przegląd wydarzeń

2

17 – 29 czerwca 2011 * Kurier Galicyjski

ukraiNa Na drodze do uNii.  Dwugłos: Agnieszka Sawicz i Andrij Portnov

TarGi o ukraiNĘ

pulę z ukraińskiej stawki, graczem tu

zrezygnował z wyraźnego przyspie-

będzie Unia Europejska. Przybliży się

szenia w tym kierunku? Unia celna nie

jak najbardziej, na ile jest to możliwe,

sprawia wrażenia interesującej karty

ińców. Natomiast wydarzenia takie,

bezwizowego. Optymistyczne założe-

do granic Ukrainy i prawdopodobnie

przetargowej. A może w miejsce towa-

jak miały miejsce 9 maja we Lwowie

nia, iż ze wszelkimi przeciwnościami,

będzie rękoma polskich polityków

ru, jaki Ukraińcy mogliby chcieć kupić

wprost nazywane są nie przejawami

które wciąż stoją na szlaku ku speł-

intensyfikować wysiłki by polepszyć

pojawi się taki, jaki będą musieli wziąć

aktywności (choćby źle rozumianej),

nieniu tych obietnic uda się uporać do

wzajemne relacje. Jednocześnie Rosja

w pakiecie z rezygnacją z zachodnio-

a efektem rosyjskiej inspiracji.

końca roku, nakładają się na wygła-

wyraźnie przenosi nad Dniepr centrum

europejskich aspiracji?

18 maja 2011 roku Dmitrij Miedwie-

szane refleksje, iż tak naprawdę dla

przyszłych wyborów prezydenckich,

Mamy zapewne po obu stronach

diew oznajmił wprost, iż Kijów musi się

Ukrainy brak jest alternatywy dla inte-

co potwierdziła wizyta patriarchy Kiry-

unijnej granicy świadomość tego, że

określić, czy stoi po stronie UE, czy po

gracji z Unią, a europejski wybór sta-

ła. Zresztą cerkiew nie po raz pierwszy

nie tylko Brukseli nie jest łatwo współ-

AGNIESZKA SAWICZ

drodze mu z Rosją, Białorusią i Ka-

wiany jest na równi z demokratyzacją

otwarcie występuje jako zawodnik w

pracować z Kijowem, ale i Kijów ma

Nadchodzący czas polskiej prezy-

zachstanem. Jeśli przy tym spojrzymy

kraju. I z ekonomicznym sukcesem.

politycznych rozgrywkach – wystarczy

zastrzeżenia do polityki wobec jego

dencji w Unii Europejskiej, a następ-

na będący symbolem prozachodnich

Jednocześnie nie jest tajemnicą,

tu wspomnieć na ubiegłoroczne wsta-

kraju. I choć można mówić o praw-

nie przewodnictwa Węgier, dwóch

sympatii Lwów, jak na miasto, gdzie

iż Ukraina nie jest w stanie zwalczyć w

wiennictwo u wicepremiera Rosji Wik-

dopodobnym wciąż zachowaniu „trze-

państw, które niejako tradycyjnie już

władze nie są w stanie utrzymać po-

ciągu pół roku korupcji, ukrócić władzy

tora Zubkowa, szefa rady nadzorczej

ciej drogi Ukrainy”, rezygnacji z opcji

postrzegane są jako sojusznicy Ukra-

rządku, a mieszkańcy strzelają do

oligarchów, przeprowadzić reform go-

Gazpromu, o zapewnienie tańszych

wschodniej, ale i nie przyjęciu do koń-

iny w drodze do eurointegracji, będzie

tych, którzy mają odmienne poglądy,

spodarczychczyzniwelowaćdominacji

dostaw gazu dla ukraińskich firm che-

ca zachodniej, to widzimy, że Moskwa

swoistym sprawdzianem nawet nie

to jasnym będzie, że ta utrata reputacji

wschodniego wektora w zewnętrznej

micznych.

prawdopodobnie na to nie pozwoli. W

otwartości Brukseli na Kijów, co przy-

galickiej legendy niejako automatycz-

polityce. Parlament w coraz większym

Otwartym wszakże pozostaje py-

tej sytuacji przekonywanie o potrzebie

zwolenia Moskwy na realizację obiet-

nie przybliża cały kraj ku modelowi

stopniu jest marionetkową instytucją,

tanie, jakie możliwości oddziaływania

podpisania korzystnych dla Ukrainy

nic, które od kilku miesięcy szczodrze

niedemokratycznemu, znanemu prze-

społeczeństwa praktycznie nikt nie

na władze w Kijowie zaprezentuje

umów z Unią Europejską, które nie

rozdaje Wiktor Janukowycz. Szcze-

cież z poczynań Mińska.

reprezentuje, a oderwanie prezyden-

Kreml. Jak się wydaje nie będzie to

pozwolą by kraj ten został wręcz ze-

gólnie ostatnie tygodnie upłynęły pod

ta od obywateli potęguje wrażenie, iż

Znaczna część polityki Ukrainy

już gaz, choć Rosjanie deklarują go-

pchnięty z europejskiej drogi, może

znakiem intensyfikacji nie tyle poczy-

zmierza on w stronę autorytaryzmu.

dzieje się poza jej granicami, lwow-

towość przejrzenia umów w tym za-

nie być tylko polityczną kokieterią, a

nań, lecz deklaracji, które mają prze-

Obywatele zresztą nie przypominają

skie wystąpienia także miały tam

kresie. Bardziej jest jednak prawdopo-

koniecznością.

konać Ukraińców i Unię Europejską,

już tych, którzy demonstrowali pod

swe korzenie. Można oczekiwać, iż w

dobnym, że ta droga została zamknię-

Zwłaszcza, że wiemy, co może

iż Ukraina konsekwentnie zmierza

pomarańczowymi  sztandarami  w

nadchodzącym czasie coraz częściej

ta w Charkowie porozumieniem, na

Kijowowi zaoferować Bruksela. Co

ku zacieśnieniu współpracy z Zacho-

2004 roku – zubożenie, koncentracja

będziemy dostrzegać także i takie

jakim ukraińscy politycy tak naprawdę

zaoferuje Moskwa jest nadal niewia-

dem. A dokładniej ku umowie stowa-

efekty trójstronnej walki o Ukrainę.

na zaspokojeniu doraźnych potrzeb,

nic nie zyskali. Czy pojawi się więc tak

domą. I może być to niespodzianka,

rzyszeniowej, strefie wolnego handlu,

Prócz Wiktora Janukowycza, chcące-

a także zanik klasy średniej, dokłada-

atrakcyjna rosyjska alternatywa dla

jakiej wolelibyśmy uniknąć.

kG

a przede wszystkim liberalizacji ruchu

go zagarnąć dla siebie jak największą

ją cegiełki do muru pasywności Ukra-

eurointegracji, by Wiktor Janukowycz

bezaLTerNaTyWNa, aLe NadaL

maŁoreaLisTyczNa opcja

chodzi o edukację, ochronę zdrowia,

jest bardziej konsekwentny i oporny

zazdrością patrzeć na Serbię czy nie

nie ze zmianami wprowadzonymi do

nowe technologie).

wobec roszczeń unijnych w negocja-

rozumieć, dlaczego Unia była tak przy-

Konstytucji, wzmacniającymi władzę

ANDRIJ PORTNOV

Oficjalnie Rosja ustami to prezy-

cjach na temat strefy wolnego handlu,

chylna Bułgarii i Rumunii, ale to nicze-

prezydenta) jest wynikiem konsensu-

Żeby zrozumieć, dlaczego Wiktor

denta Miedwiediewa, to patriarchy

które trwają już bardzo długo. Ale

go nie zmienia. Poważniejszą sprawą

su geopolitycznego. Przedłużeniem

Janukowycz i jego rząd zachowują

Kiryła cały czas przypomina Ukra-

dopiero ich wynik pokaże, czy stro-

jest to, że na Ukrainie niemal nikt nie

tego konsensusu są kredyty Między-

wierność retoryce eurointegracji, warto

ińcom, że Europa ich nie chce. Unia

na ukraińska potrafiła obronić pewne

mówi głośno o ewentualnych kosztach

narodowego Funduszu Walutowego

pamiętać, że tak naprawdę we współ-

Europejska ze swojej strony chyba

priorytety gospodarcze kraju.

modernizacji oraz eurointegracji kraju,

(MFW), bez których rząd ukraiński już

czesnej Ukrainie dla tej opcji nie ma

rzeczywiście nie ma jednolitego po-

Zresztą kwestią olbrzymiej wagi

który już w tej chwili według wielu

w tej chwili nie byłby w stanie wypeł-

poważnej alternatywy. Nikt na serio

mysłu na Ukrainę, jak i nie ma też

symbolicznej i praktycznej zarazem

wskaźników (chociażby wartości PKB

nić swoich zobowiązań finansowych

nie myśli o ponownym zjednoczeniu z

wystarczającej odwagi, by zagrać

pozostaje sprawa wiz. Nie wiem,

na głowę mieszkańca, międzynarodo-

wobec emerytów czy pracowników

Rosją, a rozmowy o „trzeciej drodze”

przeciw Rosji na terenie uznawanym

na ile Unia zdaje sobie sprawę z jej

wych rankingów poziomu korupcji czy

sektora publicznego. Zresztą na po-

są na tyle nieprzekonujące, że tak

za strefę jej uprzywilejowanych wpły-

doniosłości. Nie wiem też, czy Unia

warunków prowadzenia biznesu) istot-

ważne reformy w tych dziedzinach

naprawdę pasuje do nich określenie:

wów. W takim układzie w pewnym

odważy się w tej kwestii jednak za-

nie przegrywa i z Białorusią, i z Rosją,

Janukowycz tak się i nie odważył, co

trzecia droga do trzeciego świata.

sensie pozornie prorosyjski Januko-

proponować Ukrainie coś, na co nie

i z Kazachstanem.

oznacza, że strategicznie Ukraina

Ale jednocześnie elity ukraińskie

wycz może osiągnąć w praktycznych

może liczyć Rosja, która w tej chwili

Innymi słowy, w społeczeństwie

ma wielką szansę pozostać na długo

chyba nie mogą nie zdawać sobie

kwestiach eurointegracji nieco więcej

de facto o wiele bardziej konsekwent-

ukraińskim nie ma gotowości do re-

najmniej rozwiniętym krajem Europy,

sprawy z tego, że pełna integracja

niż Juszczenko, którego Moskwa po

nie walczy o prawa swoich obywateli

form, nie ma zrozumienia ich koniecz-

asymetrie którego w poziomie życia,

europejska Ukrainy (to znaczy człon-

prostu nie znosiła ze względów sym-

także w tym aspekcie.

ności, nie ma też świadomości coraz

edukacji czy praw człowieka wzglę-

kowstwo w UE) jest w bliższej per-

bardziej fatalnego opóźnienia kraju

bolicznych. Jednocześnie wygląda na

I warto cały czas pamiętać, iż

dem krajów Unii będą ciągle rosły.

spektywie niemożliwa. Tu można z

obecny system władzy w Kijowie (łącz-

w rozwoju (przede wszystkim, jeśli

to, że rząd Janukowycza – Azarowa

kG

poLski ambasador zN W Na ukraiNie

TOmASZ KUłAKOWSKI

tekst

wojny światowej (Bykownia, Ostrów-

macji ustrojowej. W 1991 r. rozpoczął

we do gry i żeby była kalafonia do

KONSTANTY CZAWAGA

ki i Sahryń). Przekonywał ponadto,

skrzypiec, jeśli się jeszcze jej używa

pracę we Lwowie jako kierownik agen-

zdjęcie

że bardzo ważny jest rozwój współ-

– mówił wówczas kandydat na amba-

cji konsularnej, a w latach 1993-1994

pracy gospodarczej, a sam chciałby

sadora.

był konsulem generalnym. Ze Lwowa

Po siedmiu miesiącach

odbudowania skali polsko-ukraińskiej

Zaproponował „rozbudowę kon-

wyjechał do Rzymu, gdzie spędził sie-

przerwy i poszukiwań

wymiany handlowej sprzed kryzysu

taktów” z ekipą Wiktora Janukowy-

dem lat w Polskim Instytucie Historycz-

odpowiedniego kandydata,

finansowego.

cza. Zapowiedział też podtrzymywa-

nym i ambasadzie RP na stanowisku

mamy w Kijowie ambasado-

Stosunki polsko-ukraińskie znajdu-

nie kontaktów z opozycją „pomarań-

radcy. Wraz z nastaniem XXI wieku tra-

ra. Od 1 czerwca placówką

ją się w ślepym zaułku, żadna ze stron

czowego pochodzenia” i zaapelował

fił do Moskwy (2001-2005), następnie

kieruje Henryk Litwin, do-

nie ma pomysłu, jak z niego wybrnąć.

do posłów, by rozwijali międzypar-

wrócił na dwa lata do Departamentu

tychczasowy wiceminister

Między elitami nie ma nici porozumie-

lamentarne formy współpracy – tak,

Europy w dyplomatycznej centrali, spę-

spraw zagranicznych, odpo-

by te kontakty „nie zwijały się”. Jako

nia, wzajemnego „czucia się”, jak było

dził trzy lata na stanowisku ambasado-

wiedzialny przede wszyst-

historyk i naukowiec zwrócił uwagę

to za czasów Kwaśniewskiego i Kucz-

ra w Mińsku i – po śmierci w katastrofie

kim za politykę wschodnią.

my czy Kaczyńskiego i Juszczenki.

na współpracę sfer akademickich,

smoleńskiej Andrzeja Kremera – objął

gicznymi, mamy bardzo intensywne,

Życiorys Henryka Litwina to – w

51-letni Henryk Litwin może na-

tekę wiceministra spraw zagranicznych

w tym finalizację powołania Polsko-

rozbudowane kontakty. W przypadku

skrócie – Europa Wschodnia z prze-

wiązać dobre kontakty w Kijowie, nie

przy Radosławie Sikorskim.

Ukraińskiego Uniwersytetu Europej-

takiego kraju ambasador jest nie tyle

rwą na Warszawę i Rzym. Absolwent

tylko z Ukraińcami. Wszakże, oprócz

Na początku marca kandydatu-

skiego w Lublinie i Lwowie. Podkre-

dyrygentem, który proponuje nowe

historii Uniwersytetu Warszawskiego

ukraińskiego, rosyjskiego i angielskie-

rę Litwina zaaprobowała Sejmowa

ślił też wagę dialogu historycznego,

utwory, co raczej człowiekiem dbają-

i doktor nauk humanistycznych, do dy-

m.in. upamiętnienie miejsc mordów

go, mówi też po francusku i włosku.

Komisja Spraw Zagranicznych. – Od

cym o to, by orkiestra miała wygodne

plomacji trafił z Instytutu Historii PAN,

na Polakach i Ukraińcach z czasów II

wielu lat jesteśmy partnerami strate-

krzesła, by instrumenty były goto-

w którym pracował w latach transfor-

źródło: Dziennik Polski