27

Kurier Galicyjski * 15 – 28 lutego 2011

hodoWca arab W –

W historii c.k. Galicji niepoślednią rolę

odgrywali Podolacy – konserwatywne

stronnictwo polityczne ziemian Galicji

Leszek cieński

Wschodniej lat 1867-1914. W poprzednich

numerach Kuriera Galicyjskiego przedsta-

wiliśmy historię tego ugrupowania. Poni-

żej kontynuujemy cykl artykułów poświę-

conych biografiom jego najwybitniejszych

przedstawicieli. Zapraszamy do lektury!

oraz Wydziału Galicyjskiego Towa-

rzystwa Kredytowego Ziemskiego w

Horodle. Był założycielem doskonale

prosperującej kasy reiffeisenowskiej.

Galicja słynęła ze swoich stadnin.

W 1877 r. na terenie Galicji było 103

stadniny, zaś w pozostałych austriac-

kich krajach koronnych wszystkich

Horodenka na starej fotografii

stadnin razem wziętych było 43. Gali-

cja zetem była głównym rezerwuarem

nia ekonomicznego wsi i miasteczek”

skie powstało dopiero w 1845 r.), sta-

koni do armii austriackiej. Jednak

Herb Pomian

w Galicji, a szczególnie we wschodniej

rał się upowszechniać w kraju dobre

znawcy twierdzili – jak pisał Bolesław

arTUr górsKI

części kraju. W 1989 r. złożył wniosek,

wzorce hodowli koni. Działalność ta

Prus o galicyjskich stadninach – „że

aby Wydział krajowy co roku lustrował

przyniosła mu powszechne uznanie

Polskie ziemiaństwo jest nieroze-

szkoła rolnicza w Horodence, która mia-

tak znakomicie rozwinięta hodowla

każdą Radę powiatową. Zauważał, że

wśród galicyjskiej braci szlacheckiej.

rwalnie związane nie tylko z uprawą

ła zadanie kształcić młodzież wiejską na

jest nie tylko owocem dokładnego

personel urzędniczy Wydziałów powia-

Wziął także udział w ankiecie przepro-

ziemi, ale także z hodowlą koni. Jak

pomocników gospodarczych dla mniej-

rozeznania potrzeb chwili obecnej,

towych nie zawsze składa się z ludzi

wadzonej wśród najlepszych hodow-

pisał Kajetan Abgarowicz, „klacze

szych folwarków i gospodarzy włościań-

ile raczej gustem, odziedziczonym

fachowych i do jego pracy można mieć

ców koni, w wyniku której ugruntowa-

wszystkich szlachetnych stad w więk-

skich, została wyposażona na własność

po rycerskich ojcach przez potom-

wiele zastrzeżeń. „Czując nad sobą

ła się opinia, że „tylko za pomocą krwi

szości składały się ze wschodniopol-

w ok. 30 morgów pola, co umożliwi im

stwo, nie bardzo lubiące namyślać

taką kontrolę fachową – przekonywał

gorącej da się podnieść i podtrzymać

skiej rasy, czyli półkrwi arabskiej i kry-

zdobycie praktycznego wykształcenia.

się i rachować”. Co prawda Cieński z

– urzędnicy Wydziałów powiatowych z

chów koni” w Galicji.

te były ogierami arabskimi”. Jednym

Dotychczas szkoła posiadała zaledwie

namiętnością podchodził do hodowli

tym większą usilnością staraliby się o

Został posłem na Sejm krajowy w

z największych znawców koni wśród

ogród 3-morgowy, „w którym – jak za-

koni, ale jednak starał się „namyślać”

sumienne wykonywanie swoich obo-

1897 r., obejmując wakujący mandat

Podolaków, a zarazem właścicielem

pewniał innych posłów – robią tylko

i „rachować”.

wiązków, którym często z braku facho-

30 lipca. Wybrany z kurii mniejszej

stadniny arabów w Oknie, był Leszek

doświadczenia, a nie mają sposob-

W Oknie z upodobaniem zajmował

wego pouczenia nie są w stanie mimo

własności w obwodzie kołomyjskim

Cieński. Ten polityk i gospodarz w jed-

ności wyrobić sobie pojęcie o gospo-

się hodowlą koni czystej krwi arabskiej.

najlepszych chęci należycie odpowie-

zdobywał tam mandat także w kolej-

nej osobie cenił araby nie tylko za ich

darstwie, o tym, jak się gospodarstwo

Nie była to tak duża i sławna stadnina

dzieć. W szczególności kontroli takiej

nych wyborach, w latach 1901 i 1908.

piękno, ale także ze względu na ich

prowadzić powinno”. Sam Cieńsi w

jak choćby stadniny: jarczowiecka pod

potrzebuje rachunkowość i kasowość

Zasiadał w komisjach: komasacyjnej,

przydatność do uszlachetniania innych

szkole tej był egzaminatorem.

Zborowem, należąca do familii Dzie-

Wydziałów powiatowych”.

administracyjnej (przez pewien czas

odmian koni, które były hodowane na

Jednym z głównych problemów

duszyckich, Sanguszków w Sławucie

Zajmował się pilnie sprawami

był jej sekretarzem), gminnej i kredytu

terenie zaboru austriackiego. Swoją

Galicji były nieuregulowane rzeki,

na Wołyniu czy Rzewuskich w Sawra-

oświatowymi. W 1902 r. był jednym

włościańskiego. W 1907 r. został wy-

działalnością hodowlaną, ale przede

które systematycznie wylewały na du-

niu na Podolu. Jednak powszechnie

z autorów rezolucji, w której posłowie

brany rewidentem sejmowym. Choć

wszystkim biorąc aktywny udział w

żych obszarach, powodując znaczne

uważano, że stadnina w Oknie była

złożyli wniosek, aby rząd niezwłocznie

Leszek był starszy od Tadeusza o 5

pracach komisji hodowli koni przy To-

szkody materialne. W 1908 r. Cieński

prowadzona wzorowo. Cieński, który

przystąpił do zakładania seminariów

lat, to jednak młodszy brat wybił się

warzystwie Rolniczym Galicyjskim, w

wystąpił z wnioskiem, by Wysoki Sejm

uważał, że „krew arabska jest nie-

nauczycielskich w małych miastecz-

politycznie i gdy pełnił funkcję preze-

sposób istotny przyczynił się do pod-

zawezwał Rząd, aby bezzwłocznie

oceniona”, był dumny z tego, że jego

kach, albo nawet po wsiach Galicji

sa Rady Narodowej, Leszek był jego

niesienia hodowli koni w całej Galicji.

przystąpił do wykonania robót regula-

stadnina była źródłem pięknego ma-

(osobiście dopisał do wniosku, aby

zaufanym współpracownikiem.

Leszek Cieński herbu Pomian, brat

cyjnych na rzece Prut. „Prut rozlewa

teriału hodowlanego. Nie mogło być

domagano się także „seminarium

Miał świadomość, że w jego

Tadeusza, urodził się 25 maja 1851 r.

się bardzo szeroko zasilany potokami

inaczej, skoro konie orientalne tak są

żeńskiego we wschodniej Galicji”). W

okręgu wyborczym jest bardzo silny

w Oknie k. Horodenki. Jego ojcem był

górskimi i przy każdej większej ulewie

wyrobione „wiekową gimnastyką” po

swoim wystąpieniu przekonywał, że

element ruski i uważał, że w Sejmie

Ludomir Cieński, polityk i ziemianin

niszczy chaty, grunty zabiera i zamula

twardych skałach i spiekłych piaskach

bardzo wiele jest nauczycielek, ale

reprezentuje także Rusinów, którzy

wschodnio-galicyjski, który nie tylko

brzegi. Przeto należałoby w jak naj-

pustynnych, że żaden jego angielski

seminariów żeńskich za mało i dlatego

również na niego głosują. Z tej pozycji

zadbał o wykształcenie syna, ale tak-

krótszym czasie zapobiec, aby Prut

kuzyn „nie zniesie tak hartownie”

jest bardzo wiele nauczycielek niewy-

krytykował też posłów ukraińskich, któ-

że o jego późniejszą karierę politycz-

nie zrobił takich spustoszeń” – prze-

wszelkich niedostatków i niewygód.

kwalifikowanych, co bardzo obniża po-

rzy przypisywali sobie wyłączny man-

ną. Leszek szkołę średnią ukończył w

konywał do swego wniosku.

Ta generacjami wyrobiona odporność

ziom edukacji. „Jest przecież głównym

dat do reprezentowania ludu ruskiego.

Stanisławowie, a następnie, w latach

W 1912 r. z powodów zdrowot-

i niedostatek, te znacznie mniejsze

zadaniem naszym (…) żebyśmy tę

W 1901 r. apelował do nich: „Jeżeli jest

1870-1873 studiował na prestiżowej,

nych Leszek Cieński wziął urlop od

niż u konia angielskiego wymogi,

szkołę postawili na takiej wyżynie, na

waszym obowiązkiem zastępować ten

wiedeńskiej Akademii Eksportowej.

prac parlamentarnych na cały czas

stały się u konia orientalnego „zaletą

takim piedestale, ażeby ten włościa-

lud, to dbajcie o dobro jego, nie róbcie

Był bardzo zaangażowany w spra-

trwania sesji sejmowej. Nie wrócił

do pewnego stopnia dziedziczną”, co

nin, który dziś jeszcze jest niechętnie

rozdziału między społeczeństwem pol-

wy lokalne. Przez 35 lat piastował funk-

już do zdrowia i swych obowiązków.

miało zachęcić galicyjskie ziemiań-

usposobiony dla szkoły, zrozumiał,

skim i ruskim, bo wiecie sami, że prze-

cję wójta gminy Okno (wcześniej przez

Zmarł 29 stycznia 1913 r. Wspomi-

stwo i chłopów do ich kupowania.

że się wszystko czyni, ażeby dziecku

cie ten lud ruski nie może się obejść

wiele lat wójtem gminy Okno był jego

nając zmarłego w Sejmie ówczesny

Cieński zajmował się nie tylko

jego dać oświatę, która mu będzie

bez życzliwego poparcia ze strony

ojciec Ludomir). Był członkiem Rady

Marszałek krajowy Adam Maria hr.

hodowlą „arabów” i handlem nimi, ale

podporą w życiu, w wszelkiej biedzie

społeczeństwa polskiego”.

powiatowej, a następnie został wybra-

Gołuchowski powiedział, iż Cieński

także jako członek komisji hodowli

i nędzy”.

Jak zauważał Marian Tyrowicz,

ny marszałkiem powiatu horodelskie-

był „niezmordowany w pracy dla kraju

koni przy Towarzystwie Rolniczym Ga-

W 1904 r. wystąpił z wnioskiem

wszedłszy do Sejmu krajowego Cień-

go (objął tę funkcję po ustąpieniu jego

naszego” i służył innym posłom „za

licyjskim z siedzibą we Lwowie, działa-

do Wydziału krajowego, ponawianym

ski „był na jego terenie jednym z naj-

ojca). Ponadto uczestniczył w pracach

wzór wszystkich cnót obywatelskich”.

jącym w Galicji wschodniej już od 1829

w kolejnych latach, aby krajowa niższa

gorliwszych orędowników podniesie-

Wydziału powiatowego horodelskiego

kG

roku. (Towarzystwo Rolnicze Krakow-

SpotKanie opłatKowe w DRohobycZu

List do redakcji

Szczególnym wydarzeniem było

się języka polskiego. W ramach za-

sywnej nauki języka polskiego, prowa-

W dniu 16 stycznia 2011 r. w ra-

Kowalewski, delegacje miast partner-

odczytanie listu rektora Uniwersytetu

inaugurowanej współpracy, studenci

dzone przez lektorów Uniwersytetu Ślą-

mach noworocznych spotkań polonij-

skich oraz sponsorzy akcji letnich dla

Śląskiego w Katowicach, prof. dr hab.

i pedagodzy z Drohobycza będą mieli

skiego w Katowicach dla uczestników

nych odbyło się spotkanie opłatkowe

dzieci i młodzieży z Bielska i Korbie-

Zbigniewa Banysia, w którym potwier-

możliwość korzystania z programu

zajęć fakultatywnych, które odbędą się

dla Polaków w Drohobyczu. Spotkanie

lowa. Uniwersytet Śląski w Katowi-

dził ustanowienie patronatu naukowe-

podwyższania kwalifikacji. Również

w terminie do końca maja br., połączone z

zostało zorganizowane w auli Szkoły

cach reprezentowała dr Aleksandra

go nad zajęciami fakultatywnymi z ję-

swą pomoc zadeklarował pan Jerzy

projekcjami polskich filmów oraz bajek.

Średniej nr 2. Poprzedziła je uroczysta

Achtelik – zastępca dyrektora Szkoły

zyka polskiego w drohobyckiej Śred-

Kowalewski, uczestniczący w procesie

Natomiast w okresie wakacji zostaną

suma w kościele św. Bartłomieja.

Języka i Kultury Polskiej.

niej Szkole nr 2. Pisemne gratulacje

certyfikacji znajomości języka polskie-

zorganizowane krótkie pobyty w Polsce,

Oprócz polskiej społeczności Dro-

Po raz pierwszy goszczono de-

przesłała prof. dr hab. Jolanta Tambor

go na Ukrainie. Nauczycielki prowadzą-

celem poznania polskiej kultury i historii.

hobycza, przybyli na nie liczni goście

legację z Polskiego Towarzystwa

– dyrektor Szkoły Języka i Kultury

ce naukę języka polskiego w szkole nr 2

Delegacja miała okazję spotkania

ze środowisk i stowarzyszeń polskich

Szkolnego „Oświata” w Berlinie w

Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w

panie Liliana Buń oraz Danuta Ostrow-

z uczestnikami zajęć fakultatywnych,

obwodu lwowskiego oraz goście z za-

osobach wiceprezesa Ferdynanda

Katowicach.

ska zostaną włączone przez placówkę

a przedstawiony poziom posługiwa-

granicy – w tym przedstawicie Górno-

Domaradzkiego oraz skarbnika Kry-

Uniwersytet Śląski w Katowicach

uniwersytecką do indywidualnych pro-

nia się językiem polskim potwierdził

śląskiego Oddziału Stowarzyszenia

stiana Cichowskiego, którzy mieli

prowadzi zajęcia edukacyjne dla Po-

gramów podnoszenia kwalifikacji.

nam wszystkim zasadność realizacji

„Wspólnota Polska” w Katowicach,

okazję zapoznać się z tradycją oraz

lonii rozsianej po całym świecie oraz

Współprace edukacyjną zainaugu-

tego projektu.

Koła Śląskiego Stowarzyszenia Przy-

zwyczajami świątecznymi na Ziemi

dla setek obcokrajowców, uczących

rują trzy dziesięciodniowe kursy inten-

jaciół Ziemi Drohobyckiej, pan Jerzy

Drohobyckiej.

alicja Brzan-Kloś