21

Kurier Galicyjski * 17 – 29 czerwca 2011

poLacy Na WĘGrzech

nie radą, ukierunkowywali nasze

pierwsze kroki.

Z mARIĄ fELföLDI – pre-

Nasze stowarzyszenie za swo-

zesem Stowarzyszenia „Po-

je główne zadanie powzięło pro-

lonia Nova” w Budapesz-

pagowanie i krzewienie kultury

cie rozmawiał KRZYSZTOf

polskiej na Węgrzech, udzielamy

SZYmAŃSKI.

pomocy młodym ludziom, którzy

przyjechali z Polski na Węgry na

Krzysztof Szymański: Jak

dłużej i prowadzimy najróżniejsze

liczna jest Polonia na Wę-

programy edukacyjne. Prowadzimy

grzech?

marią felföldi: Mamy tu

tzw. Uniwersytet Otwarty, gdzie są

w Budapeszcie nieliczną Polonię.

prowadzone wykłady z psychologii,

Przeważnie jest to emigracja na

socjologii, historii. Prowadzimy kurs

Węgry z lat 60-70. W większości

języka węgierskiego. Wszystkie te

są to panie, które wyszły za mąż

wykłady prowadzone są po polsku

za Węgrów w tamtych czasach i te-

– taki jest warunek naszej działalno-

raz są już w średnim wieku. Wiele

ści. Głównymi odbiorcami naszych

form naszej działalności dało by się

propozycji są ludzie młodzi. Nasze

przeprowadzić w inny sposób, gdy-

stowarzyszenie w chwili obecnej li-

byśmy mieli więcej panów.

czy 78 członków.

A dzieci z tych mał-

Wspominała Pani o te-

żeństw?

atrze prowadzonym przez

Teraz, kiedy Europa i świat stoją

wasze Stowarzyszenie.

otworem, młodzież wyjeżdża na na-

Jest to amatorska grupa „Zebra”,

ukę, czy do pracy do innych państw.

która działa już 2,5 roku. Liczy 14

Widzowie w teatrze „merlin”. Pierwsza w drugim rzędzie maria felföldi

I ci operatywni młodzi ludzie, którzy

członków w przedziale wiekowym od

by nam się bardzo przydali tutaj,

10 do 70 lat. Mieliśmy dwie premiery

chcą też zobaczyć świat. Z jednej

łą językową. W tej szkole młodzież

poetyckie na podstawie wierszy Je-

strony to dobrze, a z drugiej, mało

ma zajęcia z języka polskiego i hi-

remiego Przybory „Ławeczka” i „Ro-

jest tutaj tych ludzi, którzy by nam

storii Polski.

dzina” i jego jednoaktówkę satyrycz-

pomogli w działaniu. Polonia na Wę-

ną „Miłość bliźniego”. Oprócz tego,

Czy na Węgrzech są ja-

grzech, a jest nas kilka tysięcy, ma o

udzielamy się w różnych imprezach

kieś skupiska Polaków?

tyle dobrze, że zostaliśmy oficjalnie

Nie ma oddzielnych skupisk.

organizowanych przez środowisko

uznani za jedną z 12 mniejszości

Najwięcej Polaków mieszka w Bu-

polskie w Budapeszcie. Prowadzimy

narodowych i mamy dofinansowa-

dapeszcie. Tu jest centrum Polonii

warsztaty dziennikarskie dla mło-

nie naszej działalności ze strony

i działa najwięcej stowarzyszeń. W

dzieży z całych Węgier, warsztaty

państwa. Nie są to jakieś duże pie-

tej chwili działają tu dwa duże Sto-

teatralne, warsztaty tańca ludowego,

niądze, ale zawsze możemy działać

warzyszenia: jedno, to im. Józefa

tzw. Dom Tańca. Staramy się kształ-

bardziej planowo.

Bema, które działa już od ponad 50

cić ludzi, a czczenie rocznic i wmuro-

lat i drugie, to Stowarzyszenie Kato-

wywanie tablic pozostawiamy innym.

Czy są szkoły polskie?

Jest jedna szkoła polska, która

lików na Węgrzech im. św. Wojcie-

Po prostu się uzupełniamy, żeby

Wieczorem na moście na Dunaju

działa przy ambasadzie i tzw. ogól-

cha, które działa bardzo prężnie już od

wszyscy nie robili tego samego. Im

nokrajowa szkoła polska, w której

szenia św. Wojciecha na początku

10 lat. Głównym motorem i inicjato-

dla propagowania kultury polskiej

więcej możliwości dajemy ludziom,

nauka dzieci odbywa się w soboty

otrzymaliśmy olbrzymią pomoc. Nie

rem działalności jest nasz proboszcz

na Węgrzech. „Polonia Nova” jest

tym mają większy wybór i każdy

i niedziele. Nie nazywamy tej szkoły

finansową, ale użyczali nam swego

ks. Leszek. Działa bardzo wszech-

młodym stowarzyszeniem, bo dzia-

może znaleźć to, co go interesuje.

niedzielną, tylko uzupełniającą szko-

lokalu, wspierali nas wszechstron-

stronnie i jest bardzo zasłużonym

łamy dopiero od 3 lat. Od Stowarzy-

Dziękuję bardzo.

sce i zdobywają nagrody. Poza tym

potrzeby. Wznowiliśmy też naszą

narodowości Bukowiny – „Bukowiń-

nasze zespoły są zapraszane na

gazetę – „Gazetę Polską Bukowiny”,

skie kolory”, kier. Irena Manyk, która

wszystkie imprezy organizowane

która ukazała się jako jedna z pierw-

jest Polką i wkrótce ma bronić pracę

przez władze miasta czy wojewódz-

szych gazet narodów Bukowiny w

doktorską o tematyce muzycznej.

twa. Na równi z innymi prezentuje-

1883 roku. Gazeta ukazywała się

Wszystkie te zespoły mają, bądź

my polską kulturę Bukowiny. Nasze

do okresu wojny i teraz już od ponad

starają się o tytuł „Zasłużonego dla

Towarzystwo jest znane w mieście.

10 lat mamy swój miesięcznik, w

Kultury Polskiej”

Mamy niewiele ponad 5 000 człon-

którym relacjonujemy życie Polaków

Mamy nauczanie języka polskie-

ków. W porównaniu z rumuńskim

na Bukowinie, opisujemy aktualne

go, gdzieś jako zajęcia fakultatywne,

czy ukraińskim towarzystwami, je-

wydarzenia światowe i wydarzenia

gdzieś jako szkoły niedzielne, ale też

steśmy nieliczni, ale doceniani.

kulturalne, w których biorą udział

w Starej Hucie mamy polską szkołę.

nasze zespoły.

75-78 % mieszkańców tej wsi – to

Jaka jest pozycja Pola-

W statucie mamy zapisaną dzia-

górale czadeccy. Bardziej odpo-

ków na Bukowinie?

Mamy kilku Polaków, zajmują-

łalność oświatową i kulturalną. Ale

wiadają nam szkoły niedzielne lub

cych wysokie pozycje w społeczeń-

bierzemy czynny udziałowe we

zajęcia fakultatywne, bo możemy

stwie Bukowiny. Przewodniczący

wszystkich inicjatywach naszych

realizować nasz program niezależ-

administracji Starożyńca Franz Fe-

władz. Już od 20 lat trwa między-

nie od programu szkoły ukraińskiej.

dorowicz ma polskie korzenie. Ja

narodowy festiwal mieszkańców

Na Uniwersytecie na Katedrze sto-

jestem profesorem uniwersytetu.

Bukowiny. Zaczyna się w czerwcu

sunków międzynarodowych mamy

Tolerancja międzynarodowościowa

w Jastrowiu w Polsce, gdzie byli

przez dwa lata wykłady języka pol-

tu, na Bukowinie, zawsze istniała.

przesiedleni po wojnie Polacy z Bu-

skiego i na filologii słowiańskiej jest

Nie idealizuję, ale pod tym wzglę-

kowiny. Potem przejmują sztafetę

semestr języka polskiego.

dem nie ma kłopotów. Nasz Uniwer-

mieszkańcy po stronie rumuńskiej,

Starania o zwrot naszych Domów

sytet utrzymuje kontakty z wieloma

dalej Bonihat, Teplice na Słowacji,

zaczęliśmy wspólnie z innymi towa-

uczelniami w Polsce. Nasz rektor to

a zakończenie jest tu, w Czerniow-

rzystwami. U nas wtedy była pre-

przesiedleniec spod Chełma i też

cach, na początku października.

zesem pani Jadwiga Kuczabińska.

stara się o nawiązanie kontaktów w

Do festiwali dołączają się i Niemcy

Niestety, w ustawodawstwie Ukrainy

Scena ze spektaklu w teatrze „merlin”

Polsce.

z Bawarii, i Bukowińczycy z byłej

nie istnieje ustawa o zwrocie takich

Robimy co nam się udaje, a

Jugosławii.

obiektów. Zwrot dotyczy tylko obiek-

najlepszą oceną społeczności jest

Nasze zespoły często wyjeż-

tów sakralnych. Ale nasze Domy

Dobrze, że udało nam się odzyskać

ganizacji mniejszości narodowych.

stosunek do nas, do Polaków, tu na

dżają z występami do naszego mia-

były budowane ze składek wszyst-

przynajmniej część w 1994 roku. W

Obecnie tylko płacimy usługi komu-

Bukowinie.

sta partnerskiego – Konina. Biorą

kich mieszkańców Bukowiny i każda

1999 roku władze miasta skasowały

nalne. Wyremontowaliśmy i zaadop-

udział w licznych festiwalach w Pol-

kG

narodowość wystawiła swój dom.

opłaty za dzierżawę ziemi dla or-

towaliśmy tę część domu pod nasze