Trzygłos

2

12 – 25 sierpnia 2011 * Kurier Galicyjski

Wr żeNIe z FUs W...

Co będzie za lat dwadzieścia?

Gdy rozpadał się Związek Radziecki, początkowo zarówno

Unii brak odwagi i brak wizji. Czy

możemy to samo powiedzieć o Rosji?

politykom, jak i dziennikarzom trudno było prorokować,

Oficjalnie Moskwa udaje, że jest silna

co wydarzy się w perspektywie kilku miesięcy, a co dopiero lat.

i że poradzi sobie i z Ukrainą, i z Bia-

Nikt chyba nie przypuszczał, że republiki nadbałtyckie tak szyb-

łorusią. Wiele wpływowych osób na

Zachodzie w to wierzy. Ale z perspek-

ko wejdą do struktur NATO czy Unii Europejskiej, że Białoruś,

tywy Ukrainy widać, że Moskwie brak

która sygnowała dokumenty kończące żywot ZSRR, stanie się

jakiejkolwiek realistycznej propozycji

ANDRIj PORtNOw

dla Kijowa czy Mińska. Modele inte-

europejską dyktaturą bez większego politycznego znaczenia

gracyjne pod szyldem Kremla otwarcie

Historycy słyną z tego, że nie po-

i że Ukraina zaprzepaści swój potencjał gospodarczy. Gdybyśmy

traktują partnerów nie jako równych,

trafią przewidzieć przyszłości. Zresztą,

dziś zadali sobie pytanie co stanie się z ukraińską niepodległo-

lecz jako młodszych i niewdzięcznych

nie jest to częścią ich zawodu. Nie

braci. I to doskonale rozumieją poli-

mam pojęcia, co będzie z Ukrainą za

ścią za kolejnych 20 lat, byłoby to wróżenie z fusów, podobnie

tycy ukraińscy czy białoruscy, którzy

20 lat. Ale wydaje mi się, że los tego

jak dwie dekady temu. Nie mniej, mając pewne przesłanki, może-

wygrywają wybory pod prorosyjskimi

kraju jest w tej chwili i będzie nadal

hasłami.

bardzo silnie uzależniony od czynni-

my taką próbę podjąć. Wszakże nie biorąc odpowiedzialności

Oczywiście, dużo zależy też od

ków geopolitycznych. Wierzę w to, że

za to, czy przewidywania te się sprawdzą.

Ukrainy, od tego, w jakim kierunku

jedyna strategia na przyszłość Unii

będzie się rozwijała, od tego, jak po-

Europejskiej polega na przyłączeniu

radzi sobie z coraz bardziej dotkliwymi

Ukrainy i Turcji (nie mówiąc o Białorusi

nasze wizje ich własnych losów, lecz

asymetriami w rozwoju w porównaniu

i Mołdawii). Ale czy UE będzie w stanie

nie pozwalamy się zbytnio do nas

ze wschodnimi krajami Unii, etc. Ale

na to się odważyć? Na razie prawie nic

samych zbliżyć, oczekując, że kraje

nie zgadzam sie z takimi opiniami, że

na to wskazuje.

te pozostaną peryferiami Europy,

„wszystko” zależy od samej Ukrainy.

Grecja buduje mury przed imigran-

ukształtowanymi wedle zachodnich

Kraj, który ma takie położenie geo-

tami z Turcji. Kolejne kraje wznawiają

pomysłów.

graficzne, a jednocześnie znajduje się

kontrole graniczne. Są obawy przed

Mamy dziś na wschód od granic

w szarej strefie bezpieczeństwa, jest

przyjęciem Rumunii i Bułgarii do strefy

Polski do czynienia z sytuacją, w

wyjątkowo wrażliwy na układy geopo-

Schengen. Już nie wspominając o

obliczu której Zachód nie potrafi

lityczne. Możemy się spodziewać, że

niesławnym referendum o minaretach

podjąć zdecydowanych działań. Nie

te układy mogą być bardziej przyjazne

w Szwajcarii czy propagandzie anty-

znalazła klucza do Wschodu także

dla Ukrainy. Ale wcale nie muszą.

polskiej w prasie holenderskiej.

i Warszawa, wciąż nie realizując

AgNIEszkA sAwICz

mającego bezpośredni wpływ na

racjonalnej polityki w tym kierunku.

bezpieczeństwo granic Unii Europej-

Można odnieść wrażenie, że kiedy

Mądrości ludowe, mówiące, iż

skiej sprawia, że europejska polityka

mówi się o obszarze poradzieckim,

rzeczy pewnych i na zawsze danych

sąsiedztwa w wymiarze wschodnim

wciąż uparcie poruszamy się w

po prostu nie ma, są prawdziwe

traci na znaczeniu. Zarazem wciąż

kręgu pewnych tez, które niewiele

i w przypadku geopolityki. Rosja

utrzymuje się, że istnieje możliwość

mają wspólnego z rzeczywistością,

w ciągu 20 lat nie zapomniała, że

potencjalnego wejścia do Unii państw

i ciągle stawiamy złe pytania. Polska

jest spadkobiercą Związku Ra-

takich jak Ukraina. W co chyba mało

w początkach lat 90. przyjęła rolę

dzieckiego i konsekwentnie o tym

i 2007 roku) wydaje się, iż proces

kto już wierzy.

swoistego pomostu, łączącego dwie

przypomina, przede wszystkim

integracji wyhamował. Ta sytuacja nie

DARIusz MAtERNIAk

Kijów jest dziś pozostawiony

rzeczywistości, Wschód i Zachód.

za pomocą całego arsenału argu-

będzie jednak trwała wiecznie. Należy

sam sobie, przede wszystkim w

I choć szybko okazało się, że tę

mentów ekonomicznych, choć nie

Przewidywanie przyszłości do nie-

spodziewać się, iż z czasem, po prze-

niełatwych rozgrywkach z Moskwą.

misyjną działalność prowadzić może

waha się sięgnąć i po te siłowe. O

dawna było domeną osób (ponoć) ob-

zwyciężeniu trudności związanych z

Ukraińscy politycy, jak się wydaje,

darzonych zdolnościami magicznymi.

kryzysem gospodarczym, kolejne kraje

dość umiejętnie lawirują w tych

Niedawno ich miejsce, przynajmniej w

europejskie będą dołączać do UE. Tą

relacjach, stosując specyficzną

sferze stosunków międzynarodowych,

drogę wybrała także Ukraina – wydaje

odmianę zabawy w kij i marchewkę,

zajęli analitycy i dziennikarze, którym z

się, że nie ma innego wyjścia jak tylko

gdzie marchewką jest dziś Nafto-

mniejszym lub większym szczęściem

trzymanie się tego raz obranego kursu.

haz, a fikcyjnym kijem zbliżenie z

czasami udaje się prawidłowo zinter-

Zbyt wiele łączy Ukrainę i Ukraińców z

Zachodem. Póki Moskwa zgadza

pretować minione i aktualne wydarze-

Europą (zarówno w sferze interesów

się na reguły gry i udaje, że wierzy

nia, by na tej podstawie przedstawić

politycznych, gospodarczych, jak i w

w taki straszak, Ukraińcy mogą na

swoją wizję przyszłości.

sferze mentalnej), aby można było wy-

tym korzystać w stosunkach z „ko-

Stwierdzenie tego, co czeka Ukrainę

obrazić sobie nagłe zahamowanie tego

legami” z Rosji. Nie mniej szanse,

oraz cały region Europy Środkowo-

procesu. Należy pamiętać, że człon-

by zabawa ta trwała najbliższych 20

Wschodniej w ciągu najbliższych 20 lat

kostwo w UE leży nie tylko w interesie

lat, są znikome. Kijów będzie musiał

jest zadaniem karkołomnym. Wydaje

Ukrainy, ale także samej Unii – tak duży

się określić w jaką stronę pójść, gdyż

się jednak, że pewne procesy na dobre

i dynamiczny kraj, posiadający olbrzymi

mit trzeciej drogi nie jest niczym wię-

zakorzeniły się na kontynencie europej-

potencjał, nie może pozostawać poza

cej, jak tylko właśnie mitem. Z dróg

skim i ich zahamowanie wydaje się być

nawiasem procesów integracyjnych,

mało prawdopodobne. Mam tu na myśli

pozostałych, ta do Unii Europejskiej,

obejmujących cały kontynent. Ukraina

właściwie tylko wobec Ukrainy, to

możliwości utraty, fikcyjnej w gruncie

postępującą sukcesywnie od lat 50. XX

jest zbyt ważnym elementem „europej-

która przypomina dziś coraz bardziej

do dziś nie realizując jej skutecznie,

rzeczy, niezależności przez Białoruś

wieku integrację europejską. Proces ten,

skiej układanki” by można było pozwolić

kolosa na glinianych nogach, także

nadal widzi siebie jako przewodnika

mówi się głośno, a kroki w stronę

zapoczątkowany przez sześć państw,

sobie na jej pominięcie.

jest wątpliwa. choćby dlatego, że

Kijowa w drodze do Unii Europej-

zwiększenia kontroli nad Ukrainą

obecnie objął swym zasięgiem niemal

Dlatego właśnie, za 20 lat, Ukraina

trudno prognozować, czy za 20 lat

skiej. Nie dostrzega, że projekt, jakim

świat obserwuje od dłuższego cza-

cały kontynent europejski oraz obszary

powinna być już członkiem Unii Euro-

Bruksela będzie pełnić taką rolę na

jest Partnerstwo Wschodnie niewiele

su, nie dając zarazem Ukraińcom

przyległe. Co więcej – jego dynamika

pejskiej i to z kilkuletnim stażem. Rolą

kontynencie, jaką pełni dziś. Czyżby

jej w tym pomoże, gdyż inne kraje

alternatywy dla rosyjskiej drogi.

okazała się trwalsza niż podziały, w tym

Polski było, jest i będzie popieranie

więc Ukraińcom pozostało przygoto-

unijne nie przywiązują do niego po

Możliwe, że wynika to z przekonania,

tak (pozornie) niewzruszone jak „żela-

dążeń Ukrainy do integracji z UE. War-

wać sobie jak najlepszą pozycję w

prostu większej wagi.

iż ZSRR nie da się reanimować, a

zna kurtyna”, której upadek na przełomie

szawa posiada szereg instrumentów,

rosyjskiej strefie wpływów tak, aby

Sytuacja, z którą mamy obecnie

istnienie stref wpływów wydaje się

lat 80. i 90. umożliwił dołączenie do

które pozwalają jej działać aktywnie

nie byli tam podrzędnymi graczami,

do czynienia na świecie, skutecznie

naturalne. Nie mniej, pozostawienie

Zjednoczonej Europy państwom, które

w tej sferze – od rutynowych działań

a liczącym się podmiotem? Pytanie

odwraca uwagę od Ukrainy. Przesu-

samym sobie państw – dawnych re-

jeszcze kilkanaście lat wcześniej były

na forum UE, po bardziej wyspecjali-

pozostaje otwartym, lecz wobec

nięcie uwagi i rezerw finansowych

publik radzieckich przypomina nieco

członkami Związku Radzieckiego.

zowane narzędzia, takie jak program

obojętności Zachodu chyba wartym

Brukseli na południe kontynentu i

współczesny kolonializm. Chcemy z

Aktualnie, po rozszerzeniu Unii

Partnerstwa Wschodniego.

rozważenia.

konieczność stabilizacji regionu,

nich czerpać, chcemy by realizowały

kG

Europejskiej o 12 państw (w 2004