sławni lwowianie

14

1 – 14 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski

cyprys Wśr d krzak W

Zawsze i wszędzie ten brzydki mam

o tym, że robi to zręcznie i dobrze

narów:

radzi sobie z trudną poezją i choć

Nie mam pieniędzy i nie cierpię swarów!

odżegnywał się od bezpośredniego

wpływu Heinego na jego własną twór-

We Lwowie cieszył się dużym sza-

czość, badacze literatury z łatwością

cunkiem. I nawet jego wygląd wyróżniał

wskazywali wiersze Brzozowskiego

go na tle lwowskiej literackiej braci

skonstruowane w całości z wersetów

– mimo podeszłego wieku, miał wy-

BEaTa KoST

przejętych z różnych utworów Heine-

sportowaną, mocną sylwetkę, dumną

go. W swojej twórczości miał również

postawę. Pięknie zarysowana głowa

„Dlaczego żeście się uw-

wiersze miłosne i maryjne. Zmarł we

ozdobiona była siwą brodą patriarchy.

zięli liczyć mnie pomiędzy

Lwowie 23 października 1904 roku.

Lubiano słuchać jego wschodnich

pisarzy? (...) Więcej przez

Pochowany na Cmentarzu Łycza-

opowieści, miał wielki dar opowiada-

trzydzieści lat męskości i siły

kowskim.

nia.

pracowały nogi moje niż pió-

ro – i nie ono, lecz pierwsze

dały mi kawałek chleba na

obczyźnie” – pisał we Lwo-

wie Karol Brzozowski. Wśród

salonowych literatów lwow-

skich wyróżniał się sylwetką,

poglądami i nastawieniem do

życia i literatury. Zanim trafił

do Lwowa na stałe, miał dłu-

gi i pracowity żywot, imał się

różnych zajęć w kraju i na emi-

gracji, walczył, spiskował i bu-

dował. W swoim długim życiu,

Karol Korab Brzozowski imał

się różnych zajęć, najbardziej

znany był jako poeta, poza

tym czynny był jako drama-

turg i nowelista, tłumacz, in-

Karol Brzozowski

żynier, botanik, geolog, geo-

Wysockiego. Koło Polskie w Paryżu,

Powstaniu Styczniowym, po klęsce

graf i etnolog. „Złote serce i

chcąc powołać legion w Turcji, badało

powstania nadal czynnie działał na

czystość ducha, i prawdziwy

nastroje wśród polskiej emigracji. Wy-

emigracji. W czasie wojny rosyjsko-tu-

poeta” – pisał o Karolu Brzo-

ruszył więc Brzozowski do Stambułu z

reckiej powołany został przez demo-

zowskim Kornel Ujejski.

angielskim paszportem, wystawionym

kratów lwowskich na przedstawiciela

na nazwisko Edwarda Memeta. W Tur-

Pochodził z Warszawy. Urodził

w Stambule. W marcu 1877 i czerw-

cji, nawiązywał współpracę i pracował

się 28 września 1821 roku. Dzieciń-

cu – 1878 dwukrotnie przebywał we

politycznie w najbliższym otoczeniu

stwo spędził na Suwalszczyźnie, skąd

Lwowie, był pełnomocnikiem „Koła”

sułtana, lecz również wśród urzęd-

pochodził jego ojciec, nadleśniczy z

Agatona Gillera na Wschodzie. Przed

ników i dyplomatów. Przemierzając

Puszczy Białowieskiej i niegdyś oficer

powrotem do Lwowa pełnił urząd wi-

tereny Turcji Otomańskiej, zapoznał

wojsk napoleońskich. Rodzina Karo-

cekonsula hiszpańskiego w Syrii.

Grób Karola Brzozowskiego

się z jej europejską częścią (między

la Brzozowskiego miała kalwińskich

Na Wschodzie założył rodzinę,

innymi z terenami Bułgarii).

przodków, osiadłych na Litwie i Pod-

tutaj też przyszły na świat jego dzieci.

Sporo jego utworów zaginęło. Był

Z twórczości Brzozowskiego naj-

Na emigracji przez długi czas, po

lasiu. Karol uczył się w Sejnach. Tam

Aby zapewnić dzieciom polskie wy-

ojcem Stanisława Korab-Brzozow-

większym powodzeniem cieszył się

wykonaniu swojej misji, pozostawał

też zadebiutował około 1839 roku.

chowanie i wykształcenie, wrócił do

skiego i Wincentego Korab-Brzozow-

we Lwowie obraz dramatyczno-hi-

na służbie tureckiej, imał się różnych

Urzekły go litewskie pieśni ludowe,

kraju i w 1883 roku osiadł we Lwowie.

skiego. We Lwowie mieszkał przy

storyczny „Oblężenie Lwowa”. Była

zajęć – zaczynał jako inżynier, na-

zbierał je i przekładał na język polski.

Nie chciał, aby dzieci dorastały poza

ulicy Garncarskiej 17. Przed śmiercią

to opowieść o wojnach kozackich z

stępnie elektrotechnik, pracował jako

W 1844 roku wydał „Pieśni ludu nad-

ojczyzną.

pisał:

1648 roku. Pod wpływem entuzjazmu

inspektor sieci telegraficznej. Wspo-

niemeńskiego”. Po powrocie do War-

Jego długi pobyt w Azji Mniejszej

Nie zostawiam nic po sobie

publiczności, Rada Miejska zadecydo-

minając okres, kiedy pracował jako

szawy uczył się w Instytucie Agronomii

wpłynął na twórczość i poglądy. Karol

I zabieram same długi.

wała, że sztuka ta będzie wystawiana

elektrotechnik pisał o sobie: „odruto-

w podwarszawskim wówczas Mary-

Brzozowski pozostał pod wpływem

Wdzięczność, wielki Panie, Tobie,

każdego roku w rocznicę oblężenia.

wałem większą część Turcji jak rozbity

moncie (1840-1842). Uczestniczył w

egzotycznej tematyki wschodniej.

Wdzięczność nieudałej sługi.

Brzozowski znany był również z

garnek”. Pracował też na terenie Syrii

życiu cyganerii warszawskiej, poznał

Pozostawił interesujące materiały

Chylę się, jak kłos dojrzały,

działalności publicystycznej – w wielu

i Iraku. Zajmował sie uprawą tytoniu,

Cypriana Norwida i Teofila Lenartowi-

do dziejów kultury ludów arabskich.

Na żniwiarza czekam cichy,

pismach umieszczał artykuły o treści

robił zdjęcia kartograficzne, następnie

cza, z którymi się zaprzyjaźnił. Wraz z

Opisywał gospodarkę, budownictwo,

Może zdmuchniesz, jak puch biały

etnograficznej, ekonomicznej i spo-

pełnił tam funkcję konsula i wreszcie

Teofilem Lenartowiczem działał w taj-

kuchnię i inne dziedziny życia ludów

Lekkie ziarno – lecz nie pychy...

łecznej. Cenione były też jego prze-

był gubernatorem Latakii. W Persji

nych organizacjach konspiracyjnych.

zamieszkujących tereny Azji Mniej-

kłady dzieł Henryka Heinego, pisano

zakładał wzorowe gospodarstwa rolne

Razem też musieli uciekać z Warsza-

szej. Jak pisali współcześni, odzna-

kG

na wysokim poziomie z metodą na-

wy przed grożącym im wyrokiem wię-

czał się też wschodnim fatalizmem.

wadniania i uprawy drzew owocowych

zienia. Ukrywali się w Poznaniu.

Poeta-farys i ostatni romantyk.

pomoc dLa aGNieszki

(np. w Feradżacie). Prowadził pomiary

Po wydarzeniach 1848 roku, w

W 1884 roku na scenie lwowskiej

w górach Kurdystanu, gdzie również

których Brzozowski wziął udział w Po-

wystawiono jego dramat „Malek”. Na

dokonał odkryć archeologicznych. Stał

znańskiem, chroniąc się przed prze-

scenę lwowską napisał poemat sce-

W ubiegłym roku, w Kurierze Ga-

wpłaty na rzecz Agnieszki – udało się

się wybitnym znawcą Kurdystanu. W

śladowaniami władzy pruskiej, musiał

niczny „Jezioro Dusza”. Muzykę do

licyjskim ukazał się apel o pomoc dla

zebrać blisko 1000 zł – i ponawiamy

Agnieszki Mokrzyckiej, chorej na no-

Mezopotamii Midhat Pasza, któremu

wyjechać za granicę. Początkowo za-

poematu scenicznego skomponował

naszą prośbę do Czytelników o dal-

wotwór obu oczek. Od tej chwili minął

szą życzliwość i pomoc, bo tylko dzię-

doradzał w wielu kwestiach, zlecił

mieszkał w Dreźnie, zachęcony przez

znany lwowski kompozytor Mieczy-

prawie rok.

ki nim, mała lwowianka ma szansę na

Brzozowskiemu inspekcję budowy

Adama Mickiewicza tłumaczył na ję-

sław Sołtys. Utwór jednakże nie zo-

Dziś 2,5 letnia dziewczynka jest

to, że będzie widziała.

dróg nad Eufratem.

zyk polski utwory zagraniczne. Jesz-

stał ani wydrukowany ani wystawiony

po czterech konsultacjach w niemiec-

Przez Turków nazywany był „Bia-

cze z Wielkopolski wysyłał Mickiewi-

za życia poety, sprzeciwiała się temu

kiej klinice okulistycznej w Essen.

Dla polskich czytelników po-

łym ojcem” lub „Czarnym strzelcem”.

czowi przekłady, które poeta poprawiał

cenzura. Legenda litewska o ekspan-

Znajduje się pod stałą kontrolą leka-

dajemy nr konta w Polsce:

Był zapalonym myśliwym i niestrudzo-

i opatrywał uwagami. Kolejnym krajem

sji krzyżackiej odebrana została przez

rzy, którzy dają dużą szansę na ura-

Towarzystwo miłośników

nym piechurem. Na Wschodzie reali-

na drodze emigracyjnej tułaczki była

władze austriackie, jako aluzja do sy-

towanie wzroku dziecka. Do tej pory

Lwowa

zował swoją pasję, która dostarczała

Francja. W trakcie wojny krymskiej, z

tuacji współczesnej. W 1899 r. Lwów

nie została podjęta konkretna terapia,

ul. Lisowskiego 1

mu również materiałów do utworów

Francji udaje się Brzozowski do Syrii,

uroczyście obchodził sześćdziesią-

ponieważ lekarze obserwując choro-

65-072 Zielona Góra, PKo

poetyckich. Tam powstały „Noc strzel-

z ramienia rządu francuskiego. Zaan-

tą rocznicę pracy literackiej Karola

bę, chcą zastosować najmniej inwa-

BP S.a. iio/Zielona Góra

ców w Anatolii”, „Malek” i wiele innych.

gażował się w działania konspiracyj-

Brzozowskiego. Był przysłowiowym

zyjną, ale najbardziej skuteczną me-

nr: 47 1020 5402 0000 0702

Jego zamiłowanie do łowiectwa

ne na Bałkanach i w Turcji. Na Bliskim

poetą – najczęściej pozostawał bez

todę. Wymaga to jednak kolejnych wi-

0118 4308 z dopiskiem:

miało swój początek w lasach nadnie-

Wschodzie przebywał jako wysłannik

środków do życia i jak pisał w liście

zyt w Essen [średnio co 3 miesiące],

dla agnieszki mokrzyckiej

meńskich, gdzie nauczył się wybornie

Koła Polskiego w Paryżu. Od 1853

do przyjaciela:

które wiążą się z dużymi kosztami.

Chociaż mi głowy obsypały szrony

strzelać i odtąd uchodził za niezrów-

roku przebywał w Turcji – przygo-

W tym miejscu dziękujemy wszyst-

moNiKa i aNDRZEj

Ten sam jam zawsze i niepoprawiony;

nanego myśliwego. Uczestniczył w

towywał grunt pod misję generała

kim ofiarodawcom za wcześniejsze

miCHaLaKoWiE rae