23

Kurier Galicyjski * 13 – 26 września 2011

Ogłoszenie

W historii c.k. Galicji niepoślednią rolę odgrywali Podolacy –

konserwatywne stronnictwo polityczne ziemian Galicji Wschod-  prosimy o przekazywanie wiadomości

niej lat 1867–1914. W poprzednich numerach Kuriera Galicyjskie- o korporacjach ze Lwowa

go przedstawiliśmy historię tego ugrupowania. Poniżej kontynu-

Chcąc uchronić od zapomnienia tradycje polskich korporacji akademickich

ujemy cykl artykułów poświęconych biografiom jego najwybit-

z okresu 1816-1989, w poznańskim środowisku reaktywowanych po 1989 r.

korporacji akademickich zrodziła się idea stworzenia instytucji zajmującej się

niejszych przedstawicieli. Zapraszamy do lektury!

historią korporacji akademickich, upowszechnianiem wiedzy o dziejach i trady-

cjach korporacyjnych, a także podejmującej działania upamiętniające zmarłych

nieprzejednany podoLak

korporantów. W tym celu w 2001 r. udało się powołać do życia Archiwum Korpo-

racyjne, a w 2007 r. stworzyć także Muzeum Polskich Korporacji Akademickich

(www.archiwumkorporacyjne.pl).

Tomasz horodyski

W latach 2001-2011, dzięki pomocy ostatnich żyjących jeszcze przedwo-

jennych członków korporacji, a także rodzin zmarłych już korporantów, udało

się zgromadzić kilka tysięcy życiorysów i fotografii członków korporacji, a także

zbiór ok. 10 000 pamiątek (czapek, szarf, odznak, wydawnictw, dokumentów,

fotografii etc.) po polskich korporacjach z Cieszyna, Czerniowiec, Dorpatu,

Gdańska, Kowna, Lublina, Lwowa, Poznania, Rygi, Warszawy, Wiednia, Wilna,

a także ze środowisk korporacyjnych na emigracji (Londyn, Montreal, Chicago).

Dzięki temu na stronach Muzeum Polskich Korporacji Akademickich udało się

nam udostępnić wiadomości o wszystkich 232 polskich korporacjach akademic-

kich z lat 1816-1939, a także wszystkie znane listy członkowskie tych związków

obejmujące ponad 16 000 osób. Nazwiskom członków korporacji towarzyszą

ich biogramy, a w przypadku ok. 2 000 osób także indywidualne fotografie.

Po II wojnie światowej pamięć o dawnych korporacjach akademickich, w

szczególności ich znaczeniu wychowawczym dla młodzieży akademickiej, była

przemilczana. W tym czasie także większość materialnych śladów związanych z

ARTUR GÓRSKI

korporacjami uległo bezpowrotnie zniszczeniu. Tym istotniejsze wydaje się kon-

tynuowanie działań, mających na celu uchronienie możliwie wiele z tego, co oca-

Jednym z najbardziej tajemni-

lało, upowszechnienie tej wiedzy oraz przekazanie jej następnym pokoleniom.

czych i zarazem najmniej znanych

Nasze działania przyniosły dotychczas najskromniejsze rezultaty w odnie-

polityków spośród konserwatywnych

sieniu do korporacji lwowskich. Z tych powodów bylibyśmy wdzięczni za prze-

ziemian galicyjskich drugiej połowy

kazywanie do Archiwum Korporacyjnego wszelkich wiadomości o korporacjach

Husiatyn, baszta zamkowa (XVII w.)

XIX w. był Tomasz Horodyski, który

ze Lwowa, a także uzupełnienie biogramów członków korporacji lwowskich.

przez wiele lat zasiadał zarówno w

Z kolei adresy i dane kontaktowe rodzin nieżyjących już członków korporacji

latach siedemdziesiątych, dzięki sta-

bancourt – „ludzi mniej gorącego

wiedeńskiej Radzie Państwa, jak i w

pomogłyby nam znacznie w dalszych poszukiwaniach. Zwracamy się także z

rej z nim znajomości, stał się jednym

serca, ale za to wielkiego rozumu

Sejmie Krajowym w Galicji. W Kole

uprzejmą prośbą o przekazywanie do Archiwum wszelkich, nawet naj -

z filarów partii konserwatywnej.

politycznego – umiejących zawsze

d r o b n i e j s z y c h świadectw przeszłości korporacyjnej z lat 1816-1989 (insy-

Polskim odzywał się rzadko, w par-

gniów, dokumentów, fotografii oraz innych pamiątek korporacyjnych). Żyjących

Powszechnie postrzegano Horo-

tylko to żądać, co się da osiągnąć w

lamencie wiedeńskim prawie nigdy,

jeszcze korporantów prosimy o kontakt.

dyskiego jako niezwykle wpływowe-

danych okolicznościach”. Ponieważ

podobnie jak w Sejmie Krajowym,

Za wszelką pomoc będziemy głęboko wdzięczni,

go członka Koła Polskiego. Mówio-

namiestnik cenił bardzo Horody-

a jednak należał do polityków nie-

prezes Stowarzyszenia Filistrów Korporacji Akademickich

no, że był „prawą ręką i ulubionym

skiego, tego męża „niewzruszonej

zwykle cenionych i wpływowych.

Marek Aleksandrowicz

doradcą” prezesa Koła. Kazimierz

stałości w poglądach i działaniu na

„Małomówny, ale myślący i bardzo

Korporacja Magna Polonia Vratislaviensis

Chłędowski wyraził opinię, że Horo-

polu polityki krajowej”, właściciel

wpływowy wiejski obywatel z Podo-

dyski był „najlepszym przyjacielem

Krogulca stał się jednym z jego

la” – pisał o nim Ludwik Dębicki.

Kurator Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich

i adiutantem” Grocholskiego, którego

najbliższych współpracowników. W

Zaś Adam Galos dodawał: „W Kole

dr Bartłomiej P. Wróblewski

„nie można sobie było wyobrazić bez

Sejmie Krajowym Horodyski bardzo

Polskim należał do najtwardszych

Korporacja Lechia

Horodyskiego; nierozłączna to była

blisko współpracował z Florianem

i najbardziej nieprzejednanych Podo-

przyjaźń, a powszechnie mówiono,

Ziemiałkowskim, który organizował

laków o skrajnie konserwatywnych

Zarząd poznańskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów

że Horodyski wielki ma na Grochol-

Południowo-Wschodnich

poparcie posłów dla polityki Gołu-

zapatrywaniach”. Jego oponenci po-

skiego wpływ polityczny”. Podobno

chowskiego.

lityczni uważali, że „konserwatystą

Archiwum Korporacyjne

z właścicielem Krogulca prezes

Horodyski piastował mandat po-

był zatwardziałym, ale nie fanatycz-

Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich

konsultował prowadzoną przez sie-

selski do Rady Państwa od 1861 r.

nym”, gdyż umiał uszanować opinie

adres: os. B. Śmiałego 2/8, 60-682 Poznań

bie politykę i bardzo liczył się z jego

aż do swojej śmierci w 1885 r. Po raz

przeciwników.

tel.: 61 8236 194; kom.: (+48) 602 236 194

zdaniem. Twierdzono wręcz, że bez

pierwszy zasiadł w Izbie Poselskiej

Tomasz Horodyski, syn Anto-

e-mail: archiwum@archiwumkorporacyjne.pl

opinii „Pana Tomasza” prezes Koła

jako delegat z kurii wirylistów i posia-

niego Feliksa Horodyskiego i Zofii z

Polskiego „nic ważniejszego nie

dłości większej. Również w kadencji

Czerwińskich odziedziczył majątek

przedsięwziął”. Tak było podobno

1867-1870 był posłem z tej kurii,

Krogulec, w powiecie husiatyńskim.

inTeGracja bez Granic

m.in. z projektem, aby Koło Pol-

choć z przerwami, by ostatecznie

Tam też był bardzo zaangażowany

skie w 1879 r. poparło premiera hr.

złożyć mandat 31 marca 1870 r. Do

w działalność samorządową. Z listy

Wyższa Szkoła Zarządzania

Eduarda Taaffe i wraz z niemieckimi

Rady Państwa powrócił w kadencji z

wielkiej własności zasiadał w Radzie

i Administracji w Opolu przygoto-

feudałami i klerykałami utworzyło

lat 1871-1873. W wyborach do Izby

powiatowej w Husiatyniu, a także w

wała projekt „Integracja bez gra-

konserwatywną większość i uczest-

Poselskiej, które odbyły się w 1873

powiatowej komisji szacunkowej.

nic”, którego głównym założeniem

niczyło we władzy rządowej. Utwo-

r., a następnie w 1879 r., kandydował

Horodyski brał udział w życiu

jest pomoc obcokrajowcom, prze-

rzony na trwałym fundamencie pra-

z powodzeniem w ramach kurii więk-

politycznym Galicji od początku ery

bywającym na terenie Polski. W

wicowo-konserwatywnej większości

szej posiadłości ziemskiej w okręgu

konstytucyjnej. W latach 1861-1869

rząd „żelaznego pierścienia” istniał

Czortków-Zaleszczyki-Borszczów-

ramach bezpłatnej pomocy ofe-

był posłem na Sejm krajowy, wy-

kilkanaście lat i był jednym z najbar-

Husiatyn.

bieranym w ramach kurii większej

rujemy kursy językowe, spotkania

dziej stabilnych w cesarstwie. Z dru-

W 1867 r. jako jeden z czterech

posiadłości w okręgu Czortków, zaś

z przedstawicielami administracji,

giej strony „najwierniejszy przyjaciel

Polaków został wybrany do komisji

w kadencji 1870-1876 zasiadł w

których celem jest przygotowanie

polityczny i osobisty” grocholskiego

ekonomicznej Izby Poselskiej, co

Sejmie jako reprezentant obwodu

Beneficjentów naszego projektu do

twardo wykonywał jego wolę, w tym

było istotne, ponieważ wówczas

stryjskiego. Został wówczas obrany

przystosowania się do życia w pol-

w utrzymaniu solidarności Koła.

monarchia habsburska przeżywała

posłem na miejsce księcia Jerzego

skiej rzeczywistości. Ponadto, dla

Uważany był za człowieka bardzo

poważne kłopoty finansowe. Był też

Czartoryskiego, który zrezygnował

osób, które wezmą udział w pro-

prawego i rozumnego. Jego charak-

kilkakrotnie wyłoniony przez posłów

z tego mandatu na rzecz krakow-

jekcie oferujemy bezpłatne porady

ter postrzegano jako „czysty i prawy”,

części przedlitawskiej jako członek

skiego.

prawne oraz tłumaczenia dokumen-

umysł zaś jako „praktyczny”.

Delegacji do spraw Wspólnych duali-

W 1871 r. kierował pracami ko-

tów. Współpracujemy z kancelariami

Tomasz Horodyski zmarł w Wied-

stycznej monarchii.

misji szpitalnej, zaś w 1876 r. zasiadł

prawniczymi i biurami tłumaczeń.

niu 19 stycznia 1885 r. Jak napisała

W Kole Polskim był jednym z

w komisji głodowej jako zastępca

Sadzę, że nasza inicjatywa

po jego śmierci „Nowa Reforma”, zo-

głównych reprezentantów – obok hr.

przewodniczącego. Ponadto pra-

przyczyni się do poprawiania dialo-

stawił po sobie „pamięć zacną i sza-

Antoniego Golejewskiego – konser-

cował w komisjach: propinacyjnej,

gu społecznego z imigrantami oraz

nowaną”. Syn jego, Bronisław, był w

watywnych ziemian z Galicji Wschod-

terytorialnej i petycyjnej.

ułatwi im zaadoptowanie się w nowej

latach dziewięćdziesiątych także po-

niej. Był blisko związany z prezesem

Od 1866 r. hr. Agenor Gołu-

rzeczywistości. Adres strony:

słem na Sejm Krajowy galicji.

Kazimierzem Grocholskim, także go-

chowski zaczął gromadzić wokół

www.integracja.opole.pl

kG

spodarzem ze wschodniej Galicji. W

siebie – jak pisał Franciszek d A-