przegląd wydarzeń

4

29 kwietnia – 12 maja 2011 * Kurier Galicyjski

zapomNiaNa zbrodNia

W senacie rp o 75. rocznicy

deportacji polaków do kazachstanu

„Rejony polskie” działały jednak je-

ne trudności z powrotem do ojczyzny,

Być Polakiem w Związku

dynie przez kilka lat i w połowie lat

ponieważ jako bezpaństwowcy nie

sowieckim w latach 30. XX

30. wraz ze zmianą polityki, zostały

mieli praktycznie żadnych praw. Ich

wieku, oznaczało to samo,

zlikwidowane. Polacy z rejonu Dzier-

sytuacja do dzisiaj jest niezwykle

co być Żydem w iii Rzeszy.

żyńskiego byli skazywani na karę

trudna, często nawet dramatyczna” –

Około 60 tys. Polaków z

śmierci lub wieloletnie łagry. Ocenia

podsumował Wyszyński.

terenów Ukrainy sowieckiej

się, że śmierć poniosło wówczas na-

W czasie panelu dyskusyjnego wy-

zostało deportowanych w

wet ok. 110 tys. Polaków. Natomiast

stąpili też prof. Zdzisław Winnicki z Uni-

1936 roku do Kazachstanu.

nasi rodacy z rejonu Ukrainy zostali

wersytetu Wrocławskiego oraz prof. Mi-

O okolicznościach i skutkach

w 1936 roku deportowani do Kazach-

kołaj Iwanow z Uniwersytetu Opolskie-

tych wywózek dyskutowano

stanu” – relacjonował Dworczyk.

go. Moderatorem dyskusji był red. Piotr

podczas posiedzenia senac-

Jak podkreślają historycy, Pola-

Kościński z dziennika „Rzeczpospolita”,

kiej Komisji spraw Emigra-

cy podróżowali przez dwa tygodnie

autor dwóch książek poświęconych Po-

cji i łączności z Polakami za

w wagonach towarowych w odległe,

lakom na Żytomierszczyźnie. Podczas

Granicą 26 kwietnia br.

północne rejony Kazachstanu. „Byli

posiedzenia komisji dyskutowano też

„Według oficjalnych danych na

wysadzani w szczerym stepie, bez

o problemie dotarcia do społeczeń-

dawnych terenach Rzeczpospolitej,

żadnej zabudowy czy infrastruktury.

stwa z wiedzą o tych wydarzeniach,

które na mocy traktatu ryskiego we-

Miejsce otrzymywało jedynie swój

których znajomość w społeczeństwie

szły w skład ZSRR, żyło ok. 770 tys.

numer, a zesłańcy, żeby przeżyć,

polskim jest bliska zeru.

Polaków. Historycy oceniają, że w

musieli sobie radzić sami. Mieszkali

Na zakończenie dyskusji zapo-

rzeczywistości mogło ich być nawet 2

w namiotach lub wykopanych dołach,

wiedziano przeprowadzenie jesienią

mln. Większość z nich zamieszkiwała

pracowali za darmo, do 1956 roku byli

br. konferencji naukowej w Żytomierzu

głównie na terenie Ukraińskiej i Biało-

pod nadzorem i nie mogli opuszczać

poświęconej tej właśnie tematyce. Jej

ruskiej Republiki Sowieckiej. W latach

wsi, nie mieli także dostępu do edu-

patronem medialnym będzie „Rzecz-

20. władze ZSRR, w ramach polityki

kacji i służby zdrowia” – opowiadał dr

pospolita”, TVP Polonia i „Kurier Ga-

sowietyzacji, stworzyły różnym na-

Robert Wyszyński z Wydziału Socjo-

licyjski”. Przedstawiciel „Kuriera” był

rodowościom  możliwość  dostępu

logii Uniwersytetu Warszawskiego.

również obecny na posiedzeniu komi-

Przewodniczący komisji senackiej Andrzej Person (od lewej)

do ojczystego języka i kultury, ukie-

„Dopiero dzieci zesłańców uzy-

sji senackiej.

i wiceprzewodniczący łukasz Abgarowicz

runkowaną jednak na wychowanie

skały możliwość zaciągnięcia się do

Dyskusja została zorganizowana

„człowieka sowieckiego” – mówił pod-

armii Berlinga, z której przy pierw-

m.in. przez Stowarzyszenie Wspólno-

W ramach tej polityki – jak wyja-

Feliksa Dzierżyńskiego, a na Ukrainie

czas wtorkowego posiedzenia komisji

szej możliwości uciekały i ukrywały

ta Polska oraz Federację Organizacji

śnił – powstały tzw. rejony narodo-

– im. Juliana Marchlewskiego. „Ich

Michał Dworczyk ze Stowarzyszenia

się, zmieniając nazwisko. Inni ze-

Polskich na Ukrainie.

we. Dla Polaków na terenie Białorusi

celem było pokazanie, jak wspaniale

Wspólnota Polska.

słańcy i ich potomkowie mieli ogrom-

utworzono polski rejon narodowy im.

żyje się w ZSRR różnym narodom.

(PAP/KG/MR)

dWie sToLice – jedNa kuLTura

KRZysZTOf sZyMAńsKi

tekst i zdjęcie

programu, a to rzecz najbardziej cza-

na „Święto Piwa”, „Święto Pącz-

W tym roku Lublin startuje do kon-

sochłonna.

ka” i inne wątpliwe imprezy. W tym

kursu na Europejską Stolicę Kultury.

Ten program nie wszedł w propo-

samym czasie bogate zbiory sztuki

Ma silnych konkurentów: Warszawę,

zycje lubelskie, a jest nastawiony na

lwowskich muzeów są zalewane przez

Katowice, Wrocław i Gdańsk. Są to

działania długofalowe, ale przynoszą-

przeciekające dachy, brak pieniędzy na

miasta, które znane są ze swych osią-

ce pozytywne wyniki. Rozliczony jest

renowację unikatowych księgozbiorów,

gnięć daleko poza granicami Polski. A

na lata do 2017 roku.

rozsypują się kamienice stawiane przez

i fundusze unijne, otrzymywane przez

Na zakończenie konferencji pra-

architektów o europejskich nazwiskach,

nie w ostatnich latach, wydatnie przy-

sowej Iryna Podolak przytoczyła pe-

rzeźby światowych artystów na fasa-

czyniły się do modernizacji infrastruk-

wien cytat:

dach kruszeją i odpadają po kawałku.

tury, rozwoju działań na rzecz kultury

„Ostatni idiota potrzebuje sztuki.

Kultura nie przynosi natychmiastowych

regionalnej i wielu zmian w funkcjono-

Jeżeli tego nie rozumiemy jesteśmy

zysków, za to wymaga olbrzymich na-

waniu gospodarki tych miast. Ale Lu-

Podczas konferencji prasowej. Od lewej: Zenowij Mazuryk,

biedni. Biedni i bezduszni. Bezduszne

kładów. Żeby zmienić ten stan rzeczy

blin też ma swoje atuty. Bliskość gra-

Grzegorz Rzepecki, Maria Artemiuk, iryna Podolak

istoty nie mogą być bogate w ogóle.

potrzebni są entuzjaści.

nicy, wielokulturowość kresów, bogatą

Bez wielkiego ducha nie jest możliwa

Działalności tej grupy inicjatywnej

historię i tradycje regionalne. Jednym

ciekawe, a co najważniejsze proste

wielka sztuka. A bez wielkiej sztuki nie

była poświęcona konferencja praso-

z atutów miasta można też nazwać

tylko miasta leżące w Unii. Ale rozmo-

w realizacji i mogące przynieść wy-

będzie wielkich dowódców, wielkich

wa, która miała miejsce 27 kwietnia

jego partnerskie stosunki ze Lwowem.

wy, przeprowadzone w Brukseli, nie wy-

magane zmiany. Można je podzielić

organizatorów. Nie pieniądze tworzą

br. w siedzibie ZAXID.NET-u. Wkład

To właśnie postanowiono wykorzystać

kluczyły możliwości wniesienia zmian

na trzy grupy:

kulturę, a na odwrót” – tak pisał w la-

Lwowa do planów Lublina jako ESK-

i tym razem. Lublin i Lwów od wielu

– stąd i propozycja Lublina na wspólne

– Biblioteki – powinny stać się

tach 30 XX wieku Ułas Samczuk.

2016 przedstawili Zenowij Mazuryk

lat współpracują w wielu dziedzinach.

„stolicowanie” w 2016 roku.

ośrodkami kultury, czymś w rodzaju

Właśnie o pieniądzach. Jeżeli ktoś

– prezes „Asocjacji muzeów i galerii”

Najowocniej przejawia się to w dzie-

Zenowij Mazuryk i Iryna Podolak

klubów, gdzie można byłoby organi-

myśli, że po uzyskaniu tytułu Stolicy Kul-

oraz Iryna Podolak, reprezentują-

dzinie kultury. Wystarczy wspomnieć

zaprezentowali gotową propozycję

zować dyskusje, prelekcje, odczyty,

tury Europejskiej z Unii pociekną pieniąż-

ca Wydział współpracy z zagranicą

festiwal „L2” zorganizowany w 2008

Lwowa. Wytężona praca grupy przy-

prezentacje książek, imprezy tema-

ki, to się głęboko myli. Unia, jako premię

RM Lwowa. Oni też reprezentowali

roku. Festiwal, który na nowo odkrył

niosła owoce w postaci broszury,

tyczne. Dotyczy to nie tylko bibliotek

nadaje 1,5 mln euro. Lublin na wszystkie

społeczną organizację „Radę Sztuki

sztukę, kulturę obu miast i dał impuls

w której przedstawione są najważ-

dla dorosłych, czy naukowych, a rów-

imprezy potrzebuje do 28 mln. Te pienią-

„Dialog”, która stworzyła projekt. Ze

do innych imprez.

niejsze aspekty kulturowe naszego

nież ośrodków dla dzieci i młodzieży, a

dze należy zdobyć z innych źródeł i w ten

strony polskiej na konferencję praso-

Przed pół rokiem zaproponowano

miasta, ich podłoże historyczne, wie-

nawet przede wszystkim dla nich:

sposób się wykazać, że jest się godnym

wą z Lublina przybyli Grzegorz Rze-

naszemu miastu tę zaszczytną misję

lokulturowość i znaczenia miasta na

– Muzea – powinny nieść swoją

tytułu. Z tego rodzaju tytułów pieniądze

pecki i Maria Artemiuk – koordynato-

– wspólnie stać się stolicą europejskiej

mapie Europy. Materiał jest bogato

misję kulturotwórczą do szkół. Bar-

pojawiają się dopiero później, gdy mia-

rzy projektu „Lublin – EST2016”.

kultury w 2016 roku. Dzieła stworzenia

ilustrowany, zawiera konkretne dane

dziej otwierać swoje ekspozycje na

sto zaczyna przyciągać inwestycje. Tak

Goście przedstawili program wspól-

planów tak ważnej imprezy podjęła się

i propozycje do realizacji.

młodzież szkolną, organizować dla

jak to miało miejsce w wypadku Liver-

nej akcji i w ogólnych zarysach podali

grupa entuzjastów. Osiem osób przez 4

Plany i propozycje są rzeczą do-

nich specjalne pokazy. Imprezy dla

poolu czy Graetzu. Ale są i miasta, które

najważniejsze punkty swego progra-

miesiące w ścisłej współpracy z lubelski-

brą. Ale i goście i gospodarze podkre-

młodzieży winne być tematyczne, cie-

nie wykorzystały tej szansy.

mu, który będzie przedstawiony Komi-

mi kolegami włączyło swoje widzenie

ślali konieczność zmiany stosunku do

kawe, wprowadzać już dzieci w świat

Czekamy na 21 czerwca, gdy od-

sji Europejskiej, typującej poszczegól-

miejsca Lwowa w kulturze Europejskiej.

kultury w szerokim sensie tego słowa.

piękna, historii i kultury.

będzie się rozstrzygniecie konkursu. A

ne miasta, jako stolice kultury. Podany

Zapytacie Państwo: dlaczego entuzja-

I tu też mają konkretne propozycje

– Nauczanie szkolne – to chyba

potem? Potem do roboty, bo do 2016

przez Lublin program jest innowacyjny,

ści? Przecież to rzecz rangi państwowej?

– zmiany mentalności nie polity-

najtrudniejszy z punktów. Wymaga on

roku czasu zostało nie wiele. Dom na-

ponieważ do tej pory w konkursie na

A jaki stosunek ma do kultury dzi-

ków, nie urzędników i decydentów,

bowiem opracowania odpowiedniego

leży przygotować na przyjazd gości.

miano stolicy kultury mogły startować

siejsza władza? Wydawane są miliony

a dzieci i młodzieży. Plany bardzo