21

Kurier Galicyjski * 2 – 14 marca 2011

tkania w Starodybach w 1909 r., członka

bo do Wiednia skierowano polecenie,

w Anglii nie było i nie ma. Delegacja

minister spraw zagranicznych Związ-

Związkowi Sowieckiemu w czasie

Komitetu Centralnego WKP(b), i zapro-

by dalszym jej biegiem pokierował ów

wróciła z niczym.

ku, Eduard Szewardnadze, podpisał

wojny. Protokół z rozmów nie został

ponował, że podejmie się roli pośred-

konsul generalny, który był obecny

nową wersję umowy, tym razem usta-

nigdy upubliczniony, niemniej z roz-

nika w odzyskaniu skarbu. Partyjny

przy rozmowie Kociubińskiego z Po-

lającą, że obie strony nie zgłaszają

maitych przecieków wiadomo, że za-

koniec sprawy?

działacz odłożył słuchawkę, podejrze-

łubotkiem (Kociubiński akurat zacho-

Skądże! Co i rusz w minionych

już do siebie żadnych roszczeń, bez

warto ugodę, na mocy której wszelkie

wał bowiem, że to jakaś prowokacja.

rował). Dyrektywa brzmiała: nawiązać

latach pojawiały się w prasie nowe ar-

względu na to, jakiego mogą dotyczyć

zobowiązania finansowe Moskwy zo-

Kilka lat później go aresztowano, a na

w jakiś sposób kontakt z Bank of En-

tykuły o skarbie, na ogół niewnoszące

okresu. Londyn odetchnął. Ale czy

stały anulowane, przy czym podstawą

przesłuchaniach domagano się odeń,

gland i sprawdzić, czy zachowało się

nic nowego do ciągnącego się już od

rzeczywiście tak uporczywie doma-

takich ustaleń była także rezygnacja

by przyznał, że nawiązał kontakt z am-

w nim pisemne rozporządzenie Pawła

dziesiątków lat i niezmiernie powikła-

gając się tego aktu, miał na uwadze

z wszelkich pretensji Moskwy do de-

basadą brytyjską w Paryżu w sprawie

Połubotoka. Konsul zakrzątnął się gor-

nego problemu.

hetmańskie złoto?

pozytu Połubotka! Szczegóły takiego

przejęcia depozytu z Bank of England,

liwie wokół tego polecenia. Z jego po-

Ciekawa jest informacja, wydru-

Wymienione wyżej Injurkollegium

załatwienia sprawy zawiera utajniony

przy czym wyraził zamiar przedosta-

zycji nawiązanie jakichkolwiek rozmów

kowana we francuskim magazynie

przez pewien czas zajmowało się

aneks do umowy. Ze strony Związku

nia się na Zachód, by tam w dostatku

z Londynem było raczej niemożliwe,

historycznym sprzed pół wieku, że w

z dużą dociekliwością skarbem, bo

Sowieckiego umowę podpisał ówcze-

dożyć swych dni.

miał jednak wysoko postawionego

ukraińskim piśmie, ukazującym się w

wpłynęło doń w tej sprawie wiele inter-

sny minister handlu zagranicznego

W 1938 r. sowiecki państwowy

przyjaciela w austriackim minister-

Południowej Ameryce ukazał się ko-

pelacji i wręcz oskarżeń, że państwo

Anastas Mikojan, ze strony brytyjskiej

bank Wniesztorgbank powiadomił

stwie spraw zagranicznych, z dobrymi

munikat konsulatu sowieckiego w stolicy

lekceważy możliwości jego odzyska-

– ambasador Maurice Peterson.

siostrę Szebołdajewa, że przyjechała

relacjami w angielskiej metropolii. On

Urugwaju, Montevideo, iż poszukiwa-

nia. Przewodniczący Jurkollegium, A.

Pod koniec lat pięćdziesiątych do

delegacja z Wielkiej Brytanii, chcąca

podjął się pośrednictwa. Z dobrym re-

ny jest Ostap Połubotok lub – gdyby

A. Korobow, zamknął postępowanie

Injurkollegium (to sowiecka instytucja

przeprowadzić rozmowy w sprawie

zultatem: w czerwcu 1922 r. w podwie-

nie żył – jego potomkowie. Konsulat

prawnicza wyspecjalizowana w do-

po badaniach licznych ekspertów

deńskiej miejscowości Maria Enzers-

zapewnił, że pokryje wszystkie kosz-

dorf odbyło się spotkanie, w którym

ty podróży takiej osoby do Urugwaju,

uczestniczyli obaj dyplomaci, Ostap

tudzież jej pobytu w Montevideo. Dla-

Połubotok i przybyły z Anglii pułkownik

czego Moskwa pragnęła odnaleźć

Robert Mitchell, przedstawiciel Bank of

Ostapa? Może dlatego, że w czasie

England, który wciąż jednak zarzekał

jego pobytu w Wiedniu konsul po-

się, że bierze w nim udział jako osoba

świadczył mu na piśmie, iż jest pełno-

prywatna i nie ma żadnych pełnomoc-

prawnym potomkiem Pawła Połubot-

nictw do podjęcia jakichkolwiek de-

ka? W owym czasie taki dokument był

także faworyt katarzyny ii,

cyzji. Ostap pokazał mu kopię pisma

równorzędny z aktem notarialnym.

Grigorij Potiomkin, zabiegał

dziadka, Anglik uważnie je przeczytał,

To oczywiste, że po rozpadzie

z jej polecenia o odzyskanie

potem zauważył, że po pierwsze, za-

Związku Sowieckiego, londyńskim

skarbu Połubotka (na znacz-

W 2003 r. mennica ukraińska

nim podejmie się dalsze kroki, należy

skarbem zainteresowała się także

ku rosyjskim z 2004 r. towa-

wybiła srebrną monetę (no-

wpierw potwierdzić jego autentycz-

niepodległa Ukraina. Ach, jakby się

rzyszy carowej podczas po-

minał: 10 hrywien) z wizerun-

ność, a po drugie, wypełnienie woli

jej przydało położyć na nim rękę! Jak

dróży na podbity krym)

kiem Pawła Połubotki

hetmana i tak byłoby niemożliwe, bo

wspaniale mógłby on się przyczynić

przecież Wielka Brytania nie uznaje,

do uzdrowienia kulejącej gospodarki,

chodzeniu praw materialnych obywa-

Car rosji, Piotr i, inicjator bu-

oświadczeniem, w którym przede

iż sowiecka Ukraina jest niepodległym

do podniesienia poziomu życia oby-

teli sowieckich za granicą) zgłosił się,

dowy twierdzy Pietropawłow-

wszystkim poddał w wątpliwość, czy

państwem! A przyjąwszy nawet, iż to

wateli! Znaleźli się rachmistrze, którzy

teraz zrehabilitowany, wspomniany

skiej i wydzielenia jej części

złoto faktycznie dotarło do Kompa-

kiedyś nastąpi, musiałoby dojść do ja-

wyliczyli, że Anglia powinna wypłacić

wyżej Borys Szebołdajew z wnio-

dla więźniów politycznych,

nii Wschodnioindyjskiej, bo szansa

kiejś ugody, bo o wypłacie takiej sumy,

Kijowowi 16 miliardów funtów szterlin-

skiem, by na nowo rozpocząć starania

ponoć sam przyglądał się,

przetransportowania go w XVIII wieku

jaka w ciągu dwóch stuleci narosła w

gów, co oznacza, iż na każdego Ukra-

o odzyskanie depozytu. Nie było to se-

jak torturowano w kazama-

do Anglii była więcej niż nikła. Poza

banku, nie mogłoby być mowy. Czy tę

ińca przypadłoby około 300.000 do-

kretem, bo notatka o nowym otwarciu

tach Pawła Połubotka (blok

tym, nie znaleziono jakichkolwiek do-

konstatację można było przyjąć jako

larów. Finanse republiki zostałaby na

sprawy pojawiła się nawet w popular-

rosyjski z 1997 r.)

wodów poświadczających, iż to się

potwierdzenie istnienia depozytu w

tyle podreperowane, że budżet miałby

nej gazecie, w „Izwiestijach”. W Lon-

udało, a opowieści owego angielskie-

Bank of England? Charków otrzymał

spadku po hetmanie, ale przejęta

z czego czerpać środki nie przez dzie-

dynie zaniepokojono się: przecież na

go szypra to legenda. Injurkollegium

dokładną relację z przebiegu spotka-

aresztowaniem brata odmówiła w

siątki, lecz setki lat! Dwóch parlamen-

szczeblu rządowym ustalono, że żad-

zwróciło się do Bank of England i do

nia, ale żadnych dalszych kroków nie

nich uczestnictwa.

tarzystów, Władimir Jaworski i Roman

nych pretensji do skarbu nie będzie

brytyjskiego Skarbu Państwa. Z obu

podjęto, bo Rakowskiego odwołano

Pod koniec lat 90. rozeszły się

Iwanczuk, wystąpiło z postulatem, by

się już zgłaszać, a tu proszę – ktoś na

tych instytucji przyszły odpowiedzi, że

ze stanowiska (potem w stalinowskim

w Moskwie słuchy, że hetmańskim

Wielka Brytania zwróciła Ukrainie jej

nowo z nimi wystąpił, i to prywatnie!

nie ma w nich żadnych śladów istnie-

procesie skazano go na 20 lat więzie-

skarbem zajmowała się rezydentura

narodowe bogactwo.

Anglicy postanowili się lepiej zabez-

nia majątku Połubotka.

nia, a w 1941 r. rozstrzelano), a przed-

NKWD w Londynie, której udało się

No i na tym chyba na razie stanę-

pieczyć. W 1968 r. podpisano kolejne

W 1990 r. Ukrainę odwiedziła

stawicielstwo dyplomatyczne Ukrainy

potwierdzić to, co było już znane, że

ło. Co nie znaczy, że temat już całko-

porozumienie, wyraźnie podkreśla-

premier Wielkiej Brytanii, Margaret

w Austrii (także w innych państwach)

po likwidacji Kompanii Wschodnioin-

wicie stracił aktualność. Można powie-

jące, iż skreślone zostają wszelakie

Thatcher. Wykorzystując to, w Radzie

zlikwidowano. Ostap Połubotok wrócił

dyjskiej wszystkie jej pieniężne inte-

dzieć, że wykształciły się dwa obozy:

pretensje o charakterze finansowym,

Najwyższej zgłoszono interpelację w

do Brazylii, gdzie ślad po nim zaginął.

resy przejął Bank of England, oraz

jeden utrzymuje, że złoto w Anglii jest,

zarówno rządowe, jak i prywatne. Ze

sprawie skarbu. Nie wiemy, jaki odnio-

Teczki z dokumentacją sprawy skar-

– co było nowością – iż spuścizna

tylko rząd Jej Królewskiej Mości go –

strony sowieckiej podpisał je premier

sła skutek, zapewne „żelazna dama”

bu Połubotka znowu trafiły na półki,

po hetmanie znajdowała się w nim

z naliczeniem odsetek – nie wyda, bo

Aleksiej Kosygin. Rychło okazało się

nie chciała w ogóle na ten temat dys-

gdzie osiadał na nich kurz.

jeszcze przed rozpoczęciem drugiej

oznaczałoby to ruinę Abionu na wiele

ono jednak dla Anglików niewystar-

kutować. Niemniej, parlament powołał

wojny światowej.

lat, drugi, że wszystko to jest legendą,

czające, bo dotyczyło ewentualnych

komisję, której przewodnictwo powie-

Interesujące są w tym względzie

którą należy włożyć między bajki.

roszczeń, powstałych po 1 stycznia

Gra za kulisami

rzono akademikowi Petrowi Trońce.

Ale nadal coś było na rzeczy, bo

poczynania strony brytyjskiej:

A zatem, wedle tych ostatnich –

1939 r., a spadek po hetmanie zde-

Wyłoniła delegację, która z nim na

mimo wszystko, wciąż nim się zaj-

W 1947 r. przyjechał do Moskwy

sezam Bank of England nigdy się nie

ponowano w londyńskim banku na

czele udała się do Londynu, by tam

mowano, teraz po części zakulisowo,

sekretarz handlu zamorskiego Harold

otworzy, a według pierwszych, taka

początku XVIII wieku! Trzeba posta-

się „w sprawie” rozejrzeć. Ale rozmów-

także na Łubiance, siedzibie NKWD.

Wilson (późniejszy premier W. Bryta-

szansa jeszcze nie została zaprze-

wić jeszcze większą barierę ewentu-

cy mieli do powiedzenia tylko tyle, że

Na początku lat trzydziestych ktoś

nii), by podpisać porozumienie, doty-

paszczona. Może należałoby zaan-

alnym dochodzeniom, wymyślili an-

obowiązuje ich tajemnica bankowa, a

zatelefonował do Borysa Szebołdaje-

czące regulacji należności za mate-

gażować jakiegoś współczesnego Ali-

gielscy politycy, i doprowadzili do jej

poza tym, że skarbu Połubotka nigdy

wa, syna jednej z uczestniczek spo-

riały wojenne i żywność dostarczone

Babę? Poczekamy, zobaczymy...

powstania: będąc w 1986 r. Londynie,

oTWarcie ceNTrum iNTeGracji europejskiej W sTryju

List do redakcji

pani Sylwii Kempy, Koła Śląskiego

zainteresowanie młodego poko-

30 stycznia 2011 roku, o godzi-

Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Dro-

lenia integracją z dziećmi i młodzie-

nie 10.00 w Stryju, odbyło się otwar-

hobyckiej w Bytomiu pani Alicji Brzan-

żą z krajów UE, pogłębianie wiedzy

cie Centrum Integracji Europejskiej

Kloś, zastępcy prezydenta Miasta

o krajach unijnych, w promocji Pol-

przy Kulturalno-Oświatowym Cen-

Bytomia pani Haliny Biedy.

ski i UE na Ukrainie (Polska w roli

trum im. Kornela Makuszyńskiego.

Podsumowaniem spotkania było

ambasadora UE).

Głównym zadaniem CIE jest:

przekazanie materiałów dydaktycz-

Na otwarcie CIE przybyli: wice-

zainteresowanie lokalnego śro-

nych oraz informacyjnych o UE dla

konsul Konsulatu Generalnego RP we

dowiska polskim przewodnictwem w

uczestniczących przedstawicieli pol-

Lwowie Anna Koziejowska, przedsta-

Radzie Unii Europejskiej w 2011 roku;

skich organizacji oraz podpisanie

wiciele polskich organizacji z Chmiel-

zainteresowanie lokalnego śro-

umowy o partnerstwie i wzajemnej

nicka, Sambora, Kołomyi, Sądowej

dowiska poinformowaniem o osią-

współpracy.

Wiszni, Czerwonogradu, Jaworowa,

gnięciach RP po wejściu do Unii

którzy są zainteresowani otwarciem

Europejskiej;

inf. Centrum integracji Eu-

CIE w swoich miejscowościach oraz

aktywizacja społeczeństwa oby-

na Wschodzie, pana Marka Zieliń-

Podczas spotkania zostały od-

ropejskiej przy koC

przedstawiciele Europejskiej Partii

watelskiego na Ukrainie w drodze do

skiego, Regionalnego Centrum In-

czytane listy od partnerów oraz fun-

im. kornela Makuszyńskiego

miasta Stryja i rejonu Stryjskiego.

Unii Europejskiej;

formacji Europejskiej w Katowicach,

datorów: Fundacji Pomoc Polakom

w Stryju