sławni lwowianie

14

15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski

NajdoWcipNiejszy czŁoWiek We LWoWie

pomiędzy Ruszkowskim i Abrahamo-

wiczem, co ostatecznie spowodowało

zerwanie stosunków autorskich po-

między twórcami. Spółka Ruszkowski-

Abrahamowicz przestała istnieć.

Adolf Abrahamowicz był czło-

wiekiem wesołym i dowcipnym, o

którym pamiętnikarze pisali, że dwie

tylko rzeczy brał na poważnie: farsy,

które z wielkim talentem i humorem

pisał dla teatru lwowskiego i kotyliony,

prowadzone na publicznych balach. Z

BEATA KoST

natury człowiek towarzyski, był stałym

bywalcem lwowskich balów i przyjęć,

Już sędziwy Jan Nepomucen

gdzie z dużym powodzeniem peł-

Kamiński doskonale zdawał sobie

nił funkcję wodzireja. Z niesłychaną

sprawę, że przyciągnąć publiczność

maestrią i doświadczeniem prowadził

do lwowskich teatrów może jedynie

tańce, a po upowszechnieniu się oświe-

komedia. Swoją niestrudzona pracą

tlenia elektrycznego, pierwszy zasto-

reżyserską, aktorską, literacką przy-

sował przy kotylionie kolorowe efekty

czynił się do wielkiego rozkwitu teatru

świetlne. Na każdy bal przygotowywał

polskiego we Lwowie. Ale to nie o Ka-

nowe układy taneczne i kotylionowe,

mińskim jest dzisiejsza opowieść, lecz

które prezentował ku uciesze uczest-

o komediopisarzu, który podobnie jak

ników. W towarzyskim światku Lwowa

stary mistrz wierzył, że bez komedii

był postacią niezmiernie popularną. Za-

teatr nie istnieje. „Powodzenie teatru

możny i dobrze urodzony, stanowił tzw.

(we Lwowie) było olbrzymie” – pisał w

„dobrą partię”. Do małżeństwa z Abra-

1883 roku aktor Roman Żelazowski.

hamowiczem namawiała córkę matka

Przyczynili się do tego aktorzy sceny,

aktorki Marii Wisnowskiej (Wisnowska

ale jednocześnie lokalni twórcy Fre-

Adolf Abrahamowicz

zadebiutowała jako aktorka na scenie

dro-syn, Stanisław Dobrzański, Adam

acje. W towarzystwie lubił snuć dow-

lwowskiej w listopadzie 1878 roku).

Krechowiecki i wreszcie – „dziecko

krytyka pisała, że „autorowie zasłużyli

cipne opowieści o rozmaitych ludzkich

Związany zawodowo ze sceną lwow-

szczęścia” Adolf Abrahamowicz.

sobie na „brawo! – brawo!...”. Była to

śmiesznostkach, podpatrzonych cza-

ską Abrahamowicz starał się nawet

***

historia przygody młodego człowie-

sem zupełnie przypadkowo – robił to

o stanowisko dyrektora teatru lwow-

„Pan Adolf jest dziecięciem szczę-

ka, uprzedzająco grzecznego wobec

z dużym wdziękiem. Ponieważ zdawał

skiego po rezygnacji Celiny Dobrzań-

ścia, bogaty wykształcony, z zacnej

otoczenia, który nawet ożenił się z

sobie sprawę z braków konstrukcyj-

skiej i Stanisława Niewiadomskiego.

i wysokie zajmującej stanowisko ro-

kurtuazji. Słodki i ugodowy małżonek

nych i błędów popełnianych w pisaniu,

Należał do Koła Literacko-Artystycz-

dziny, ogólnie lubiany, mający dostęp

wzbudza niechęć młodej kobiety i staje

wpadł na pomysł, stworzenia spółki

nego we Lwowie, gdzie gromadził się

do wszystkich sfer, a stąd ułatwienie

się celem ataków nieprzychylnie na-

autorskiej, gdzie jeden z autorów

świat artystyczny Lwowa.

do zbierania wzorów. Posiada zalety

stawionej rodziny żony. Pod wpływem

jest pomysłodawcą, drugi zaś nadaje

Pod koniec życia wyprowadził się

i wady nieodłączne od tak szczęśliwie

przyjaciela zamienia się w energiczne-

formę literacką dziełom scenicznym.

ze Lwowa, zamieszkał we własnym

sytuowanego młodzieńca” – pisała

go pana domu, który próbuje ratować

Bardzo szybko sławę zdobyły utwory,

majątku na Pokuciu. Tam właśnie, w

jedna z warszawskich gazet o młodym

krotochwile i komedie. Był autorem

pozycję wobec żony, rodziny i służby.

napisane przez Abrahamowicza do

Targowicy Polnej koło Horodenki umie-

i zdolnym lwowskim komediopisarzu,

„Ciurkiewicza i Dziurkiewicza”, „Zgro-

Zabawna historyjka zdobywała sceny

spółki z aktorem Lucjanem Kwieciń-

ra 16 sierpnia 1899 roku. Majątek po

który święcił też triumfy w stolicy. Adolf

madzenia przedwyborczego”, „Gwał-

krajowe i zagraniczne. Wystawiano

skim i Janem Kazimierzem Zielińskim.

Adolfie Abrahamowiczu odziedziczył

Abrahamowicz przyszedł na świat 7 li-

tu, on ma bzika” i wielu jednoaktówek.

ją w teatrach Krakowa i Warszawy,

Najbardziej interesującym okresem

jego kuzyn Eugeniusz. Nazywany „żyłą

stopada 1849 roku we Lwowie. Wywo-

Abrahamowicz pisał najczęściej sam

na deskach „Novego Divadla” w Pra-

w twórczości Abrahamowicza, był

złotą humoru” Adolf Abrahamowicz jest

dził się ze znanej i wpływowej rodziny

lub tworząc spółki z innymi literatami,

dze i „Karl Theatru” w Wiedniu. „Mąż

czas współpracy z aktorem i śpiewa-

dziś postacią zupełnie zapomnianą.

polskich Ormian. Jego rodzonym bra-

reżyserami i aktorami.

z grzeczności” uchodził przez długie

kiem Ryszardem Ruszkowskim, który

„Dowcip jego był szczery, często głę-

tem był polityk Dawid Abrahamowicz,

Ówczesna krytyka ceniła go za

dziesięciolecia za modelową polską

przybył do Lwowa z Warszawy i wy-

bią bolesnej obserwacji zaprawiony,

kuzynem poseł Eugeniusz Abraha-

dowcip, ale znawcy literatury pisali,

farsę. Komedie Abrahamowicza i Rusz-

stępował w repertuarze komediowym

a daleki od konceptu robionego, od

mowicz. We Lwowie Adolf Abrahamo-

że brakuje mu biegłości w pisaniu,

kowskiego gromadziły komplety, wysta-

na polskiej scenie. Sztukom Adolfa

tłustego dwuznacznika, a co najważ-

wicz ukończył szkołę i mieszkał przez

niektórzy – jak Wilhelm Feldman –

wiano po kilkadziesiąt przedstawień, a

Abrahamowicza Ruszkowski nadawał

niejsze, od fotograficznej podobizny, o

wiele lat, zajmując się komediopisar-

twierdzili wręcz, że jest nieudolny.

tłumy znudzonych Labichem i Mose-

formę i dopasowywał do możliwości

którą tak łatwo w dzisiejszej literaturze”

stwem. Miał 29 lat, kiedy zadebiutował

Wiele było w tym złośliwości, cieszący

rem widzów z radością oglądały za-

scenicznych. Spółka autorska Abra-

– pisano po śmierci komediopisarza.

na scenie skarbkowskiej jednoaktów-

się powodzeniem zdolny i młody pan

bawne historie, oparte na „stosunkach

hamowicz-Ruszkowski cieszyła się

Sztuki Abrahamowicza cieszyły się

ką „Dwie teściowe”. Zapowiadał się

Adolf wzbudzał sporo zazdrości w

lwowskich”: „Pan Marszałek”, „Oddaj-

dużym powodzeniem, komedie po-

również powodzeniem na scenach

na dobrego komediopisarza. Był to

środowisku. Jego utwory nie zawsze

cie mi żonę”, „Teść” i wiele innych.

sypały się jak z rękawa. Ich pierwsza

robotniczych i w teatrach ludowych,

okres, kiedy na scenie królowała sztu-

odznaczały się mistrzowskim dopra-

„Robota ich – pisali krytycy w re-

sztuka i zarazem wspólny ekspery-

wystawiane były jeszcze w dwudzie-

ka lekka, operetka i farsa pisana na

cowaniem, posiadał jednak zmysł

cenzjach teatralnych – była jednak

ment autorski – „Mąż z grzeczności”

stoleciu międzywojennym.

wzór francuski. Próbował więc Abra-

obserwacyjny, mnóstwo pomysłów,

gruba i pozbawiona cech artyzmu,

kG

– odniosła sukces w 1885 roku. Pre-

hamowicz zadowolić gusta lwowskiej

ogromne poczucie humoru, które po-

podobnie jak historycznych” – krytycy

miera lwowska odbyła się 9 lutego,

publiczności, tworząc głównie farsy,

zwalało mu budować zabawne sytu-

próbowali podsycać nieporozumienia

poLsko-ukraiŃskie WarszTaTy dzieNNikarskie

W każdym przypadku pzrzedsta-

laków i Ukraińców oraz obrazu obu

DARiUSZ MATERniAK

wienie określonego punktu widzenia

narodów w mediach polskich i ukraiń-

musi być poparte odpowiednią argu-

skich. Obraz ten, kreowany jest w dużej

W dniach 1-3 kwietnia br.

mentacją. Należy przy tym pamiętać

mierze za pośrednictwem mediów i to

w lipniku k. łańcuta w woje-

o przedstawianiu zagadnień językiem

na kilku poziomach: politycznym, na-

wództwie podkarpackim od-

zrozumiałym dla przeciętnego czytel-

ukowym, dziennikarskim oraz na po-

były się warsztaty dla dzienni-

nika, na co dzień nie mającego stycz-

ziomie tzw. „zwykłych ludzi” i co warto

karzy z Polski i Ukrainy. Wzię-

ności z polityką.

zauważyć – poszczególne ujęcia mogą

ło w nich udział 15 dziennika-

Drugi dzień warsztatów rozpoczął

się znacząco różnić od siebie. Tym

rzy z obu krajów, będących

się od wykładu dziennikarza Polskiego

bardziej, że na stosunki polsko-ukra-

redaktorami m.in. „Kuriera

Radia Rzeszów, Marka Cynkara. Swoje

ińskie patrzy się często przez pryzmat

galicyjskiego”, portali inter-

wystąpienie poświęcił omówieniu kwe-

stereotypów i wspólnej, często nieła-

netowych Zaxid.net, Psz.pl,

stii misji, jaką spełniają dziennikarze

twej historii.

Vlaskor.net oraz Radia lwów.

wobec społeczeństwa. Jest to szcze-

Dzięki uprzejmości pana posła

Celem warsztatów było pod-

gólne zadanie mediów publicznych,

na Sejm RP Jana Burego, uczestnicy

niesienie poziomu warsztatu

które z racji swojego charakteru i nie-

warsztatów mieli także okazję obej-

dziennikarskiego uczestników

zależności mają do spełnienia szczegól-

rzeć dwa ośrodki znajdujące się pod

i lepsze przygotowanie ich do

tym, których opinie mają najbardziej

ną rolę w obszarze rzetelnego informo-

opieką Fundacji Pomocy Młodzieży im.

realizacji stawianych przed

nymi w świadomości miesz-

zasadnicze znaczenie – politykom,

wania społeczeństwa, a także kontroli

Jana Pawła II „Wzrastanie”. Pierwszym

nimi zadań, w tym także do

kańców obu krajów.

Warsztaty rozpoczął wykład dr

przedsiębiorcom, itp. Dlatego tak

funkcjonowania przestrzeni publicznej.

odwiedzonym obiektem był Dom dla

rzetelnego informowania spo-

Agnieszki Sawicz („Kurier Galicyjski”),

ważne jest rozróżnienie pomiędzy

Trzeci wykład, w ramach warsz-

Dzieci, znajdujący się w miejscowości

łeczeństw Polski i Ukrainy na

poświęcony charakterystyce pracy

publicystyką, czyli przedstawieniem

tatów, został przeprowadzony przez

Łopuszka Mała, zaś drugim – będące

temat stosunków pomiędzy

dziennikarskiej. Dla dziennikarza naj-

określonego punktu widzenia na dany

dziennikarza gazety „Ukaiński Tyżdeń”,

pod opieką Fundacji schronisko dla

oboma krajami, współpracy

ważniejszym zadaniem jest przeka-

temat, a komentarzem, czyli wyraże-

Romana Kabaczija. Dotyczył wzajem-

bezdomnych i hospicjum znajdujące

pomiędzy nimi, a także walki

zywanie informacji czytelnikom, także

niem własnego zdania w tym temacie.

nego postrzegania przez siebie Po-

się w Jarosławiu.

ze stereotypami, zakorzenio-