img
Wyjęte z karty pamięci
22
13 – 26 września 2011 * Kurier Galicyjski
W roku 1883, czyli po 50 latach
Następne 11% pochowanych, to
wszystkich ludzi za życia i w obliczu
czasy się zmieniają
od zamknięcia, teren cmentarza prze-
były dzieci do pierwszego roku życia.
śmierci.
znaczony został pod zabudowę. Od-
Nie chcę, nie mogę zastanawiać się
W roku 1996 miejscowy pisarz i po-
było się to pomimo wielu wystąpień
nad tym, dlaczego udało im się prze-
eta John Constable napisał cykl poema-
Jak było w czasie mojej młodości (19301950)
przeciwko oddaniu cmentarza w ręce
żyć te kilka miesięcy i co nastąpiło
tów, poświęconych historii cmentarza
Jak jest w czasie mojej starości (2000201.?)
przedsiębiorców budowlanych. Nie
potem. Skąd tu tyle dzieci, spyta ktoś
i „winczesterskich gęsi” tutaj pocho-
pomógł nawet list otwarty słynnego w
wanych. Poematy tworzą utwór sce-
naiwny. – Jak, kto, skąd? Przecież tuż
pisuje mi lekarz ubezpieczeniowy, tzw.
BOHDAN ŁYP
Wielkiej Brytanii pilota i polityka lorda
niczny zatytułowany „The Southwark
obok pracowała fabryka. Na okrągło.
rodzinny. Warunkiem jest, bym co dwa
Brabazon, który zwrócił się w nim do re-
Mysteries” – Tajemnice Southwark.
W trzy zmiany...
miesiące, stawił się przed nim oso-
Wstyd
dakcji The Times a z apelem o obronę
Sztuka wystawiana była w odbudo-
Wreszcie zwłoki kobiet. W wieku od
Powszechnie uważano, że wstyd
biście w przychodni. Czekam więc w
cmentarza przed zbezczeszczeniem.
wanym szekspirowskim teatrze Glob
lat kilkunastu do 37. Chorowały i umie-
jest interesować się sprawami płcio-
małej poczekalni, razem z innymi pa-
Ale już rok po sprzedaży transak-
rały na ospę, gruźlicę, chorobę Pageta
oraz w katedrze w Southwark. Spek-
wymi, a zboczenia stanowiły tabu.
cjentami. Jeden kaszle, drugi poci się
cja okazała się nieważna, co zostało
(deformacje czaszki), zapalenie kości
takle spotkały się z wielkim odzewem
Nawet bielizna osobista nie mogła być
i czerwienieje jak burak, zaś dziecko
udowodnione przez adwokatów strony
i stawów, awitaminozę D, czyli krzywi-
wśród miejscowej społeczności i stały
pokazywana na wystawach sklepów.
biega, kichając co chwilę. Patrzę przed
walczącej o zachowanie cmentarza.
cę, zwaną zresztą, chorobą angielską.
się inicjacją dla powstania Towarzy-
Na długie kalesony z trokami u noga-
siebie i oczyma wyobraźni widzę fru-
Ten proces sądowy był początkiem
Ale umierały najczęściej na syfilis.
stwa Przyjaciół Cmentarza.
wek, mówiło się „imponderabilia”, a
wające zarazki. Wreszcie wyszła z
długoletniej wojny pomiędzy dewelo-
Teraz już Państwo rozumiecie,
A z cmentarza pozostały jedynie
bielizna pań kryła się pod nazwą „des-
gabinetu kaszląca pani i doktor przy-
perami a obrońcami.
dlaczego cmentarz zagrażał zdrowiu
resztki, niewielki kąt u styku murów,
sous”. Zgubiona podwiązka w miejscu
jął mnie. Nie myjąc rąk w umywalce,
Jest rzeczą tajemniczą, dlaczego
tuż koło prawie nigdy nieotwieranej,
i poczuciu przyzwoitości bogobojnych
publicznym mogła skompromitować
którą ma w gabinecie, nie zakładając
okoliczni mieszkańcy Londynu ten
zardzewiałej bramy od strony ulicy
mieszkańców Londynu. Przecież to
pannę. Nagość była wyeliminowana
rękawiczek jednorazowych, osłuchał
akurat cmentarz wzięli pod ochronę,
Redcross Way.
była potworność, którą należało jak
z widoku publicznego. Na plaży panie
moją klatkę piersiową, zmierzył ciśnie-
nosiły kostiumy jednoczęściowe, a
nie i przystąpił do pracy pisarskiej.
podczas gdy wiele innych cmentarzy
Towarzystwo inicjuje coroczne ob-
najszybciej pokryć domami i ulicami,
wyjście na ulicę w szortach było kara-
Długo robił notatki w karcie chorego,
zabudowywano bez żadnych incyden-
chody Halloween, czyli wigilii Wszyst-
żeby to nigdy nie pokazało się na ze-
ne mandatem. Na filmie, zbliżenie ko-
potem wypisywał trzy recepty, odnoto-
tów. Londyn się rozrastał i wchłaniał w
kich Świętych, które odbywają się na
wnątrz. – Ale się pokazało.
biety z mężczyzną ograniczało się do
wał je w karcie i ostemplował dwoma
siebie każdy kawałek niezabudowa-
Podczas prac
sceny pocałunku, którego oglądanie
pieczątkami. Siedząc naprzeciw me-
nego terenu, ale tu każda taka próba
przez młodzież było raczej niewska-
dyka rozmyślam; jak to teraz jest? Ten
spotykała się z zawziętym oporem.
archeologicz-
zane. W czasie okupacji Niemcy ce-
człowiek badał mnie 2 minuty i pisał
Generalnie chodziło o obronę cmen-
nych wydobyto
lowo wprowadzili do sprzedaży pismo
około 7 minut, zaś były czasy, że te
tarza najbiedniejszych, najbardziej
pornograficzne „Fala”. Po wojnie jego
relacje miały się odwrotnie. Ale niech
bezradnych i najbardziej za życia
148 szkieletów.
redaktorka H. Wielgomasowa była
tam, grunt że lekarz jest dostępny za
skrzywdzonych, ale dochodziło do
Szczątki zmarłych
sądzona za kolaborację z okupantem,
darmo.
tego jeszcze coś. Takie coś widzi się
polegającą na osłabianiu moralności
leżały w tłoku,
w działaniach ludzi opiekujących się
narodu polskiego. Kupienie tego pi-
Maszynopis
miejscami zbrodni, kaźni czy maso-
wielowarstwowo,
sma stanowiło podwójny wstyd.
Maszynistka, dobrze przepisująca
wych cierpień. Jest to chęć zachowa-
Wszystko uległo zasadniczym
teksty była zawsze poszukiwana. W
w warunkach urą-
nia świadectwa i niezgoda na zacie-
To była bardzo głośna zbrod-
zmianom. Damsko-męskie obściski-
każdym dużym zakładzie pracy two-
ranie pamięci o wydarzeniach nawet
gających gatunko-
nia. Seryjny morderca, psy-
wanie się w publicznych miejscach jest
rzono halę maszyn, gdzie przy małych
najbardziej obrzydliwych.
chopata i zboczeniec mordo-
w dobrym tonie. Bieliznę uszytą z mini-
stolikach siedziało kilka lub więcej
wi ludzkiemu. Naj-
Wrzód pękł w roku 1992. Zarząd
wał prostytutki w Bradford
malnej ilości materiału eksponuje się na
pań. Jeżeli ktoś w domu miał maszy-
okropniejsze było
metra londyńskiego podczas budo-
w latach 2009–2010. Został
pięknych ciałach. Telewizja dokładnie in-
nę do pisania, mógł brać prace zleco-
wy linii Jubilee Line, musiał założyć
schwytany i osądzony. Jego
struuje jak lepiej jest odbywać stosunek,
ne. W czasach wczesnego PRL, mój
to, że ponad 1/3
na terenie cmentarza Cross Bones
a filmy idą w zawody z TV. Redaktor
wuj, redaktor przedwojennego dzien-
ofiarom poświęcona jest ta
pochowanych – to
elektryczną stację zasilającą. W po-
polskiego „Playboya” jest szanowanym
nika, został wysiedlony z Wybrzeża
tablica. W okrutny sposób
rozumieniu z zarządem miasta, przed
były noworodki!
autorytetem w sprawach społecznych,
jako element niepewny w strefie gra-
zamordował Suzanne, Shel-
zaś aktorki czują się nobilitowane, gdy
nicznej. Znalazłszy się w Warszawie
rozpoczęciem prac przy budowie sta-
ley i Suzan
nagusieńkie znajdą się na zdjęciach w
bez pracy, całkiem nieźle dawał sobie
cji energetycznej, na teren cmentarza
terenie cmentarza. Raz po raz pod
tym piśmie. Słowo wstyd obecnie za-
radę, przyjmując przepisywanie na
weszły ekipy służby archeologicznej
cmentarną bramą organizowane są
Widzieliśmy tylko 148 szkieletów
stąpiono słowem obciach. Nie umieć
maszynie. Pisało się w pięciu egzem-
Muzeum miasta Londynu. To, co od-
mityngi, procesje, zapalanie świec.
z pierwszej połowy XIX wieku, a co
posługiwać się komputerem lub nie
plarzach tj. na twardym papierze i z
kryli archeolodzy – to był horror!
Przyjął się zwyczaj dekorowania bramy
zawierały groby wcześniejsze?
mieć karty bankomatowej to straszny
kalką przebitkową przełożoną między
Podczas prac archeologicznych
cmentarnej najróżniejszymi niepotrzeb-
Działy się tu rzeczy straszne,
obciach. Podobnie obciachem jest
czterema cienkimi papierami, sta-
wydobyto 148 szkieletów z grobów
nymi rzeczami, najczęściej kolorowymi
a nikt nigdy nie interweniował w tej
chodzić po ulicy w wojskowym mun-
nowiącymi kopie. Poprawienie błędu
datowanych na lata 1800-1853, czyli
gałgankami, wstążkami, koralikami.
sprawie. Czemu? – Bo to była bi-
durze, w szkolnym stroju albo mieć
literowego było bardzo trudne, a gdy
z ostatnich lat działalności cmentarza.
Na bramie wiesza się kolorowe piórka,
skupia Liberty. Tutaj nawet nie mógł
niemarkowy ubiór. Obciachem jest po-
ktoś opuścił wiersz, trzeba było całą
Ku zaskoczeniu archeologów, szcząt-
zabawki i sztuczne kwiaty. Ma to chy-
wejść, a co dopiero interweniować re-
siadanie poglądów odbiegających od
stronę pisać na nowo. Tak samo, gdy
ki zmarłych leżały w tłoku, wielowar-
ba symbolizować niepotrzebne niko-
prezentujący władzę królewską szeryf
uznanych za poprawne. Ujawnienie
autor chciał coś zmienić, praktycznie
stwowo (na Youtube można zobaczyć
mu, szmaciane życie biednych „gęsi”.
hrabstwa Surrey, na terenie którego
swojego niepowodzenia lub przegra-
trzeba było powtórzyć pisanie strony.
zdjęcie bodaj siedmiu warstw, jedne
Wszystko, co spontanicznie przychodzi
leżała ta posiadłość, a biskupom to
nej, to „obciach i porażka”. Jak widać,
Ludzie nocami ślęczeli przy maszy-
na drugich!!), w warunkach urągają-
do głowy, a co w zamyśle darczyńcy
widocznie nie przeszkadzało.
kryteria wstydu zmieniają się i za na-
nie, by zdążyć na umówiony termin.
cych gatunkowi ludzkiemu. Ale nie to
ma stanowić uhonorowanie znęka-
Kolejni biskupi Winchesteru mają
stępne 70 lat na pewno będą diame-
Maszynopis był ceniony, bo uzyskany
było najokropniejsze. Najokropniej-
nych dusz ludzi, odpędzonych kiedyś
marmurowe nagrobki w eksponowa-
tralnie różne od obecnych.
wielkim wysiłkiem.
sze było to, że ponad 1/3 pochowa-
od reszty społeczeństwa, dobrze na-
nych kościołach i katedrach. Prosty-
Pisząc na komputerze, nie mogę
nych to były noworodki! Dzieci, które
daje się do powieszenia na bramie.
tutki, które na nich pracowały, chowa-
nacieszyć się łatwością wprowadza-
Lekarz
nie żyły dłużej niż tydzień! A po tym
Ostatnio na bramie zawiesza się też
no jak padlinę. W piachu i na kupie.
W legitymacji ubezpieczonego, po-
nia zmian w tekście. Cóż to za problem
tygodniu? Czyżby wszystkie naraz
krótkie wspomnienia, upamiętniające
Obrońcom cmentarza chodzi właśnie
chodzącej z lat 30. ubiegłego stulecia,
zmienić zdanie czy w ogóle usunąć
umierały z powodu jakichś chorób? A
prostytutki zamordowane przez psy-
o to. Niech nikt nie waży się niszczyć
jest takie stwierdzenie: „Nie Ty jesteś
je z tekstu. Nie potrzeba kalki prze-
może to nie choroba była przyczyną
chopatów.
cmentarza! Niech to już tak zosta-
dla Kasy, lecz Kasa Chorych dla Cie-
bitkowej czy cienkich papierów do
ich śmierci?
Cmentarz ma swoją stronę in-
nie! Taki symbol fałszywej równości
bie. Płać składkę gdyś zdrów; przyjdź,
kopii, zawsze nieestetycznie wyglą-
gdyś chory”. Składkę płacić mogli do-
dających. Wydruk z komputera uzy-
ternetową: Cross Bones Graveyard.
browolnie ubezpieczeni i zatrudnieni
skuje się natychmiast. Dzięki wielkiej
Jest rzeczą tajemniczą, dlaczego okolicz-
Obecnie stał się czymś znaczącym
czasowo, a za zatrudnionych na stałe,
sprawności uzyskanej w technice pi-
wśród społeczności Londynu, a rada
ni mieszkańcy Londynu ten akurat cmen-
musiał płacić pracodawca. Gdy leżałem
sania i powielania, mój dom zalewają
dzielnicy Southwark postanowiła wy-
tarz wzięli pod ochronę, podczas gdy wie-
z wysoką gorączką, na wezwanie przy-
papierki adresowane do mnie przez
różnić go tak zwaną błękitną tablicą,
chodził lekarz z Kasy Chorych. Witał
wszystkich usługodawców, zaś ja ła-
czyli tablicą, jaką otrzymują ważne
le innych cmentarzy zabudowywano bez
się z rodzicami, wypytywał o chorego,
duję je do kosza z makulaturą. Co parę
obiekty historyczne.
żadnych incydentów. Generalnie chodzi-
po czym udawał się do łazienki, gdzie
dni wynoszę dużą reklamówkę papier
Czytelnikom chcącym dowiedzieć
długo mył ręce, wycierał w przygotowa-
zysków, stanowiących plon przesyłek
ło o obronę cmentarza najbiedniejszych,
się czegoś więcej o cmentarzu Cross
ny dla niego ręcznik i dopiero podcho-
i mojej działalności. Ładuję je do po-
Bones, podaję linki:
najbardziej bezradnych i najbardziej za
dził do mnie, by zbadać. Czasem wyjął
jemnika na makulaturę, ustawionego
http://www.youtube.com/
strzykawkę i ampułkę z zastrzykiem.
na podwórku. Wczoraj byłem na kon-
życia skrzywdzonych, ale dochodziło do
watch?v=D7MToRbPMK0
Na widok tych narzędzi tortury darłem
trolnym badaniu krwi i widziałem jak
http://www.youtube.
tego jeszcze coś. Takie coś widzi się w
się przeraźliwie. Tata musiał trzymać
posługując się komputerem i drukar-
com/watch?v=KMO7H-
mnie silnie, a lekarz robił zastrzyk w
ką, w celach biurokratycznych zużyto
działaniach ludzi opiekujących się miej-
Ihxyo&feature=related
naprężony pośladek. Potem wypisał re-
cztery kartki papieru. W moim ban-
scami zbrodni, kaźni, czy masowych cier-
http://www.youtube.com/
ceptę na lekarstwo i żegnając rodziców,
ku, całkowicie skomputeryzowanym,
watch?v=5SaZBZTJFM8&fe-
udawał się do następnego chorego. Z
najgłupsza operacja pochłania kilka
pień. Jest to chęć zachowania świadectwa
ature=related
chorym dzieckiem nie chodziło się do
kartek papieru. Oj, trzeba będzie za
i niezgoda na zacieranie pamięci o wyda-
http://www.youtube.com/
ambulatorium, by nie zarazić innych.
to zapłacić wycinaniem lasów! A miało
watch?v=1e40ZXTBpoY&fe-
rzeniach nawet najbardziej obrzydliwych.
Jako notoryczny nadciśnieniowiec
być tak pięknie, bo elektronicznie.
ature=related
stale biorę leki, na które recepty wy-
(cdn.)