27

Kurier Galicyjski * 12 – 25 sierpnia 2011

List do redakcji

siedem dni w klasztorze

szaszłyk na krwi,

wItO NADAszkIEwICz

piknik na grobach

Niedawno, mój znajomy, ks. Ry-

szard Stolarczyk, który zaczynał swo-

ją drogę do kapłaństwa we Lwowie,

został wyznaczony przeorem klaszto-

ru Karmelitów bosych w pobliżu miej-

scowości Czerna, pod Krakowem.

W odpowiedzi na jego zaproszenie,

przez tydzień zamieszkałem w histo-

rycznej budowli z XVII wieku.

Chociaż w okolicach dawnych

klasztorów bywałem, to zawsze fa-

scynowały mnie raczej jako zabytki

architektury. Ich dzień dzisiejszy i ży-

cie wewnętrzne pozostawały niezna-

ne, a jeszcze „odgrodzone” wszelkimi

– galeria przeorów klasztoru – portret

rę. Spożywać posiłki w celach, bądź

stereotypami ateistycznego, czasem

i krótka nota biograficzna. Zauważam,

poza refektarzem jest zabronione.

otwarcie antyklerykalnego bytu, coś w

że większość z nich pełniła swoją funk-

Jasne jest, że najwięcej czasu

rodzaju: rzymskokatolickie klasztory

cję przez trzy lata. „To kadencja. Prze-

mnisi poświęcają na modlitwy i me-

kąpią się w rozkoszy, ascetyczny byt

or może być wybrany ponownie, ale po

dytacje – 5–7 godzin dziennie. Modlą

nigdy nie był charakterystyczny dla

dwu kadencjach musi nastąpić zmiana

się indywidualnie, wspólnie lub z piel-

chrześcijaństwa zachodniego. Chcę

– jak w państwie,” – wyjaśnia przeor.

grzymami. Codziennie w sanktuarium

zrujnować te mity i uchylić bramy

Obok pomnika z napisem „Memoriał Żydowski” pojawił się

Wszyscy mnisi ubrani są w jedna-

odbywa się kilka mszy. Jeżeli w dzień

klasztornej czytelnikom.

ogrodzony teren z bluźnierczą tablicą „Strefa wypoczynko-

kowe, ciemnobrązowe, habity z kaptu-

powszedni świątynia jest półpusta,

Położony wśród bukowych lasów

wa koło kolumny”…

rami. Ich krój nie zmienił się od 400 lat.

to w niedziele i święta – do kościoła

wyżyny krakowskiej, renesansowy

„Przedtem w okresie postu zakonnicy

zjeżdżają się mieszkańcy z okolicz-

klasztor – to prawdziwa oaza spokoju.

Jak by tam nie było, ciekawie – co na

LeONID GOLBeRG

nie zdejmowali kapturów nawet pod

nych wsi i miasteczek i trzeba odpra-

Nie działają tu telefony komórkowe,

ten temat myślą w Radzie Miejskiej.

tekst i zjęcia

czas jedzenia. „Teraz te formalne tra-

wiać po 7 mszy świętych.

nikt nie ogląda TV, nie słucha radia,

Tak samo ciekawi nas, czy prze-

dycje zanikają, aby poświęcić się bar-

Jasne, że mnisi żyją nie tylko

nie omawia wydarzeń politycznych.

wodniczący Państwowej Administracji

Ta prawda jest na tyle zna-

dziej rzeczom ważnym,” – opowiada

modlitwą. „Kto nie pracuje – ten nie

Dookoła jedynie śpiew ptaków, dźwięk

i Rady Rejonowej wiedzą, co się dzieje

na, że stała się banałem: nie

mnich. – Do tych rzeczy należy, na

je” – pisze św. Piotr. Każdy z braci

dzwonów, szum rzeczki Eliaszki, na-

w Bronicy. Nie raz wracaliśmy do tema-

szanujesz pamięci – nie masz

przykład, zasada milczenia. „Silentium”

ma swoje zadania: Jedni przyjmują

zwanej tak od proroka Eliasza, który

tu pikników, dosłownie na grobach 11

przyszłości i kiedyś strzeli ona

to po łacinie milczenie – taki napis wid-

pielgrzymów – spowiadają, prowa-

mieszkał na górze Karmel w Izraelu.

tys. mieszkańców Drohobycza – ofiar

do ciebie z armaty. Dla wielu

nieje nad furtą do klasztoru. Gaduła nie

dzą rekolekcje, przyjmują intencje,

To właśnie na górze Karmel, w Zie-

Holokaustu. Spoczywają tam nie tylko

w Drohobyczu wszystko to –

uniknie grzechu, zresztą daleko poza

inni prowadzą zajęcia z nowicjusza-

mi Świętej, w XII wieku powstaje zakon

Żydzi, ale i dziesiątki nieznanych bo-

tylko czcze gadanie i „wroga

granicami klasztoru, znane jest po-

mi, doglądają czystości, sadu. „Pracy

pustelników-karmelitów. W kolejnych

haterów – Polaków i Ukraińców, którzy

propaganda”.

wiedzenie „milczenie jest złotem”, czy

mamy dużo, a ludzi mało. Przedtem,

wiekach zakon poszerza się na Europę

Kim był Adam Paszulka? Nie-

próbowali ratować swoich sąsiadów,

prawne: „wszystko co powiesz – może

gdy nie przyjmowaliśmy pielgrzymów

i w 1630 roku, przy wsparciu wojewo-

wielu odpowie na to pytanie. I to jest

przyjaciół, znajomych. Do niedawna

być wykorzystane przeciw tobie”.

doglądaliśmy ogrodu, trzymaliśmy

dziny Agnieszki Tęczyńskiej, karmelici

przykre. Ten odważny mieszkaniec

„bankiety na kościach” odbywały się

Mnisi pomiędzy sobą faktycznie

kury i krowy. Dobrze byłoby hodować

osiadają w Czernej. Budują kościół

Drohobycza, który już dawno spoczy-

sporadycznie. Tylko żydowska gmi-

są oszczędni w słowach. Witają się

je i teraz, ale nie można za wszyst-

i klasztor na 11 cel dla zakonników.

wa z Bogiem w polskiej ziemi, przez

na Drohobycza (więcej nikogo to nie

chrześcijańskim „Szczęść Boże”, „Po-

kim nadążyć,” – wyjaśnia ojciec Ry-

W centrum sanktuarium stoi świą-

cały okres okupacji fotografował roz-

obchodziło) co roku sprzątała śmiecie,

chwalony…” lub po prostu skinieniem

szard. – Prac zakonnikom przybywa.

tynia z cennym obrazem Najświętszej

strzeliwania w centrum Drohobycza,

serwetki, jednorazowe naczynia i kon-

głowy. Zwracają się do siebie per

Teraz budujemy Dom Pielgrzyma, bo

Maryi Panny, namalowanym w I poło-

pod tzw. Ścianą Płaczu. W muzeum

domy z mogił. A obecnie „rozrywki”

„brat”, a do przełożonych per „ojciec”:

jest taka potrzeba wśród wiernych”.

wie XVII wieku. Dookoła leżą sady, kal-

„Ziemia Drohobycka (Drohobyczczy-

na mogiłach zlegalizowano. Obok

ojciec przeor, ojciec skarbnik, brat

Według przeora ostatnimi czasy

waria z kamiennymi figurami, ciosanymi

zna)” jest przechowywany jego aparat

pomnika z napisem „Memoriał Ży-

klucznik, brat ogrodnik itd. Po imieniu

klasztor zmienia styl działalności – z

przez mnichów, 12 stacji kalwaryjnych

fotograficzny, klisze i odbitki. Tak, tra-

dowski” pojawił się ogrodzony teren z

mówią tylko do bliskich przyjaciół, ko-

wewnętrznej pracy z braćmi na pracę

– stacji Drogi krzyżowej. Wszystko to

giczne miejsce przy ulicy Kowalskiej

bluźnierczą tablicą „Strefa wypoczyn-

legów z seminarium. Życie przebiega

z wiernymi. Zakonnicy jeżdżą poza

otoczone lasem. Jeżeli zataić się w

nie jest sowieckim mitem, a gorzką

kowa koło kolumny”…

tu według ścisłego harmonogramu –

klasztor, uczą religii w szkołach, opie-

gęstwinie to można odkryć życie lasu:

prawdą czasów okupacji. Dziesiątki

Goście zza granicy, którzy coraz

wcześnie wstają i wcześnie kładą się

kują się domami starców, więzieniami.

zobaczyć zająca, jelenia, jeże, a nawet

niewinnych drohobyczan poległo z

częściej przyjeżdżają, nie mogą tego

spać. Siedmiogodzinny wypoczynek

Są też i klasztory z regułami, które nie

spotkać się oko w oko z lisem.

rąk oprawców pod tą ścianą, gdzie te-

pojąć, a u nas uważane jest to za nor-

powinien wystarczyć wszystkim. Całą

zmieniły się od wieków. Szczególnie

Klasztor od swego założenia dzia-

raz stoi pomnik ofiarom faszyzmu…

malne. Jaka pamięć, jakie rozstrzeli-

noc jeden bądź kilku braci modlą się w

surowa jest reguła kamedułów – za-

łał bez żadnych przerw – i w czasach

Ale nie dla wszystkich ta ziemia

wania, jaki Holokaust? To było dawno,

kaplicy, a o 5:15 biją w dzwony i budzą

konnicy mieszkają w maleńkich dom-

antyklerykalnej Austrii, i w czasach

jest uświęcona. Jakiś niedouczony

a żyć trzeba teraz. Jeżeli i dalej będzie-

braci słowami: „Wstawajcie, bracia, na

kach i sami uprawiają maleńkie działki

komunizmu. Z tej przyczyny może

urzędnik i tacy sami deputowani ze-

my mieli takie poglądy, to niebawem

modlitwę, Boga sławić”. W niedzielę

by mieć dla siebie pożywienie. Prawie

poszczycić się bogatą biblioteką, która

zwolili na otwarcie handelku w miejscu

staniemy się opłotkami europejskiej

można pospać pół godziny dłużej.

też nie utrzymują kontaktów ze świa-

liczy 3 270 starodruków i 25 tys. ksią-

przesiąkniętym krwią naszych przod-

cywilizacji. Na kogo wtedy będziemy

Po modlitwie udają się do refekta-

tem zewnętrznym.

żek, wydanych po 1801 roku. Nie każ-

ków. Obecnie pod Ścianą Płaczu

narzekać?

rza na wspólna agapę. W Polsce, jak

Oprócz pracy karmelici mają i czas

da uczelnia ma takie zbiory.

smażone są szaszłyki (do niedawna

W sytuacji, która wytworzyła się

zresztą i w Europie, w odróżnieniu od

na wypoczynek. Uprawiają sporty

Jak powiada ojciec Ryszard, po

handlowano tam majtkami). Czy na-

wokół miejsc pamięci, chciałoby się

Wschodu, ludzie spożywają mało chle-

w sali gimnastycznej, grają w tenisa

wojnie dużą część zakonników sta-

prawdę tak bardzo smakuje tam piwo

usłyszeć stanowisko władz miasta

ba, chyba że kanapki. W klasztorze –

stołowego, rozmawiają w sali rekre-

nowili bracia z lwowskiego klasztoru

na krwi tym, którzy utracili pamięć? W

i rejonu, a również prokuratury – kto

chleb to pożywienie podstawowe. Dla

acyjnej. Przy dobrej pogodzie idą na

karmelitów na Persenkówce, resztki

mieście mówi się, że knajpa należy

zezwolił w taki sposób znęcać się nad

wielu kromka z masłem i kubek kawy –

wycieczkę po lesie. 14 dni na rok to

zabudowań którego znajdują się teraz

do jednego z urzędników z ratusza.

naszą historią?

ot całe śniadanie. Obiad (O 12:30) już

„mnisi urlop” na odwiedziny bliskich.

na terenie fabryki autobusów. Musie-

znacznie obfitszy i składa się z trzech

W razie wypadków ekstra (śmierć bli-

li opuścić swój klasztor. Szkoda, że

dań: zupy, drugiego dania i deseru. De-

skich, wesele w rodzinie, egzaminy w

ostatni z nich zmarł przed rokiem.

seru nie ma w czasie postu. Przy mnie

seminarium) przeor może dać dodat-

Obecnie w klasztorze przebywa

dwa razy podawano danie rybne i raz

kowe dni wolne.

około 20 zakonników, a na jesieni

– w niedzielę – mięsne. Do 1969 roku

O godz. 20:00 mnisi pieśniami

oczekują 15 nowicjuszy. Mnisi miesz-

mięsa nie jedzono, nawet w święta.

wysławiają Bogurodzicę przed jej ob-

kają w skromnych celach, gdzie mają

Ale później podliczono, że mięso jest

razem, który na noc jest zamykany-

łóżko, stół, krzesło, szafę na ubrania

tańsze od ryby i zezwolono spożywać

pancerną kurtyną. Po tym brat klucz-

i półkę na książki. Nad drzwiami kru-

mięso 4 razy na tydzień. Ale mięsem

nik zamyka bramę klasztorną i bracia

cyfiks. Na zewnątrz, na korytarzu, nad

tu nikt się nie objada. Częściej jada

rozchodzą się po celach. O 22 gasi

wejściami do cel – chrześcijańskie

się kasze, ryż z jarzynami i gotowaną

się światło. Po tej godzinie w ciemno-

sentencje. „Nie znosi Bóg widoku dusz,

kapustę. Na deser mogła być szarlot-

ściach tylko latają nietoperze, żyjące

pragnących chwały ziemskiej” – taki

ka, kisiel, budyń lub chleb z dżemem.

w starych lochach i świecić się będą

napis widniał nad moją celą. Oprócz

Podobnie jada się na kolację o 18:30.

dwa okna: w kaplicy, gdzie modli się

sentencji, korytarz zdobią stare obrazy

W czasie jedzenia jeden z zakonników

któryś z braci i u mnie, nienawykłego

o tematyce biblijnej oraz przedstawia-

Drogowskaz w kierunku kawiarni „Rondo”

czyta braciom lekką duchową lektu-

do nowego trybu życia.

jące świętych. W jednym z korytarzy