23

Kurier Galicyjski * 1 – 14 kwietnia 2011

zwą „Sobótka”, napisany w 1833 r. w

czy „Sowiński w okopach Woli” Juliu-

wyłapywano chłopców-sieroty i wywo-

czono 5.362, to w Galicji zostało do

lentowany uczeń Filippiego. Z głodu i

Mostkach, pod Lwowem, u krewnych

sza Słowackiego, tworzonych raczej

żono w głąb carstwa… O zabieraniu

12.000 uczestników powstania.

nędzy wyprosił na udział w konkursie

Wincentego Pola. W tym czasie Se-

ku pokrzepieniu serc.

majątków nie wspominamy, to dobrze

Z Mickiewiczem Goszczyński za-

20 zł (waluty austriackiej) i wygrał. Tak

weryn Goszczyński napisał też wiele

Ważnym jednak pozostaje zna-

wiadomo. Biblioteki i zbiory Towarzy-

poznał się zaraz po przybyciu do Pa-

zaczęła się jego znakomita kariera.

drobnych wierszy. Z okresu emigracyj-

czenie tego powstania w dziejach

stwa Przyjaciół Nauk wywieziono do

ryża w 1839 r. Z Juliuszem Słowackim

Pomnik naprawdę jest warty podziwu.

nego za najbardziej znany i doskonały

wszystkich ludów europejskich. Nie-

Petersburga. Wszędzie siła panowała

mieszkał przez rok 1842 przy ul. De

Do dziś wznosi się wśród drzew po

uważa się poemat „Król zamczyska”.

miecki historyk Karol Hagen nazywał

nad prawem. Niszczono resztki wol-

Ponthieu 30, w tym samym mieszka-

lewej stronie od głównego wejścia na

rewolucję polską 1831 r. najważniej-

ności, obniżano poziom oświaty i tłu-

niu, w którym autor „Balladyny” ostat-

Cmentarz Łyczakowski. Przedstawia

szą z ówczesnych rewolucji w Europie.

miono życie narodowe. Powracano

nie oddał tchnienie. Dawni koledzy lub

on naturalnych rozmiarów postać sie-

Testament

Schorowany Goszczyński przyje-

„Wolna Polska – powiadał – utworzy-

do wstecznych zasad w administracji

znajomi, jak: Bohdan Zaleski, Ludwik

dzącego w zadumie autora „Zamku

chał do Lwowa na zaproszenie przy-

łaby potężny szaniec, broniący wolnej

i sądownictwie. Na Białej Rusi zamiast

Nabielak, Stefan Witwicki i tu byli jego

kaniowskiego” – na wysokim cokole, w

jaciół w maju 1872 r. Na dworcu kole-

Europy od caratu absolutystycznego;

Statutu Litewskiego wprowadzono

towarzyszami.

który wmurowano marmurowe płyty z

jowym spotykała go znaczna gromada

powstrzymałaby wpływy tego ostatnie-

moskiewski „Swod zakonow”. Cenzu-

Na emigracji Goszczyński zacho-

tytułami głównych utworów poety, oraz

ludzi. Poeta zamieszkał we Lwowie.

go na Zachód; ugruntowałaby wolność

ra ścisnęła wszelką myśl, nie wolno

wał przedsiębiorczość i ruchliwość,

fragment „Posłania do Polski”. Pod na-

W 1874 r. uczczono jubileusz 50. lecia

polityczną w krajach, które podniosły

było nawet wymieniać nazwisk Mic-

nie zaniechał pracy konspiratorskiej,

zwiskiem poety wyryto znakomite sło-

jego pracy literackiej przedstawieniem

już były rokosz; dałaby nowego bodź-

kiewicza i Lelewela… Sprawdziłyi się

organizowania spisków, a jednocze-

wa: „wieszcz i żołnierz polski” U pod-

w teatrze lwowskim, utworzeniem

ca narodom ujarzmionym, uczyniłaby

jednak proroctwa Goszczyńskiego o

śnie zdobywał nowy materiał do twór-

nóża pomnika leżą dużych rozmiarów

wieczystej fundacji imienia Seweryna

ruch możliwym nawet tam, gdzie do-

płyty kamienne w kształcie kartuszy z

Goszczyńskiego dla weteranów lite-

tychczas spokój panował. W Polsce

wyrzeźbionymi na nich herbami Polski,

ratury polskiej. Wreszcie – wydaniem

więc musiała rozstrzygnąć się sprawa

Litwy i Rusi.

księgi zbiorowej pod nazwą „Sobótka”.

wolności”. W czasie późniejszym, ro-

Obecnie turystom ze Sławuty

Poeta żył i zgasł (25 lutego 1876

syjski rewolucjonista Michaił Bakunin

i Zasławia, leżących obok siebie w

r.) w kamienicy, na której miejscu w

mówił następująco: „Oswobodzenie

obwodzie chmielnickim, z Winnicy i

1912 r. wybudowano nową (obecnie ul.

się Polski było naszym zbawieniem:

pobliskiego Baru, a nawet z Humania

Fredry nr 2). Na jej fasadzie w 1913 r.

z waszą wolnością stawaliśmy się

i Kaniowa łatwo jest zwiedzać zabytki

zamieszczono pamiątkową tablicę ku

wolni… Wyście to dobrze zrozumieli,

Lwowa i oczywiście nekropolię Łycza-

czci Goszczyńskiego dłuta Tadeusza

kiedy na waszych chorągwiach rewo-

kowską. Obecnie ogólna ilość ludności

Błotnickiego. Skromny pokój, w którym

lucyjnych wypisaliście te słowa rosyj-

w Sławucie, położonej nad Horyniem,

umarł Seweryn Goszczyński, został

skie: „za naszu i waszu wolnost`, za

najbliżej przedwojennej granicy z II RP,

zamieniony na kaplicę żałobną. W dniu

naszą i waszą wolność”.

stanowi 55 tysięcy. Warto zaznaczyć,

pogrzebu 27 lutego 1876 r., pod kamie-

Carat mścił się okrutnie za po-

że 10 tysięcy z tej liczby stanowią Polacy,

nicą zgromadziło się kilka tysięcy osób.

wstanie. Aczkolwiek ogłosił w dniu 1

o korzeniach z czasów przedrozbioro-

Jeden z uczestników napisał: „Była to

listopada 1831 r. amnestię, to porobił

wych. Na pewno są wśród nich znawcy

wielka manifestacja żalu i czci dla Se-

w niej tyle wyjątków, że straciła prawie

i wielbiciele twórczości Goszczyńskiego.

weryna Goszczyńskiego, jakiej jeszcze

wszelkie znaczenie. Samych wyro-

Pomimo trudności w przekroczeniu po-

Lwów nie widział. (…) Orszak był długi

ków śmierci sporządzono długą listę.

wojennej granicy, nie zmniejsza się rów-

na trzy kilometry”. Maryla Wolska (zm. w

Wszystkie piekła syberyjskie zapełnio-

nież liczba turystów z Polski, zwiedza-

1930 r.), która wówczas miała trzy lata,

no Polakami. Armię polską zlikwido-

jących nekropolię. Wiele z nich pragnie

później w swoim wierszu „Poznanie”

wano. Żołnierzy polskich, pobranych

złożyć kwiaty pod pomnikiem wielkiego

Kościół p.w. św. Doroty w Sławucie, ufundowany przez ro-

opisała tamte wydarzenie następująco:

do niewoli i wydawanych przez rząd

rodaka – Seweryna Goszczyńskiego.

dzinę Sanguszków

„Ta długa w kwiatach kołyska,

pruski, gnano w kajdanach do Kronsz-

Jeżeli któryś z przewodników rap-

Umarły żołnierz – Moskale –

tadtu, do Archangielska, na Kaukaz,

tem „zapomni” powiedzieć jak brzmiały

krzywdzie, zemście i jej skutkach, za-

czości. Poznawszy Tatry i lud Podha-

i wiersze,

w pułki syberyjskie. Synów genera-

wieszcze słowa naszego „hajdamaki”

warte w formie alegorycznej w „Zam-

la, podobnie jak dawniej na Ukrainie,

To było ze śmiercią i Polską

łów i oficerów polskich, poległych w

i żołnierza polskiego, to warto bliżej

ku kaniowskim”.

był zafascynowany urokiem przyrody,

Moje poznanie pierwsze”.

wojnie, odbierano matkom i wysyłano

przyjrzeć się pomnikowi. Uważny prze-

Europa nie znała jeszcze tak licz-

tym razem – przyrody gór i odrębno-

do szkół wojennych rosyjskich, gdzie

chodzień zobaczy, że zadumany wzrok

nej emigracji politycznej, jak polska

ścią ludowego życia tatrzańskiego.

wpajano im nienawiść do swoich oj-

Konkurs na pomnik nagrobny

poety skierowany jest ku niebu, gdzie

po 1831 r. Jeżeli we Francji (według

Owocem literackim wycieczek w Tatry

ców, chociaż na szczęście, nie osią-

Seweryna Goszczyńskiego wygrał

nie ma sztucznych granic, podziałów

urzędowych wiadomości z listopada

był „Dziennik podróży do Tatr” oraz

gało to swego skutku. Po całej Polsce

Julian Markowski (1846-1903), uta-

etnicznych i politycznych…

1832 r.) polskich wychodźców nali-

urywek z większego poematu, pod na-

„mytusa” w poszukiwaniu galicmenów

czy

Twoje dziecko

nie spędza

za dużo czasu

przed

telewizorem

lub

komputerem?

Profesor aleksander filc (od lewej)

Klub Młodych Artystów „Skrzy-

dła” przy LTPSP, zaprasza dzieci

polskiego pochodzenia ze Lwo-

wśród niektórych polityków

KoNSTaNTy CZaWaGa

wa na zajęcia plastyczne w ga-

z Kijowa, którzy pochodzą

tekst i zdjęcia

lerii „Własna Strzecha”, przy ul.

z Ukrainy Zachodniej lub po

Rylejewa 9/6.

Plastyk Wolodymyr Kostyrko (z mikrofonem)

prostu są zainteresowani tu-

W sali konferencyjnej

Programy zajęć plastycznych

tejszym elektoratem.

hotelu „Reikartz Дворжец

przystosowane są do możliwości

Niedługo po oficjalnej prezen-

Klubu „Mytusa”. – Ażeby dać odpo-

procent mieszkańców regionu okre-

Львів” we Lwowie zapo-

dzieci w różnym wieku, dla któ-

tacji, dyskutantom drugiego z kolei

wiedź na pytanie: Jesteśmy czy nas

śliła siebie jako Galicjan. Zdaniem

czątkowano regularne po-

rych wprowadzamy podstawowe

posiedzenia panelowego Galicyj-

niema? A jeżeli jesteśmy, to kim?

badaczki, są to przeważnie Ukraińcy

siedzenia Galicyjskiego Klu-

techniki i zagadnienia plastycz-

skiego Klubu Dyskusyjnego zadano

obrządku grekokatolickiego.

bu Dyskusyjnego „mytusa”.

pytanie: Kto jest prawdziwym Gali-

Klub „Mytusa” zaproponował także

A czy pytano wprost: Jesteście

ne, łącząc teorię z praktyką. Ser-

Celem inicjatorów projektu

cjaninem? Doktor Wiktoria Sereda z

następne tematy dyskusji:

Galicjanami? – zapytał rodowity lwo-

decznie zapraszamy na zajęcia!

jest zgromadzenie intelektu-

Narodowego Uniwersytetu im. Iwana

Czy istnieje „biznes galicyjski”?

wianin prof. Aleksander Filc. – I dlacze-

alistów i biznesmenów z róż-

Franki we Lwowie zapoznała zebra-

70-lecie zagłady Żydów w Galicji.

go w ogóle prowadzimy tę dyskusję?

nych środowisk społecznych

Bliższe informacje

nych z wynikami kilkuletnich badań

Czy możliwe jest porozumienie

Dlatego, ażeby zrozumieć, czy

trzech obwodów – lwowskie-

pod nr telefonu:

socjologicznych wśród przeciętnych

ukraińsko-polskie w sprawie rzezi

jesteśmy zdolni stworzyć wspólnotę

go, tarnopolskiego, iwano-

063 287 27 07 –

mieszkańców naszego regionu. Ku

wołyńskiej?

– wyjaśniał Wołodymyr Pawliw, je-

frankowskiego. Widoczne jest

Władysław maławski

kG

zdziwieniu obecnych, tylko niewielki

den z inicjatorów i przewodniczący

też zainteresowanie Klubem