11

Kurier Galicyjski * 12 – 25 sierpnia 2011

przez UNESCO. Na przykład Kraków,

skierowywać przyszłych konserwato-

dziennikarz Leopold Unger, którego

szczególne jej karty. Może genius

miejsc, przeznaczonych dla rekreacji,

Zamość w Polsce czy Bamberg, Re-

rów na odpowiednie uczelnie za gra-

poznałam kilka lat temu. Miał już 85

loci Lwowa się zmienił, ale wciąż

aktywnego wypoczynku. A jednak nie

gensburg w Niemczech. Te miasta

nicą – na naukę.

lat i wciąż pracował jako dziennikarz

jest. Miasto powinno zawsze gościn-

zjawiła się żadna inicjatywa społecz-

mają podobne problemy i dzielą się z

Mer miasta wykorzystuje każdą

w Berlinie. Był Żydem. Wyjechał ze

nie przyjmować turystów, ale o wiele

na, by wspólnie wyczyścić, na przy-

nami doświadczeniem w kierowaniu

okazję, by lwowscy specjaliści trafili na

Lwowa w wieku 19 lat przez Rumunię.

ważniejsze jest komfortowe codzien-

kład, jezioro na Pohulance i zrobić tam

historycznymi miastami.

szkolenia za granicę. Również Rada

Cała jego rodzina – ojciec, matka, brat,

ne życie jego mieszkańców. Nasze

plażę. Natomiast jest dużo inicjatyw,

Miejska zaprasza specjalistów z Nie-

Fachowców-konserwatorów we

którzy pozostali we Lwowie, zginęli na

Śródmieście nie powinno zmienić się

dotyczących wzniesienia kolejnych

miec, Anglii, Polski do Lwowa, by po-

Lwowie jest zbyt mało, jeśli chodzi o ilość

tych naszych Piaskach. Po tylu latach,

w jakąś turystyczną Mekkę – bardzo

pomników, które wciąż przypominają

dzielili się swoją wiedzą. Można w ten

zabytków w mieście. Oprócz restaurato-

przyjechawszy do Lwowa, mógł mieć

nie chciałabym do tego dopuścić. Gdy

czasy totalitaryzmu. Czy od tego po-

sposób wykształcić więcej specjalistów.

rów malowideł ściennych oraz ikon, nie

uprzedzenia. Lecz jak bardzo był to

przyjeżdżamy czasem do Krakowa, to

lepszy się jakość życia w mieście?

W zeszłym roku, dzięki wsparciu mera

mamy fachowo wyszkolonych konser-

optymistyczny i życzliwy człowiek! Po-

nie ma już na tej Starówce życia. Są

Ale mamy przykłady uda-

miasta Lwowa, wspólnie z Zamościem

watorów, dlatego że nie mamy odpo-

wiedział tak: „Nie jest to już mój Lwów.

tam tylko turyści. Zagraża to również

nych pomników o niewielkich

przeprowadziliśmy XI Międzynarodo-

wiedniej szkoły. Sprytniejsi otrzymują

To inny Lwów, są tu inni ludzie, inny

naszemu miastu. Władze miejskie

rozmiarach, jak na przykład

wą Szkołę Letnią, która co roku odby-

stypendia na naukę w Polsce („Gaude

język, ale nawet gdyby nie było tych

starają się utrzymać mieszkańców w

Iwana Trusza czy Nikifora.

wa się w Zamościu. Jej tematem było

Polonia”) lub w innych państwach, ale

okresów w historii, miasto i tak by się

naszym Śródmieściu, zachować kolo-

Te małe, udane pomniki powstały

zachowanie dziedzictwa kulturowego

potem nie za bardzo chcą wracać. Nie-

zmieniło, bo lata mijają”. Ten starszy

ryt miasta, chociaż jest to trudne za-

cicho. To prywatne inwestycje. Ludzie

UNESCO. W 2010 roku przeprowa-

mieccy fachowcy w ramach programu

mężczyzna wdrapał się na kopiec Unii

danie. Mieszkania są tu nie najlepsze,

są szczęśliwi z tego powodu, że mogą

dziliśmy ją wspólnie – tydzień w Zamo-

„Rozwój miejski i odnowienie starego

Lubelskiej szybciej od nas, chociaż

dlatego przy pierwszej możliwości lu-

do nich podejść. Możesz porozmawiać

ściu i tydzień we Lwowie. Uczestniczyli

Lwowa”, finansowanego przez nie-

był upał. W dodatku cały czas coś mi

dzie starają się je sprzedać. Inwestor

z Truszem lub posiedzieć koło Niki-

w niej fachowcy z wielu państw Euro-

miecki rząd, prowadzili we Lwowie serię

opowiadał. Następnie poprosił, by od-

może wykupić wszystkie mieszkania

fora. Natomiast nie możesz podejść

py. Oprócz tego, wspólna praca nad

szkoleń, mających na celu podwyższe-

wieźć go do szkoły, gdzie się uczył.

w budynku. Wtedy przebudowuje ka-

do Szewczenki, bo jest tak wysoko,

konkretnym obiektem jest najlepszym

nie kwalifikacji restauratorów kamienia,

Potem znaleźliśmy budynek, w którym

mienicę na hotel lub przystosowuje do

że już nie jest twój. Szewczenko jest

sposobem uczenia się.

drewna, metalu. Doktor Janusz Smaza

mieszkał. Weszliśmy do jego dawnego

innego użytku. W taki sposób budynek

symbolem, dlatego takie podejście do

Często narzeka się, że Lwów staje

przyjeżdża z Warszawy i konsultu-

mieszkania. Wszystko to odbierał po-

traci swoje przeznaczenie, pozbywa

niego jest uzasadnione. Ale w żaden

się coraz bardziej prowincją. Niestety.

je kamieniarzy. I bardzo dobrze, bo

zytywnie. Lwów w ciągu ostatnich stu

się podwórka. Lwów nie musi być tak

sposób nie jest uzasadnione podejście

Może nie byłoby w tym nic złego, gdyby

zaraził już tym wielu. Mamy już 10–15

lat należał do pięciu różnych państw i,

wylizany, jak to widzimy gdzieś w Eu-

różnych społecznych organizacji do

innych historycznych postaci, którym

również chcą wznosić pomniki.

Ostatnio we Lwowie zwięk-

szyła się ilość nowych drew-

nianych cerkwi. W jakim stop-

niu wkomponują się w urbani-

styczny pejzaż Lwowa? I czy

te świątynie są odpowiednio

zabezpieczone przed, nie daj

Boże, pożarem? Przecież w

dawnych czasach właśnie z

tego powodu miasto traciło

drewniane zabudowania.

Właśnie przez to Gabriela Zapolska

musiała wybudować drewnianą willę aż

na Pasiekach – ponieważ władze miej-

skie nie pozwoliły na taką zabudowę w

mieście.

Cerkiew na placu Piwdennym to

osobna historia. Drewniana cerkiew

pokryta dachówką metalową to oczy-

wiście „arcydzieło” myśli architekto-

nicznej. Gdy UKU wznosił drewnianą

cerkiew przy ulicy Stryjskiej, zrodziła

się idea, by przenieść drewnianą cer-

kiew z pewnej wsi. Tam ta świątynia

faktycznie nie była wykorzystywana

i miejscowy kapłan chciał jej się po-

zbyć. Mówił o tym otwarcie, bo chciał

budować nową cerkiew. Ale gdy w

końcu się na to zdecydowano, spo-

Dzwonnica katedry Ormiańskiej

tkało się to ze sprzeciwem mieszkań-

Dawny kościół oo. Bernardynów we Lwowie

konserwatorów kamienia. Nie mamy

była to prowincja tylko w sensie ocen

ców wioski. Czas zadecyduje o tym,

oczywiście,pozostawiłotoposobieślad.

ropie, ale może być wydeptany, gdyż

konserwatorów metalu. Oprócz tego,

i tzw. ratingu; nie każde duże miasto

czy wkomponują się takie cerkwie w

Leopold Unger zauważył: „Moi rodzice

ma już za sobą wiele lat, lecz koloryt

Ukraina nie jest członkiem ICCROM-u

musi być metropolią. Na prowincji o

architekturę Lwowa. Takie cerkiewki

urodzili się w Austrii. Mieszkali w Pol-

miasta powinien zostać: żeby bielizna

[ICCROM – ang. Międzynarodowy

wysokich standardach żyje się lepiej

upiększyły miasteczka akademickie

sce. Zostali rozstrzelani w Niemczech.

schła na sznurku, pies biegał i kot

Ośrodek Studiów dla Poprawy i Roz-

aniżeli w hałaśliwej metropolii. Lwów

Lwowskiej Politechniki i Uniwersyte-

Byli pochowani w Związku Radzieckim.

miauczał, i pachniało wczorajszą zupą.

woju Metod Konserwacji Dziedzictwa

miał swoje okresy rozkwitu i upadku.

tu Leśniczego we Lwowie. W małej

Spoczywają w niezależnej Ukrainie.

Takie miasto będzie niezwykłe i turysta

Kultury – przyp. redakcji], organizacji,

Lwów był stolicą. Czasem upadał pra-

drewnianej cerkiewce jest szczegól-

I nigdy nie opuszczali Lwowa”.

na pewno do niego przyjedzie.

która umożliwia konserwatorom nieod-

wie na dno, ale później znów się pod-

na, kameralna atmosfera, inna niż w

Historię powinno się znać, a nie

płatne pobieranie nauk we Włoszech i w

nosił. Boli mnie nawet nie to, że Lwów

takich ogromnych murowanych świą-

Dziękuję za rozmowę.

próbować ją zmienić czy zatrzeć po-

prestiżowych szkołach innych państw.

zamienia się w miasto prowincjonal-

tyniach, jak, na przykład, kościół ber-

Potrzebna jest tylko dobra wola rządzą-

ne, ale to, że nie widzę potencjału,

nardynów. Na ziemi lwowskiej mamy

cych państwem, by stać się częścią tej

który go by z tego wyciągnął.

kilka drewnianych kościołów, które

prestiżowej organizacji. Opłata wstępna

Nie czujemy się odpowiedzial-

powoli zmieniają się w ruiny – przez

jest symboliczna. Również specjalistów

ni – każdy z osobna – za to miasto,

to, że nikt z nich nie korzysta. O nie

wykonawców ogólnych prac restaura-

nie mamy łączącego nas rdzenia.

też trzeba zadbać.

cyjnych jest bardzo mało.

Każdy stoi na swoim i nie potrafi na-

Na zakończenie naszej

wet wysłuchać drugiego, nie mówiąc

Czy jest młodzież, która

rozmowy proszę powiedzieć,

już o tym, by przyjąć cudzą myśl dla

chce wyjechać za granicę,

czego Pani by życzyła Czytel-

Pani

dobra sprawy. Różne podejścia, róż-

by zdobyć tam potrzebny dla

nikom „Kuriera Galicyjskie-

JOANNIe SZeLIDZe

ne pomysły, krytyczne nastawienie –

Lwowa fach konserwatora?

go”, między innymi tym, któ-

Dobre pytanie. Ale kto miałby ją

to wszystko jest dobre, ale cel musi

rzy jadą do Lwowa? Jak mają

wyrazy głębokiego współczucia, żalu i smutku

tam skierować?

być jeden, wspólny. Miasto musi być

odbierać to miasto ci, którzy

z powodu tragicznej śmierci siostry

przyjazne dla turystów, ale przede

Miejska Rada Lwowa. Mer

jadą tu nie tylko z nostalgią,

MAŁGORZATY

wszystkim musi się tu dobrze żyć jego

miasta, pan Andrij Sadowyj,

lecz także, często, z uprzedze-

mieszkańcom. Dlatego lękam się tych

często mówi, że dba o kształ-

niami, krytycznie nastawieni?

globalnych projektów, gdy planujemy,

cenie za granicą potrzebnych

Jak powinno się odbierać

składa

nie mając odpowiedniego podłoża,

specjalistów.

współczesny Lwów?

p.o. Konsula Generalnego RP we Lwowie

Po pierwsze, nasze wyższe uczel-

nie analizując sytuacji i nie układając

Przede wszystkim ludzie powinni

Andrzej Drozd

nie powinny nie zamykać się tylko w

listy priorytetów.

być ogólnie życzliwi. Takim przykła-

wraz z pracownikami konsulatu

sobie, ale chociażby na 1–2 semestry

Na przykład, we Lwowie brakuje

dem stał się dla mnie były lwowianin,