historia w znaczki wpisana

20

15 – 28 kwietnia 2011 * Kurier Galicyjski

Wielkanoc na znaczkach poczty polskiej

AnDRZEJ żARCZyńSKi

Koło PZF nr 1

„łódź – Miasto”

Przez dziesięciolecia Poczta Pol-

ska nie wydawała oddzielnych serii

znaczków pocztowych, poświęconych

obchodom Świąt Wielkanocnych. Mo-

tywy powyższe były sporadycznie

obecne na znaczkach emitowanych

w ramach tematów dotyczących sztu-

ki sakralnej, zwłaszcza wizerunków

Jezusa Chrystusa, a także propago-

wania zwyczajów ludowych.

Otwarcie Poczty Polskiej na mo-

tywy wielkanocne nastąpiło kilka lat

po transformacji ustrojowej. W 1995 r.

wprowadzono do obiegu serię czte-

rech znaczków „Pisanki polskie”, nato-

miast od 1997 r. symbole wielkanocne

zmniejszania się w Europie liczby emi-

zaczęły regularnie gościć w naszej fi-

sji znaczków, nawiązujących do Świąt

latelistyce. Od 2000 r. aż do bieżącego

Wielkanocnych. Natomiast te, które

się ukazują, zwykle mają świecki, a

nie sakralny charakter, poprzez wy-

łączne akcentowanie takich motywów

jak zajączek czy kurze jaja, nienoszą-

ce jednak oznak przeznaczenia ich

na święconkę, jak to ma miejsce w

przypadku pisanek. Dzieje się tak w

niektórych krajach Unii Europejskiej,

jakoby pod pretekstem nie drażnienia

akcentami chrześcijańskimi innowier-

ców, a zwłaszcza muzułmanów. Trud-

no w takiej postawie nie dopatrywać

się jednak krzywdzenia chrześcijan,

w tym własnych obywateli, bądź ak-

centowania postaw ateistycznych,

z pomijaniem kształtowanych przez

ki są barwne i ładnie wykonane w

wieki narodowych korzeni religijno-hi-

aspekcie graficznym. Na kopertach

storycznych. Mam nadzieję, że Pocz-

w Polsce wydawano po dwa znaczki z

pierwszego dnia obiegu (FDC) przed-

ta Polska zachowa akcenty sakralne

myślą o przesyłaniu życzeń świątecz-

stawiono młodzieńca i dziewczynę

na swoich walorach, co myślę, że jest

nych. Na wstępie jednak przypomnę,

w strojach ludowych, kultywujących

powszechnie oczekiwane w naszym

że Wielkanoc jest najważniejszym

wielowiekowe tradycje. Na kopercie

świętem chrześcijańskim, upamięt-

ze znaczkiem o niższym nomina-

niającym zmartwychwstanie Jezusa

le młodzi idą z okazałymi palmami

Chrystusa. Jej termin ustala się na

zapewne na Mszę św. w Niedzielę

najbliższą niedzielę po pierwszej

Palmową. Motyw drugiej koperty na-

wiosennej pełni księżyca, a więc na

wiązuje do obyczaju śmigusa-dyngu-

marzec lub kwiecień. Z tego powodu

sa, tj. polewania dziewcząt wodą w

okres wielkanocny w Polsce przypada

Poniedziałek Wielkanocny. Znaczki

zawsze na początek wiosny, co do-

skasowano w Urzędzie Pocztowym

datkowo podkreśla radosny charakter

Warszawa 1, datownikiem okoliczno-

Świąt Zmartwychwstania. Liczna sym-

ściowym z napisem Wielkanoc i świą-

•  1997 – cztery znaczki: świę-

bolika tych świąt szczególnie widocz-

tecznymi motywami graficznymi. Auto-

cenie palm (50 gr), malowanie pisanek

na jest w pielęgnowanych tradycjach

rem projektów opisywanych znacz-

(60 gr), święcenie pokarmów (80 gr)

ludowych: odchodząca zima kojarzy

ków, wydanych w wielomilionowych

i śmigus – dyngus (1,1 zł);

się z pokonaną śmiercią, a wiosenna

nakładach jest artysta plastyk – Jan

•  1998 – dwa znaczki: Bara-

zieleń, palmy, pisanki czy pisklęta z

Konarzewski.

nek Paschalny na tle krzyża (55 gr)

zalążkiem nowego życia.

W wielu krajach kręgu kultury

i Jezus Chrystus (65 gr);

kraju. W tym miejscu jako kontrast

Do opłacania tegorocznej kore-

chrześcijańskiej tematy związane z

•  1999 – na trzech spośród

dla tegorocznej serii – jak zaznaczy-

spondencji wielkanocnej Poczta Pol-

Wielkanocą były często popularyzo-

czterech znaczków przedstawiono

łem powyżej, estetycznie wykonanej,

ska 25 marca wprowadziła do obiegu

wane wydaniami okolicznościowych

sceny z czternastowiecznego Polip-

lecz niestety poza tytułem pozbawio-

dwa znaczki pocztowe, na których

znaczków, w tym przez zarządy nie-

tyku Grudziądzkiego, tj. modlitwę w

nej wyraźnych akcentów religijnych,

przedstawiono motywy ludowe w po-

których poczt corocznie. W ostatnich

Ogrójcu (60 gr), dźwiganie krzyża

przypomnę emisję z przed dwóch

staci kurczaczka (1,55 zł) i zajączka

kilku latach, trzeba to z przykrością

przez Chrystusa (65 gr) i Zmartwych-

lat. Wówczas objęła ona dwa obrazy

(2,40 zł) na ukwieconej łące. Znacz-

stwierdzić, pojawiła się tendencja

wstanie (1,40 zł). Ostatni znaczek serii

pędzla Szymona Czechowicza „Zło-

ukazał piękny obraz Piety z Tubądzi-

żenie do grobu” (3,00 zł) i „Chrystus

na (1,0 zł), namalowany w XV wieku

Zmartwychwstały” (1,55 zł), pochodzą-

przez nieznanego artystę;

ce ze zbiorów Muzeum Narodowego w

•  2000 – dwa znaczki: Chry-

Krakowie. Szymon Czechowicz (1689

stus złożony do grobu (70 gr) i Chry-

– 1775) to malarz zaliczany do twór-

stus Zmartwychwstały na tle koła (80

ców ery baroku w Polsce. Spod pędzla

gr) w ikonografii symbolizujący Boga,

artysty wyszły liczne obrazy religijne,

wieczność i nieskończoność;

które można oglądać m.in. w kościo-

•  2001 – dwa znaczki wyko-

łach Wilna, Krakowa, Lwowa, War-

nane w konwencji średniowiecznego

kwietnia 2009 r. była artystka plastyk

szawy, Lublina, Lubartowa i Poznania

witrażu, na których przedstawiono nie-

Magdalena Błażków.

oraz portrety, m.in. rodziny Ossoliń-

wiasty u grobu Jezusa Chrystusa (1 zł)

Ze względu na walory poznawcze,

skich, Sułkowskich, Jana Fryderyka

oraz zmartwychwstałego Syna Boże-

celowa wydaje się krótka prezentacja

Sapiehy, Klemensa Branickiego i Wa-

go w otoczeniu apostołów (1,9 zł);

polskich znaczków emisji „Wielkanoc”,

cława Rzewuskiego. Autorką projektu

•  2002 – piękna, świąteczna

nieopisanych powyżej, a wprowadzonych

ówczesnej serii znaczków, wydanej 1

palma (1,10 zł) oraz kurczęta (2 zł);

do obiegu w ostatnich kilkunastu latach: