przegląd wydarzeń

4

17 – 29 czerwca 2011 * Kurier Galicyjski

msza śWiĘTa W kaTedrze ormiaŃskiej

za abp. j zeFa TeodoroWicza

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjęcia

świątynią narodowego apostolskiego

6 czerwca, w przeddzień ponow-

i krajach Bliskiego Wschodu Ormia-

kościoła ormiańskiego. Okazało się,

nego pochówku szczątków abp Józe-

nie-katolicy stanowią liczną społecz-

że tę mszę odprawią kapłani kościoła

fa Teofila Teodorowicza na Cmentarzu

ność.

narodowego. Drugim zgrzytem była

Orląt, w katedrze ormiańskiej odbyła

Dlaczego nie miała miej-

nieobecność na uroczystościach księ-

się msza święta żałobna. Nabożeń-

sca msza katolicka w przed-

dza Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego.

stwo w obrządku Ormiańskiego Ko-

dzień?

ścioła Apostolskiego odprawił ksiądz

Nie chciałbym wnikać do końca

O komentarz to tych wy-

proboszcz katedry Ormiańskiej we

dlaczego, bo to jest smutny dla nas

darzeń redaktor Radia Wnet

Lwowie ojciec Tadeos Geworgian w

fakt. Miała to być pierwsza od czasów

Wojciech Jankowski poprosił

asyście diakona Armena Akobiana.

wojny msza ormiańsko-katolicka w

macieja Bohosiewicza, prze-

Na Mszy świętej obecny był abp Gre-

tej katedrze, sprawowana przez pro-

wodniczącego Rady fundacji

goris Bunatrian, metropolita lwowski

boszcza parafii centralnej ormiańsko

Ormiańskiej KZKO:

Ormiańskiego Kościoła Apostolskie-

– katolickiej w Polsce, księdza Artura

maciej Bohosiewicz: Przede

go. Po zakończeniu liturgii właśnie on

Awdaljana. Pamiętajmy, że Arcybiskup

wszystkim cieszę się, że uroczystość

odprawił panachidę za duszę abpa

Teodorowicz był Ormianinem-kato-

się odbyła, bo mieliśmy obawy, czy

Teodorowicza. W ten wieczór w Ka-

likiem. Niestety została odprawiona

będzie miała taki charakter jak zapla-

tedrze Ormiańskiej zebrali się wierni

msza narodowa, mimo wcześniej-

nowaliśmy. Oprócz zamieszania w

Kościoła Apostolskiego i Ormiańskie-

szych ustaleń z biskupem Bunatria-

O. Tadeos Geworgian (od lewej), abp Gregoris Bunatrian i dia-

dniu poprzedzającym uroczystości,

go Kościoła katolickiego, jak również

nem i księdzem Geworgianem. Myślę,

kon Armen Akobian

kiedy to nie odbyła się msza katolicka.

wierni innych obrządków. Na tą uro-

że zaważyły tu względy rywalizacji:

Byli reprezentanci różnych środowisk:

czystość z Polski przybyła grupa piel-

kto ważniejszy, kto silniejszy.

grzymów z senatorem RP Łukaszem

katedry Ormiańskiej, to pierwszym

Dla postronnego obser-

Abgarowiczem. Wśród obecnych byli

jego pytaniem było: „gdzie znajduje

watora dzieje się wiele rze-

Ormianie polscy z Warszawy, Krako-

się grób abp Józefa Teodorowicza?”

czy niezrozumiałych: miała

wa, Bytomia, Gliwic, Wrocławia, Oławy.

Papież myślał, że arcybiskup został

być msza – nie było. Nie było

Przybyli przedstawiciele organizacji or-

pochowany na terenie katedry lub

też księdza Isakowicza-Zale-

miańskich w Polsce: prezes Fundacji

klasztoru. Chciał modlić się przy jego

skiego.

Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich

Ale  ksiądz  Isakowicz-Zaleski

grobie. Gdy dowiedział się, że grobu

Ewa Abgarowicz, Bogdan Kaspro-

zapowiadał w swoich ostatnich wy-

tutaj nie ma i nit nie zna miejsca po-

wicz, prof. Andrzej Pisowicz, redaktor

powiedziach, że nie przyjedzie. Bar-

chówku jego szczątków, to był bardzo

„Biuletynu Ormiańskiego Towarzystwa

dzo się cieszę z decyzji księdza, bo

przejęty tą wiadomością. Teraz znamy

Kulturalnego” w Krakowie. Gliwickim

zrozumiał, że po swoich niektórych

historię przenosin szczątków abp Teo-

Ormianom przewodniczyła prezes Ol-

wypowiedziach jest personą non gra-

dorowicza i zebraliśmy się w tej świą-

szańska. Ponad 40 osób przyjechało

ta na Ukrainie. Obawialiśmy się, że

tyni, aby modlić się za jego duszę.

z Warszawy z grupą zorganizowaną

uroczystość może nie dojść do skut-

Jutro nastąpią uroczystości ponow-

przez Fundacją Ormiańską KZKO

ku. Niemożliwość sprawowania liturgii

nego pochówku prochów abp Józefa

wraz z proboszczem centralnej parafii

katolickiej we Lwowie odbieram jako

Teodorowicza na „Cmentarzu Orląt”.

ormiańsko – katolickiej księdzem Artu-

bardzo przykry incydent, bo ilekroć

Jan Paweł II był wielkim człowiekiem,

rem Awdaljanem.

księża kościoła apostolskiego są w

którego szanowali i nadal szanują mi-

Wśród obecnych byli przedstawi-

Polsce, to świątynie katolickie są im

liony ludzi na całym świecie. Człowie-

ciele związku Ormian Ukrainy z Mikoła-

udostępniane i odbywają się msze

kiem powszechnie szanowanym był

jem Koczarianem i Wardkiesem Arzu-

ormiańskie narodowe.

też i abp Teodorowicz. Kościół chrze-

Grupa pielgrzymów z Polski podczas nabożeństwa w kate-

manianem, dziennikarz Artazes Papi-

ścijański szczyci się swoimi przed-

Jest Pan szczęśliwy?

drze ormiańskiej

kian, etc. Z Warszawy przybyli również

Przede wszystkim jestem szczę-

stawicielami. Takich ludzi w historii

przedstawiciele prasy. Podczas uroczy-

i Polacy, i Ormianie polscy i nie tylko,

śliwy, że udało się zamknąć pewien

Kościoła było tysiące. Wśród takich

razem, aby jego dusza opiekowała

stości o. Tadeos przypomniał obecnym

bo przybili reprezentanci Ormian ze

rozdział w historii Ormian polskich, że

ludzi byli i błogosławiony Jan Paweł II

się na niebiosach nami wszystkimi,

znaczenia postaci abp Teodorowicza

Lwowa, z Kijowa i innych miast Ukra-

doprowadziliśmy do spotkania w tej

i abp Teodorowicz. Na takich ludziach

znajdującymi się na tym niełatwym

dla archidiecezji lwowskiej, a historyk

iny, mniejszości narodowej Karaimów

mitycznej dla nas katedrze, która jest

trzyma się kościół chrystusowy i nasza

świecie”.

Jurij Smirnow przybliżył zebranym

i przedstawiciele władz Lwowa i Ukra-

przecież dziełem abp Teodorowicza.

wiara. Dziś do naszej świątyni modlić

krótki życiorys hierarchy i jego zasłu-

iny. Najważniejsze jest to, że był przed-

Jest to dla nas symboliczne, że może-

się za duszę abp Józefa Teodorowi-

PS.

gi w rozbudowie i ozdobieniu świątyni

stawiciel naszego patriarchy z Bejrutu,

my w tym miejscu duchowo związać

cza przyszli przedstawiciele różnych

Organizacja całej uroczystości nie

lwowskich Ormian, kontynuacji i odro-

ksiądz Kevork Noradounguian, który

się z naszymi dziadami i pradziadami,

kościołów: ormiańskiego, rzymskoka-

odbyła się bez zgrzytu. Z wcześniej-

dzenia tradycji i kultury ormiańskiej w

przewodził ceremonii złożenia trumny

którzy tam żyli, tam zmarli i tam są po-

tolickiego, prawosławnego i grekoka-

szych ustaleń wynikało, że po południu

przedwojennym Lwowie.

do grobu.

chowani.

tolickiego. I każdy z nich rozumie, że

dnia poprzedzającego pogrzeb miała

Wzniosłe kazanie wygłosił abp Gri-

Szczęśliwy jestem, że ta katedra

był taki człowiek, który pracował ku

odbyć się w katedrze Ormiańskiej we

Wojciech Jankowski: Ilu

goris Bunatrian. Powiedział on miedzy

jest otwarta i możemy podziwiać pięk-

sławie Bożej i rozwoju kościoła chrze-

Lwowie msza święta w rycie ormiań-

jest wyznawców Kościoła or-

innymi, że abp Józef Teodorowicz był

no tej świątyni, której wiele trudu i wy-

ścijańskiego. Dla nas wszystkich jest

sko-katolickim. Z takim nastawieniem

miańsko-katolickiego?

dostojnikiem kościelnym znanym nie

Na Bliskim Wschodzie wyznawców

siłku poświęcił abp Teodorowicz. Pro-

bardzo ważne jego dziedzictwo du-

jechali do Lwowa uczestnicy uroczy-

tylko w jego archidiecezji, nie tylko we

tego kościoła jest zdecydowanie wię-

szę pamiętać, że my już zapomnieli-

chowe. Miał korzenie ormiańskie, ale

stości z Warszawy. Katedra Ormiańska

Lwowie, ale i w całej Polsce, w Armenii

cej niż w Europie. Tam ta społeczność

śmy język ormiański i dla nas, Ormian

pracował dla wszystkich, dla narodu

we Lwowie w okresie międzywojennym

i w Europie.

zamieszkiwała gęściej. Nie chciałbym

polskich, taką stacją pośrednią, takim

polskiego. Dziś staramy się kontynu-

należała do kościoła ormiańsko-kato-

„Gdy w 2001 roku Ojciec świę-

wypowiadać się co do liczby, bo te

łącznikiem ze Wschodem jest właśnie

ować jego służenie ludziom, rozwijać

lickiego i arcybiskup Teodorowicz był

ty Jan Paweł II przybył do lwowskiej

dane ciągle się zmieniają. W Libanie

Lwów z katedrą Ormiańską.

jego spuściznę duchowa. Modlimy się

hierarchą tego kościoła. Obecnie jest

10 LaT LubeLskieGo „domu europy”

opr. i zdjęcia

Stowarzyszenie „Dom Europy” w

MARCIN ROMER

Lublinie proponuje lubelskim samorzą-

dom pomoc w nawiązywaniu i prowa-

Dziesięć lat temu swoją

dzeniu współpracy międzynarodowej z

działalność zainaugurowało

samorządami krajów Unii Europejskiej,

Stowarzyszenie Europejskie

w szczególności krajów Europy Środ-

Centrum Integracji i Współ-

kowo-Wschodniej, nie tylko z UE. Zaj-

pracy Samorządowej „Dom

muje się również pozyskiwaniem i efek-

Europy”. Idea powołania do

tywnym wykorzystaniem środków po-

życia instytucji, która inicjo-

mocowych z Unii Europejskiej, a także

wałaby i wspierała międzyna-

środków pochodzących z innych źródeł.

rodową współpracę samorzą-

Corocznie Stowarzyszenie reali-

Działania te przyczyniają się do rozwoju

dów Lubelszczyzny oraz przy-

zuje szereg projektów z różnych dzie-

Lubelszczyzny jako regionu, który sze-

gotowywała województwo do

dzin życia społeczno-gospodarczego,

roko i efektywnie współpracuje z wie-

przyjęcia unijnych środków

współpracując przy tym z lokalnymi sa-

loma partnerami zagranicznymi, ze

pomocowych powstała w

morządami, uczelniami wyższymi, pra-

szczególnym uwzględnieniem państw

końcu lat dziewięćdziesiątych

Krzysztof Hetman – marszałek woj. lubelskiego (od lewej) i mi-

codawcami oraz innymi instytucjami.

członkowskich Unii Europejskiej.

XX wieku.

chał mulawa – prezes Stowarzyszenia „Dom Europy”