25

Kurier Galicyjski * 31 maja – 16 czerwca 2011

(1830-1831), to Kazimierz Nestor Sa-

pobierał nauki od eksjezuity Huber-

grobowcu rodzinnym, w kościele św.

wieszone przez magistrat Warszawy

Cesarzowa Katarzyna II, wierząc

pieha był zmuszony do opuszczenia

ta Vautrina – osoby wszechstronnie

Anny w Kodniu.

w ramach uroczystości 4-5 maja 1791 r.

w swoją potęgę militarną, widziała w

Kraju wcześniej – po powstaniu ko-

wykształconej, zaproszonej do Polski

w Sali Radnej. Było to znakiem, iż są to

Polsce łatwą zdobycz i nie miała za-

ściuszkowskim, rzekomo za udział w

dzięki staraniom Elżbiety Branickiej.

postacie „względem których mieszczań-

miaru pomagać Polakom w naprawie

Zamiast epilogu

nim.

Dobre wykształcenie odgrywało w

Miłośników historii można zapew-

stwo zaciągnęło obowiązki wdzięczno-

ustroju Rzeczypospolitej. W takich

tamtych czasach ważną rolę w karie-

nić, iż łączność postaci Kazimierza

ści”. W każdym razie, zawieszenie

okolicznościach polscy patrioci uznali,

rze politycznej.

Nestora Sapiehy ze Lwowem jest zna-

obrazu Kazimierza Nestora Sapiehy

że nadeszła odpowiednia chwila, aby

Wykształcenie,

Kazimierz Nestor Sapieha nie nale-

na nie tylko przez obecność obrazu

we Lwowie na początku 2005 r. było

przeprowadzić gruntowną reformę

a kariera polityczna

Należąc do „złotej młodzieży” swe-

żał do ludzi biednych. Po zawarciu ślubu

tego bohatera we lwowskim Muzeum

dla gości z Europy gestem dopełnia-

ustroju państwa. Miał tego dokonać

go czasu, Kazimierz Nestor Sapieha,

zAnną z Cetnerów, wdową po marszałku

Historycznym. Przypomnijmy cho-

jącym dążenia Ukrainy do Unii Euro-

zwołany w październiku 1788 r. sejm,

pomimo przedwczesnej śmierci ojca,

wielkim litewskim Józefie Sanguszce,

ciaż, że jako emisariusz powstańców

pejskiej.

marszałkiem którego został wybrany

nie odczuwał w czymkolwiek większej

objął w zarząd ogromne dobra ziem-

kościuszkowskich, Sapieha jeździł do

Według Polskiego Słownika Bio-

Stanisław Małachowski.

potrzeby. Pieczę nad jego wychowa-

skie w Lubelskim i na Wołyniu.

Lwowa, wykorzystując swe rozległe

graficznego (T XXXV, s. 65) jest to

Gdy 6 października 1788 r. Sejm

niem objęli matka i wuj Franciszek

Przynależność Sapiehy do opozy-

stosunki w tym mieście, m.in. ze swą

portret olejny autorstwa Józefa Pit-

Czteroletni zawiązał się w konfedera-

Ksawery Branicki, jak również Stani-

cji magnackiej wywodziła się wyłącz-

przyjaciółką, adwokatową Matkow-

schmana z rejestracją muzealną pod

cję. Kazimierz Nestor Sapieha został

sław August Poniatowski, w domowym

nie z przywiązania do wuja. Po pew-

ską, „wielką zwolenniczką Francu-

nr 688, jeden z nielicznych obrazów

marszałkiem Litwy. Posiadając talent

kręgu którego młodzian się wycho-

nym czasie zmienił poglądy politycz-

zów i polskiej rewolucji”. W Sylwestra

tego bohatera, które można obejrzeć

oratorski, stał się rekordzistą przemó-

wywał. Dzięki ich opiece i wsparciu,

ne. Wiosną 1787 r., podczas podróży

1795 r. pospiesznie, unikając aresztu,

na przykład w Krakowie, Warszawie

wień, wygłoszonych w izbie sejmo-

zdobył też porządne wykształcenie.

na Krym, Katarzyna II zatrzymała się

wyjechał pożyczoną karetą z Lublina

lub Nairobi (Kenia).

wej. Cieszył się popularnością wśród

Od nich również zależała jego dalsza

w Kijowie. Ostentacyjnie złe trakto-

do Lwowa; być może była to ostatnia

W roku ubiegłym 2010, po re-

posłów i arbitrów. Popularność jego

kariera.

wanie, z jakim spotkali się goszczący

jego wizyta w mieście.

fleksjach majowych, zawitawszy po-

wzrosła jeszcze bardziej po tym, gdy

Początkowo Kazimierz Nestor Sa-

wówczas u carowej Ignacy Potocki

Pomimo porażki w powstaniu ko-

nownie do Muzeum Historycznego

jako pierwszy manifestacyjnie porzu-

pieha kształcił się u teatynów w War-

i Kazimierz Nestor Sapieha, udowod-

ściuszkowskim, patrioci polscy przez

we Lwowie, grupa Europejczyków ku

cił strój francuski i fryzurę, przebiera-

szawie, następnie w latach 1767-1772

niło dwulicowość polityki Rosji wobec

przyjęcie Konstytucji 3 Maja 1791 r.,

swemu zdziwieniu zauważyła „nie-

jąc się w tradycyjny kontusz. Twórcy

w Szkole Rycerskiej. 11 maja 1772 r.

Rzeczpospolitej przez skłócenie pol-

mający pełną świadomość odpowie-

obecność” tego obrazu. Pracownicy

Konstytucji 3 Maja początkowo oba-

wiali się Sapiehy, ze względu na jego

spokrewnienie z Franciszkiem Branic-

kim, czołowym zwolennikiem „repu-

blikańskiej” opozycji antykrólewskiej.

Sapieha jednak, w przeciwieństwie

do innych stronników hetmańskich,

coraz częściej się wyróżniał. W koń-

cu wujek wymówił mu mieszkania w

swym pałacu…

Po przyjęciu Konstytucji przez

króla, Sapieha także ją przyjął oświad-

czając, że czyni to dla uniknięcia roz-

dwojenia między sejmującymi. Oto jak

opiniuje te wydarzenia jeden z histo-

ryków: „W odpowiedzi na to, konfede-

racja targowicka przysłała mu 27 lipca

1792 r. do Bazalii pozew do stawienia

się przed sądem konfederacji general-

nej koronnej. Tuż przed, 23 lipca król

naglony, by przystąpił do konfederacji,

zwołał na zamku radę nadzwyczajną,

na której znajdował się również Nestor

Sapieha…, który nazajutrz ogłosił, że

do konfederacji nie przystąpi. Wieczo-

rem, 24 lipca, w Ogrodzie Saskim lud

zrobił mu owację, a książę dziękując

wszystkim przyrzekł, że konfederacji

nie podpisze; wtedy na hasło tłum

Pałac Bandinellich na Rynku Lwowskim

wziął go na ręce i ruszył na Krakowskie

Przedmieście dla wyrażenia wdzięcz-

otrzymał patent pułkownika artylerii

skich elit rządowych. To przesądziło

ności marszałkowi Małachowskiemu

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, mal. Jan Matejko

litewskiej. Rangę kupił dlań król Sta-

otrzeźwienie lekkomyślnych magna-

i Ignacemu Potockiemu. W trzy dni

nisław August. Rok później otrzymał

tów i przyspieszyło nadłamanie ich do

po tym, 27 lipca Sapieha wniósł pro-

dzialności za przyszłe losy Ojczyzny,

muzealni tłumaczyli to tym, że ów-

rangę generała z rąk wuja hetmana

tej pory mocnej opozycji.

test przeciwko konfederacji targowic-

wykazali wielką dojrzałość polityczną,

czesna ekspozycja w 2005 r. była…

Franciszka Ksawerego Branickiego.

kiej do akt ziemskich warszawskich”.

a razem odwagę przeciwko złu, które

tymczasową.

Dzięki królowi Poniatowskiemu,

Konfederację targowicką określił jako

rozpanoszyło się w Polsce poczyna-

Gdzie znajduje się ten obraz

„Dla uniknięcia rozdwojenia

dla kontynuowania edukacji, młodzian

dzieło szkodliwe, „przemocą obcych

jąc już od XVII wieku.

obecnie? Dlaczego nie zdobi stałej

pomiędzy sejmującymi”

wyjechał za granicę opatrzony w listy

Od czasów sprzed I rozbioru Rze-

wojsk utrzymane i popierane, przeciw-

Dlatego portrety współtwórców

ekspozycji muzealnej? Na te pytania

polecające dla króla Sardynii, a przez

czypospolitej panowało niemal po-

ne woli Rzeczypospolitej”.

i zwolenników Konstytucji, w tym Ka-

mogą zainteresowani Czytelnicy szu-

Franciszka Branickiego – w rekomen-

wszechne przekonanie – i to zarów-

Zaznaczymy, że na uroczysto-

zimierza Nestora Sapiehy, zostały za-

kać odpowiedzi samodzielnie.

dacje do francuskich arystokratów.

no w obozie królewskim, jak i wśród

ściach poświęconych obchodom rocz-

Jesienią 1773 r. jechał przez Drezno,

opozycji – że trzeba Ojczyznę rato-

nicy Konstytucji, 3 maja 1792 r. Nestor

zapRoszenIe na pomoRze

Luksemburg, Lyon do Turynu, gdzie

wać. Wyraził to historyk i poeta Adam

Sapieha przemawiał w kościele Św.

podjął naukę w akademii wojskowej.

Naruszewicz w słowach: „(…) Ktokol-

Krzyża. Następnie położył kamień

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdań-

Program nauk obejmował fechtunek,

wiek prawy Polaków potomek, bierz

węgielny pod kościół pod wezwa-

sku oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” zaprasza osoby polskiego po-

tańce, klawikord, historię, język włoski,

się do rudla, a ratuj ułomek”. Król Sta-

niem Opaczności Bożej.

chodzenia z Ukrainy, zainteresowane problematyką ekologiczną, do wzięcia

sztukę fortyfikacji i naukę o artylerii.

nisław August wziął się do ratowania

Podczas rewolucji kościuszkow-

udziału w wizycie studyjnej na Pomorzu, która odbędzie się w dniach 13 – 21

Tymczasem w kraju, nominacja

przy pomocy Rady Nieustającej, czyli

skiej w 1794 r. były generał artylerii

sierpnia 2011.

Sapiehy na generała artylerii litew-

stałego rządu powołanego w czasie

i marszałek sejmu przyjął z rąk Na-

Program przewiduje prezentację dobrych praktyk i osiągnięć w obszarze

skiej wzbudziła zastrzeżenia. Młody

pamiętnego sejmu rozbiorowego.

czelnika szarżę kapitana artylerii w

ochrony środowiska w Polsce, realizacji inwestycji z udziałem środków unij-

wiek był przedmiotem wielu krytycz-

W Radzie znaleźli się ludzie mierni,

wojsku litewskim. W bitwie pod So-

nych, spotkania z ekspertami ds. ekologii, wizyty w „Eko Dolinie” w Gdyni, „Par-

nych komentarzy i kpin. Dodane do

narzuceni przez Stackelberga, przed-

lami i innych odznaczył się odwagą

ku Wydmowym” na Helu, Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Wejhero-

tego przez zazdrośników pogłoski o

stawiciela Katarzyny II w Warszawie.

i walczył mężnie. Pamiętną pozosta-

wie, Słowińskim Parku Narodowym.

lekkomyślnym prowadzeniu się mło-

Stąd opozycja traktowała ich jako

je jego dzielność w obronie Wilna

Udział w wizycie studyjnej jest bezpłatny. Szczegółowe informacje znajdu-

dego Sapiehy nie wpłynęły jednak

narzędzie polityki rosyjskiej. Najbar-

11 lipca 1794 r., jak też mobilizacja

ją się na stronie: www.wspolnotapolska.org.pl lub można je uzyskać pod tel.:

znacząco na jego przyszłość. Elżbieta

dziej skompromitowanych udało się

szlachty i całego miasta Lublina 2

+ 48 22 556 90 30

Sapieżyna starała się przed królem o

usunąć przez sejm w 1778 r. Na ich

maja 1794 r.

O zakwalifikowaniu do udziału w projekcie decydować będzie kolejność

polityczną karierę dla syna. Sam mło-

miejsce weszli m.in. Ignacy Potocki

Kazimierz Nestor Sapieha potom-

zgłoszeń oraz list motywacyjny.

dzian starał się o poselstwo na sejm

i Kazimierz Nestor Sapieha, obaj lu-

stwa po sobie nie zostawił. Po rozwo-

Zgłoszenia (wypełniony formularz zgłoszeniowy oraz list motywacyjny) na-

1776 r. Dla uzupełnienia wykształce-

dzie nieskazitelni i prawdziwi patrioci.

dzie z żoną zwrócił jej wszystkie ma-

leży przesłać do dnia 30 czerwca 2011 r. mailem na adres: ukraina@swp.org.pl

nia ekonomicznego i prawniczego,

Niestety, nie wiele udało się wtedy po-

jątki spadkowe. Zmarł w Wiedniu 25

lub faksem +48 22 556 90 43 z dopiskiem „wizyta studyjna”.

niezbędnego w karierze politycznej,

prawić w polskim ustawodawstwie.

maja 1798 r., a pochowany został z