27

Kurier Galicyjski * 15 – 28 kwietnia 2011

premiera Na cześć jubiLaTa

gdy będzie miał jakieś zastrzeżenia.

krzySZToF SZyMAńSKi

Więc w tych okolicznościach musie-

tekst

liśmy próbę zagrać tak jak spektakl.

DAnUTA gRESZCZUK zdjęcia

Różewicz usiadł sobie w dalszych

oraz zdjęcia z archiwum

rzędach. Po kilku minutach spekta-

teatru

klu wstaje i zaczyna wychodzić. „No,

Teatr jest dziedziną sztuki, który

to po wszystkim” – pomyślałem. Ale

kształtuje naszą wyobraźnię, pobu-

Maestro przesiadł się do trzeciego

dza ją. stwarza wrażenia i odczucia.

rzędu i w skupieniu przyglądał się do

Jest to chyba najstarsza ze sztuk w

końca spektaklu. Po finale, po pre-

dziejach ludzkości. Podstawowym two-

zentacji powiedział krótko: „To dobre

rzywem teatru jest aktor, który buduje

przedstawienie, możecie grać”, a na

dla widza umowną rzeczywistość

Lubę Lewak, grającą Starą Kobietę,

teatralną. Teatr istnieje i funkcjonuje

wskazał palcem i rzekł: „tam są białe

Anna Hausfater w roli Starej Kobiety, 1979 r.

dzięki widzowi. Spektakl bez widzów

motyle, a nie złote”. Znaczy, że ana-

nie jest możliwy. Teatr to ukierunkowa-

(i nie tylko) publiczności. Ten szcze-

tą wielopostaciową i wieloosobową

lizował każde słowo, które padło ze

ne działania aktorów na użytek widza.

gólny dzień, jak co roku, teatr uświetnił

sztukę. Dziś po premierze jestem

sceny. Jestem w stałym kontakcie z

Pełnowartościowy spektakl teatralny

kolejną premierą. Było to wznowienie

bardzo zadowolony z gry aktorów,

panią Marią Dembicz, wieloletnim

luba lewak w roli Starej Ko-

to taki, w którym następuje swego ro-

sztuki Tadeusza Różewicza „Stara

chociaż na ostatnich próbach było

kierownikiem literackim Teatru Pol-

biety, 2011 r.

dzaju porozumienie pomiędzy sceną a

kobieta wysiaduje”. Wznowienie, któ-

wiele nerwowości i wątpliwości co do

skiego we Wrocławiu. Przez nią trafia-

widownią. Ten układ pozwala również

re wniosło zmiany w przekaz treści, ze

przygotowania sztuki. Ale ta nasza

spektakl. Treści przekazane przez

ją do Tadeusza Różewicza wszystkie

i aktorom wczuć się w swoje role i w

zmienioną, w porównaniu do poprzed-

aktorska praca to tajemnica przed

Różewicza w tamtych czasach nie

materiały, związane z jego sztukami.

pełni rozwinąć swoje umiejętności.

nich edycji, koncepcją, ale wiernie

spektaklem, a widz ogląda już goto-

zawsze były przyjmowane przez de-

Mam nadzieję, że nasze plakaty i za-

Ten rodzaj kontaktu jest wyczuwalny

oddające ducha różewiczowskiej wizji

we przedstawienie.

cydentów kultury. Akcja toczy się na

proszenia z dzisiejszego spektaklu,

przez aktorów zaraz po podniesieniu

świata.

Wracając do samego spektaklu,

śmietnisku. I tu muszę wspomnieć

zresztą zaprojektowane wspaniale

kurtyny, po wygłoszeniu pierwszych

Zbigniew Chrzanowski: Każ-

to jest długa historia. W 1979 roku tra-

bardzo przychylną nam byłą dyrek-

przez naszego aktora Jarosława So-

kwestii. Teatr odwołuje się niemal do

da okazja jest dobra do zrobienia jakie-

fiła mi do rąk broszura ze sceniczny-

tor Domu Nauczyciela panią Łarysę

snowskiego, trafią też do tej kolekcji.

wszystkich zmysłów człowieka. Łączy

goś podsumowania. Staram się, żeby

mi utworami Różewicza pod tytułem

Swerdłyk, która tłumaczyła „panom

To będzie nasz wkład w święto pol-

obraz z dźwiękiem, ukazuje bezruch

ten dzień był związany z jekąś naszą

„Teatr niekonsekwencji”. Po przeczy-

od kultury”, że to wszystko dzieje się

skiej kultury i dramaturgii, jakim bę-

lub ruch. Dobrze zagrany spektakl łą-

imprezą, a nawet premierą. Jak pa-

taniu „Starej Kobiety” zacząłem snuć

tam, na zachodzie. To tam zaśmiecają

dzie jubileusz Tadeusza Różewicza.

czy aktora i widza, ich przeżycia i po-

miętamy, ubiegły rok był Rokiem

koncepcje i wizje przedstawienia. W

środowisko i zanieczyszczają ziemię,

Jest to dla mnie bardzo ważne.

stacie.

Chopinowskim i z tej okazji mieliśmy

głównej roli widziałem aktorkę, która

a u nas coś takiego jest niemożliwe. A

Kg: Jakie są plany teatru

Międzynarodowy Dzień Teatru –

lwowska prapremierę dwóch jednoak-

mogła sprostać tej bardzo trudnej

w ogóle sztuka jest o ekologii i czysto-

na najbliższe miesiące?

święto uchwalone, na pamiątkę otwar-

tówek Mariana Hemara „Kosmopolita”

roli. Była to córka Piotra Hausfatera

ści środowiska. Te dowcipne tłuma-

ZCh: Na razie nie zdradzam nad

cia Teatru Narodów w Paryżu, które

i „Umowa”.

– Anna. Tekst sztuki na tamte czasy

czenia były bardzo przekonywujące.

jaką sztuką będziemy pracować, co

miało miejsce 27 marca 1957 roku. Ten

był dziwny i nietypowy nie tylko dla

Z tym spektaklem byliśmy i w Wilnie,

będziemy przygotowywać dla nasze-

Kg: Dlaczego dziś powrót

dzień jest chwilą dogodną do oceny do-

naszych aktorów, ale i dla szerokie-

i w Nowej Hucie, i na wielu innych

go widza. Na razie czekają nas bar-

do „Starej Kobiety” Tadeusza

robku za miniony rok. Zamyka pewien

go ogółu. Było tam więcej niekonse-

scenach .

dzo pracowite miesiące. W dniach 2,

Różewicza?

okres w życiu teatru i jest dobrą okazją

ZCh: Jest to powrót z jednej stro-

do refleksji i snucia dalszych planów.

ny sentymentalny, a z drugiej – dług

Z tymi pytaniami zwróciliśmy się

wdzięczności i szacunku dla autora,

do Zbigniewa Chrzanowskiego, re-

który w tym roku obchodzi swoje 90-

żysera Polskiego Teatru Ludowego

lecie. Dawno nosiłem się z tym zamia-

we Lwowie, który już ponad 50 lat

rem, ale czekałem, aż skompletuje

rozbudza emocje wśród lwowskiej

mi się zespół na tyle, żeby obsadzić

Fragment spektaklu, 1989 r.

3, 4 maja Konsulat Generalny organi-

kwencji i symboli niż rozwijającej sie

Po 10 latach rolę Starej Kobiety

zuje we Lwowie na scenie dawnego

fabuły. Przez to wszystko trzeba było

obejmuje młoda aktorka Luba Lewak.

Teatru Skarbka festiwal teatrów pol-

przekroczyć i przełamać stereotypy.

Była to bardzo sugestywna metamor-

skich z zagranicy. Będziemy gościli

Premiera w 1979 roku była we Lwo-

foza, gdy w finale spektaklu ze starej

Scenę Polską z Czeskiego Cieszyna

wie wydarzeniem, również dlatego, że

kobiety w łachmanach wyłania się

i Teatr Ludowy z Wilna. My jako go-

młoda dziewczyna, poszukująca swe-

udało mi się zaprosić do współpracy

spodarze wystąpimy na zakończe-

go syna. To było całkowite zaskocze-

scenografa Opery Lwowskiej, dziś już

nie, 4 maja, zaprezentujemy właśnie

nie dla widza.

świętej pamięci, Eugeniusza Łysyka.

„Starą Kobietę”. Co do wyjazdów, to

I dziś, po 30 latach, w przededniu

Zgodził się przestrzenne i techniczne

w drugiej połowie maja mamy w pla-

90. urodzin Tadeusza Różewicza bar-

zaplecze Opery zamienić na naszą

nie wyjazd do Stanisławowa i Czer-

dzo się cieszę, że udało mi się zreali-

skromną, ubogą scenkę. Ta jego

niowiec. Tam przedstawimy „Polo-

zować ten spektakl w nowej obsadzie

koncepcja polegała na tym, że scena

wanie” Sławomira Mrożka. Też z tym

jest pusta, bez kulis, tkanin, a ściany

i nowej wersji.

W 1979 roku udało mi się spotkać

spektaklem pod koniec maja wyjeż-

i sufit są czysto białe i w tej scenerii

z autorem we Wrocławiu. Wtedy było

dżamy do Budapesztu. To zaprosze-

– śmietnik. Eugeniuszowi Łysykowi

bardzo trudno zaprosić go do Lwowa.

nie bardzo nas cieszy i postaramy się

pomógł nasz nieodżałowany Walery

Ale gdy gościliśmy we Wrocławiu w

wypaść jak najlepiej.

Bortiakow. Dekoracje częściowi były

1989 roku i graliśmy „Starą Kobietę” w

wykonane w pracowniach Opery.

Kg: Dziękuję i życzę dal-

teatrze „Kalambur” niespodziewanie

Szczęśliwie stało się tak, że prawie w

szych sukcesów w kolejnych

na naszą próbę przyjechał sam Róże-

całości wszystkie dekoracje i rekwizy-

wspaniałych premier.

kG

wicz. Byliśmy uprzedzeni, że Maestro

ty udało się zachować do dzisiejszej

Tadeusz Różewicz i Zbigniew Chrzanowski, Wrocław, 1989 r.

może wyjść w trakcie przedstawienia,

premiery. Przez wiele lat graliśmy ten