29

Kurier Galicyjski * 15 – 28 lutego 2011

Gdy ktoś kocha różę…

róża, jest przeciwstawiana kochance:

„Nie jesteś dla mnie tymianek ni róża/

Ani też „czuła pod miesiącem chwila”–/

JUlIa łOKIeTKO

Lecz ciemny wiatr,/ Lecz biały mróz”.

Miłość nie unosi poety w wir romantycz-

bie pszczoły”. Miłość tym jest cenna,

raj, kiedy twoje imię/ ktoś wymówił

odbite/ dwie cerkwie/ pełne łez”. Z

róża jest jednym z naj-

nych marzeń, ale zmusza żyć pełnią

że nadaje smak życiu. Czy osiągnę-

przy mnie głośno,/ tak mi było, jakby

każdym słowem wiersza, duszę czy-

starszych, najukochańszych

życia i maksymalnie odczuwać wszyst-

libyśmy słodycz poznania, jeśliby nie

telnika wypełnia cichy smutek. Każdy

róża/ przez otwarte wpadła okno”.

i najbardziej wielostronnych

kie jego strony, zwłaszcza ból. Zawsze

gorycz upadków? Porównanie róży do

przecież miał w swym życiu bajecz-

Opis niespodziewanego szczęścia

w swej istocie symboli miło-

wierny cielesności, Grochowiak daje

pszczół jest wspaniałą odpowiedzią na

ną miłość, która podobnie do bajki

zachwyca nas swą czułością. Cóż

ści. Bogactwo znaczeniowe

nam kwintesencję miłości zmysłowej:

to pytanie. Kolce, podobnie do jadu,

nie urzeczywistniła się i o której, jak

może być piękniejszego od miłości,

symbolu jest dość specyficz-

„Jest skwar, co ciała kochanków spo-

przynoszą korzyść – dzięki nieszczę-

o ulubionej bajce, wspomina się z

zjawiającej się równie nieoczekiwanie,

ne, gdyż rozwijał się on dyna-

piela;/ Jest taki skwar./ Jest śmierć, co

ściu poznajemy szczęście, ku miłości

drżeniem serca. A może bajka się nie

jak róża. Imię ukochanej osoby brzmi

micznie i wzbogacał w ciągu

oczy kochanków rozszerza;/ Jest taka

prowadzi droga przez zwątpienie, ból

skończyła i wystarczy uwierzyć w nią,

bajecznie, ale jedynie jeśli miłość jest

wszystkich epok historycz-

śmierć”. Poeta z czułym żalem patrzy

pobudza skostniałą duszę.

aby stała się rzeczywistością?

szczęśliwa. Czar może prysnąć kiedy

nych. specyfika ta polega na

na ukochaną. Róża miłości w jego

Różę w twórczości ludowej często

Dwa oblicza ma róża w wierszu

zjawia się konflikt i obecność ukocha-

utrwalaniu w harmonicznej

poezji jest różą śmierci, która „oczy

przeciwstawia się pokrzywie. Przysło-

Wisławy Szymborskiej „Przy winie”.

nego przytłacza: „Dziś, kiedy jesteśmy

jedności wykluczających się

kochanków rozszerza” na poznanie

wie głosi: „W domu pokrzywa, róża

Jest ona symbolem bohaterki i obra-

razem,/ odwróciłam twarz ku ścianie./

nawzajem znaczeń. Nie nisz-

niepostrzeżonych za życia wartości

za domem”. Kiedy długo się jest ze

zuje ewolucję zakochanej duszy. Kie-

Róża? Jak wygląda róża?/ Czy to

czy to jednak spójności sym-

i zrozumienie własnych uczuć. Po

sobą w małżeństwie, często traci się

dy kogoś kochasz, to przestajesz być

kwiat? A może kamień?”. Jeśli poddać

bolu, a przeciwnie – kształtu-

śmierci możliwym też jest szczęście

smak miłości. Rutyna codzienności

sobą. Bohaterka uważa siebie za nie-

wątpliwościom uczucia, to całe piękno

je ją.

absolutne. Stanisław Grochowiak był

Jako symbol słodkiej miłości wystę-

dławi namiętność, a niezrozumienie

prawdziwą: „Pozwoliłam się wymyślić/

świata zniknie. Róża jest tu symbolem

„poetą przeklętym” i ziemską miłość

puje róża w tradycji chrześcijańskiej. W

rodzi kłótnie i żal. Nie każdy zdolny

aż do krwi”. Kochanek ciągle ją kształ-

serca – wczoraj przepełniała je miłość,

miał przeklętą, bowiem jego wybranka

„Pieśni nad pieśniami” ukochaną ko-

jest odrodzić z popiołu dawne uczu-

tuje i zmienia: „Spojrzał, dodał mi uro-

dziś stało się kamienne. Ciężko jest

– poetka Helena Poświatowska, była

bietę określa się mianem „róża Saro-

cia. Często się wydaje, iż już wszyst-

dy,/ a ja wzięłam ją jak swoją”. Kobieta

trwać w niezgodzie, ciężko jest wyba-

śmiertelnie chora.

nu”. W epokę średniowiecza róża była

ko stracone i nadszedł czas szukać

symbolem platonicznej miłości rycerza

szczęścia w innym miejscu. Prowadzi

do damy. Panował wówczas przy dwo-

to do zdrady, z początku duchowej –

sacrum

Czułym symbolem miłości małżeń-

rze piękny zwyczaj: dama ofiarowywa-

później fizycznej. W pragnieniu złud-

skiej jest róża w wierszu Zbigniewa

ła rycerzowi różę, jako znak sympatii

nego szczęścia można nie spostrzec,

Herberta „Różowe ucho”. Po wielu la-

oraz nagrody za wierność serca. Róża

że zbrzydła pokrzywa uzdrawia duszę

tach, bohater liryczny dokonuje niespo-

była też darem pożegnalnym damy

i ciało, a aromat róży może okazać się

dziewanego odkrycia – ucho żony jest

przed wyprawą rycerza na wojnę, który

trującym. Zresztą, nawet róża może

różą. Powszechnym jest mniemanie, iż

bohater przypinał do zbroi. Częstokroć

zwiędnąć. Piękno kwiatu jest nietrwa-

kochankowie poznają się na początku

symbol ten się pogłębiał, czerwona

łe i wymaga pełnego poświęcenia w

stosunków. Później wydaje się, że już

róża była bowiem znakiem czułego

pielęgnacji, w przeciwnym wypadku –

nic nie może zaskoczyć. W „Różowym

w swej ofiarności upominku ostatniej

zostaje po nim jedynie raniący cierń.

uchu” przeciwnie: „w świetle lampy/pa-

nocy. Róża jest symbolem zasłużonej

Istotę zakochanej kobiety poka-

dającym z tyłu/ujrzałem różowe ucho/

nagrody, co też przedstawia nam póź-

zuje róża w bajce A. de Saint-Exupéry

śmieszny płatek skóry/muszla z żyjącą

nośredniowieczna francuska „Powieść

„Mały Książę” (1942). Autor zadziwia-

krwią”. Poeta przypomina uczonego,

o Róży”. Bohater opowiada w niej o po-

jąco subtelnie pojmuje kobiecą naturę.

cieszącego się odkryciem – ma możli-

dróży do tajemniczego ogrodu miłości,

Róża nie spieszy pokazać się światu,

wość bardziej przybliżyć się do pojęcia

który zamieszkują: Wesołość, Zaba-

starannie się ubiera i dekoruje, żeby

istoty miłości i delektować się obecno-

wa, Szczerość, Bogactwo, Dworność

nie być podobna do zmiętego maku.

ścią jej obiektu: „nocą/ delikatnie pró-

i Młodość. Pragnie on zerwać różę,

Wyłaniając się o wschodzie słońca,

bowałem/ egzotyczny smak/ różowego

chronią ją jednak Niebezpieczeństwo,

róża ujawnia swoje pochodzenie z

ucha”. Różowe ucho daje bohaterowi

Wstyd i Obmowa. Cynicznie szydzi

Wenus. Z poczucia godności własnej,

nie tylko cielesne zadowolenie – doty-

się tu ze średniowiecznego kultu cno-

nie pokazuje pełni swej bezgranicznej

ka dziedziny ponadmaterialnej, tajem-

ty i powściągliwości, a róża występuje

miłości do Małego Księcia. Jest pięk-

nicy i świętości.

jako symbol miłości cielesnej, której

ną i kapryśną kokietką. Jak prawdzi-

Młodość pokolenia poety przypadła

towarzyszy rozkosz.

wa dama, róża chowa czułość pod

na okres II wojny światowej i okupacji

maską małych chytrości. Potrzebuje

sowieckiej. Czy w czasie apokalipsy

pieczołowitej opieki, a kolce posiada

Kobieta jest jak róża:

jest miejsce na miłość? Poeta dowo-

jedynie dla obrony i to – jedynie czte-

na to ma kolce,

Naszemu redakcyjnemu koledze Olkowi Boryniakowi

dzi, że właśnie w czasie najokropniej-

ry. W bajce ukazana jest również dłu-

by je owijać płatkami

oraz wybrance Jego serca – Oldze,

szym miłość widać w jej najpiękniej-

W róży, jako symbolu miłości,

ga droga Małego Księcia do pozna-

którzy 12 lutego 2011 zawarli związek małżeński,

szej postaci: „Lasy płonęły – / a oni/

zawarta jest skomplikowana istota

nia i pojęcia istoty kobiecej miłości.

wraz z życzeniami szCzęŚCIa

na szyjach splatali ręce/ jak bukiety

ideału w jedności rozkoszy i cierpie-

Im dłużej podróżował, tym bardziej

artykuł ten dedykujemy!

róż/do końca byli mężni/ do końca

nia. Człowiek ryzykuje w drodze do

tęsknił do Róży. Na planecie Ziemia

byli wierni”. Wiersz jest wzruszającą

osiągnięcia celu, bowiem nigdy nie

przeżył on głęboki wstrząs, zobaczył

przyjaciele z redakcji Kuriera galicyjskiego

historią o zwycięskości i wszechmocy

może być pewny, że jego zamiary się

bowiem cały sad róż. Wszystkie były

miłości, o którą warto walczyć. Jest

jest niewinna w miłości, która ją odurza

czać, ale chyba najbardziej ciężko jest

powiodą. Miłość podobnie do aroma-

takie piękne, a on do tej pory myślał,

jednak warunek: nie mogą być uszko-

szczęściem: „biała róża,/ pokropiona

zrobić ten pierwszy krok w nieznane.

tu róży kusi, prowadzi do krainy ma-

że jest w posiadaniu tej jedynie istnie-

dzone „bukiety róż”, które łączą serca

winem, śpiewa” – pisze Szymborska.

Nic nie jest wieczne i jakby nie była

rzeń, pieści czułością płatków, ale też

jącej. Większym odkryciem, było jed-

i ciała kochanków.

Grecy wierzyli, że róża otrzymała aro-

gorzką sytuacja, ma ona swój koniec

głęboko może zranić serce kolcami.

nak zrozumienie swoich uczuć po roz-

Wiersz „Która zmęczona śpi” Ra-

mat dzięki Amorkowi, który przelał na

– i to uszlachetnia życie: „Uśmiech-

Kiedy Wenus, bogini miłości i pięk-

mowie z Lisem. Róż jest wiele, jednak

fała Wojaczka zrodził różę zakochane-

nią nektar w czasie jednej z olimpij-

nięci, wpół objęci/ spróbujemy szukać

na, biegła przez sad na spotkanie

ta jedna jest wyjątkową i jedyną różą,

go snu. Duchowa jedność mężczyzny

skich uczt. Od tego czasu kwiat słynie

zgody,/ choć różnimy się od siebie/ jak

z lubym Adonisem, nie spostrzegła

bowiem posiada miłość Małego Księ-

i kobiety przekazuje się ich ciałom:

symbolem boskiej rozkoszy i odurzenia

dwie krople czystej wody”.

kolców róży i krwią zabarwiła płatki

cia: „słodko jest nocą patrzeć na nie-

„co to jest/ że się nie odróżniam/ od

z miłości. Bajeczną jest metamorfoza

Symbolem zakochanego serca

jej w kolor czerwony. Od tej pory róża

bo, gdy kochasz różę, która znajduje

jej ciała/ ... z jej snu/ nie mogę wyjąć

kobiecej duszy. Wiersz przypomina

jest róża również w wierszu „Przyjazd

staje się symbolem ofiary na ołtarzu

się na jednej z gwiazd. Wówczas

mojego snu”. Bohater nawet części

antyczną historię Galatei i Pigma-

III październik 77” Jerzego Harasymo-

miłości. Starodawna legenda muzuł-

wszystkie gwiazdy są ukwiecone”.

doby traktuje przez pryzmat istnienia

liona. Podobnie do ożywionego siłą

wicza. Bohaterowie nie są młodzi, ale

mańska głosi, że niewinnie białą różę

Niegdyś zjawiła się ona w jego życiu

ukochanej: „a ciało jej jest noc/ dzień

miłości posągu, bohaterka śmieje się

też starość ich nie dotknęła. Spotka-

z ostrymi kolcami ofiarował ludziom

i dała się oswoić, a przecież „jeste-

uśpiony w jej ciele”, „świt/ stop szla-

i tańczy: „w objęciu,/które stwarza”.

nie kochanków po latach naznaczone

Allach. Ujrzał ją słowik i w śpiewnym

śmy odpowiedzialni za tego, kogo

chetny/ księżyca i słońca/ dojrzewa.../

Miłość jednak nie jest bajką ideal-

jest czułością, drżeniem wspomnień

zapomnieniu przytulił się – kolce

oswoiliśmy”. Tak skończyła się wę-

w jej śnie gorącym”. Poeta traktuje

ną, wtrąca się w nią bowiem okrutna

i zadumą w milczeniu. Poeta z wła-

przeszyły mu serce, a płatki kwiatu

drówka Małego Księcia, a szczęście

sen wybranki, jako proces tworzenia

rzeczywistość. Stanisław Grochowiak

ściwą mu bajecznością obrazowania

zabarwiły się krwią ptaszka. Od tej

ocenił on z odległości i powrócił doń

czegoś pięknego i niepowtarzalnego.

jasną stronę symboliki róży przeciwsta-

opisuje uczucia, przepełniające bo-

pory czerwona róża stała się symbo-

przez cierpienie i dobrowolną śmierć

Połączenie się słońca z księżycem w

wia rzeczywistości. W wierszu „Upoje-

haterów. Rękawy kobiety są „marsz-

lem ofiary na ołtarzu piękna.

od jadu Żmiji.

zorzę – symbol ideału, harmonii świa-

nie” miłość jest ziemską: „Nie szukasz

czone zdumieniem”. Wiele mógłby

Niesprawiedliwym oskarżeniom

ta i witalnej młodości, jest podobne

we mnie silnego ramienia,/ Ani ci w my-

opowiedzieć haft na jej koszuli – „dzi-

królowa kwiatów jest poddawana w

róża śpiewa…

do magicznego rytuału. Ciało kobiety

śli klejnot zaufania”. Wieczne pytanie:

ka róża serca”, która świadczy o za-

„Róży” D. Naborowskiego: „Że mię-

Wiersz „Nic dwa razy” Wisławy

staje się świątynią, a sen – ołtarzem,

„jak kochać?” łączy się tu z zagadnie-

chowanej przez lata miłości. Kiedyś to

dzy ciernie roście, ma róża przyganę,/

Szymborskiej wprowadza nas w dzie-

na którym rodzi się cud. Pięknym jest

niem istoty piękna i przemijania. Wil-

serce było wolne podobnie do dzikiej

skąd, chciwie ją szczypiącym, czyni w

dzinę filozoficznego rozumienia życia

porównanie snu zakochanych do kwit-

liam Szekspir, którego ubóstwiał polski

róży w szerokim stepie. W milczeniu

palcu ranę/ lecz próżno – tak mieć

ludzkiego. Po greckim filozofie Herakli-

nięcia róży, którą ofiarował im los w

poeta, znalazł wspaniałe lekarstwo na

stoi mężczyzna „na kładce podłogi,

chciała bogini miłości,/ aby rozkosz

cie poetka powtarza: „nic dwa razy się

młodości: „mój sen zakwita w jej śnie/

przemijanie – kochać sercem, a nie

pod którą szumi dziki żywot” i pa-

sama nigdy, lecz z troską na poły:/

nie zdarza”. Przeżycia człowieka ko-

ofiarowana niegdyś/ młoda róża”.

oczami. Symbol kobiecego piękna –

trząc na ukocaną, widzi „w jej oczach

tak miód wespół i żądło mają w so-

chającego są niepowtarzalne: „Wczo-