27

Kurier Galicyjski * 18 – 31 marca 2011

LWoWskie spoTkaNia

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjęcia

z jaNuszem WasyLkoWskim

Zimowa, śnieżna pogoda

nie stanęła na przeszkodzie

tłumowi  zainteresowanych

Polsce. Niemcy na przykład mają 16

Kurcowa z Krakowa opracowała i wy-

lwowskich Polaków w spotka-

podobnych instytucji, które zajmują się

dała rozprawę o bałaku lwowskim, ze

niu z redaktorem Januszem

dziedzictwem dawnych swoich Kre-

słownikiem na około 1000 słów. Przez

Wasylkowskim. Sala była

sów, czyli historią naszych ziem odzy-

całe życie zbierałem również wyrazy

wypełniona po brzegi. Przy-

skanych. Nic dziwnego, że w Polsce

i słowa języka lwowskiej ulicy. Uzbie-

szli przedstawiciele TKPZL,

brakuje specjalistów, znawców te-

rałem ich 4500. Ale nie mam możli-

członkowie Uniwersytetu Trze-

matyki kresowej. Pojawiają się liczne

wości finansowej, by wydać słownik.

ciego Wieku, Polskiego To-

książki i rozprawy naukowe, pisane

Z wielkim trudem wydaję też „Rocz-

warzystwa Krajoznawczego,

nawet przez naukowców, studentów,

niki Lwowskie”. Gromadzę materiały,

pracownicy Konsulatu gene-

a wszystkie z błędami. Przykładem

mam dobrych autorów, ciekawe te-

ralnego RP we Lwowie, Pol-

może być książka „Dzieje Lwowa”

maty, ale nie mam pieniędzy. W tecz-

skiego Radia Lwów etc. Wielu

Leszka Podhorodeckiego. Napisana

ce redaktorskiej mam np. o konsula-

z nich zna Wasylkowskiego

w najlepszej intencji i z miłością do

tach w przedwojennym Lwowie (był

od lat. Ponieważ organizato-

naszego miasta, lecz bez odpowied-

nawet konsulat japoński). Znalazłem

rem spotkania był Konsulat

niego przygotowania, w wyniku czego

w archiwach nieopublikowany rękopis

RP, rozpoczął je konsul Jacek

można się doszukać tysiąca błędów.

Łucji Charewiczowej o rodzinie lwow-

Żur:

- Janusz Wasylkowski to legenda

Tamte błędy żyją już własnym życiem

skich patrycjuszy Szolc-Wolfowiczów.

wśród znawców Lwowa. Wie o tym

literackim, powtarzają je inni autorzy,

Mam ciekawe wspomnienia o ks. pro-

mieście właściwie wszystko. Dzienni-

cytują w wywiadach o Lwowie. Kolej-

fesorze Henryku Mosingu, o historii

karz, pisarz, krytyk teatralny i literacki.

nym przykładem jest nowa pozycja

kościołów lwowskich, o Czechach we

W 1991 r. założył „Instytut Lwowski”

„Lwów – legenda wiecznie żywa”,

Lwowie, o ratowaniu Żydów lwow-

w Warszawie, jest długoletnim dy-

tylko przeglądając ją, znalazłem 60

skich w czasie II wojny świtowej. Na

rektorem i redaktorem „Roczników

błędów. Entuzjazm autora jest spra-

ten temat mam własne wspomnie-

Lwowskich”, których ukazało się już

wą bardzo pochwalną, ale wiedza też

nia. Moi rodzice w czasie okupacji

14 tomów. Wasylkowski to chodząca

coś znaczy. Np. przy ulicy Sykstuskiej

niemieckiej, przechowywali dwóch

encyklopedia, znawca spraw znanych

jest kamienica z popiersiem Chopina

młodych Żydów na strychu naszego

i mniej znanych. To człowiek, który

na górnym piętrze. Mało kto to popier-

domu, w pralni. Znam historię o pew-

zbiera materiały, fakty i legendy o

sie zauważa, ale niektóre przewodniki

nej rodzinie polskiej, która uratowała

Lwowie zaginionym, Lwowie którego

nazywają tę kamienicę Domem Cho-

24 Żydów. W sprawę ratowania Ży-

już nie ma.

pina. Niby dlaczego? – Chopin nigdy

dów było zaangażowanych znacznie

Niezwykle ciekawy wykład redak-

w tej kamienicy nie mieszkał. Pytałem

więcej osób niż sądzimy.

tora trwał półtorej godziny. Mówił o

autorów tych przewodników skąd

Wspomnijmy jeszcze o lwowskich

Lwowie, o losach starych lwowiaków

się wzięła ta nazwa, nikt nie mógł

piosenkach. Żadne miasto nie ma tylu

w Polsce i na całym świecie, o lwow-

mi udzielić odpowiedzi. Odpowiedź

piosenek, co Lwów. Są nawet różne

Redaktor Janusz Wasylkowski

skich zabytkach kultury i sztuki, o ży-

znalazłem osobiście. Otóż na parte-

warianty najbardziej popularnych pio-

ciu literackim współczesnej Polski. W

senek. Znam trzy wersje „Balu u wete-

swoim życiu poznał wielu zasłużonych

ranów”, zaś słynny „Marsz lwowskich

dla Lwowa ludzi, był jednym z zało-

dzieci” ma 100 zwrotek, napisanych

życieli Towarzystwa Miłośników Lwo-

przez różnych ludzi, w różnych cza-

wa w Warszawie. Jest człowiekiem

sach, to prawdziwy fenomen! Prawdzi-

bardzo precyzyjnym – po kilka razy

wym fenomenem są też piękne zabytki

sprawdza każdy fakt, każde wydarze-

i widoki Lwowa, Dla mnie najpiękniej-

nie, nazwisko, każdą datę. Dlatego

szy jest widok z fortów Cytadeli. Lubię

niezwykle go irytują podane w druku,

widok z hotelu George’a na lwowskie

niesprawdzone wydarzenia. Właśnie

place, teraz nikt już nie buduje placów,

od krytyki takich książek i opracowań

tylko ronda bez żadnego stylu.

rozpoczął swoją wypowiedź. Dodam

Tym razem przyjechałem do Lwo-

tylko, że Wasylkowski jest krytyczny

wa na cały tydzień. We lwowskich bi-

nie tylko wobec innych, ale i wo-

bliotekach, muzeach, archiwach szu-

bec siebie. To składa się na talent

kam katalogów lwowskich wystaw

literacki, który pozwolił redaktorowi

artystycznych z lat 1848-1939. Było

zająć odpowiednie miejsce w gro-

tych wystaw może 400. W domu w

nie współczesnych pisarzy polskich

Warszawie mam około 100 katalo-

i poetów (Wasylkowski jest autorem

gów. Żadna biblioteka w Polsce nie

kilku tomików poezji).

ma takiego zbioru. Mam nadzieję,

- Będę się chwalił – rozpoczął

że te moje poszukiwania zaowocują

nauka źle stoi, jeszcze gorzej jest z

niem w wydawaniu książek. Otóż wy-

Janusz Wasylkowski – Chwalenie za-

rze przed wojną był sklep muzyczny

nową książką o lwowskich wysta-

kulturą. Ciągle brakuje na to pieniędzy.

dałem swego czasu, w 1991 r., zbiór

czyna się od tego, że urodziłem się we

pod nazwą „Dom Chopina”. Pewna

wach artystycznych.

Zauważyć można także ogromne pro-

przedwojennego humoru żydowskiego

Lwowie na Łyczakowie. Później miesz-

pani napisała rozprawę naukową

Ze swojej strony życzymy panu

blemy z wydawnictwem i sprzedażą

„Obyś żył w ciekawych czasach”. Spo-

kałem na ulicy Reymonta. Jestem tro-

„Życie codzienne Lwowa w latach

Januszowi powodzenia, zdrowia i wy-

książek. W ostatnich latach zamknięto

tykam znajomego Żyda ze Lwowa,

chę pisarzem, trochę dziennikarzem,

międzywojennych”, w której określiła

trwałości!

kilka księgarni tak szanownego wy-

który mówi mi: „Panie Wasylkowski,

bibliofilem, kolekcjonerem, wydawcą.

cmentarz na Paparówce cmentarzem

Podczas każdego spotkania z ludź-

dawnictwa jak „Ossolineum”. Nie ma

nie jestem zadowolony z Pańskiej

Ta ostatnia funkcja pociąga za sobą

Żydowskim. Zbierając takie różne błędy

mi pokroju Janusza Wasylkowskiego,

pism społeczno-kulturalnych, prawie

książki”, „Dlaczego” – pytam. „Książ-

najwięcej problemów. Ale kłopoty, to

można już pisać historię przekłamania

zaczynam zdawać sobie sprawę z

nie istnieje fachowa krytyka literacka.

ka dobra, ciekawa, ale nie lubię,

nasza specjalność. Instytut Lwowski

historii Lwowa. Poziom nauki histo-

tego, jaki ogromny intelektualny po-

W Polsce funkcjonują dwa Związki

proszę pana, kiedy ktoś zarabia na

to 20 lat pracy, 40 książek, 13 wystaw

rycznej o Lwowie, nadal jest dość niski.

tencjał, bogactwo, jakich ludzi straciło

Literatów, oczywiście – skłócone ze

Żydach!”. Niezwykle ciekawym zjawi-

artystycznych, liczne odczyty. To je-

Nie ma specjalistów w obrębie różnych

nasze miasto w wyniku II wojny świa-

sobą. Podzielę się swoim doświadcze-

skiem był też bałak lwowski. Profesor

dyna w swoim rodzaju placówka w

tematów. We współczesnej Polsce

towej.

przyjdź do mnie, przyjacielu drogi! my „Włóczęgi”, a Ty?

Nowy polski teatr młodzieżowy

stale eksperymentuje. Pracujemy w sty-

„Włóczęgi” zaprasza zainteresowaną

lu asocjatywnego teatru, czarnego te-

Bóg jest Miłością, jest naszym

Jeśli nie udało się Ci być na

Serdecznie zapraszamy

młodzież polską (i nie tylko) do współ-

atru, teatru absurdu – nie zapominając

Przyjacielem. Niewidzialną ręką

Mszy świętej, jeśli byłeś i chcesz

do przesłuchania nagrań

pracy. Tworzy się on przy Ludowym

o utworach klasycznego repertuaru.

ociera łzy i wlewa do serca dobrą

jeszcze raz odświeżyć w swej pa-

z kazań księdza Mariana

Teatrze „My” – działającym ponad 25 lat

„Włóczęgi” pracują w języku pol-

w ramach Centrum Twórczości Dzieci

skim, a ich zadaniem jest propaganda

radę. Przemawia nie tylko w ciszy

mięci usłyszane w kazaniu słowa Pi-

Skowyry, proboszcza pa-

i Młodzieży Galicji we Lwowie, wielo-

współczesnej i klasycznej polskiej sztuki

przez serce, nie tylko przez Pismo

sma Świętego, jeśli chcesz lepiej je

rafii rzymskokatolickiej w

krotnym laureacie festiwali polskich

teatralnej w Ukrainie (przede wszystkim

Święte, czasami przemawia przez

zrozumieć, jeśli szukasz odpowiedzi

Rohatynie.

teatrów z zagranicy we Włocławku oraz

w Galicji), jak również za granicą.

innego człowieka. Trzeba tylko do

w swym życiu lub po prostu jest Ci

uczestniku Matury w instytucie Jerzego

Adres:

Kontakt: Walerij Sobeckyj

Grotowskiego we Wrocławiu. Teatr „My”

tel.: 0671482193;

Niego przyjść. On wciąż czeka.

smutno i szukasz źródła ukojenia…

www.rkc-skowyra.com

jest teatrem młodzieżowym, dlatego

VSobetskyy@wp.pl