Wyjęte z karty pamięci

26

1 – 14 kwietnia 2011* Kurier Galicyjski

WŁadysŁaW czajkoWski –

W historii c.k. Galicji niepoślednią rolę

odgrywali Podolacy – konserwatywne

chrześcijaNiN-ideaLisTa

stronnictwo polityczne ziemian Galicji

Wschodniej lat 1867-1914. W poprzednich

numerach Kuriera Galicyjskiego przedsta-

nia w obozie narodowym, pomimo,

wiliśmy historię tego ugrupowania. Poni-

że kraj ten dwa narody zamieszkują,

żej kontynuujemy cykl artykułów poświę-

jest jednak hasło, które nas razem

conych biografiom jego najwybitniejszych

łączy – a hasłem tym jest sanacja

finansów krajowych, obrona kraju

przedstawicieli. Zapraszamy do lektury!

przed anarchią finansową i ochrona

przed niesprawiedliwymi przedłoże-

niami finansowymi” – przekonywał.

wostawce, Podlesie, Janówka w pow.

I dodawał, że „nie godzi się, aby to

buczackim, Rudki w pow. rohatyńskim,

największe w państwie królestwo, a

Czahrów w pow. stanisławowskim, a w

jednak najbiedniejsze, to królestwo,

1891 r., po śmierci brata Michała Alfon-

które płaci największy podatek krwi

sa Czajkowskiego, wszedł w posiada-

– było reformą podatkową najbar-

nie Dusanowa. Marian Rosco-Bogda-

dziej dotknięte”. Groziło to poważną

nowicz w „Pamiętnikach” oceniał, że

klęską materialną dla Galicji.

Władysław był „bardzo zamożny”.

Podobnie jak pozostali Podolacy

Jak zauważa Feliks Pohorecki,

Czajkowski krytykował reformę wy-

Czajkowski „brał czynny udział w ży-

Budynek w Przemyślanach

borczą przygotowywaną w Galicji,

ciu politycznym i społecznym”. Od

aRTUR GóRSKi

przy czym zaznaczał, że w krytyce

trzeci objął mandat poselski w 1909 r.,

rzy podejmą się tej funkcji honorowej

młodych lat był członkiem Rady Po-

tej nie stoi „na stanowisku kastowym

obrany w obwodzie stanisławowskim

i zaszczytnej”, ale nie całkiem bez-

wiatowej i Wydziału powiatowego w

Niektórzy konserwatyści

lecz narodowym”. W swojej argu-

na miejsce zmarłego Wojciecha Dzie-

płatnej, bo jednak symbolicznie opła-

Buczaczu, a w 1884 r. został miano-

wschodnio-galicyjscy zarzu-

mentacji przytaczał konsekwencje

duszyckiego. W kadencji tej uważany

canej przez państwo. Zwrócił uwagę,

wany marszałkiem powiatu buczac-

cali Władysławowi Czajkow-

wprowadzenia powszechnego syste-

był za jednego z czołowych polityków

że atutem sądów pokoju jest to, iż

kiego. Tak zdobyte doświadczenie

skiemu, że zbyt naiwnie wie-

mu wyborczego w wyborach do Izby

galicyjskich, swoistego łącznika mię-

sędzia pokoju do wysokości pewnej

w pracy samorządowej przydało się

rzy w zgodę polsko-ruską, że

Poselskiej Rady Państwa. Konstato-

dzy Podolakami a konserwatystami

kwoty może wydawać „w krótkiej dro-

później na niwie parlamentu wiedeń-

jest idealistą, który nie trzy-

wał, że „po reformie wyborczej Koło

krakowskimi, a także między Polaka-

dze wyrok stanowczy”, gdzie odwoła-

skiego i sejmu galicyjskiego.

ma się realiów. on zaś pod-

Polskie zeszło z pierwszego stano-

mi i Rusinami. Jednak zawiedziony w

nie jest wykluczone, a przez taki wy-

W 1885 r. w okręgu Trembowla-

kreślał, że w zgodę tę wierzy,

wiska w parlamencie na piąte – to

swoich oczekiwaniach w 1912 r. zło-

rok osiąga się cel podwójny: taniość i

Husiatyn został wybrany posłem do

„bo jest ona podyktowana ro-

łatwy wybór między popularnym ha-

żył mandat poselski.

szybkość. Zaznaczył, że na początek

Izby Poselskiej Rady Państwa w kurii

zumem politycznym”, a jako

słem przymiotnikowego prawa głoso-

W pierwszych latach swego posło-

można wprowadzić sądy pokoju w

gmin wiejskich. Według Kazimierza

pierwszy krok do tej zgody

wania, a prawdziwym patriotyzmem”.

wania Czajkowski był aktywny w komi-

tych powiatach, które tego oczeku-

Chłędowskiego, zawdzięczał on swoje

widział  potrzebę  stanięcia

W 1910 r. wystosował w Sejmie apel:

sjach: administracyjnej, przemysłowej,

ją. „Ale jeżeli się pokaże, że koszta

posłowanie do Rady Państwa temu, że

przez oba narody „na platfor-

„Polacy wszystkich stronnictw łącz-

prawniczej, włości rentowych, dla refor-

procesów się umniejszą, że straty

„był bratem Alfonsa, sam bowiem nie

mie etyki chrześcijańskiej”.

cie się, by jedni i silni stanąć w walce

„Odpowiecie mi panowie – mó-

my agrarnej i wodnej. W 1903 r. wszedł

z powodu odległości do sądu zwy-

mógł się pochlubić wielką inteligencją”.

z tym wrogiem, który przedstawia

wił w Sejmie krajowym w 1910 r.

do komisji sanitarnej, zaś w 1909 r. zo-

kłego się umniejszą, że się długość

Nie ma wątpliwości, że to starszy brat

nam anarchia i ochlokracja, w walce

– wszakże wszyscy jesteśmy chrze-

stał wybrany do komisji wyborczej.

trwania procesu skróci, że instytucja

wciągnął go w orbitę polityki podolskiej.

z tymi ciemnymi potęgami, które od-

ścijanami i stoimy na tym piedestale,

Na arenie sejmowej występował

ta dla całej ludności jest sympatycz-

Jednak sukces w kolejnych wyborach

mawiają indywidualności narodowej

ale panowie z tego stanowiska trzeba

rzadko. W 1895 r. był wnioskodaw-

na, że inne powiaty będą prosiły o jej

do Izby Poselskiej w 1891 r., kiedy

nam Polakom i bratniemu narodowi

wyciągnąć konsekwencje, potrzeba

cą uchwały w sprawie organizacji

zaprowadzenie, to może się da ta in-

kandydował z kurii wielkiej własności

ruskiemu. Polacy wszystkich stron-

potępić te czyny, które z etyką chrze-

sądów pokoju. Zauważył, że od lat

stytucja za uchwałą Sejmu i w całym

ziemskiej w okręgu Czortków-Zalesz-

nictw łączcie się, a będąc jedni i silni

ścijańską nie licują”. Nawoływał, aby

30. Polacy w Galicji, podobnie jaki

kraju zaprowadzić” – mówił.

czyki-Borszczów-Husiatyn, zawdzię-

dążcie do zgody z drugim bratnim

nie wszczepiać w serca młodzieży

Rusini, ludzie różnych przekonań po-

Był gorącym rzecznikiem poro-

czał już swojej własnej silnej pozycji

narodem. Tylko na tych podstawach

pieśni „zatrutych jadem nienawiści,

litycznych, konserwatyści i demokra-

zumienia polsko-ruskiego (ukraiń-

w środowisku ziemian wschodnio-ga-

może dojść do skutku dobra reforma

których zaiste dzieci te z mlekiem

ci, Krakowianie i Podolacy, powiaty

skiego) w duchu chrześcijańskim, co

licyjskich. Kilkakrotnie był wybierany

wyborcza”.

matek swoich z piersi nie wyssały”.

zachodnie i wschodnie domagają się

zbliżało go do namiestnika Michała

do Delegacji do spraw Wspólnych. 2

W chwili wybuchu I wojny świa-

Pieśni te powinny umilknąć, a na ich

zaprowadzenia sądów pokoju stale,

Bobrzyńskiego. Uważał, że do na-

lipca 1907 r. cesarz Franciszek Józef

towej nie zajmował się już czynnie

miejscu powinna szeroko rozbrzmieć

ale za sprawą panujących w Austrii

rodowej zgody nie doprowadzą ani

I mianował go dożywotnim członkiem

polityką, a jedynie gospodarował na

pieśń chrześcijańska, „która tak łatwo

„przesądów biurokratycznych” bez-

ukraińska obstrukcja, ani wzajem-

Izby Panów.

swoich majątkach.

trafia do serc ludu”.

skutecznie. Tymczasem w wielu kra-

ne inwektywy czy groźby, które są

Posłem na Sejm krajowy galicyj-

Władysław Wiktor Czajkowski

Władysław  Wiktor  Czajkow-

jach Europy sądy pokoju bardzo do-

przejawem „klęski moralnej”. W 1910

ski Czajkowski został po raz pierwszy

zmarł 3 października 1917 r. w Baden

ski (Czykowski) herbu Gryf urodził

brze funkcjonują, przynosząc duże

r. nawoływał do „spójni społecznej

w 1895 r. Wybrano go w obwodzie

pod Wiedniem, gdzie rzuciły go losy

się 23 grudnia 1844 r. w Dusanowie

oszczędności budżetowe. Wyraził

i jedności narodowej”, szczególnie

czortowskim z kurii wielkiej własno-

wojny, i tam został pochowany.

(pow. Przemyślany). Od 1868 r. był

przekonanie, że w każdym powiecie

wobec polityki finansowej rządu.

ści. Piastował ten mandat również

kG

właścicielem wsi Medwedowce, No-

znajdą się „ludzie prawi i zdolni, któ-

„Pomimo tego pozornego rozdwoje-

w kadencjach lat 1901-1907. Po raz

rośLiNy czas W bibLijNych

HaLiNa PŁUGaToR

W iwano-frankowsku ru-

zapewnią osobom na wózkach inwa-

symbolami, będą nimi dekorowane

lecznicze właściwości i jest stosowa-

Przewodniczący katedry bio-

szył pierwszy na Ukrainie

lidzkich i o kulach łatwe poruszanie

mogiły i świątynie na terytorium zie-

na w życiu codziennym. Prócz tego,

chemii i biotechnologii Wołodymyr

projekt turystyczno-religij-

się w terenie. W ogrodzie skopio-

mi stanisławowskiej. Każdy chętny

niektóre ciekawe gatunki można ho-

Łuszczak opowiada nam, iż pomysł

ny. Przedstawiciele katedry

wano również czcionką brajlowską

będzie miał możliwość obejrzeć ko-

dować w warunkach cieplarnianych,

stworzenia Sadu Biblijnego pochodzi

biochemii i biotechnologii

tabliczki informacyjne, co osobom

lekcję roślin biblijnych. Naukowcy i

zwłaszcza: mirt, komiforę, ryż, gra-

z Czerniowiec. Właśnie tam wyszła

Narodowego Uniwersytetu

z wadami wzroku pozwoli otrzymać

studenci uczelni mają nadzieję, że

nat, oliwki”.

książka ekipy profesorów na czele

Przykarpackiego im. Wasyla

niezbędną informację i cieszyć się

projekt zachęci wiernych i młodzież

Wsparło projekt również ducho-

ze Stepanem Kostyszynem o tytu-

Stefanyka, wspólnie z ducho-

przyrodą.

do pracy wolontaryjnej na rzecz

wieństwo. Duchowni mówią, że dla

le „Sady Biblijne i perspektywy ich

wieństwem zaczęli stwarzać

Już za parę dni zacznie się sa-

miasta. W planach naukowców jest

wiernych jest to kolejną okazją spo-

utworzenia”. Mieszkańcy Przykar-

Sad Biblijny na terenie lokal-

dzenie różnych biblijnych roślin w

nawiązanie współpracy z ogrodami

tkania się z Pismem Świętym i Bo-

pacia postanowili wcielić zawarty w

nego ogrodu botanicznego.

ogrodzie botanicznym i we wsi Ma-

botanicznymi na całym świecie.

giem. „Odwiedzając nasz ogród, czło-

książce pomysł i wcielić go w życie

„Przy realizacji projektu zbie-

riampol, na terenie „Maryjnego Mia-

Wcielenie projektu w życie po-

wiek zapamięta rosnące tam rośliny i

w Iwano-Frankowsku. „Połowa z

rzemy kolekcję i utworzymy ekspo-

steczka”, które zostało zbudowane

zwoli przeprowadzać zorganizowane

po powrocie do domu otworzy Biblię

około setki wspomnianych w Biblii

zycję roślin, które były wspomniane

przez hetmana Jabłonowskiego ku

wycieczki turystyczne w celu zapo-

by je znaleźć” – mówi duchowny gre-

roślin, może rosnąć w klimatycznych

w Piśmie Świętym i zajmują ważne

czci Matki Boskiej. Powiadomił o tym

znania mieszkańców i gości miasta z

kokatolicki Borys Hobyr. Stworzenie

warunkach naszej miejscowości, –

miejsce w życiu wiernych, – opowia-

„Kurier” profesor iwano-frankowskiej

biblijnymi roślinami. Prócz tego, teren

biblijnego sadu jest związane między

mówi profesor Luszczak. – Są to:

dają „Kurierowi” w rektoracie uczelni.

Akademii Medycznej, prezes orga-

ogrodu botanicznego będzie urzą-

innymi z pomnikiem ofiarom radziec-

buk, wierzba, topola, krzaki wino-

– Buk, winogrona, róża, żyto, dynia,

nizacji społecznej „Odrodzenie Ma-

dzony tak, by osoby niepełnospraw-

kich represji politycznych w Demia-

gron, róża, tarnina, szafran, lilia,

len, mięta i wiele innych roślin w isto-

riampola”, Wołodymyr Bociurko.

ne mogły się tam czuć wygodnie.

nowym Łazie. Ze względu na to, że

żyto, proso, bób, soczewica, dynia,

cie są zwyczajne, nowością jednak

Szerokie ścieżki, zajazdy i poręcze

kG

rośliny w sadzie są pewnego rodzaju

melon i in. Większość tych roślin ma

jest ich połączenie”.