19

Kurier Galicyjski * 17 – 29 czerwca 2011

LWoWskie spoTkaNie

z proFesorem Tadeuszem riedLem

– Do Lwowa przyjeżdżam dwa

kulturze i nauce Lublina. I mnie teraz

JURIJ SMIRNOW

razy na rok. Pochodzę po starych

proponują, żebym zajął się lwowiaka-

tekst i zdjęcie

uliczkach, odwiedzam kawiarnie, lubię

mi w kulturze i nauce Gdańska. Na

„Wiedeńską”. To kawiarnia z historią,

jeden temat do tej książki wpadłem

Nie było w przedwojennym

założona w 1810 roku. W XIX wieku

dzięki uprzejmości Wiesława Grusz-

Lwowie człowieka, który by

zbierali się tu oficerowie cesarsko-kró-

kowskiego, byłego dziekana wydziału

nie wiedział o istnieniu firmy

lewskiej Austrii. Teraz siedzimy, pijemy

Architektury Politechniki Gdańskiej. To

„Edmund Riedel”. Jej główna

kawę i koniak, rozmawiamy o dobrych

już dość wiekowy człowiek, chyba z

siedziba znajdowała się przy

czasach, kiedy przyszły profesor jako

1918 roku, ale jak pokazał mi listę, ile

ul. Rutowskiego 3. Riedlowie

dziecko mieszkał z rodzicami we Lwo-

lwowskich architektów pracowało po

prowadzili handel herbatą,

wie przy ul. Dwernickiego 12.

wojnie w Gdańsku, to zrozumiałem, że

kawą, nasionami, alkoholem,

Mój pradziadek Joseph Riedel

o nich koniecznie trzeba napisać. Oko-

narzędziami rolniczymi i na-

urodził się około 1825 roku. Przyjechał

ło 25 profesorów, architektów, na czele

wet japońską porcelaną.

Tysiące współczesnych turystów,

do Lwowa w połowie XIX wieku z Au-

ze słynnym Witoldem Minkiewiczem.

którzy przyjeżdżają do Lwowa, zwraca

strii. Nie wiadomo co robił we Lwowie,

Na wybrzeżu gdańskim jeszcze więcej,

uwagę na nazwisko Riedlów całkiem z

ale bardzo szybko spolonizował się,

ale na razie zbieram materiały o tych,

innego powodu. Otóż w ich grobowcu

chociaż za żonę pojął też Austriacz-

kto przyjechał po wojnie. A w Gdyni,

rodzinnym obok grobu Marii Konop-

kę Annę Breimayer, która była córką

na przykład, dużo lwowian pracowało

nickiej w 1945 roku pochowany zo-

baronówny von Küchenthal. Dlatego

jeszcze przed wojną. Budowali to mia-

stał wybitny matematyk polski Stefan

ich syn, a mój dziadek Edmund Riedel

sto. Dodam, że Wiesław Gruszkowski

Banach. Chcę jednak najpierw oddać

już w roku 1876 był współzałożycie-

chodził z moim bratem stryjecznym we

głos ś.p. Jerzemu Janickiemu i zacy-

lem Konfederacji Narodu Polskiego.

Lwowie do Gimnazjum.

dr hab. Tadeusz Riedel

tować fragmenty jego eseju o rodzinie

Zadaniem tej organizacji było wywo-

- A czy Austriacki półkow-

Riedlów dlatego, że mało kto umiał

łanie wojny rosyjsko-tureckiej i przy-

żeby Akademia Wychowania Fizycz-

krajoznawcze. Motyl, o którego cho-

nik Riedel, szef wywiadu szta-

napisać o ludziach Lwowa z takim pie-

gotowanie powstania w Polsce. Były

nego uznała mnie za swego.

dzi, nazywa się „Dostojka laodyka”,

bu generalnego w Wiedniu

tyzmem, humorem i znawstwem, jak

ożywione kontakty ze Stambułem.

zamieszkiwał teren od Hołoska po

nie był Pana krewnym?

- W jaki sposób rodzina

Janicki. Kiedyś na moje pytanie skąd

Ale nic z tego nie wyszło. Członka-

– Nie. Ten pan nie ma nic wspól-

Lesienice i Winniki, a na południu

Riedlów związała się ze Ste-

właściwie taki styl, taki dowcip, takie

mi konfederacji byli znani ludzie, np.

nego z nasza rodziną. Natomiast, mój

Lwowa – Zubrzę. Pierwszy o nim, jako

fanem Banachem?

nieraz niesamowite chwyty literackie,

książę Sapieha, Tadeusz Romano-

stryj był pułkownikiem Wojska Polskie-

– O Banachu napisano setki roz-

najbardziej charakterystycznym dla

pan Jerzy odpowiedział: „Bo we mnie

wicz, imieniem którego nazwano ulicę

go. Po wojnie został w Anglii, ale póź-

praw i artykułów. Wyszło też drukiem

fauny Lwowa napisał Stanisław Wasy-

płynie krew ormiańska, dlatego mam

we Lwowie. Dziadka wybrano również

niej powrócił do Warszawy. Pracował

duże dzieło zbiorowe wydane przez

lewski w swoim przewodniku „Lwów”

taki nos i taki humor, i takie chwyty.

do Rady Miejskiej Lwowa i posłem

jako wykładowca artylerii w Akademii

Uniwersytet Gdański. Wszystko jest

w 1931 roku, a następnie powtórzył

Jedynie tylko handlem nigdy się nie

na Sejm Galicyjski, gdzie walczył o

Sztabu Generalnego. Ale za to, że był

już tam opisane. Banach był z moim

Witold Szolginia w 1991 roku. Później

zajmowałem”.

swobody i prawa Polaków. Firma han-

w Anglii i Wojsku Polskim na Zacho-

ojcem zaprzyjaźniony, ale nie był

dokładnie opisałem tego motyla, jako

Otóż w książce „Towarzystwo We-

dlowa „Edmund Riedel” mieściła się

dzie został szybko wyrzucony i dwa

krewnym naszej rodziny. Mój ojciec

specjalista i określiłem o jakiego moty-

teranów… Alfabet lwowski – 2” Janic-

najpierw w nieistniejącym już budynku

lata później pracował już jako portier.

i Stefan Banach regularnie spotykali

la chodzi, bo tych „dostojek” znanych

ki pisze: Nie masz w tej całej książce

przy placu Mariackim 10, tam, gdzie

Dobrze, że go nie aresztowali. Na tym

się w okresie okupacji niemieckiej.

w Polsce jest 16 gatunków.

takiego, którego by antenaci chociaż

była też słynna firma „Lewicki”. Później

można by postawić kropkę, ale przypo-

Takie spotkania grupy zaprzyjaźnio-

- Jakie dalsze plany doty-

raz nie nabyli nasion lub chociaż raz

dziadek wybudował nową kamienicę

mniałem sobie, że swój esej o rodzinie

nych ze sobą osób, odbywały się w

czące tematyki lwowskiej?

nie odurzyli się aromatem chińskiej

przy ul. Rutowskiego 3. Tam była cen-

Riedlów Jerzy Janicki nazwał „Gorzki

mieszkaniach ówczesnego nauczy-

Czy są w przygotowaniu nowe

herbaty ze składu „Edmund Riedel,

trala firmy mająca dwa sklepy. Jeden

smak chińskiej herbaty”. Jednak czas

ciela fizyki VIII gimnazjum Michała

książki, rozprawy, monogra-

Lwów, uL. Rutowskiego 3”.

z kawą i chińską herbatą, koniakami

leci. Wyrosło już nie jedno pokolenie

Halannbrennera przy ul. Tarnowskie-

fie?

Edmund Riedel w 1880 roku za-

i winami, natomiast drugi był to sklep

powojenne. Być może w nowej rzeczy-

go. Później został on profesorem na

– Przygotowuję kolejną książkę o

łożył firmę handlową z artykułami ko-

z nasionami. Edmund Riedel podzie-

wistości niepodległych państw stosun-

Politechnice Krakowskiej. Były trud-

Lwowie, książkę moich wspomnień.

lonialnymi i nasionami, która to w lot

lił swój biznes między trzech synów.

ki polsko-ukraińskie będą, raczej już

ne czasy. Ludzie po prostu siedzieli

Planuję wydać w wydawnictwie „Ber-

zdobyła sobie kolosalną renomę. Już

Mój ojciec najpierw wyłamał się z ro-

są, lepsze i smak tej herbaty już nie

przy małej wódce i rozmawiali o tym

nardinum” w Pelpinie. Piśmiennictwo

po dziewiętnastu latach znak firmy

dzinnego interesu, studiował prawo,

będzie taki gorzki? Czy też dla tych,

i owym. Kiedy w 1944 roku Banach

Lwowskie będzie następną pozycją.

zdobił wianuszek 19 medali, łącznie

ale później wrócił, zrobił doktorat i był

kto był zmuszony na zawsze wyjechać

został pozbawiony swego mieszka-

Natomiast jest taka sprawa, że dwa

z dwoma uświetnionymi wizerunkami

radcą prawnym całej firmy. Po cięż-

ze Lwowa, będzie on już gorzkim do

nia przy ul. Zyblikiewicza, mój ojciec

lata temu ukazała się pozycja „Lwo-

samego cesarza Franciszka Józefa I.

kich przeżyciach II wojny światowej

końca życia?

zaproponował mu by przeprowadził

wianie w nauce i kulturze Poznania”,

kG

Zestaw towarów na składzie firmy

opuściliśmy Lwów 19 grudnia 1945

się do naszej willi, ale to był już ko-

jest też monografia o lwowiakach w

przyprawić może o istotny zawrót gło-

roku. Zajechaliśmy bardzo szybko,

niec jego życia. Rok później Stefan

wy. Tu zaś tylko skromnie powiemy,

jak na owe czasy, bo w ciągu trzech

Banach zmarł. Doskonale pamiętam

że były tam wódki zdrowotne z fabryki

dni do Krakowa. Tam rodzice pół roku

jego zgon. Moja matka była przy jego

kursy dLa NauczycieLi

arcyksięcia Rainiera, przedtem księcia

szukali mieszkania, ale nie mogli go

śmierci, przyczyną której był rak płuc.

Maurycego Monlearta Sax e Curlan-

znaleźć. Wtedy przenieśliśmy się do

Nie jest prawdą, że on często bywał

jĘzyka poLskieGo

de w Izdebniku, rosolisy gdańskie, jak

Bielska-Białej. W 1950 roku pojecha-

pijany. Niektórzy współcześni lubią o

kümel, Guille Goldwaser, Persico, cu-

łem do starszego brata do Warszawy.

tym mówić lub pisać. Tak, od czasu do

racao i tuzin innych, koniaki z fabryki

Tam zdałem maturę, a od roku 1953

czasu lubił wypić kieliszek koniaku, ale

Ogólnoukraińskie Koordynacyjno-Metodyczne Centrum Na-

Royer, guilletand Comp, likier man-

studiowałem we Wrocławiu. Zakoń-

to normalna sprawa dla mężczyzny.

uczania Języka i Kultury Polskiej przy współpracy z Uniwersyte-

darynowy opactwa Fecamp z Francji,

czyłem studia biologiczne. We Wro-

- Pana przewodniki po

tem Pedagogicznym im. Iwana Franki w Drohobyczu organizuje

likwory holenderskie „Wymand Foking”

cławiu też pracowałem i zdobywałem

Lwowie wyróżniają się orygi-

kursy podwyższenia kwalifikacji dla nauczycieli, uczących języka

z Amsterdamu, likiery gdańskie z naj-

stopnie naukowe. Ożeniłem się z

nalnością podania materiału

polskiego w:

starszej fabryki założonej w roku 1598

Cecylią Sowińską. Jej ojciec był więź-

historycznego, dokładnym

•  przedszkolach

typu Maraschino de Zara, etc, etc…

niem Ostaszkowa, zamordowany w

opisem zabytków i wydoby-

•  klasach początkowych

Prócz centrali na Rutowskiego 3, były

Miednoje. Żona teraz pracuje Zarzą-

ciem faktów, o których nikt

•  szkołach średnich.

więc sklepy filialne przy Gródeckiej

dzie Związku Sybiraków w Gdańsku.

nigdy nie pisał. Na przykład,

Termin kursu – lipiec-sierpień b.r. po zebraniu grupy. Liczba

74, Potockiego 38, Łyczakowskiej 40,

Właśnie od 1986 roku przeprowadzili-

Pan napisał cały rozdział zaty-

godzin – 72.

placu Unii Brzeskiej 5. Już zamierzali

śmy się z Wrocławia do Gdańska. Do

tułowany „O dziesięciu przed-

Kurs jest bezpłatny.

Riedlowie otworzyć sklepy firmowe w

przejścia na emeryturę pracowałem

stawicielach fauny Lwowa”.

Miejsce – siedziba ZNPU w Drohobyczu ul. Truskawiecka 9,

Mielcu, Stalowej Woli i Tarnobrzegu,

w Akademii Wychowania Fizyczne-

Wśród tych dziesięciu unika-

obw. lwowski.

kiedy wybuchła wojna…”.

go. Przez trzy lata byłem rektorem tej

towy jest motyl, którego moż-

Po ukończeniu kursu uniwersytet wydaje stosowny dokument,

uczelni. Co ja mam do wychowania fi-

na spotkać tylko we Lwowie

niezbędny dla awansu nauczycielskiego.

zycznego? Otóż jestem entomologiem.

Z wnukiem Edmunda Rie-

i jego okolicach.

Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres:

Ale swego czasu napisałem rozprawę

– Gatunek opisanych przeze mnie

dla, profesorem dr. hab. Tade-

p.t. „Historia tenisa w Polsce”. Tenis to

chrząszczy i motyli, dzięki atrakcyjne-

uszem Riedelem z Gdańska

вул. Трускавецька 9, Дрогобич 82100, Львівська обл.;

moja pierwsza miłość sportowa, jesz-

mu ubarwieniu, często dużymi roz-

rozmawiamy we Lwowie w

tel./faks: 03244-50177;

cze z lat 50. Było w tym opracowaniu

miarami, stanowią ozdobę fauny i są

kawiarni „Wiedeńskiej” przy

e-mail: adam-ch@mail.lviv.ua

aż 64 strony. Starczyło jednak tego,

z reguły uważane jako istotne walory

Wałach Hetmańskich.