo-

ba jednak zauważyć, że póki jednak

list prezydenta Bronisława Komo-

nej, czy Adriana Karatnycky`ego z Rady

ria, ale również wspólne europejskie wartości. Niepodległa Ukraina to kraj o

oligarchowie i politycy takie dążenie

rowskiego do uczestników i gości, a

Atlantyckiej w Waszyngtonie, który ak-

szczególnym znaczeniu dla stabilności regionu oraz dla bezpieczeństwa ener-

postrzegają co najwyżej jako sposób

przemówienia wygłosili minister spraw

centował fakt, iż nad Dnieprem rządy są

getycznego UE. Wynika to zarówno z geograficznego położenia, jak i poten-

realizacji partykularnych interesów, a

zagranicznych RP Radosław Sikorski,

jednak sprawowane w inny sposób niż

cjału tego państwa. Jako sąsiad Ukrainy i kraj uczestniczący w kształtowaniu

perspektywa europejska jest deklara-

prezydent Polski w latach 1995-2005

w Rosji i wciąż jest tam miejsce na dys-

unijnej polityki, czego wyrazem będzie polska prezydencja w UE — pragniemy

cją niejako wymuszoną przez społe-

Aleksander Kwaśniewski oraz pierw-

kurs polityczny, to jednak nikt nie wątpił,

przyczyniać się do tego, by Ukraina była coraz mocniej włączana w proce-

czeństwo na władzach i potentatach

szy prezydent Ukrainy Leonid Kraw-

iż mowa jest o relacjach z państwem,

sy europejskie. Szczególną rolę ma tu do odegrania Partnerstwo Wschodnie.

gospodarczych, jakim wciąż bliżej jest

czuk. Wśród gości znaleźli się między

które zajmuje ważne miejsce na mapie

Polsko-ukraińska współpraca jest ważna i potrzebna, niezależnie od tego, kto

do Rosji i jakie nie prezentują jednoli-

innymi Susan Stewart, Alyona Get-

Europy i o ugruntowanie pozycji które-

aktualnie sprawuje władzę w Kijowie czy Warszawie. Ukrainę w jej zachodnich

tego pomysłu na własny kraj i strate-

manchuk, Maria Przełomiec, Krzysztof

go należy zabiegać. Zwłaszcza, że jak

aspiracjach wspierali wszyscy poprzedni prezydenci Rzeczypospolitej. Ja rów-

gicznego myślenia, to wciąż otwarta

Bobiński, Reinhard Butikofer, Mychajło

podkreślano, zajmuje ono trudną geo-

pozostaje kwestia realności urzeczy-

Gonchar, Adrian Karatnycky, Nico Lan-

nież mam świadomość tego wyzwania i chcę wnieść wkład w to wielkie dzieło.

politycznie pozycję kraju „pomiędzy”,

wistnienia tych deklaracji. Trzeba się

ge, Janusz Onyszkiewicz, Jacek Pie-

w tym pomiędzy Moskwą a Brukselą,

Przy podejmowaniu wyzwań szczegółowych, warto też pamiętać o uniwersa-

tu zgodzić z uczestnikami konferencji,

chota, Andrij Portnov, Dariusz Rosati,

którego wyłączenie spoza grona pod-

liach. Fundamentem Unii są wartości demokratyczne. W Brukseli i poszczegól-

iż to rok 2011 będzie tym, który wyzna-

Adam Rotfeld, Keith Smith, Marcin

miotów decydujących o losach konty-

nych stolicach państw unijnych ceni się to, że Ukrainę, spośród innych państw

czy przyszłość polityki Ukrainy. Polity-

Święcicki, Jurij Szczerbak.

nentu mogłoby stać się prostą drogą do

Europy Wschodniej, zawsze wyróżniało zaawansowanie we wprowadzaniu

ki, w której wciąż brak jest wyraźnego

Wystąpienia i dyskusje, toczone

politycznego niebytu.

demokratycznych reguł. Dlatego tak ważne jest dalsze umacnianie demokracji

miejsca dla Polski.

w poszczególnych panelach, pozwoliły

Wyraźnie przy tym akcentowano

i praworządności.

Po pomarańczowej rewolucji do-

poznać opinie uczestników nie tylko w

potrzebę przeprowadzenia nad Dnie-

Integracja europejska jest procesem coraz bardziej zaawansowanym.

radcą do spraw europejskich Wiktora

kwestii wyraźnego prorosyjskiego zwro-

prem szeroko zakrojonych reform,

Przed Ukrainą stoi wielkie wyzwanie kontynuowania transformacji — gospodar-

Juszczenki został były ambasador

tu w polityce zagranicznej Kijowa, sła-

w tym gospodarczych, sądowych,

czej, instytucjonalnej i politycznej. Jeśli Ukraina będzie chciała być członkiem

Niemiec Dietmar Stuedemann, choć

bości opozycji, ale także niepokojącego

emerytalnych, podatkowych. Ich brak,

Unii — takiej Unii, jaka wyłania się ze zmagań ze współczesnymi problemami

jak zauważył Adam Rotfeld mogły tę

naruszania na Ukrainie wolności słowa

w połączeniu ze spadkiem dochodu

— wysiłek integracyjny po stronie Ukrainy zapewne przybierze jeszcze większą

funkcję pełnić równocześnie dwie oso-

i praw człowieka. Zjawiska i procesy,

narodowego, poziomu inwestycji za-

skalę niż podczas negocjacji Polski i innych krajów przed rokiem 2004. Atutem

by, Polak i Niemiec. W 2010 roku, gdy

zachodzące w tym kraju coraz czę-

granicznych, wzrostem długu państwa

Ukrainy, świadczącym o jej determinacji, dobrej woli i możliwościach, są bez

w czasie narady z ambasadorami pre-

ściej postrzegane są jako zapowiedź

i wszechobecną korupcją, jest dziś bo-

wątpienia ostatnie sukcesy we współpracy z instytucjami międzynarodowymi.

zydent Janukowycz wymieniając part-

autorytaryzmu, łącząc, jak podkreślił

wiem jedną z największych bolączek,

Nowe władze Ukrainy deklarują, że niezmiennym strategicznym celem

nerów strategicznych pominął Polskę,

minister Sikorski, reformatorski zapał z

ugruntowując społeczne niezadowole-

raz jeszcze można było przekonać się,

oznakami zmniejszania szacunku dla

nie i słabość kraju. Przy tym, na plan

Ukrainy jest przyszłe członkostwo w Unii Europejskiej. Widoczne jest wzmoże-

jak daleko jest z Kijowa do Warszawy.

demokracji. Kroki, jakie zdaniem Su-

pierwszy w rozważaniach, poświę-

nie aktywności w negocjacjach, dotyczących nowej umowy stowarzyszeniowej

Przed Polską stoi teraz szczegól-

san Stewart z berlińskiej Fundacji na

conych ekonomii wysuwano kwestie

Ukraina — UE. Ukraina rozpoczyna realizację poważnego programu reform

nie trudne zadanie odbudowania swo-

rzecz Nauki i Polityki, podejmowane

strefy wolnego handlu między Ukrainą

ekonomiczno — społecznych. Istotnym jego założeniem jest czerpanie z roz-

jej pozycji w gronie partnerów Ukrainy,

są w celu ugruntowania dominacji

a Unią Europejską, reżimu bezwizo-

wiązań unijnych i dążenie do unijnych standardów, także w wymiarze szczegól-

ułożenia stosunków z nową władzą

Partii Regionów, sprawiły, że parlament

wego, współpracy energetycznej oraz

nie istotnej reformy samorządowej. Oddanie władzy wspólnotom lokalnym było

i z głową sąsiedniego państwa. Czas

stał się instytucją podpisującą wszystkie

kontaktów na tej szeroko rozumianej

w latach 90-tych jednym z filarów polskiej transformacji.

odpowiedzenia na pytanie, postawio-

decyzje prezydenta, a demokracja jest

płaszczyźnie z Polską i Niemcami,

Obecne zmęczenie rozszerzeniem, jakie daje się zauważyć wśród niektórych

ne przez Aleksandra Kwaśniewskie-

wciąż bardziej systemem fasadowym,

a także Rosją. Rozdźwięk pomiędzy

społeczeństw Unii Europejskiej, nie powinno krajom Wschodniej Europy odbierać

go – czy bliżej nam samym do Moskwy

dopuszczającym krytykę na warunkach

podpisaniem przez Kijów szeregu stra-

reformatorskiego zapału. Polska to kraj sukcesu dlatego, że uwierzył w głęboki

czy nad Dniepr. Ukraińcy z kolei, powinni

rządzących, niż autentycznym. Syste-

tegicznych umów o charakterze gospo-

sens integracji europejskiej i od samego początku podzielał wartości Zachodu.

wykorzystać jak najlepiej dwie nastę-

mem siły, nie prawa, jak zauważył Jurij

darczym z Moskwą czy przedłużenie

Perspektywa członkostwa dopingowała nas do ciężkiej pracy i wytrwałości.

pujące po sobie prezydencje unijne,

Szczerbak, przy tym takim, w którym

stacjonowania w Sewastopolu rosyj-

Zadaniem naszego pokolenia jest nie dopuścić, by obecna granica UE

Węgier i Polski, państw przychylnych

zdaniem dyrektora Instytutu Polityki

skiej Floty Czarnomorskiej, skonfron-

wytyczyła trwałe podziały w Europie. Jest w naszym wspólnym interesie, aby

ukraińskim dążeniom. Stąd też wyni-

Światowej w Kijowie Alyony Getman-

towane z deklarowanym kierunkiem

unijny obszar bezpieczeństwa, dobrobytu i współpracy obejmował kolejne eu-

ka waga konferencji takich, jak „Ukraina

chuk, Ministerstwo Spraw Zagranicznych

prozachodnim w polityce zagranicznej,

ropejskie kraje i narody. Jestem przekonany, że rozumiemy to tak samo dobrze

2010+ Zmiana czy kontynuacja w stosun-

jest wykonawcą decyzji administracji pre-

skłonił do rozważań, czy Ukraina dziś

kach z Polską i Niemcami?”, będących nie

zydenta, nie inicjatorem działań.

w ogóle prowadzi jednolitą i przemy-

nad Wisłą, Dnieprem i Szprewą.

tylko forum wymiany myśli, ale też for-

Paneliści wystrzegali się jednak

ślaną politykę w tym zakresie i jakie

Dziś Unia ma swoje problemy do rozwiązania, Ukraina zaś swoje. Dlatego

mułowania konstruktywnych wniosków.

prostych schematów, oceniając ukra-

są motywy takiego postępowania jej

starajmy się myśleć o integracji Ukrainy jako o biegu długodystansowym. Długa

I być może przyczynią się one do

ińską politykę, do czego zachęcał

władz. I jakie będą ich dalsze kroki.

droga, jaka jest do pokonania, nie powinna zniechęcać. Sądzę, że po prostu

tego, iż nie ziści się wielokrotnie przy-

szczególnie redaktor „Ukrainy Moder-

Ciężar swoistego podsumowania

wymaga ona rozsądnego gospodarowania siłami czy określenia priorytetów na

woływana w Warszawie opinia Nikity

nej” Andrij Portnov. Z jednej strony bo-

tych kwestii wziął na swoje barki pierw-

poszczególnych etapach. Niedawno odbyły się w Warszawie popularne zawo-

Michałkowa, iż w ciągu 10 lat Ukraina i

wiem, uproszczeniem jest przypinanie

szy prezydent niepodległej Ukrainy,

dy sportowe — tradycyjny maraton warszawski. Zwyciężyła w nim Ukrainka,

Rosja staną się jednym państwem. Ani

władzy etykiety prorosyjskości, zwłasz-

Leonid Krawczuk. Krytycznie odniósł

mieszkanka Kijowa. Potraktujmy to jako dobrą wróżbę. Głęboko wierzę, że

Ukraińcy, ani Niemcy, ani Polacy tego

cza w sytuacji, kiedy faktycznie ludzie

się on do dokonań swoich następców

również na mecie w Brukseli ukraińskie proeuropejskie dążenia uwieńczone

wyraźnie nie pragną. Lecz czy wszyscy

tacy jak minister Tabacznyk raczej

– zwrócił uwagę na brak ciągłości w

zostaną spektakularnym sukcesem.

– odpowiedź na to pytanie przyniesie

podtrzymują swymi decyzjami poczu-

realizowanej polityce i wyraził nadzie-

prezydentura Wiktora Janukowycza.

cie zagrożenia rusyfikacją. Z drugiej,

ję, że obecne władze zdołają utrzymać