Wyjęte z karty pamięci

14

17 – 30 maja 2011 * Kurier Galicyjski

100 LaT Temu We LWoWie

poWsTaŁo poLskie harcersTWo

Beata Kost

Hej, baczność lwy!

Czas zebrać męstwo, siły,

Czas brać za miecz!

Viii Lwowska Drużyna skautowa im. hetmana stanisława

Swobody bije blask.

Żółkiewskiego. W 1935 r. inż. ppłk. dypl. Henryk Bagiński

Już dosyć w nas pioruny

ofiarował drużynie sztandar

nieszczęść biły,

Chwyćmy za broń, wolności bije

brzask.

Więc w bój! Więc w bój!

Lwi skaucie młody rusz,

I czuj! I czuj!

Niewoli pęta skrusz!

Lwów przed 100 laty… mia-

sto pod zaborem austriackim,

które dzięki zapewnionej au-

tonomii ma stosunkowo dużo

swobód. można się tu uczyć

i studiować po polsku. Dzia-

łają wyższe uczelnie, polskie

instytucje naukowe i kultural-

olga Drahonowska-małkowska i andrzej małkowski – twór-

ne, polskie stowarzyszenia

Vi Lwowska Drużyna skautowa. zakładanie obozu

i organizacje. studia odby-

cy polskiego harcerstwa

Dostarczyła ona innym jednostkom

Tłumaczenie książki przeciągało

wa tu młodzież z całej Pol-

instruktorów i harcerzy.

roku we Lwowie zaczyna działać komi-

się, najwięcej trudności przysporzyło

ski, przyjeżdżają do Lwowa

15 października 1911 roku pod

sja wychowania fizycznego pod prze-

Małkowskiemu spolszczenie termino-

i pomimo nauki, angażują

redakcją Andrzeja Małkowskiego uka-

wodnictwem Henryka Bagińskiego. Ma

logii.

się w działalność rozmaitych

zuje się we Lwowie pismo „Skaut”.

ona na celu zakładanie oddziałów ćwi-

Zachowała się opowieść związa-

stowarzyszeń społecznych.

Część nakładu przesyłana jest na te-

czebnych przy wszystkich istniejących

na z tłumaczeniem książki – na kolej-

Uprawiają sporty, pomagają

ren zaboru rosyjskiego.

oddziałach Organizacji Młodzieżowej

nych ćwiczeniach Polskiego Związku

kolegom, ubogim dzieciom

„Połączenie w skautingu pracy

Niepodległościowej Zarzewiackiej. W

Wojskowego Andrzej Małkowski prze-

i potrzebującym rodzinom,

ideowej z wyćwiczeniem fizycznym

tym samym czasie 16 i 17 listopada

skrobał dość poważnie. 6 marca 1910

kształcą się i zrzeszają się

stwarza możliwość jednolitego ruchu

1909 r. na łamach lwowskiego dzien-

roku na sądzie PZW wydano wyrok,

wokół idei najważniejszej –

samowychowawczego młodzieży pol-

nika „Słowo Polskie” Edmund Naga-

który nakazywał Małkowskiemu prze-

wierzą, że Polska odzyska

skiej w myśl postulatów niepodległej

nowski pisze pierwsze artykuły o skau-

tłumaczenie książki do 15 kwietnia

niepodległość i że stanie się

Polski” wniosek z I zjazdu drużyno-

tingu.

1910 roku, dostał też jednodniowy

to już niedługo, w ich poko-

wych i plutonowych wszystkich dru-

Zarzewie poszukuje kontaktów z

areszt domowy. Do pracy przystąpił

leniu.

I oto przyszło coś, co było synte-

żyn z Galicji (24-25 marca 1912 roku)

Sokołem-Macierzą największą jaw-

sumiennie, ale niestety niemożliwe

zą: zebrało wszystkie porywy, dążenia

Zarzewiacy i instruktorzy Polskich

ną organizacją, działającą na terenie

było, aby książka została przetłuma-

kim dziejowym przełomem nazywał

i pragnienia młodzieży – chcieli być

Drużyn Strzeleckich toczą spór z

zaboru austriackiego. Z tego porozu-

czona w tak krótkim terminie.

powstanie tych organizacji Henryk

wykształceni, wysportowani, dążyli do

Sokołem jaki kształt ma mieć wycho-

mienia wyrosła Drużyna Młodzieży

Na jesieni 1910 roku Polski Zwią-

Bagiński. „Zarzewie” jest organizacją

moralnego odrodzenia i chcieli wolno-

wanie młodych ludzi: bardziej zacho-

Sokolej imienia Tadeusza Kościuszki.

zek Wojskowy przekształca się w orga-

paramilitarną, młodzież przygotowy-

ści dla Polski. Stworzyli organizację,

wawczy Sokół nie chciał dążyć do

W marcu 1910 roku zatwierdzono re-

nizacje Armii Polskiej, przy komendzie

wana jest do walki o niepodległość.

która pozwoliła im na realizowanie

walki, przeciwnicy, wręcz odwrotnie –

gulamin Drużyn Młodzieży Sokolej, tak

AP nadal pracuje komisja wychowania

Jest jeszcze „Sokół-Macierz” – jaw-

wszystkich zamierzeń. Lwów stał się

zdawali sobie sprawę, że harcerstwo

aby można było tworzyć takie druży-

fizycznego, która współpracuje z An-

na organizacja sportowo-patriotycz-

kolebką harcerstwa polskiego.

w przyszłości ma przyczynić się do

ny na prowincji przy działających tam

drzejem Małkowskim i popularyzuje

na. Sokół ma doświadczenie i bazę,

Najkrócej i najtrafniej początki orga-

odzyskania niepodległości kraju.

gniazdach Sokoła. Na to jednak nie

podręcznik w środowisku „Sokoła-

cieszy się ogromnym szacunkiem. Od

nizacji określił jej współtwórca Andrzej

zezwolono i nadal na prowincji działają

Macierzy”. „Sokół” wydaje książkę

40. lat kształci i szkoli sportowo mło-

Małkowski: „Harcerstwo – to skauting

tajne Oddziały Ćwiczebne. Porozumie-

Baden-Powella w tłumaczeniu Andrze-

Lipiec i sierpień 1912 –

dzież, ma swoje sale i pomieszczenia

plus niepodległość”.

nie z władzami Sokoła przyczyniło się

ja Małkowskiego swoim nakładem. 20

skole, kurs instruktorów

i – co ważne – działa na terenie trzech

Harcerstwo powstaje z kilku bar-

Kurs instruktorów harcerskich w

do popularyzacji idei skautingu.

marca 1911 rozpoczyna się pierwszy

zaborów. Działa też we Lwowie „Eleu-

dzo różnych organizacji. Na początku

Skolem w lipcu 1912 roku zgromadził

W listopadzie 1909 roku sekre-

sześciotygodniowy kurs instruktorski.

sis” prof. Wincentego Lutosławskiego.

wieku XX, w obozie socjalistycznym

też harcerzy z zaboru rosyjskiego,

tarz związkowy Sokoła przekazuje

24-26 kwietnia 1911 roku w Brzu-

Filozofia tej organizacji opiera się na dą-

powstaje Związek Walki Czynnej – jest

dzięki porozumieniu z Sokołem doty-

Mieczysławowi Neugebauerowi pod-

chowicach pod Lwowem odbył się

żeniu do „lepszego człowieka i Polaka”.

czerwiec roku 1908. W październiku

czącym działalności sokolego skau-

ręcznik twórcy skautingu angielskie-

trzydniowy kurs skautowy.

Zdaniem twórców, tylko zrezygnowanie

tego samego roku założono grupę po-

tingu i tajnego skautingu na terenie

go lorda Roberta Baden-Powella,

21 maja 1911 Sokół tworzy Na-

z używek i hazardu i moralne odrodze-

lityczną Frondy (rewolucyjne oddziały

części kraju, która pozostawała pod

podręcznik ma być przetłumaczony

czelną Komendę Skautową.

nie, przyczynić się może do stworzenia

Narodowego Związku Robotniczego,

zaborem rosyjskim.

i zastosowany w powstałej Drużynie

22 maja 1911 roku specjalnym

nowego, wolnego społeczeństwa.

Związku Młodzieży Polskiej). 12 mar-

W dwudziestoleciu twórcy polskie-

Młodzieży Sokolej we Lwowie. Wśród

rozkazem powołano 3 drużyny skauto-

Z połączenia i współpracy orga-

ca 1909 we Lwowie rodzi się okręg

go harcerstwa podkreślali, że wzory

Zarzewiaków po angielsku mówi An-

we – jedną żeńską i dwie męskie. Nie-

nizacji w latach 1908-1911 zaczynają

wojskowy Młodzież Niepodległościo-

skautingu angielskiego miały dla Pola-

drzej Małkowski, on też podejmuje się

co później powstaje czwarta drużyna

powstawać we Lwowie oddziały mło-

wa Zarzewiacka (od wydawanego we

ków znaczenie drugorzędne, bo okres

tłumaczenia podręcznika Roberta Ba-

skautowa pod komendą Neugebau-

dzieży skautowej. Tworzy się Polska

Lwowie pisma „Zarzewie”). Działalność

kiedy powstaje harcerstwo, to okres

den-Powella „Scouting for Boys”. Ty-

era. Ujawnione zostają działające w

Armia i Polskie Drużyny Strzeleckie,

tych grup obejmowała pracę z młodzie-

walki o niepodległość kraju i podstawą

tuł tłumaczenia brzmi „Skauting jako

podziemiu Oddziały Ćwiczebne i zre-

które dadzą początek harcerstwu.

żą: Związek Walki Czynnej aktywny

był szkoła rycerska, jak ją patetycznie

system wychowania młodzieży”.

organizowana zostaje działająca od

Ruch harcerski, zdaniem pierw-

był w środowisku akademickim i ro-

nazywano, miała na celu przygotowa-

Wykorzystywano podręcznik do

1909 roku Drużyna Młodzieży Sokolej

szych badaczy harcerstwa, powstaje

botniczym; Polski Związek Wojskowy

nie do zbrojnej walki o niepodległość.

pracy – ćwiczenia w terenie, oparte na

im. Kościuszki i to właśnie z niej po-

jeszcze w tajnych organizacjach, w

działał w akademickim środowisku i

Nie przekreślało to zasług Roberta

wskazówkach stosuje Drużyna Mło-

wstaje najstarsza polska drużyna har-

listopadzie 1909 roku. Są to tajne Od-

wśród młodzieży szkolnej, zrzeszonej

Baden Powellla, który już wtedy uzna-

dzieży Sokolej im. Kościuszki z druży-

cerska I Lwowska Drużyna Skautowa

działy Ćwiczebne. Jest listopad 1909

w tajnej organizacji „Przyszłość”. Wiel-

ny był za człowieka, który dokonał naj-

nowym Henrykiem Bagińskim.

im. naczelnika Tadeusza Kościuszki.