z archiwum X

18

29 kwietnia – 12 maja 2011 * Kurier Galicyjski

następny i następny. Chlupot wody

tego przewodnika. W wyprawie miało

żywności na drogę powrotną i 1 lute-

ekonomii. Leżeli bosi i rozebrani do

Ale minął 20 luty, również bez telegra-

stawał się coraz słabiej słyszalny i de-

wziąć udział dziewięcioro studentów

go 1959 roku rozpoczęto podejście

bielizny. Ich ręce były poparzone

mu i wtedy stało się jasne, że należy

mon, lub co by to nie było, zaczął się

(bo były też dwie dziewczyny, 22 letnia

pod bezimienną wtedy górę oznaczo-

ogniem. Zapewne zbytnio zbliżali je

natychmiast organizować ekipę ra-

od niego oddalać.

studentka wydziału radiowego Zinaida

ną na mapie jako nr 1049.

do ogniska. Dziwne?

towniczą. Politechnika na żądanie ro-

Kołmogorowa i Ludmiła Dubinina, 21

Piszę to z całą świadomością fak-

- Nie. Nie dziwne. W nocy, boso,

dzin studentów zorganizowała wypra-

letnia studentka wydziału ekonomii).

tu, że prawie wszystkie dostępne ma-

w bieliźnie, przy mrozie -30 stopni?

wę ratunkową. Zaraz po niej wysłano

To COŚ najbardziej

Nie dziwne!

Dziesiątym członkiem wyprawy został

teriały, poświęcone wyprawie na Otor-

na miejsce spodziewanej tragedii

lubi Kanadę i syberię

To COŚ, jakoś lubi Kanadę. Nie

Na pniu sosny widać było ślady

przewodnik Aleksander Zołotarjow.

ten podają co innego, a mianowicie

również wojsko i milicję, wyposażone

wiem, czy pamiętacie Państwo mój

wspinania się. Być może któryś ze

Wyprawa miała za zadanie podejście

to, że owa góra od dawna nazywana

w samoloty i helikoptery.

dawny artykuł o Człowieku Ćmie? On

studentów próbował stamtąd zoba-

na nartach do góry Otorten, by następ-

była przez Mansów Cholat Sjakl, czy-

Wsparcie zwiadu lotniczego, dla

też przebywał w Kanadzie. Może śro-

czyć, co stało się z ich namiotem?

nie wejść na jej szczyt.

li – góra umarłych. Owszem. Manso-

ekipy poszukiwawczej było darem

dowiskiem tego CZEGOŚ są właśnie

300 metrów od sosny, w stronę

Wyprawa ruszyła rankiem 25 stycz-

wie tak nazywali tę górę, ale dopiero

niebios. Na dobrą sprawę nikt nie miał

zimne i bezludne przestrzenie Kana-

namiotu, leżało ciało Diatłowa. 180

nia 1959 roku. Pociągiem ze Swier-

po tragedii, jaka stała się udziałem

pojęcia, co stało się z ekspedycją Dia-

dy? Ale skoro chodzi o przestrzenie

wyprawy Diatłowa. Zresztą nie tylko

metrów dalej w tym samym kierunku

dłowska, dotarła wieczorem tego sa-

tłowa i gdzie należy szukać śladów jej

mroźne i puste, to przecież mamy

znaleziono zwłoki Rustema Sołobodi-

mego dnia do miasta Iwdiel. Stamtąd,

Mansowie. Wszyscy zaczęli tę górę

pobytu.

jeszcze Syberię. Co z Syberią?

na 23 letniego studenta wydziału in-

następnego dnia, ciężarówką, doje-

tak nazywać. Również po tej tragedii,

Wiedziano tylko tyle, że ekspedy-

– No więc, proszę Państwa, to

bezimienna dotąd przełęcz u podnóża

żynierskiego, a po dalszych 150 me-

chano do najdalej na północ położo-

cja chciała wejść na górę Otorten. Do-

COŚ znajduje się również na Syberii!

Góry Umarłych została nazwana Prze-

trach, znaleziono martwą Zinę Kołmo-

nej osady Wiżaj. Po nocy spędzonej

piero piątego dnia poszukiwań, pilot

Zaczynał się nowy rok 1959. W

gorową. Domyślono się, że cała trójka

Giennadij Patruszew odnalazł znisz-

Związku Radzieckim rządził Nikita

usiłowała powrócić do namiotu, ale

czony namiot, a potem dwa leżące

Chruszczow i stalinowski zamordyzm

padali kolejno jedno po drugim, zabici

nieruchomo na śniegu ludzkie ciała.

zdawał się nareszcie przemijać. Za-

straszliwym mrozem. Dopiero póź-

Pilot, jak sam to potem relacjonował,

panowała tak zwana „odwilż” i wolno

niej, na sekcji w Swierdłowsku okaże

maksymalnie obniżył samolot i kilka-

już było uprawiać – turystykę indy-

się, że Kołmogorowa miała pękniętą

krotnie nalatywał nad leżących, aby

widualną (!!). Jakoż nastąpiła, można

podstawę czaszki, a Sołobodin dość

rykiem silnika sprowokować ich do

powiedzieć, eksplozja tłumionego do-

rozległe pęknięcie czaszki w okolicy

choćby tylko uniesienia głowy. Ale oni

tychczas ruchu turystycznego. Często

czołowej. Te obrażenia, jak i inne, o

nie podnosili głów. Patruszew wtedy

turystyka zaczynała wiązać się z pew-

których później, były bardzo charak-

jeszcze tego nie wiedział, ale oni byli

nymi elementami sportowymi, dając w

terystyczne. Pomimo dużych spusto-

martwi już od ponad trzech tygodni.

efekcie coś, co można nazwać turysty-

szeń w tkankach wewnętrznych, nie

Zawiadomiona grupa poszukiwaw-

ką sportową, lub wyczynową. Taki ro-

posiadały uszkodzeń na skórze. Bar-

cza nadciągnęła niebawem. Znale-

dzaj rozrywki był najbardziej popularny

dzo to myliło ekipę poszukiwawczą,

ziono opuszczony i poważnie uszko-

w środowisku studenckim i stamtąd

która początkowo uważała zabitych

dzony namiot, częściowo zasypany

właśnie rekrutowali się zwolennicy

studentów, za ofiary mrozu.

śniegiem, a w nim nienaruszone, całe

trudnej, bo zimowej turystyki górskiej,

Ostatnie zdjęcie z aparatu wyprawy

łączącej w sobie turystykę krajoznaw-

Początkowo myślano, że wszyscy stu-

w Wiżaju, 27 stycznia grupa opuściła

łęczą Diatłowa. Teraz była to tylko góra

czą, wspinaczkę, narciarstwo i sztukę

denci zamarzli, ale sekcja zwłok przy-

strefę cywilizowaną i wyruszyła na

numer 1049.

przetrwania w ekstremalnych warun-

niosła informację wręcz sensacyjną.

nartach w stronę położonej na bez-

To, co napisałem, powtarzam za

kach rosyjskiej zimy. Terenem, na któ-

ludnym terenie góry Otorten.

źródłami rosyjskimi, które wydają mi

rym uprawiano tego typu rekreację, był

Pomimo braku na skórze denatów śladu

Teren, na który wstąpiła wypra-

się bardziej prawdziwe niż może tro-

najczęściej północny Ural, kraina po-

urazów, wewnątrz studenci byli po pro-

wa, aczkolwiek pusty, od wieków sta-

chę efekciarskie dodawanie do góry

kryta niezbyt wysokimi górami, śnieżna,

nowił terytorium plemienia Mansów,

już nazwanej „Nie Idź Tam”, dokąd

bezludna i wściekle mroźna. Tu się było

stu zmieleni! Zgnieceni! Francuz miał

ludu ugrofińskiego, trochę koczowni-

szła ekspedycja, jeszcze i drugiej

zdanym na samego siebie i to właśnie

strzaskaną czaszkę, Dubinina i Zołotar-

ków, trochę myśliwych, wyznających

góry, rzekomo już wtedy zwanej „Górą

było jej najważniejszym walorem.

jow zmiażdżone klatki piersiowe, a Kole-

szamanizm.

Umarłych”, chyba tylko po to, by osią-

Grupa studentów Politechniki Ural-

Teraz, w środku zimy, Mansów na

gnąć jeszcze silniejszy stopień niesa-

skiej ze Swierdłowska (zwanego obec-

watow rozległe obrażenia głowy i twarzy.

tym terenie nie było. Znajdowali się o

mowitości. Jest to przede wszystkim

nie Jekaterynburgiem), która już od

Zaskoczeni anatomopatolodzy określali

jakiś 100 kilometrów od góry Otorten,

zupełnie niepotrzebne, bo tam stało

pewnego czasu, pod wodzą studenta

na terytorium, gdzie zwykle zimowali.

się coś takiego, co powala każdego,

wydziału radiowego, 23 letniego Igora

owe zniszczenia, jako podobne do ura-

O tej porze na Otorten mogli wcho-

nawet bez dodatkowego podniecania

Diatłowaorganizowałapodobnewypra-

zów powstałych podczas uderzenia

dzić tylko zapaleńcy. Nie wiadomo,

się strasznymi nazwami...

wy, postanowiła tym razem pokusić się

człowieka przez rozpędzony samochód.

czy członkowie wyprawy znali zna-

Dzień chylił się ku zachodowi,

o wyprawę, mającą trzecią, najwyższą

czenie słowa Otorten, jakim Manso-

więc studenci rozbili namiot, oparty

kategorię trudności. Wybrano zimowe

Obrażeń takich nie jest w stanie zadać

wie nazwali tę górę. Otorten w języku

na zatkniętych w śniegu nartach, co

podejście na szczyt góry Otorten w

człowiek jakąkolwiek bronią, pozostającą

Mansów znaczy – nie idź tam!

stanowiło zwykły proceder w podob-

Północnym Uralu. Wszyscy uczestnicy

Następnego dnia rozchorował się

nych warunkach. A w nocy? Nad ra-

wyprawy mieli już odpowiednią zapra-

w jego dyspozycji. Dodatkowo Dubini-

Jurij Judin – student wydziału ekono-

nem? Tego nie wie nikt. – Stało się

wę i doświadczenie, zebrane podczas

na miała usunięty język i duży fragment

mii. Nie było innej możliwości. Judin

coś strasznego!

poprzednich wypraw i zadanie, jakie

przepony jamy ustnej.

musiał wrócić do Wiżaju. Wracał zroz-

Zgodnie z wcześniejszymi ustale-

sobie postawiono, aczkolwiek trudne,

paczony nie wiedząc, że los podaro-

niami, po zakończeniu ekspedycji i po

nie stanowiło dla tej grupy zagrożenia

Poszukiwania ciał czworga po-

wyposażenie i prowiant, jaki miała ze

wał mu szansę na dalsze życie!

powrocie jej uczestników do Wiżaju,

samego w sobie.

zostałych członków wyprawy okazały

sobą wyprawa Diatłowa. W namiocie

Diatłow miał wysłać telegram powia-

Mimo to, przyjaciele Diatłowa go-

się nieskuteczne. Na razie nie odna-

były więc wszystkie rzeczy, jakie mieli

damiający o tym zarząd klubu sporto-

rąco namawiali go, aby wziął ze sobą

Tragiczny

leziono nikogo więcej.

studenci, włącznie z ich butami!! Na-

wego w Swierdłowsku. Przypuszczal-

przewodnika, 37 letniego Aleksandra

koniec wyprawy

Wszystkie pozostawione przez

miot był rozcięty nożem. Potem stwier-

31 stycznia, ekspedycja posuwa-

ną datę powrotu do Wiżaju miał być

Zołotarjowa, człowieka wręcz zawo-

wyprawę ślady układały się w scena-

dzono podczas badania, że został

jąc się wzdłuż rzeki Łozwa, dotarła

dzień 12 lutego.

dowo podróżującego po górach Uralu,

riusz może nawet logiczny, ale jedno-

rozcięty od wewnątrz. Od namiotu,

do krawędzi lasów, powyżej której

Gdy minął wyznaczony dzień i te-

mającego ogromne doświadczenie.

cześnie bezsensowny. W nocy, na bi-

kierując się w dół zbocza, w stronę

wznosiły się już tylko nagie góry. Tu

legram nie przyszedł, jeszcze nie było

Diatłow, pomimo początkowej niechę-

waku stało się coś takiego, co dopro-

przełęczy i dalekiego (około półtora

postanowiono zrobić ukryty magazyn

niepokoju wśród rodzin i znajomych.

ci, zgodził się w końcu na przyjęcie

wadziło grupę śpiących studentów do

kilometra) lasu, widać było wyciśnięte

Stało się coś takiego, co doprowadziło grupę śpiących stu-

szczytu paniki. Nie próbując, lub może

w śniegu ślady stóp dziewięciu osób.

nie mogąc otworzyć namiotu, rozcięli

Ale jakie to były ślady?? Ślady bosych

dentów do szczytu paniki. Nie próbując, lub może nie mogąc

cały jego bok i przez powstały otwór

stóp! Ślady stóp w skarpetkach! Albo

otworzyć namiotu, rozcięli cały jego bok i przez powstały otwór

rzucili się do panicznej ucieczki. Tak,

w jednym tylko bucie!

jak stali. Jedni ubrani, inni nieubrani.

Nie znaleziono śladów innych

rzucili się do panicznej ucieczki. Tak, jak stali. Jedni ubrani,

W butach, w jednym bucie, na bosa-

ludzi, czy zwierząt. Nie było śladów

inni nieubrani. W butach, w jednym bucie, na bosaka, wybiegli

walki, ani śladów krwi, ale studentów

ka, wybiegli na mróz trzydziestostop-

na mróz trzydziestostopniowy i uciekali tak przez całe półtora

również nie było!

niowy i uciekali tak przez całe półtora

Po 500 metrach ślady urywały się,

kilometra, a potem przez około dwie

kilometra, a potem przez około dwie godziny nie śmieli powró-

zasypane i zawiane śniegiem. Dopie-

godziny nie śmieli powrócić do namio-

cić do namiotu! Próbowano ratować się, zapalając ognisko,

ro pod lasem, półtora kilometra od

tu! Próbowano ratować się, zapalając

namiotu, koło wielkiej sosny i śladów

ognisko, obserwowano namiot, wspi-

obserwowano namiot, wspinając się na drzewo, ale wrócić do

ogniska palonego pod tym drzewem,

nając się na drzewo, ale wrócić do

namiotu postanowiło tylko troje studentów i to dopiero wtedy,

namiotu postanowiło tylko troje stu-

znaleziono ciała dwóch studentów:

gdy siły ich już kompletnie opuszczały. Dlatego nikt już nie do-

dentów i to dopiero wtedy, gdy siły ich

Jurija Kriwoniszenko, 24 letniego stu-

już kompletnie opuszczały. Dlatego

denta wydziału inżynierskiego i Juri-

tarł do namiotu.

nikt już nie dotarł do namiotu.

ja Doroszenko, 21 letniego studenta