Wyjęte z karty pamięci

18

26 sierpnia – 15 września 2011 * Kurier Galicyjski

kości Ł śW. anny We LWoWie

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjęcia

oraz zdjęcie archiwum

Historia  kościoła  sięga

początku XVI wieku, kiedy to

w 1507 roku na tym miejscu

została zbudowana niewielka

drewniana kapliczka. ks. Cho-

dyniecki w historii miasta Lwo-

wa pisze: „…Smutny wypadek

w miejscu tym wydarzony, stał

się początkiem kościoła tego.

Wyzwoleńcy profesji krawiec-

kiej, poróżniwszy się z majstra-

mi swemi, wyszli na wędrówkę

do cudzych krajów, będąc ato-

li od stróżów nocnych w tym

miejscu zaskoczeni, wdali się

w bitwę w której kilku zbiegów

Wnętrze kościoła św. Anny, ok. 1912 r.

było zamordowanych. W 1507

roku cech krawiecki wystawił

ła realizacji projektu. W 1927 roku ad-

tamże ku czci św. Anny mały

ministracja parafii rozpoczęła remont

kościółek…”.

świątyni. Na kierownika artystycznego

Już w 1509 roku hospodar woło-

powołano znanego lwowskiego archi-

ski Bohdan III spalił całe przedmieście

tekta Bronisława Wiktora. Właściwie

krakowskie, również kościółek św.

on zaprojektował i przebudował nowy

Anny. Odbudowano go częściowo w

hełm wieży, nadając mu modne formy

kamieniu, częściowo w drewnie. Do-

w stylu art-dėco, z zauważalną styli-

piero w 1599 r. kościół został kapital-

zacją motywów barokowych.

nie przebudowany i poświęcony przez

Po II wojnie światowej kościół

arcybiskupa Jana Solikowskiego. W

zamknięto i przeznaczono na kasy bi-

1648 roku kościół znów został spalo-

letowe, następnie na komis meblowy.

ny podczas oblężenia Lwowa przez

kościół św. Anny we Lwowie, widok obecny

Całe wyposażenie świątyni – ołtarze,

kozaków Chmielnickiego. Dopiero w

ambonę, ławki etc. spalono. Malowidła

latach 1670-71 świątynie odbudowa-

ścienne zniszczono. Organy rozebra-

no i król Michał Korybut Wiśniowiecki

kłym barokowym hełmem. Na wieży

staci w szatach pontyfikalnych…”. Na

no i sprzedano na Litwę. Zegar z wie-

przekazał ją zakonowi ojców Augustia-

ustawiono zegar o trzech tarczach i

mensie ołtarzowej była wystawiona

ży zdjęto złomowano. Krzyże i sygna-

nów-Eremitów. Zgody udzielił lwowski

umieszczono cztery nowe dzwony.

wielka figura Najświętszego Serca Je-

turkę usunięto. Figurę św. Jana Nepo-

arcybiskup Wojciech Koryciński. Nowi

Najstarszy z roku 1663, pochodził z

zusowego. Ambona znajdowała się po

mucena przed kościołem zniszczono.

gospodarze nadali kościołowi kształt

ludwisarni znanego lwowskiego mi-

prawej stronie kościoła obok pierwsze-

W 1992 roku zabudowania kościoła

skromnej barokowej świątyni z nie-

strza Franke. Dwa mniejsze też odla-

go ołtarza bocznego. Przy wejściu do

Fragmenty XVIII-wiecznych fre-

i dawnej plebanii przekazano cerkwi

wielką okrągła wieżą. Obok powstały

no w jego pracowni. Czwarty dzwon z

zakrystii wmurowano tablicę marmu-

sków w kościele św. Anny

grekokatolickiej, która przeprowadziła

piętrowe zabudowania klasztorne. Nie

roku 1841 wykonał Jan Jaroszewski

rową z łacińskim napisem ku pamięci

tu gruntowny remont. Wewnątrz wbu-

zachowały się, niestety, opisy zdob-

z Lubaczowa. Mechanizm zegarowy

założyciela i zatwierdzenia 24 lipca

dowano nowy ołtarz z ikonostasem

nictwa i wyposażenia kościoła z XVIII

głównej na ścianach znajdowało się

miał jeszcze dwa dzwony o wadze

1756 roku przez arcybiskupa Mikołaja

i ołtarze boczne. Sklepienie i ściany

wieku. Wiadomo tylko, że w ołtarzu

14 obrazów Stacji Męki Pańskiej w

83 i 48 kg. Nowe organy zbudował

Wyżyckiego bractwa, czyli „konfrater-

zdobią malowidła o tematyce i posta-

głównym znajdował się cudowny ob-

ramach złoconych. Między ołtarzami

Roman Ducheński. 24.04.1863 roku

ni” św. Jana.

ciach świętych, charakterystycznych

raz Najświętszej Marii Panny z Dzie-

ustawiono 4 konfesjonały i ławki dę-

kościół konsekrował abp Franciszek

W 1862 roku malarz Marcin Ja-

dla obrządku wschodniego. W ołta-

ciątkiem, o którym Stanisław Barącz

bowe. W kościele zawieszono 4 pają-

Wierzchleyski. Według opisu Felicja-

błoński wykonał polichromie w nawie

rzu głównym znajduje się wielki fresk

pisał: „W kościele św. Anny, niegdyś

ki mosiężne i 12 świeczników. W listo-

na Łobeskiego w połowie XIX wieku w

głównej i prezbiterium. W nawie głów-

”Ostatnia Wieczerza”. Ściany boczne

Augustianów, jest piękny obraz w stylu

padzie 1911 roku ogłoszono konkurs

kościele było pięć barokowych drew-

nej na sklepieniu znajdowała się wielka

zdobią freski „Boże Narodzenie”, „Na-

bizantyjskim, umieszczony w ołtarzu,

na przebudowę kościoła i plebanii. Na

nianych ołtarzy zdobionych rzeźbami,

kompozycja wniebowzięcia św. Anny.

rodzenie Bogurodzicy”, „Grób Pań-

wyrażający Matkę Boską z Chry-

konkurs podano 24 projekty. Poziom

figurami świętych, główkami aniołów,

Wcześniej sklepienie zdobiły malowi-

ski”, „Ukrzyżowanie”. W ikonostasie

stusem na ręku, trzymającym berło,

większości z nich był bardzo wysoki,

częściowo złoconych i polichromowa-

dła nieznanego autorstwa, przedsta-

obrazy Zbawiciela, Matki Boskiej,

w złotych koronach”. W 1730 roku

przerastał poziom lokalny i był zjawi-

nych. W ołtarzu głównym oflankowa-

wiające „…Chrystusa Zmartwychwsta-

św. Anny św. Mikołaja. Parapet chóru

świątynię przebudowano i odnowio-

skiem na skalę ogólnopolską.

nym dwoma kolumnami znajdował się

łego z chorągwią w reku i upadającymi

zdobi 12 obrazów, przedstawiających

no. Możliwe, że wtedy pomieszczenia

Wyróżniał się projekt architekta

cudowny obraz Matki Boskiej. Obok

obok niego żołnierzami…”. Na sklepie-

Święta Pańskie.

klasztorne ozdobiono freskami w sty-

Oskara Sosnowskiego z Warszawy.

ustawiono figury świętych w złoconych

niu nad ołtarzem głównym Jabłoński

kG

lu barokowym. Biblioteka klasztorna

Jednak I wojna światowa przeszkodzi-

szatach biskupich. W części górnej

wykonał fresk, przedstawiający Matkę

była jedną z najlepszych we Lwowie

ołtarza znajdował się obraz św. Anny

Boską Pocieszenia.

i liczyła 3916 tomów. Wśród nich było

z Matką Boską i Dzieciątkiem Jezus.

W 1894 roku Ignacy Żebrowski

matka boska częstochowska

kilkanaście rękopisów z XVI wieku.

Po stronie północnej nawy głównej

przeprowadził remont i rekonstrukcję

W 1772 roku konwent liczył siedmiu

ustawiono ambonę i dwa ołtarze bocz-

organów. Inwentarz z 1921 roku wy-

ojców i dwóch braci. W 1783 roku

ne. Obraz w centralnej części ołtarza

kazuje, że za pięćdziesiąt lat zmiany

Matka Boska Częstochowska

Ubrana perłami,

nastąpiła kasata, zarządzona przez

przedstawiał Narodzenia Pana Jezusa

były niewielkie. Na przykład, obraz

Cała w złocie i brylantach,

władzę austriacką na podstawie roz-

pędzla Alojzego Rejchana. W zasłonie

św. Augustyna przeniesiono z ołtarza

Modli się za nami.

kazu cesarza Józefa II. Zakonników

znajdował się obraz św. Jana Nepo-

do ambony. W ołtarzu umieszczono

przeniesiono do innych klasztorów, bi-

mucena pędzla Kornela Schlegla. Dru-

obraz Świętej Rodziny, a w zasłonie

Jej ciężką koronę podtrzymują aniołowie,

bliotekę przekazano do Uniwersytetu

gi ołtarz był nieco mniejszy, zwietrzony

– św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus. W

A jej szaty są jak noc

Lwowskiego. W 1786 roku utworzono

wielką rzeźbą i złoconą glorią. W polu

ołtarzu św. Tekli umieszczono obraz

gwiazdami złocone.

kaplicę, a w pomieszczeniach klasztor-

centralnym tego ołtarza znajdował się

MB Częstochowskiej, a w zwieńcze-

Ona klęczy i swe lice,

nych umieszczono trzyklasowa szkołę

obraz św. Augustyna.

niu – obraz Matki Boskiej i św. Jac-

Gdzie są rany krwawe,

trywialną i mieszkania dla księży. W

Po stronie południowej obok wej-

ka Odrowąża, nad nim złocone oko

Obraca tam, gdzie my wszyscy,

1820 utworzono parafię. Własnością

ścia do zakrystii znajdował się ołtarz

Opatrzności Boskiej „…w otoczeniu

Patrzy na Warszawę.

parafii był też niewielki ogród, który

św. Tekli z obrazem tejże świętej ”…

srebrnych obłoków i złoconych pro-

O Ty, której obraz widać

zajmował obszar 1 morga i 1105 sążni

dosyć dobrze i starannie wykona-

mieni i trzech główek aniołków…”.

W każdej polskiej chacie

kwadratowych i sięgał terenu wojsko-

nym…”. W zasłonie umieszczono ob-

Inwentarz wspomina, że fundamenty

I w kościele, i w sklepiku,

wych koszar przy ul. Grodeckiej i Ja-

raz św. Antoniego z Padwy, którego

kościoła były zawilgocone, „…tynk w

I w pysznej komnacie.

nowskiej. W 1810 roku przed kościo-

„…Chrystus na stoliku stojący, głaska

kilku miejscach odpadł, mury noszą

łem wystawiono figurę św. Jana Ne-

rączką pod brodę, drugą na niebo

liczne ślady kul karabinowych z cza-

I przed którą w dzień i w nocy wciąż

pomucena. Kolejne remonty kościoła

wskazuje…”. Drugi ołtarz po stronie

sów walk polsko-ukraińskich…”.

światło świeci,

Która widzi i patrzy pięknymi oczami,

prowadzono w latach 1824 i 1853-62.

południowej poświęcono Męce Pań-

Podczas I wojny światowej wła-

Która perły ma od królów,

Matko Boska Częstochowska,

Wtedy dobudowano wieżę i zachodnią

skiej. Centralny obraz przedstawiał

dze austriackie skonfiskowały trzy

złoto od rycerzy,

Zmiłuj się nad nami!

część świątyni razem z absydą pre-

Chrystusa na krzyżu, zaś w zasłonie

dzwony i oba zegarowe. Pozostał tyl-

W którą wierzy nawet taki,

zbiterialną. Wieżę zakończono smu-

– św. Mikołaja-biskupa „…w całej po-

ko jeden dzwon z 1663 roku. W nawie

który w nic nie wierzy.

JÓZEF STADNIk