17

Kurier Galicyjski * 2 – 14 marca 2011

List do redakcji

to stanowczo za mało. Ostatnio w

cach znajduje się jeden z najlepiej

klasztor zakonu kamedułów, wybudo-

sprawę odbudowy kościoła zaanga-

zachowanych cmentarzy żydowskich,

wany za pieniądze podhajczanina Mi-

„Nadzieja umiera osTaTNia”

żowali się dawni mieszkańcy Pod-

na którym można odnaleźć groby z

kołaja Wolskiego. Z Podhajec wywo-

hajec i ich potomkowie mieszkający

XV wieku. Ostatni pochówek datuje

dzi się także jeden z twórców Konsty-

– echa mojej dziesiĄTej

obecnie w Polsce. Jest nadzieja na

się na rok 1952 r.

tucji 3 Maja Ignacy Potocki i jego brat

wsparcie ze strony polskiego Mini-

W Podhajcach istnieją podziemia,

Stanisław – generał, polityk, pisarz.

WypraWy do podhajec

sterstwa Kultury i Dziedzictwa Na-

które ukrywają wiele niezbadanych

Stąd też pochodzi Adam Czyżewicz,

rodowego i innych polskich organi-

tajemnic. Te przejścia podziemne

lekarz, działacz społeczny, profesor

W dniach 24 – 28 stycznia 2011

dzenie, że świątynia po odbudowie

zacji.

łączyły kiedyś kościół, zamek i nie-

Szkoły Chirurgiczno-Medycznej we

roku zorganizowałem wyjazd roboczy

wieki całe spełniać może funkcje sa-

które cerkwie. Od czasu od czasu

Lwowie, jeden z organizatorów szpi-

do Lwowa i Podhajec, którego podsta-

kralne, przypominając o sześciu stu-

talnictwa i publicznej służby zdrowia.

dają o sobie znać, zawalając się na

Ważne miejsca Podhajec

wowy cel stanowiły sprawy związane

leciach polskiej historii Podola. W naj-

Ostatni właściciel Podhajec był także

Kulturalne i społeczno – politycz-

poszczególnych odcinkach. Uderza-

z przygotowaniem do końca lutego

gorszym stanie technicznym znajduje

inicjatorem otwarcia kolei Lwów –

ne życie Polaków koncentrowało się

jące piękno widzi się także w cerkwi

br. wniosku do Ministerstwa Kultury i

się obecnie wieża, ale rychłe podjęcie

Podhajce.

przede wszystkim wokół zamku, który

Uspienskiej, zwaną cerkwią – ryce-

Dziedzictwa Narodowego na dofinan-

prac antyawaryjnych i ją uchroni od

sowanie I etapu odbudowy kościoła

zagłady.

p.w. Świętej Trójcy w Podhajcach,

Przy okazji wizyty we Lwowie i w

polegającego na wdrożeniu tzw. prac

Podhajcach potwierdził się jakże istot-

przeciwawaryjnych.

ny fakt, że miasto i świątynia pełniły

Wyjechaliśmy z Oławy busem

strategiczną rolę centrum obronnego.

w składzie 4 – osobowym, wstępu-

Do podziemi kościoła z pobliskich

jąc po drodze do Gliwic po rodowi-

miejscowości wiodła (a może i wie-

tą Podhajczankę, Ewę Korczyńską

dzie?) sieć podziemnych korytarzy.

(kosztorysantka budowlana). Jej obec-

Projektant kościoła wykazał się nie-

ność była nieodzowna w obliczu strate-

zwykłą intuicją, bowiem szczegól-

gicznego dla podjęcia prac nad wnio-

nie w II połowie XVII wieku Ziemia

skiem spotkania we Lwowie z profe-

Podhajecka stanowiła nieustannie

sorem Mykołą Bewzem. W Krakowie

arenę wojen (...).

ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia

Z kolei już w Podhajcach uczest-

Świętego Wincentego a Paulo za-

niczyłem w bardzo ważnym spo-

braliśmy hojny dar dla Podhajec,

tkaniu z naczelnikiem Administracji

zdemontowane z kaplicy siostrza-

Państwowej Rejonu Podhajeckiego

nej, hermetycznie opakowane witra-

Igorem Miakuszem. Traktuje On nas,

kopie „Paktów Podhajeckich”

ruiny kościoła Przenajświętszej trójcy, gdzie kiedyś podpi-

że. Niestety, tonaż i gabaryty szkła

byłych Podhajczan zawsze poważnie

sano ugodę pokojową między ukraińskim hetmanem Petrem

uniemożliwiły przewóz na wschód

i życzliwie, o czym świadczy m.in. jego

Doroszenką a przyszłym królem Polski janem iii Sobieskim

obszernego ołtarza, uczynimy to przy

przyjazd na Nadzwyczajny Krajowy

innej okazji (...).

Zjazd TMZP (Oława, XI. 2010). Roz-

25 stycznia w dostojnych mu-

mawialiśmy o sprawach kościoła,

rach Politechniki Lwowskiej przyjął

planowanej wakacyjnej wymianie mło-

nas bardzo gościnnie szef Katedry

dzieży, przygotowaniach do czerwco-

Konserwacji i Zabytków Politechniki

wej III Pielgrzymki Podhajeckiej.

Lwowskiej prof. dr hab. inż. architektu-

Ale celem nadrzędnym spotka-

ry Mykoła Bewz. Ten uznany i szano-

nia z Igorem było uzyskanie pozwo-

wany naukowiec, jednocześnie bardzo

lenia na renowację pomnika Adama

życzliwy Polsce i Polakom człowiek

Mickiewicza w Podhajcach. Pojawił

wysokiej kultury osobistej, od połowy

się bowiem proszący o anonimowość

lat 70. systematycznie współpracuje

sponsor, który sfinansuje całość prac.

z naszymi instytucjami i uczelniami,

Już wykonano piękną, nową tabli-

Podziemia kościoła, spoczy-

ratując od zagłady nasze zabytki na

cę pamiątkową, teraz dobroczyńca

wa tu właściciel miasta, wiel-

Ukrainie.

chce zamówić sokoła wieńczącego

ki hetman koronny Stanisław

W roku 2009 Mykoła Bewz kiero-

pomnik. Nie wiadomo, czy na ptaka

Potocki

wał w Podhajcach badaniami prowa-

kojarzonego z orłem uzyskamy zgodę

dzonymi przez studentów Politechniki

z Tarnopola, niemniej Igor na miejscu

Lubelskiej, którzy szczegółowo anali-

w imieniu TMZP załatwia wszelkie

zowali obecny katastrofalny stan za-

niezbędne formalności.

bytku o poważnym znaczeniu histo-

Wykonania renowacji podjął się

rycznym i artystycznym, jakim w opi-

nasz Podhajczanin ze Lwowa Roman

Wnętrze kościoła

nii i Polaków i Ukraińców jest Kościół

Kujbida (syn uczestnika Zjazdu w

p.w. Świętej Trójcy (...).

Oławie, Michała). Jeśli nic niestosow-

Praca lubelskich studentów jest

nego się nie wydarzy, to 19 czerwca

dla nas wręcz darem od Boga. W

przed mszą świętą czeka nas niezwy-

oparciu o nią i przesłane z Brzeżan

kle podniosła i wzruszająca uroczy-

materiały Pani Ewa Korczyńska oraz

stość odsłonięcia i poświęcenia odno-

Oławianie, inż. Tadeusz Kułakowski i

wionego pomnika naszego wieszcza

inż. Andrzej Węgłowski w tym miesią-

narodowego.

cu przygotują wymagany komplet do-

W Białokrynicy spotkałem się z ks.

kumentów niezbędnych do podjęcia

Wołodymyrem Łytwyniwem. Współ-

pierwszej próby pozyskania z MKiDN

finansowana przez nas kaplica pięknie

środków na sfinansowanie I etapu

lśniła w zimowym słońcu. Do naszego

prac. Przypomnę, że w listopadzie br.

przyjazdu zostanie zakupiona ok. 1,6

złożymy dwa kolejne wnioski, ponow-

metrowa figura Matki Boskiej i ka-

nie do min. Bogdana Zdrojewskiego

plica będzie służyć wiernym obu ob-

Stary cmentarz

i do Wspólnoty Polskiej.

rządków. Poznałem też nowego, mło-

Dwugodzinne spotkanie na lwow-

dego wójta (40 – letni Iwan Czajkiwski,

Swoją działalnością społeczną,

skiej uczelni, w trakcie którego Mykoła

rodzice z Łemkowszczyzny). Szybko

lekarz Stanisław Choróbski zasłużył

Bewz fascynował nas swoją bogatą

znalazłem z nim wspólny język, a co

sobie na ogromne uznanie wśród

cmentarz żydowski

wiedzą i dokumentacją, przyniosło

ciekawe, nasze systematyczne kon-

mieszczan. Główny lekarz szpitala

nam jednak ponad wszystko ogromną

takty z Białokrynicą w połączeniu ze

rzem (jest otoczona murem obron-

już nie istnieje oraz kościoła. Z cza-

powiatowego o każdej porze dnia

ulgę i satysfakcję. Oto bowiem opusz-

zmianą władzy zaowocowały powsta-

nym, wokół fasady). To cecha charak-

sem wybudowano Dom Polski „So-

i nocy spieszył do chorych, potrze-

czając skromniutki, pełen przedwo-

niem żeńskiego zespołu wokalnego

terystyczna wielu świątyń na Podolu.

kół”, pomnik Adama Mickiewicza (w

bujących pomocy. Jeden z jego sy-

jennych architektonicznych polskich

(kier. Hanna z Biłanów Sztogryn).

Można się także zachwycić cerkwią

1897 r.). Często wpadają tu goście z

nów, Jerzy Choróbski, był znanym

planów Lwowa gabinet profesora,

Nasze okolicznościowe spotkanie w

Spasa (1772 r.), drewnianą dzwonnicą

Polski. Zachował się także dom byłej

wychodziliśmy opromienieni wiedzą

czerwcu w Domu Ludowym będzie

specjalistą w dziedzinie neurochi-

i wiarą, że Kościół Świętej Trójcy po-

okazją do prezentacji umiejętności

właścicielki miasta księżnej Marceliny

(1893 r.), świątynią Wszystkich Świę-

rurgii. Urodził się tu także polski

mimo dewastacji architektonicznej

Białokryniczanek.

Czartoryskiej, ulubionej uczennicy

tych Ukraińskiego Narodu (2004 r.)

historyk, pedagog Iwo Weszler, je-

i przerażającego wyglądu jest na-

Powrót do Polski z 27 na 28 stycz-

Fryderyka Chopina.

den z najbardziej znanych twórców

prawdę do uratowania! (...)

nia chcielibyśmy jak najszybciej wy-

W mieście zachowało się parę

teatru i kina Tadeusz Łomnicki i jego

Miasto znane

Kto, jeśli nie my?

mazać z pamięci. To efekt około 6,5

starych budynków, świadków pol-

brat reżyser i scenarzysta Jarosław,

dzięki swoim mieszkańcom

Użyte do budowy kościoła w XVII

godziny na granicy…

skiej, żydowskiej i ukraińskiej historii.

W Podhajcach urodziło się wielu

a także biskup oraz więzień NKWD

wieku materiały budowlane i wiążące,

Prezes tMzP

Niesamowitym jest podhajecki Rynek

ludzi, którzy wnieśli poważny wkład w

Mieczysław Kowalczyk.

solidne fundamenty i grube mury, po-

ryszard Wiktor

Główny, chyba jako jedyny na Ukra-

historię Polski. Obecnie, na krakow-

kG

zwalają przy zastosowaniu obowiązu-

Wojciechowski

inie ma kształt trójkąta. To w Podhaj-

skich Bielanach znajduje się ogromny

jących obecnie technologii na stwier-