ukrainy zachodniej

9

Kurier Galicyjski * 18 – 31 marca 2011

temu była to budowla w stanie nie-

konsul Generalny rp we Lwowie

Łukasz abgarowicz

malże ruiny, grożąca zawaleniem.

senator rzeczypospolitej polskiej:

Grzegorz opaliński:

Jeżeli kilka lat temu ktoś by powie-

dział, że dzisiaj będziemy znajdowali

- Jest to kolejna, piąta już Kon-

- Obecna Konferencja jest przy-

się w znacząco już odrestaurowanym

ferencja, w nowej właściwie formie.

kładem tego jak ważną sprawą dla

klasztorze, gdzie kościół pełni funkcje

Dlaczego? Bo dzisiaj mówi się nie

tych ziem, dla ziem Zachodniej Ukra-

sakralne, gdzie będzie dość miejsca,

tylko o tym miejscu, nie tylko o bu-

iny była wielonarodowość, wielokul-

aby gościć młodzież właściwie z całej

dowie obiektu i badaniach archeolo-

turowość i wielokonfesyjność, czyli

Europy, gdzie będą warunki do tego,

gicznych, dotyczących Bołszowiec,

wielowyznaniowość. Jest to ziemia

aby młodzi ludzie z szeregu krajów

ale w ogóle o zabytkach na Ukrainie

bardzo bogata w doświadczenia,

poznawali się ze sobą, zastanawiali

Zachodniej. O ich ochronie, wspólnej

związane z tym, że współistniały ze

się jak budować przyszłość. Pewnie

ochronie wspólnego dziedzictwa Po-

sobą wielkie narody, takie, jak Ukra-

by wówczas nikt by w to nie uwierzył.

laków i Ukraińców.

ińcy, Polacy. Były też tutaj mniejszości

Jest to bardzo dobry przykład

Już nawet nie wiem który raz je-

– litewska, rosyjska, niemiecka. Dzięki

współpracy, która zjednoczyła i Po-

stem w Bołzowcach. Na konferencji

temu ta ziemia rozkwitała. Dzisiejsza

laków poprzez różne instytucje, w

jestem drugi raz, z pięciu. Ale bywałem

konferencja pokazuje, iż to dziedzictwo

których każdy z nas pracuje, i Ukra-

tożsamości polskiej. Mamy też świa-

w innych okolicznościach, szczególnie

kulturowe, dziedzictwo, które mamy

ińców, którzy pomagali doradztwem,

domość, że potrzebna jest pomoc so-

w czasie świąt maryjnych w lipcu. Rze-

szansę odziedziczyć i kultywować po

jak też przeprowadzeniem pewnych

cjalna w pewnym zakresie. Na pewno,

czywiście miejsce jest ważne i świetny

naszych przodkach, daje owoc w po-

formalności. Jestem przekonany, że

ciągle jeszcze w Polsce mamy za mało

cel mu przyświeca, bo tu jest budowa-

staci porozumienia między Polakami

Bołszowce, jako miejsce spotkań mło-

pieniędzy na te projekty, które tutaj

ny Dom Pojednania.

i Ukraińcami, mimo tych trudnych kart

dzieży, będzie takim miejscem, inicja-

trzeba by realizować. Ale bardzo waż-

Podstawowym celem pomocy,

historii. Poza tym, zwróćmy uwagę na

tywą, która będzie promieniowała na

z Polski – Senat, instytucje rządowe,

ne jest, żeby tutaj środowiska polskie

płynącej z Polski dla Polaków, miesz-

to, że przy renowacji, czy też odbudo-

Polskę, na Ukrainę, zapewne też na

czyli konsulat. Jest to także zagadnie-

się organizowały i dokładały swoją ce-

kających na Ukrainie jest stworzenie

wie w bardzo wielu przypadkach za-

inne kraje europejskie, pokazując, że

nie, wokół którego jednoczą się ludzie

giełkę w postaci pracy, wysiłku do tego,

odpowiednich warunków dla edukacji

bytków kultury, które przez Polaków

razem można więcej, że warto budo-

dobrej woli, ludzie, którzy są zaanga-

co my kładziemy, jeżeli idzie o pienią-

młodych ludzi. To jest niesłychanie

i Ukraińców są uważane za ich jedno-

wać, warto z szacunkiem odnosić się

żowani w sposób bezpośredni – po-

dze. Wtedy ta pomoc będzie rosła w

ważne, aby oni mogli się kształcić

lite dziedzictwo kulturowe, współpra-

także do trudnej historii tak, żebyśmy

magają przy renowacji.

dwójnasób. Efekty wykorzystania tych

i zajmować jak najlepsze pozycje w

cują ze sobą eksperci, zaangażowa-

w przyszłości tych błędów już nie po-

Bołszowce – to jest o tyle szcze-

środków będą lepsze.

społeczeństwie, zachowując poczucie

ne są także instytucje parlamentarne

pełniali.

gólne miejsce, że jeszcze kilka lat

michał michalski – inspektor departamentu dziedzictwa kulturowego

w ministerstwie kultury i dziedzictwa Narodowego rzeczypospolitej polskiej:

W katedrze łacińskiej prace zo-

- To jest bardzo ważna Kon-

Chciałbym podkreślić bardzo

oddalonym od centrum ośrodku

stały podjęte jeszcze na początku

ferencja, piąta już, organizowana

mocno, że nasza oferta, którą kie-

miejskim. Finansujemy te prace od

XXI wieku, czyli przed kilkoma latu.

tutaj, w Bołszowcach, w miejscu na

rujemy do strony ukraińskiej, oferta

kilku lat. Kolegiata radziwiłłowska

Podówczas ich rozpoczęcie związa-

pewno ważnym dla historii i kultury

z jednej strony pomocy finansowej

w Ołyce, na Wołyniu, bardzo trud-

ne było z pielgrzymką papieża Jana

tych terenów. Cieszymy się bardzo,

w zabytkach, które są na terytorium

ny, bo niebywale zniszczony obiekt,

Pawła II na Ukrainę i są cały czas

że możemy uczestniczyć zarówno

Ukrainy, z drugiej strony, również

ale też zostały tam podjęte pewne

kontynuowane. Do tej pory najwięk-

w samej Konferencji, jak i szerzej

oferta merytoryczna, oferta pewne-

prace. Kamieniec Podolski – trochę

szym fragmentem, który już został

– w projekcie rewitalizacji sank-

go transferu wiedzy, który łączy się

dalej stąd. Niebywale efektowny

poddany kompleksowej restaura-

tuarium pokarmelitańskiego, nad

z pracami polskich konserwatorów,

kościół dominikański, w którym też

cji jest prezbiterium katedry, które

którym teraz pieczę sprawują oo.

spotkały się z bardzo dobrym odze-

finansujemy prace. Pewne zabiegi

praktycznie w całości już zostało

franciszkanie konwentualni tutaj, w

wem. Zostało parafowane porozu-

konserwatorskie również były pro-

zrewitalizowane. Przed dwoma laty

Bołszowcach. Sądzę, że Konferen-

mienie z władzami miasta Lwowa,

wadzone przy katedrze w Kamień-

zakończył się projekt konserwacji oł-

cja również jest ważna dlatego, że

które formalizuje naszą współpracę,

cu Podolskim. Można to wymieniać,

tarza głównego Wniebowzięcia NMP.

były i będą tu jeszcze wystąpienia

z którego jesteśmy bardzo radzi.

już tylko tytułem, nie rozwijając sze-

Jeżeli ktoś będzie miał okazję być

(konferencja ciągle trwa) zarówno

Urząd konserwatora miejskiego

rzej – Kołomyja, Kuty, Niżańkowice

we Lwowie, to warto zwrócić uwagę

polskich, jak i ukraińskich eksper-

miasta Lwowa jest partnerem i ad-

tuż na granicy polsko-ukraińskiej,

na ten ołtarz. Jest to wysokiej klasy

tów, którzy odnosili się w nich do

resatem naszych wystąpień. Nale-

Dobromil. To są obiekty, w których

dzieła artystycznego i poddanego

potrzeb, zasad i celów ochrony

żałoby sobie życzyć aby ta współ-

te projekty są realizowane.

znakomicie konserwacji przez mie-

dziedzictwa kulturowego, które jest

praca była kontynuowana i żeby jej

Z jednej strony, wynika to z tego,

branych nagrobków na Cmentarzu

szany zespół polsko-ukraiński.

dziedzictwem wspólnym. Wspól-

zakres się poszerzał.

że mamy już pewne rozpoznanie

Łyczakowskim we Lwowie. Jest to o

W katedrze ormiańskiej, która

nym w tym sensie, że jest bliskie

Lwów jest fascynującym mia-

potrzeb konserwatorskich. Z drugiej

tyle ważne, że jesienią roku poprze-

sama w sobie stanowi dzieło uni-

zarówno Polakom, jak i Ukraińcom.

stem, ale nie zapominamy o zabyt-

strony, jest to również forma reakcji

dzającego podjęcie prac, wspólnie

kalne, bez analogii na terenie całej

Przez obie strony podejmowane

kach na terenie obwodu lwowskiego

z naszej strony na prośby kierowane

wybierane są nagrobki polskie,

Europy, przed kilkoma laty podję-

są inicjatywy jego ochrony. Co jest

czy też innych obwodów Zachodniej

do ministerstwa. Istnieje możliwość

ukraińskie, ormiańskie, niemieckie,

liśmy prace konserwatorskie przy

bardzo ważne – coraz częściej są to

Ukrainy. Prace konserwatorskie, fi-

dofinansowania prac konserwator-

czy też austriackie. Cmentarz Ły-

zespole malowideł Jana Henryka

inicjatywy wspólnie podejmowane,

nansowane ze środków Ministerstwa

skich ze środków programu ministra

czakowski we Lwowie jest jednym

Rosena. W ciągu czterech sezonów

zarówno tutaj, w Bołszowcach, jak

Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Kultury i Dziedzictwa Narodowego

z najlepszych dowodów wielokul-

konserwatorskich zostały zakonser-

i we Lwowie, czy niedaleko stąd –

są prowadzone w kilku, bywa – w

i z tej możliwości rok rocznie ko-

turowości, wielonarodowości. W

wowane malowidła na całej, jednej

pod Iwano-Frankowskiem (Stanisła-

kilkunastu miejscach w ciągu roku.

rzysta coraz więcej podmiotów, z

ciągu minionych trzech-czterech

ścianie. Prace są kontynuowane.

wowem). Takie inicjatywy są podej-

Sztandarowym przykładem naszych

czego też mamy się tylko cieszyć.

sezonów udało się już niemal 20

Co ciekawe, w zeszłym roku udało

mowane, są one w znacznej mierze

działań jest kolegiata św. Wawrzyń-

Nie ograniczamy się wyłącznie do

nagrobków zakonserwować. My-

nam się również rozpocząć kilku-

finansowane przez Ministerstwo

ca w Żółkwi, gdzie prace toczą się

architektury sakralnej czy zabyt-

ślę, że spotkamy się w kwietniu

letni projekt konserwacji zespołu

Kultury i Dziedzictwa Narodowego

niemal dwadzieścia lat. Od przeszło

kowych cmentarzy, zdarzało się w

tego roku, może w maju. Wtedy

drewnianych rzeźb ołtarza, zwane-

RP. Pozostaje tylko wyrazić satys-

piętnastu lat są współfinansowane,

przeszłości i mam nadzieję, że bę-

rozpoczną się te prace, potrwają

go Ukrzyżowaniem, bądź Golgotą,

fakcję i nadzieję, że będą te prace

a obecnie w zasadzie w całości fi-

dzie się tak zdarzało również teraz,

do października. Zostaje objętych

który od niepamiętnych czasów, a

kontynuowane.

nansowane przez ministerstwo. Już

że ze środków ministerstwa został

kolejnych sześć nagrobków wedle

na pewno od drugiej połowy XVIII

Projekty  prac  konserwator-

widać bardzo duży postęp, a myślę,

wsparty remont dachu pałacu w

zróżnicowanych kryteriów – wagi

wieku znajduje się na południowym

skich na terenie ziem, stanowią-

że turyści, jadący w przyszłym roku

Podhorcach. W jakiejś mierze przed

danej osoby w historii Polski, w

dziedzińcu katedry ormiańskiej.

cych obecnie część Ukrainy, a

na Euro na Ukrainę, będą już mogli

paroma laty wsparliśmy również

historii Ukrainy; wedle rangi ar-

Nawiązując do Konferencji, w

będących bliskich w historii Polski,

zapoznać się z kompletnie odre-

remont siedziby Fredrów w Beń-

tystycznej tego nagrobka. By po-

trakcie której rozmawiamy, te prace

zostały podjęte już kilkanaście lat

staurowanym kościołem, jednym z

kowej Wiszni. Dofinansowaliśmy

służyć się przykładem, w zeszłym

konserwatorskie, ich charakterystyki

temu i są finansowane ze środków

najcenniejszych obiektów sakral-

w pewnym zakresie, trwające cały

roku  pracom  konserwatorskim

są również przedmiotami referatów

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

nych tej klasy, ufundowanych przez

czas, prace remontowo-budowlane

m.in. został poddany nagrobek

i wystąpień. Za moment usłyszymy

Narodowego. Mamy pewne swoje

hetmana Żółkiewskiego, kościołem,

w pałacu arcybiskupów łacińskich

Franciszka Smolki – zasłużonego

wystąpienie polskiego konserwato-

priorytety, należy do nich zaliczyć

z którym nierozerwalnie związana

we Lwowie. Na szerszą skale pro-

w dziejach miasta, prezydenta Lwo-

ra, który będzie mówił o pracach przy

zabytki we Lwowie, takie jak – ka-

osoba króla Jana III Sobieskiego.

wadzone są prace o charakterze

wa, marszałka Sejmu Krajowego,

ołtarzu Golgota w katedrze ormiań-

tedra łacińska, katedra ormiańska,

Inne miejsca na mapie Ukrainy,

inwentaryzacji architektury. Są nimi

wybitnego polityka. Jednocześnie,

skiej, a potem charakteryzowane

ale również kościół franciszkanów

w których jesteśmy obecni z pracami

objęte założenia rezydencjonalne

od strony konserwatorskiej – na-

będą prace w katedrze łacińskiej.

św. Antoniego na Łyczakowie. Od

konserwatorskimi, z różnego rodza-

na przykład, na Wołyniu. Jest taki

grobek został wykonany w bardzo

Rozpoczęły się polsko-ukra-

kilku lat traktujemy to jako wielkie

ju projektami, to Łopatyn – znako-

projekt finansowany przez minister-

ciekawej technologii.

ińskie prace konserwatorskie wy-

wezwanie.

mite malarstwo w niewielkim i nieco

stwo.