rozmowy kuriera

8

26 sierpnia – 15 września 2011 * Kurier Galicyjski

dLaczeGo TeoLoGia?

z ks. prof. dr hab. MIROSłA-

WEM kALINOWSkIM, dzieka-

nem Wydziału Teologii kUL,

przewodniczącym kolegium

Dziekanów Wydziałów Teolo-

gicznych w Polsce rozmawiał

MARCIN ROMER.

Jakie jest miejsce nauk teo-

śli teologia moralna nie będzie miała

się w kręgu zawodów wchodzących w

logicznych w strukturze uni-

aplikacyjnego charakteru, to w krótkim

zakres ochrony zdrowia publicznego,

wersyteckiej?

Istotne w punkcie wyjścia jest

czasie korporacje, kierujące się zasa-

co zwiększa możliwości pozyskiwania

rozróżnianie teologii w kategoriach

dą maksymalnego zysku, doprowa-

pracy w tym obszarze. Dodatkowo ab-

dyscyplin naukowych i jednostek dy-

dzą do sytuacji, że bez świadomo-

solwenci tego kierunku mogą poszuki-

daktyki uniwersyteckiej. Pierwsza ka-

ści i zgody konsumentów, na rynku

wać pracy w placówkach eklezjalnych,

tegoria dotyka autonomii w zakresie

będzie dominowała zmodyfikowana

np. jako doradcy małżeńsko-rodzinni.

uprawiania badań naukowych, relacji

żywność. Paradoksem jest to, że

Potwierdzeniem przedstawionego spo-

do innych dziedzin i dyscyplin nauko-

niektórzy przedstawiciele teologii mo-

sobu myślenia jest to, że w rankingu

wych, dbałości o status naukowy, tj.

ralnej nie uświadamiają sobie, jaką

uczelni regionu lubelskiego w 2009 r.,

cel i metody uprawiania badań nauko-

ważną rolę aplikacyjną mają podejmo-

pod względem generowania bezro-

wych. Wyzwaniem współczesności

wane przez nich kwestie.

bocia, KUL znalazł się na jednym z

dla teologii jest podjęcie badań inter-

ostatnich miejsc, gdyż w skali rocznej

Innymi słowy, w życiu

dyscyplinarnych, głównie z naukami

tylko 5,3% absolwentów tej uczelni

współczesnego człowieka,

społecznymi i humanistycznymi. Mam

pozostawało bez pracy.

gwałtownych zmian cywiliza-

tu na myśli psychologię, pedagogikę,

cyjnych: postępu genetyczne-

Jak wyjaśnić spadek za-

socjologię etc. W interdyscyplinarności

go, cybernetycznego technolo-

interesowania studiowaniem

należy podkreślić dwa aspekty: pierw-

gicznego, nie możemy obejść

teologii we wszystkich uczel-

szy z nich polega na poszukiwaniu

się bez teologii. Brzmi to tro-

niach, przy jednoczesnym

wspólnych obszarów badań, zaś drugi

chę dziwnie i prowokująco.

wzroście znaczenia tego kie-

– na dbałości o czystość metodolo-

Ale to prawda. Już dawno okre-

runku nauk?

giczną własnej dyscypliny naukowej.

ślono, że teologia jest królową nauk.

Pierwszą znaczącą przyczynę spo-

Przy zachowaniu powyższych warun-

Trzeba jednak podjąć odpowiednie

strzegam w stereotypach, o których już

ków, interdyscyplinarność badań nie

kroki, aby z jej dorobku można było

mówiliśmy. W tym kontekście należy

stanowi zagrożenia, ale wzmacnia

jeszcze bardziej czerpać dzięki ini-

zwrócić uwagę przede wszystkim na

tożsamość kierunków. Wyniki tego

cjowaniu interdyscyplinarnych badań,

irracjonalne przekonania dotyczące

rodzaju badań wnoszą nową jakość w

zaangażowaniu teologów w rozwiązy-

nowych kierunków nauk. Konsekwen-

przestrzeń badań. Badania interdyscy-

wanie trudności pojedynczego czło-

cją ulegania modzie i nowinkarstwu na

nego wsparcia. W samych Stanach

plinarne w moim ujęciu, nie tylko nie

wieka i całych społeczności, a także

gruncie nauki jest m. in. nadprodukcja

wyraźnie w rozwoju Wydziału

Zjednoczonych jest ich ok. 500.

zubożają teologii, ale nawet umacniają

poprzez popularyzację myśli teolo-

prawników, pedagogów, politologów,

Teologii kUL.

Warto też wskazać na mądrość

jej tożsamość poprzez jej konfrontację

gicznej. Wydaje mi się, że tego rodza-

absolwentów dziennikarstwa czy mar-

Teologia wraz ze wszystkimi spe-

Ojców Kościoła w rozwiązywaniu ludz-

i dynamizm naukowy. Na bazie po-

ju działania powinny w prosty sposób

ketingu i zarządzania.

cjalizacjami zalicza się do tych nielicz-

kich problemów. Aktualnie mamy do

wyższych refleksji należy stwierdzić,

przekładać się na zainteresowanie tą

Druga przyczyna tkwi w osobach

nych kierunków nauki, które posiadają

czynienia z rozbudowanym rynkiem

że teologia jest na tyle samodzielną

dyscypliną nauki na poziomie studiów

reprezentujących teologię. Znaczna

ogromne tradycje w zakresie asystowa-

propozycji poradnikowych i terapeu-

nauką, że zaszeregowanie jej do nauk

magisterskich i doktoranckich.

ich grupa podąża w kierunku herme-

nia człowiekowi w różnych sytuacjach

tycznych. A może należy pomagając

humanistycznych czy społecznych nie

tyzacji naukowej, nie mającej odnie-

jego życia, szczególnie dzięki struktu-

W pełni podzielam przeko-

osobie, sięgać do myśli, św. Augu-

ograniczy jej autonomii. Inaczej sytu-

sień aplikacyjnych do rzeczywisto-

rom eklezjalnym. Żadna instytucja w

Każdy człowiek –

styna, św. Jana od Krzyża, św. Igna-

acja przedstawia się w teologii jako

ści. Tymczasem atutem teologów w

naszym kręgu kulturowym nie ma tak

cego Loyoli czy Jana Pawła II. Jeżeli

jednostki wydziałowej w strukturze uni-

badaniach interdyscyplinarnych jest

dużego doświadczenia we wspieraniu

dziecko, nastola-

dokonamy gruntownej analizy refleksji

wersyteckiej. Niewątpliwie należy trwać

udzielanie odpowiedzi, które idą dalej

rozwoju człowieka na poziomie indy-

tek, dorosły –

wymienionych Ojców Kościoła, to bę-

przy zachowaniu jej autonomii.

niż odpowiedzi przedstawicieli nauk

widualnym i społecznym jak Kościół

odznacza się

dziemy w stanie opracować skuteczną

szczegółowych.

katolicki. A jak aktualnie postępują

Teologia postrzegana jest

potrzebą poszuki-

propozycję rozwoju jednostki ludzkiej.

Trzecia przyczyna tkwi w poten-

przedstawiciele instytucji publicznych

jako nauka hermetyczna i teo-

Idźmy dalej w naszych rozwa-

cjalnych kandydatach na studentów,

i samorządowych, czy też agend po-

retyczna, o znikomym walorze

wania mistrza na

żaniach. To właśnie nauka Kościoła,

którzy aktualnie nie są zmotywowani

zarządowych – często czerpią wzor-

aplikacyjnym. Czy w kontek-

swojej drodze

między innymi, wypowiedzi papieży

do podjęcia pięcioletniej nauki my-

ce z tradycji i/lub aktualnych strategii

ście powyższej wypowiedzi

życia.

XIX i XX wieku, wypracowała persona-

ślenia. Zauważam niepokojącą ten-

działania, wypracowanych na gruncie

można się pokusić o podwa-

listyczny porządek życia społecznego,

dencję, polegającą na tym, że często

Kościoła, a jednocześnie nie powołują

żenie tego rodzaju obiego-

wskazując, że ład społeczny winien

młodzież nie chce generować wysiłku

się na źródła swych inspiracji.

wych opinii?

nanie ks. Profesora. Chciał-

być kreowany zgodnie z zasadami do-

Zgadzam się z Panem Redakto-

ukierunkowanego na rozwój „uniwer-

Przedstawiciele teologii powin-

bym jednak prosić o pomoc w

bra wspólnego, miłości, solidarności,

rem w sprawie istnienia takich stereo-

salnego” myślenia, koncentrując się

ni jasno ukazywać chrześcijańskie

odkryciu przed potencjalnymi

pomocniczości i sprawiedliwości.

typów, jednak nic bardziej błędnego.

przede wszystkim na zawodowym

korzenie towarzyszenia człowiekowi

pracodawcami zalet absol-

Niebagatelną jest kwestia trudno-

Istnieją poważne podstawy, aby pod-

przygotowaniu i/lub na przejmowaniu

w różnych aspektach jego życia. Przy-

wentów teologii, ich konku-

ści współczesnych społeczeństw w

ważyć taki sposób myślenia. Walorem

gotowych strategii myślenia. Warto

kładowo można wskazać, że aktualnie

rencyjności na rynku pracy

zakresie posługiwania się zdobycza-

aplikacyjnym nauk teologicznych jest

przy tym podkreślić, że trend tego

Unia Europejska poszukuje wzorców

oraz miejsca w gospodarce

mi cywilizacyjnymi, szczególnie po-

znaczący potencjał rozwojowy spe-

rodzaju nie stanowi jedynie problemu

przeciwdziałania wykluczeniu społecz-

opartej o zasadę innowacyj-

stępami w genetyce i biotechnologii.

cjalizacji teologicznych – zarówno w

młodzieży. Jest on typowy dla róż-

nemu. Czyż najlepszym rozwiązaniem

ności?

Rodzi się więc pytanie, czy można w

wymiarze studiów magisterskich, jak i

nych grup społecznych, które często

w zakresie kształtowania etosu poma-

Studenci tego kierunku mają dwa

aplikowaniu zdobyczy cywilizacyjnych

doktoranckich. W szczególny sposób

bezkrytycznie przejmują sposób my-

gania nie jest wzorzec miłosiernego

potężne atuty na rynku pracy. Pierwszy

odejść od teologii moralnej? Jeżeli

chcę podkreślić to, że Wydział Teolo-

ślenia preferowany w mediach maso-

samarytanina? Taki sposób myślenia

z nich polega na tym, że w trakcie jed-

tak, to niedługo będziemy konsumo-

gii KUL od dziesiątków lat prowadzi

wych, zamiast samodzielnie docho-

towarzyszy już stowarzyszeniom kato-

nolitych studiów magisterskich, trwają-

wać bez naszej zgody tak zmodyfiko-

studia doktoranckie na wszystkich

dzić do prawdy.

lickim działającym na rzecz człowieka

cych 5 lat, uczą się myśleć. Wymienio-

waną żywność, że nikogo nie będzie

specjalizacjach teologicznych: teolo-

Przedstawiona prawidłowość ja-

znajdującego się w potrzebie – np. Ka-

ny czynnik znacznie zwiększa szansę

dziwić zmutowanie genetyczne tru-

gii dogmatycznej, teologii moralnej,

sno też wskazuje, że współczesny

tolicki Ruch Antynarkotykowy „Karan”.

na zatrudnienie, ponieważ pracownik

skawki z rybą w celu podwyższenia

teologii biblijnej, teologii fundamen-

świat charakteryzuje się deficytem

W tym miejscu chcę również wska-

myślący – to jednocześnie pracownik

walorów smakowych nowej potrawy.

talnej, teologii duchowości, teologii

mistrzów. Każdy człowiek – dziecko,

zać na wysoką skuteczność programu

elastyczny, dzięki któremu firma może

To tylko wybrane przykłady, ale wyda-

ekumenicznej, historii Kościoła i pa-

nastolatek, dorosły – odznacza się po-

dwunastu kroków Anonimowych Alko-

realizować różnorodne wyzwania. Na-

je mi się, że są one niezwykle ważne

trologii, teologii pastoralnej, liturgiki,

trzebą poszukiwania mistrza na swo-

holików. Jest to program rozwoju du-

leży również jasno uświadomić sobie

w dyskusji na temat, jakie miejsce po-

katechetyki, homiletyki, duszpaster-

jej drodze życia. A studiowanie to nic

chowego osoby uzależnionej, dzięki

fakt, że aktualnie studia magisterskie

winny zajmować nauki teologiczne w

stwa rodzin. Należy podkreślić, że

innego jak podejmowanie i podtrzy-

któremu zostaje zainicjowany proces

na różnych kierunkach nie wystar-

poszukiwaniu prawdy.

każda z wyżej wymienionych spe-

mywanie dialogu między stawiającym

zdrowienia. Wymienione przykłady

czają już do tego, by otrzymać sa-

cjalizacji posiada odrębny program

pytania uczniem i prowadzącym ku

wskazują wyraźnie, że to kontekst du-

tysfakcjonującą pracę. Specjalizacja

Wracamy więc do relacji:

czteroletnich stacjonarnych studiów

prawdzie nauczycielem.

chowy jest niezwykle ważny zarówno

i wymagania rynku zatrudnienia wy-

nauki teoretyczne a nauki apli-

doktoranckich.

w indywidualnym rozwoju człowieka,

magają dodatkowego kształcenia na

kacyjne.

Dotykamy więc kulmina-

W kontekście tego, co już po-

jak również w inicjowaniu wspólnot

studiach podyplomowych. Dzięki ak-

Z czego wynika tak duży

cyjnego punktu, dotyczące-

wiedziałem, jest to podział sztuczny.

samopomocowych. Program AA stał

tywności wydziału Teologii KUL, absol-

potencjał  dyscyplin  teolo-

go miejsca uniwersytetu we

Wróćmy do ostatniego przykładu. Je-

się podstawą różnych grup wzajem-

wenci studiów teologicznych znaleźli

gicznych? Co również widać

współczesnym świecie.