przegląd wydarzeń

16

17 – 30 maja 2011 * Kurier Galicyjski

ochroNa zabyTk W poLski i ukraiNy

jesT spraWą Wsp LNą (część druga)

Łacińskiej p.w. Wniebowstąpienia NMP

prowadzi zespół konserwatorów pod

kierownictwem Jana Wiłkojcia z Krako-

wa. Wielkie zaangażowanie w sprawę

konserwacji zabytku wykazuje pro-

boszcz katedry ks. Jan Nikiel. Michał

Michalski podkreślił, że „w ramach wie-

loletniego projektu rewaloryzacji wnętrz

Bazyliki Metropolitalnej obrządku łaciń-

skiego poddano w ostatnich czterech

JUriJ smirnoW

latach kompleksowej konserwacji m.in.

tekst i zdjęcia

wielokondygnacyjny ołtarz główny (trzy-

letni projekt, ukończony w 2008 r.); ołtarz

Po dokładnym zapoznaniu

w kaplicy bocznej p.w. Matki Boskiej (św.

się z zakresem prac konser-

Antoniego); ołtarz wraz z dwoma obra-

watorskich na cmentarzu Ły-

zami w kaplicy bocznej p.w. matki Bo-

czakowskimpolsko-ukraińska

skiej Częstochowskiej; trzy witrażowe

komisja kontynuowała swoją

okna w prezbiterium („Maryja Królowa

pracę w lwowskich świąty-

Korony Polskiej”, „Konsekracja Arcy-

niach – Katedrze ormiańskiej

biskupa Grzegorza z Sanoka przez

i Katedrze Łacińskiej.

kardynała Olesnickiego” i „Leopolis

W pierwszej czekali już Paweł Ba-

opresso”); obrazy „Gościnność Abra-

ranowski przedstawiciel Stowarzysze-

hama” (na zasuwie) i „Św. Trójca” w

nia Absolwentów Akademii Dziedzictwa

ołtarzu bocznym p.w. Św. Trójcy w

i Andrzej Kazberuk konserwator dzieł

lewej nawie.

sztuki. Paweł Baranowski przedstawił

W 2010 roku zakończono kilkulet-

komisji propozycje, dotyczące dalszej

nie prace konserwatorsko-remontowe

renowacji malowideł ściennych Jana

przy kamiennej kompozycji architek-

Henryka Rosena. Powiedział, że prace

toniczno-rzeźbiarskiej „Pan Jezus w

konserwatorskie rozpoczęto jeszcze w

grobie” („Grób Pański”) przy elewacji

2006 roku. W trakcie dotychczasowych

północnej katedry. Przeprowadzono

etapów prac konserwacji poddano naj-

fragmentom ołtarza przyglądają się (od lewej) andrzej Kazberuk, Jerzy Petrus, michał

konserwację elementów kamiennych,

bardziej zniszczone polichromie na po-

michalski, andrij saluk i Lila onyszczenko

metalowego ogrodzenia, opracowano

łudniowej ścianie nawy oraz najstarsze

(pochodzące z XVI w.) zachowane ma-

lowidła ormiańskie we wnęce okiennej

w prezbiterium. Odnowiono i częściowo

zrekonstruowano witraż w kopule za-

chodniej (o tych pracach pisał „KG” w

Nr 21(121) 15.II.-30.II.2010 r.). Zakres

prac przedstawionych do realizacji w

2011 r. zakłada poddanie konserwacji

malowideł na połowie powierzchni łuku

pomiędzy nawą główną a zachodnim

przedsionkiem. Z punktu widzenia orga-

nizacji prac jest to nie całkiem dobre roz-

wiązanie. Trzeba by odnowić wszystkie

malowidła na prawej i lewej stronie łuku,

jak i w środku łuku. Rusztowania trzeba

ustawić na cały łuk. Ale problem finan-

sowania prac nie daje pewności, czy

uda się wszystko wykonać w tym roku.

Nie trudno zauważyć, że malowidła

znajdują się w złym stanie, są znaczne

ubytki. Dlatego postanowiono poddać

je częściowej rekonstrukcji. Są zdjęcia,

jak kompozycje wyglądały w latach

30 i w latach 90 XX w. Niestety, przez

ostatnie dziesięć lat stan polichromii

znacznie się pogorszył. Dalsza zwłoka

jest niemożliwa. Jest dobra i zgrana gru-

Podczas fachowej dyskusji andrzej Kazberuk (od lewej) i Je-

pa konserwatorów na czele z prof. Joan-

fragmenty drewnianego ołtarza „Golgota”

rzy Petrus

ną Czernichowską (ASP w Warszawie),

watorami powstały poważne problemy

wiony ponownie na dziedzińcu będzie

i wykonano zadaszenie w celu odpro-

Pytał o oświetlenie katedry. „Na ze-

która dziś, niestety, nie mogła przyjechać

techniczne, o pomoc w rozwiązaniu któ-

spełniał funkcje kultowe. Powinien też

wadzenia wód opadowych. W 2010

wnątrz prace konserwatorskie już są

do Lwowa. Zdolne są też młode ukra-

rych Kazberuk zwracał się do różnych

ładnie wyglądać. Prace robimy nie tyl-

roku rozpoczęto prace konserwator-

prawie ukończone. Czas najwyższy

ińskie konserwatorki Inna Dmytruk-So-

instytucji w Polsce stosujących naj-

ko dla konserwacji zabytku, ale też dla

skie w kaplicy bocznej p.w. Najświęt-

pomyśleć o podświetleniu katedry i

rochtej i Julia Ostrowska, pracujące przy

nowsze technologie – np., Wojskowej

parafian, turystów, wszystkich, komu

szego Sakramentu (d. Wiśniowieckich)

dzwonnicy, a również dziedzińca ka-

renowacji wnętrza katedry.

Akademii Technicznej w Warszawie.

przyjdzie się modlić przy nim. Koniecz-

w lewej nawie, uznaną za jedną z naj-

tedry o zmroku. Nie podobają się nam

Inspektor Michał Michalski z MKiDN

Wiadomo, że od lat brakowało jednej z

ne jest specjalne oświetlenie wieczo-

cenniejszych w katedrze.”

rozwiązania, zastosowane do pod-

dodał, że „koszt piątego etapu prac

figur, a druga nie miała głowy. W trakcie

rem i w nocy. Jednocześnie powinna

Konserwator Jan Wiłkojć powie-

świetlenia innych obiektów historycz-

konserwatorskich malowideł ściennych

poszukiwań w magazynach Ukraińskie-

być zachowana estetyka zabytku. Zo-

dział, że zakres prac przy komplekso-

nych Lwowa. Poprosimy o opracowa-

Rosena wynosi ponad 129 tys. PLN.

go Muzeum Narodowego we Lwowie

stawimy patynę, z którą ołtarz wygląda

wym odnowieniu kaplicy jest ogromny.

nie koncepcji oświetlenia specjalistów

Dlaczego Polacy prowadzą te prace?

udało się odnaleźć brakująca figurę, ale

szlachetnie. Stosujemy bardzo praco-

Konserwacja będzie trwać około 5 lat.

z Polski” – powiedział Arzumanian.

Dlatego, że Katedra Ormiańska we

też bez głowy. Teraz we współpracy z

Są też bardzo zróżnicowane, zabie-

chłonne metody konserwacji. Wśród

Konserwator Andrzej Kazberuk

Lwowie jest unikatowym zabytkiem na

dyrektorem Lwowskiej Galerii Sztuki

gom konserwatorskim należy poddać:

części ołtarze są elementy wykonane

przedstawił komisji problemy, związane

terenie całej Europy, świadczy o wielo-

Borysem Woźnickim konserwatorzy

drewniany złocony ołtarz, rzeźby, epi-

z ciemnego i jasnego drewna, rów-

z renowacją grupy rzeźbiarskiej „Ukrzy-

kulturowości tego miasta. Jan Henryk

chcą poszukać brakujące elementy w

nież elementy z różnych okresów. To

tafia, marmury, witraże w oknach i po-

żowanie” („Golgota”). Prace komplek-

Rosen był jednym z najpopularniejszych

magazynach Galerii w Olesku. Jeżeli

wszystko trzeba do siebie dopasować,

lichromię Stanisława Stroińskiego na

sowej rekonstrukcji rozpoczęto w 2010

polskich twórców lat 20-30 XX wieku,

nie uda się odnaleźć głów to trzeba

nie zgubić w czasie konserwacji żyjące

sklepieniu.

roku. XVII-wieczny ołtarz był kilkakrot-

później niesprawiedliwie zapomnianym.

będzie je zrekonstruować. Andrzej

płaszczyzny drewna tego unikatowego

Michał Michalski dodał, że prace

nie remontowany i uzupełniany w ciągu

Łączny koszt prac konserwatorskich,

Kazberuk dokładnie poinformował ko-

zabytku sztuki”.

konserwatorskie finansowane przez

stuleci. W 2010 roku ołtarz rozebrano

zrealizowanych w Katedrze Ormiań-

misję o wszystkich szczegółach prac

Inspektor Michalski zaznaczył, że

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa

na 250 części i przeniesiono na chór

skiej w latach 2007-2010 wyniósł pra-

konserwatorskich i powiedział, że za-

koszt prac przy ołtarzu „Golgota” na

Narodowego będą kontynuowane w

Katedry Ormiańskiej. Zespół siedmiu

wie 890 tys. PLN (około 2,5 mln UAH)”.

danie jest bardzo skomplikowane: „Nie

2011 roku w Żółkwi, w Bołszowcach

konserwatorów, Polaków i Ukraińców,

rok 2011 to 210 tys. PLN. Prace koor-

Warto podkreślić wielką życzli-

tylko trzeba odnowić każdy fragment

(malowidła w kościele), w Łopatynie

prowadził prace przez całą zimę. Uda-

dynuje Fundacja Kultury i Dziedzictwa

wość ze strony społeczności ormiańskiej

„Golgoty”, ale trzeba jeszcze wyczuć

(malowidła w kościele) i w Kamieńcu

ło się zakonserwować około połowy

Ormian Polskich w Warszawie (prezes

Lwowa. W katedrze był przedstawiciel

klimat zabytku. Odnowiony ołtarz, usta-

Podolskim.

wszystkich elementów. Przed konser-

Ewa Abgarowicz). Prace w Katedrze

Ormian Lwowa – Wardkes Arzumanian.