img
rozmowy kuriera
12
15 – 28 lipca 2011 * Kurier Galicyjski
nie można zmarnoWać
skie”. Przypominaliśmy tragiczne losy
kapłanów – w Roku Kapłańskim. Nie
TeGo, co już osiĄGnęLiśmy...
tylko kapłanów rzymskokatolickich,
z prof. Włodzimierzem
ale też grekokatolickich oraz innych,
osadczym, inicjatorem po-
którzy tragicznie zginęli na Wołyniu
wstania „centrum Ucraini-
gium, mający kontakty na uczelniach
w czasie akcji UPA przeciw cywilnej
cum” na Katolickim Uniwer-
ukraińskich, będąc rozpoznawalnym
ludności. Tak, że mamy pewien kon-
sytecie Lubelskim Jana Paw-
w środowisku akademickim na Ukra-
kretny wkład w wypełnianie luk w pa-
ła ii, do 2009 roku kanclerzem
inie, nie chciałem zmarnować tego
mięci. To tyle co można powiedzieć o
Kolegium Polskich i Ukraiń-
dorobku, który już osiągnęliśmy. Więc
naszym dorobku.
skich Uniwersytetów, struk-
powstała taka struktura jak „Centrum
tury niedawno rozwiązanej,
Bardzo ważne jest to, że
Ucrainicum”, która byłaby szczegól-
rozmawiał marciN romer.
„centrum Ucrainicum” i Pan
nie uwrażliwiona na sprawy ukraiń-
osobiście, jesteście anima-
skie i współpracę polsko-ukraińską.
Panie profesorze, drogę
torami tworzenia pewnego
Formalnie jest to struktura zwią-
Pańskiej dotychczasowej ka-
intelektualnego środowiska
zana z Wydziałem Teologii – prze-
riery naukowej można okre-
polsko-ukraińskiego. zrze-
strzenią duchową. I to jest naszym
ślić  jako  niestandardową.
sza ono ludzi doskonale się
priorytetem. Senat KUL-u zatwierdził
Urodził się Pan we Lwowie,
rozumiejących, co zaprzecza
tę strukturę pod koniec 2009 roku. W
tam studiował, teraz jest Pan
pewnym teoriom, że takie
tak niedługim okresie funkcjonowa-
profesorem KUL, dyrekto-
porozumienie nie jest możli-
nia zorganizowaliśmy 7 międzyna-
rem centrum Ucrainicum. do
we. Ważne są tylko warunki,
rodowych konferencji, związanych
niedawna pełnił Pan funkcję
na jakich ma ono nastąpić, z
ze współpracą polsko-ukraińską, z
kanclerza Kolegium Polskich
jakich podstawowym jest ak-
promocją pozytywnych momentów
ceptacja wspólnych wartości.
i Ukraińskich Uniwersytetów.
w historii Polski i Ukrainy. Jesteśmy
Rozmawiamy we Lwowie, mieście,
mieszka Pan i pracuje w Lu-
przekonani, że to właśnie kształtuje
które zawsze było miastem dialogu,
blinie. Jak to się stało?
perspektywy relacji polsko-ukraiń-
Wbrew pozorom jest to utarta dro-
gdzie tworzyła się wspólna rodzina cy-
skich.
ga. Gdy przed dwudziestoma laty pa-
wilizacyjna. Mówienie w tym miejscu o
Wspólnie z redakcją Kuriera Gali-
dła żelazna kurtyna, studia w Polsce
porozumieniu polsko-ukraińskim jako
cyjskiego, zorganizowaliśmy w lubel-
stały się możliwe dla obywateli Ukra-
zjawisku wyjątkowym, jest nieporozu-
skim Trybunale Lubelskim wystawę
iny. Powstały liczne fundacje, dające
mieniem. Jest to raczej tradycja.
poświęconą 90. rocznicy sojuszu
możliwość podjęcia studiów w Polsce.
Ale obecnie na Ukrainie, gdzie
Piłsudski-Petlura, która przypadała
osobiście skorzystałem ze stypen-
pamięć historyczna dość często jest
w ubiegłym roku, a także promocję
lat ta inicjatywa była całkowicie finan-
będzie priorytetem Polski. Ale nieste-
dium Fundacji Jana Pawła II. Jest to
wykorzystywana w celach politycz-
książki „Polska-Ukraina: wspólna dro-
sowana tylko przez stronę polską. Naj-
ty nie w tej formule, która była realizo-
typowa sytuacja dla wielu naukowców
nych, w celach instrumentalnych, mu-
ga do niepodległości”.
większym rozczarowaniem dla nas był
wana przez ostatnie 10. lat.
ze Lwowa.
simy mówić o tej pamięci i o tym, że
Przybliżaliśmy takie postacie, jak
okres rządów „pomarańczowej” ekipy,
nasze wartości oparte są na wspól-
czym zajmuje się „cen-
Przez kilka lat pełnił Pan
Iwan Mazepa, Filip Orlik – postacie,
gdy deklaracje strony ukraińskiej nie
nej ocenie przeszłości, o wspólnym
trum Ucrainicum”?
funkcję kanclerza polsko-ukra-
które były mocno eksponowane i na-
były poparte konkretnymi działania-
Idea współpracy z Ukrainą cały
podejściu do kwestii etycznych, spo-
ińskich uniwersytetów. Przed
głaśniane w naszej działalności. Przy-
mi. Oprócz tego, banalna sprawa, to
czas była obecna w misji KUL-u po
łecznych, moralnych itd. Wbrew po-
kilkoma tygodniami ta struk-
pomnę, że Prezydent Rzeczypospoli-
podzielenie się środowiska akademic-
upadku żelaznej kurtyny. Kiedyś chcia-
zorom, mimo, że ta rozpolitykowana
tura została oficjalnie rozwią-
tej, zwracał się trzy razy do Centrum
kiego w samym Lublinie. Chodziło o
łem uzyskać dane o ilości absolwen-
propaganda historyczna wszędzie
zana. Prosiłbym o komentarz
z listami gratulacyjnymi. Dwa razy kie-
dysponowanie finansami Ministerstwa
tów uczelni z Ukrainy. Trudno było
jest obecna, nie znaczy to, że jest
na ten temat.
rował takie listy Prezydent śp. Lech
Nauki i Szkolnictwa Wyższego pomię-
uzyskać precyzyjne dane w dziale
Tak naprawdę ta struktura nie ist-
ogólnie akceptowana.
Kaczyński i raz Prezydent Bronisław
dzy KUL i UMCS. Pieniądze przeka-
współpracy z zagranicą. Należy to do
nieje od 2009 roku, kiedy wycofał się
Istnieje dosyć duże środowisko, w
Komorowski. Ostatni list dotyczył
zywane do budżetu UMCS na dzia-
misji uczelni i specjalna ewidencja nie
jej główny pomysłodawca i założyciel
kształtowaniu którego swoją rolę ode-
naszej sesji naukowej, poświęconej
łalność dydaktyczną Kolegium były
jest prowadzona. Chyba w tysiącach
profesor Kłoczowski i uczelnia-zało-
grał też i Kurier Galicyjski. Jest to śro-
hetmanowi Orlikowi. Jest to dzia-
dysponowane przez władze uczelni
liczą się absolwenci KUL-u z Ukrainy.
życiel – Katolicki Uniwersytet Lubelski
dowisko ludzi dialogu, odwołujących
łalność dostrzegana przez władze
w sposób budzący wiele kontrowersji
Zawsze studenci z Ukrainy byli obec-
Jana Pawła II.
się do wspólnej wielowiekowej tradycji
Rzeczypospolitej i ma pewną pozycję
i niejasności. Głośno ten temat za-
ni i każdy wydział ich kształcił: studia
Piękna idea, testament Giedroy-
rodziny narodów krajów Europy Środ-
polityczną.
brzmiał na posiedzeniu Konwentu Ko-
licencjackie, magisterskie, doktoranc-
cia – założenie uniwersytetu polsko-
kowo-Wschodniej.
Wracając do naszej wspólnej hi-
legium w Kijowie 5 maja 2009 r. oraz
kie. Studenci z Ukrainy – to znaczący
ukraińskiego, mającego służyć idei
miejmy nadzieję, że obec-
storii, przedstawiając te wspólne po-
na posiedzeniu Komisji Sejmu RP ds.
procent wszystkich obcokrajowców,
realizacji pewnego programu geo-
ny w naszej rozmowie umiar-
zytywne karty, nie zapominamy też o
Edukacji, Nauki i Młodzieży z 21 maja
studiujących na naszym Uniwersyte-
politycznego, stworzeniu środowiska
kowany pesymizm zabrzmi
sprawach trudnych, tragicznych, jak
2009. W takich warunkach dalsze
cie.
intelektualnego krajów Europy Środ-
jednak optymistycznie. dzię-
na przykład, lata II wojny światowej
podtrzymywanie tej inicjatywy nie było
Nawet po wystąpieniu z kolegium
kowo-Wschodniej legła w gruzach.
kuję z rozmowę.
i ludobójstwo polskiej, i nie tylko pol-
możliwe.
polsko-ukraińskiego pozostało wiele
Prawda była taka, że deklaracje obu
Do zobaczenia i rychłego spotka-
skiej, cywilnej ludności pogranicza.
Sam pomysł był fantastyczny, po-
inicjatyw i projektów, związanych z
prezydentów, podpisane w 2000 roku,
nia przy realizacji kolejnych wspól-
W ubiegłym roku mieliśmy sesję na-
dany nam przez Giedroycia. Myślę,
Ukrainą, które są nadal dynamicznie
nie zostały wsparte konkretnymi dzia-
nych projektów.
ukową „Niedokończone msze wołyń-
że europejski wybór Ukrainy zawsze
realizowane. Jako były kanclerz kole-
łaniami ze strony ukraińskiej. Przez 10
kG
dWa pyTania do:
ryniu, gdzie ukraińskie upamiętnienie
dr andrzeja Kunerta, se-
na południowo-wschodnich
trzystu kilkudziesięciu ofiar jest goto-
kretarza generalnego rady
terenach powojennej Polski?
– To są bardzo trudne negocja-
we od ponad dwóch lat, ale do tej pory
ochrony Pamięci Walk i mę-
cje, jak oczyścić sprawę tzw. nielegal-
nie udawało się uzgodnić ostatecznej
czeństwa
nych upamiętnień. W momencie kie-
formuły odsłonięcia; i miejsce ponad
dy podejmiemy decyzję, rzecz jasna
tysiąca polskich ofiar po stronie ukra-
–  Panie ministrze, jakie
także opinia publiczna zostanie o tym
ińskiej, na terenie dawnej ale już nie
upamiętnienia  polskie  na
poinformowana. Sprawa jest bardzo
istniejącej wioski – Ostrówki. Oba te
Ukrainie zostaną zbudowane
trudna, podobnie jak wiele spraw z
miejsca są w bliskiej odległości od
w najbliższym czasie?
Powiem tylko o tych, które są
pogranicza polsko-ukraińskiego. Jest
granicy. To są rzeczy pewne, co do
stuprocentowo  pewne.  Albowiem
takich upamiętnień na terytorium Pol-
których decyzje zostały podjęte na
rozmowy, negocjacje, starania co do
ski, z tego co wiemy w tej chwili, oko-
najwyższym szczeblu. Rozmowy co
większej liczby upamiętnień – trwają.
ło dwudziestu. Staramy się dać sobie
do kilku następnych miejsc – są w
Przyjdzie czas, to będziemy o tym mó-
radę z nimi wszystkimi. Jeśli chcemy
toku.
wili publicznie. W tej chwili wiadomo,
prowadzić poważne rozmowy, to mu-
– co będzie z nielegalnie
że za chwilę rusza budowa czwartego
simy wziąć pod uwagę także zdanie
postawionymi upamiętnienia-
cmentarza katyńskiego. Chodzi o ofia-
strony ukraińskiej, że po drugiej stro-
mi oUN-UPa na terytorium
ry z tzw. katyńskiej listy ukraińskiej w
nie granicy mamy podobną liczbę nie-
Polski? a w szczególności z
Bykowni pod Kijowem. Decyzja zosta-
legalnych – z punktu widzenia prawa
pomnikiem w Hruszowicach,
ła podjęta na szczeblu prezydentów
ukraińskiego – upamiętnień naszych,
w gminie stubno koło Przemy-
obu państw, którzy uroczyście otwo-
I druga rzecz, która jest usta-
sierpnia – odbędzie się jednocze-
polskich.
śla, gdzie od 1994 roku stoi
rzą budowę i dokonają uroczystego
lona na szczeblu prezydentów obu
sne odsłonięcie dwóch upamiętnień:
swoisty łuk chwały, gloryfiku-
odsłonięcia gotowego, kolejnego na-
państw. W niedługim czasie – naj-
ukraińskich ofiar po naszej stronie, na
Pytał JaceK BorzĘcKi
jący oUN-UPa i czterech do-
szego cmentarza katyńskiego.
prawdopodobniej będzie to koniec
terytorium Rzeczypospolitej, w Sah-
zdjęcie JaceK BorzĘcKi
wódców kureni, działających