img
5
Kurier Galicyjski * 30 września – 13 października 2011
WoLni z WoLnymi + r Wni z r Wnymi
SaBiNa RÓŻYCka
tekst i zdjęcia
= kLub GaLicyjski
Podczas międzynarodowej
naukowo-praktycznej  kon-
ferencji: „Polsko-ukraińskie
kwartalnika wstąpić w dialog z tymi,
nie bez kontrowersyjnych elementów.
strategiczne partnerstwo: re-
dla kogo ważna jest idea wolności
Wszystko to, co wskazuje na kierunek
alia i perspektywy (w 20. lat
intelektualnej, – kontynuuje redaktor
polsko-ukraińskiej współpracy.
od uznania przez Polskę nie-
naczelny Kuriera Galicyjskiego i orga-
Tematyka dyskusji powinna obej-
podległości Ukrainy)”, która
nizator Klubu Mirosław Rowicki. – Jest
mować koło najbardziej aktualnych
odbyła się w jaremczu, zapre-
to wydanie dla ludzi, którzy kształtują
problemów: samorząd, oświata (w tym
zentowano nową inicjatywę –
naukowe, ekonomiczne i polityczne
i oświata mniejszości narodowych po
„klub Galicyjski”. Nową, choć
życie w Polsce i na Ukrainie, a też
obu stronach granicy), współpraca
ostatnio w środowiskach na-
w innych państwach europejskich.
pracowników oświaty w ramach re-
ukowców i publicystów wiele
Dotrzymując się zasad wolności, nie
gionu (i nie tylko w jego historycznych
o niej mówiono. organizato-
mamy zamiaru narzucać komuś tema-
granicach), ekologia, sprawy wizowe,
rem i głównym pomysłodaw-
tyki dyskusji lub formy tekstu. Stawia-
graniczne, eurointegracja, omówienie
cą tej idei był redaktor naczel-
my jeden warunek: temat ma dotyczyć
wyników współpracy w przeszłości Ga-
ny Kuriera Galicyjskiego Miro-
ważnych spraw dla tego regionu Euro-
licji, polska społeczność na Ukrainie i
sław Rowicki. Razem z Wasy-
py – Polski i Ukrainy (z dotrzymaniem
Galicji po II wojnie światowej, ukraińska
lem rasewyczem, lwowskim
zapisu według alfabetu) i ma być wy-
społeczność w Polsce. Lista wymie-
historykiem i szef-redaktorem
razicielem wolnych poglądów. Jeste-
nionych tematów nie jest zamknięta i
znanego portalu zaxid.net
śmy otwarci na szeroką współpracę z
zależy od aktualnych tematów każdej
wspólnie zaprezentowali klub
polskimi i ukraińskimi mas-mediami”.
społeczności. Pojęcie „galicyjskości”
uczestnikom konferencji.
Nazwa „Wolni z Wolnymi” nie zo-
rozumiemy dość warunkowo i nie za-
„Konferencji dotyczących stosun-
stała wybrana przypadkowo. „Wolni
wsze zbiega się ono ze starym podzia-
ków polsko-ukraińskich jest wiele, –
z Wolnymi, Równi z Równymi, Za-
łem geograficzno-politycznym. Nie ma
podkreślił Rasewycz. – ale pomiędzy
cni z Zacnymi” – tak brzmiały słowa
tu pojęcia separatyzmu.
nimi panuje pewien zastój, a uczestni-
Mirosław Rowicki (od lewej), jan Malicki, ihor Cependa
cy spotkań nie mają ze sobą kontak-
tu. Stąd idea Klubu Galicyjskiego – to
stała działalność forum, łączącego in-
telektualistów, służąca wymianie po-
ze względu na przynależność teryto-
W nazwie Klubu jest słowo „Gali-
glądów, dyskusjom, mającym na celu
rialną, ale, przede wszystkim, łączy
cyjski” – znaczy, że organizatorzy opie-
wyjaśnienie trudnych momentów hi-
je duch: otwarcie na dyskusję, zo-
rają się na wspólnotę obu narodów, na
storii i dnia dzisiejszego Polski i Ukra-
rientowanie na przyszłość, wsparcie
historyczno-kulturową tradycję i chcą
iny. Interesujące będą też prognozy
się na tradycję i historię. Nie dążymy
nawiązać owocny dialog pomiędzy
na przyszłość naszych stosunków.
do zdmuchiwania prochu ze starych
Polakami i Ukraińcami. Za podwalinę
Jest to inicjatywa bardzo aktualna dla
historycznych foliałów, ale rozmowy
Klubu organizatorzy uważają podsta-
naszych narodów”. Wśród inicjatorów
o współczesności i myśli o przyszłych
wowe wartości cywilizacji zachodniej.
powołania Klubu byli uczestniczący w
pokoleniach. To co dziś nazywamy
Na konferencji zaznaczano w wy-
konferencji: Ihor Cependa, Bohdan
publicystyką, polityką, ekonomiką,
powiedziach, że stosunki pomiędzy
Hud , Stanisław Stępień, Włodzimierz
sprawami społecznymi czy sztuką,
naszymi narodami utraciły intensyw-
Osadczy, Mykoła Riabczuk i inni.
omawiać będziemy na spotkaniach,
ność, brak jest zainteresowania z obu
Dlaczego właśnie „Klub Galicyjski”?
podczas których, mam nadzieję, bę-
stron. Inicjatywa o współpracy nie po-
Galicja jeszcze w okresie austro-węgier-
dziemy nie tylko się spierać, ale i sły-
winna wychodzić tylko z jednej strony.
Dyskucja na sali (od lewej) Wołodymyr Pawliw, Wasyl Rase-
skim, do 1918 roku stanowiła określoną
szeć się nawzajem”.
Mowa tu o Polsce.
wycz, Włodzimierz osadczy
jedność – Królestwo Galicji i Lodomerii.
Działalność Klubu ma polegać
„Klub Galicyjski – to próba budo-
W taki sposób sformowała się pewna
na organizacji regularnych spotkań,
wy ukraińsko-polskiego środowiska
historyczno-kulturowa tradycja, która
dyskusji na tematy aktualne dla lo-
uczonych,  dziennikarzy,  twórców,
„Dostęp i wstęp do Klubu są wolne
siódmego punktu Ugody Hadziac-
wyjawiła się dość żywotną. Po drugiej
kalnej inteligencji, wyrazicieli zdania
– mówił Mirosław Rowicki. – Jest to
i nie trzeba ich potwierdzać badaniem
kiej. I choć nie została całkowicie
wojnie światowej tereny zostały podzie-
społecznego. Co się tyczy formatu
kolejna próba zjednoczenia Polaków
krwi na „galicyjskość”, – z uśmiechem
zrealizowana, jej Ducha nie udało
lone. O Galicji w Związku Radzieckim
spotkań, to będą otwarte społeczne
i Ukraińców. Chociaż mamy dobry
zaznaczył Wasyl Rasewycz, który sam
się złamać przez następne wieki.
raczej nie wspominano, ale mieszkańcy
dyskusje, kierowane przez moderato-
poziom stosunków oficjalnych i nie-
pochodzi z Rówieńszczyzny. – Etnicz-
Była i jest duchowym natchnieniem
zachowali pewną mentalność, świato-
ra. Oprócz dyskusji, każde spotkanie
oficjalnych, jednak życie stawia nowe
ne pochodzenie też nie ma w klubie
dla wszystkich, którzy pracują dla
pogląd. Jeżeli przeanalizować, jak gło-
byłoby uświetnione jakąś imprezą
wyzwania, bo żyjemy w przestrzeni
żadnego znaczenia. Jesteśmy otwarci
wspólnej europejskiej przyszłości
sują ludzie z Ukrainy i Polski, z terenów
artystyczną: wernisażem, demonstra-
nasyconej informatycznie. Opiera-
na konstruktywne idee i na ciekawych
naszych narodów. Wstęp do ułożo-
historycznej Galicji, – mówił Wasyl Ra-
cją filmu, niewielkim koncertem itp.
jąc się o dawne galicyjskie tradycje
ludzi”. W ramach Klubu będzie wy-
nej przed 350 laty ugody głosił: „Daj
sewycz, – to porównując wyniki, można
Tematyka spotkań wychodzić będzie
rozmów przy kawie, będziemy mieli
dawany w dwu językach kwartalnik
Boże, by rozpoczęte dzieło było
dostrzec podobieństwo – preferencja
z idei: rozmawiać o wszystkim, co jest
zaszczyt zaprosić na kolejne spo-
„Wolni z Wolnymi”. Będzie to medialna
szczęśliwe i wieczne”. I daj Boże,
konserwatywnych partii ukierunkowa-
geograficznie, historycznie i treścią
tkania do różnych miast galicyjskich
platforma „Klubu Galicyjskiego”.
żeby się wreszcie tak stało. To też
nia patriotycznego. Dla tych ludzi naj-
powiązane z dawną Galicją. Mowa
(na początek będą to Lwów, Iwa-
„Chcielibyśmy, aby publicyści,
dotyczy początku istnienia i dalszej
ważniejsze są duchowość, religijność,
tu będzie o spuściźnie kulturowej, o
no-Frankiwsk i Przemyśl), które są
myślący swobodnie i mający nieza-
działalności nowego Klubu Galicyj-
konserwatyzm i antykomunizm.
rzeczach, które łączą a nie dzielą, ale
określane jako galicyjskie, nie tylko
leżne poglądy mogli przy pomocy
skiego.
rzystał Ukraińców. W Galicji sytuacja
etnicznych konfliktów w latach 40.
Czyli powiedzieć, że ziemie, należące
jego polskiego sąsiada, nie czytał
renów. W poprzednim opracowaniu
była znacznie gorsza, zamordowano
ubiegłego stulecia”.
do polskich kolonistów i większych
przecież prac ideologów ukraińskie-
nazwałem to zagładą Arkadii”.
tam znacznie większą ilość szlachty.
Profesor Hud spróbował prze-
właścicieli ziemskich, zostaną przeka-
go nacjonalizmu. Zresztą, mieszkań-
Podczas pogromów polskich ma-
Po reformie 1861 roku działal-
analizować przyczyny tych konflik-
zane ukraińskim chłopom. Co, zresz-
cy wiosek byli dalecy od idei budowy
jątków zniszczono cenne przedmioty
ność przepisów o własności ziemi na
tów. Współistnienie Polaków i Ukraiń-
tą, zrealizowano – mówi Bohdan
wolnej Ukrainy, które, powiedzmy,
kultury i sztuki, również i same bu-
prawobrzeżnej Ukrainie była odno-
ców już w XIX wieku nie było proste,
Hud . – W ten sposób UPA wydała
głosiło OUN. O wiele ważniejszą
dynki. Nawet fundamenty zniszczo-
wiona. „Przed I wojną światową pol-
o tym właśnie pisał Daniel Beauvois.
tysiące mandatów chłopom, którzy
była sprawa zdobycia kawałka ziemi
no, by ślad nie pozostał po „okupan-
skie wpływy były tu wszechobecne,
Mieszkańcy Prawobrzeżnej Ukrainy,
byli posiadaczami ziemi lub nie, na
dla siebie i swoich potomków. Nawet
tach”. Tak wielki wpływ miała bolsze-
– kontynuuje profesor Lwowskiego
Wołynia oraz Podola byli nastawieni
grunty, należące kiedyś do Polaków.
jeśli trzeba było zniszczyć sąsiadów
wicka agitacja na chłopów! Konflikt
Narodowego Uniwersytetu im. Iwana
bardziej prorosyjsko, chociaż długo
To sprzyjało zarówno wstępowaniu
innej narodowości, w tym wypadku
etniczny wciąż trwał we Wschodniej
Franki. – Polscy właściciele mająt-
mieszkali z Polakami na jednym te-
chłopów w szeregi UPA, jak i udzie-
polskiej, z którymi przeżyło się wspól-
Galicji i części Wołynia, których tere-
ków ziemskich zajmowali pierwszą
renie. Podczas tzw. powstań polskich
laniu się ich w trakcie pogromów
nie wiele lat. O podobnych relacjach
ny weszły do państwa polskiego. Co
pozycję w gospodarce rolnej. Gdy
w XIX w. na Prawobrzeżnej Ukrainie
Polaków w 1943–44 latach. W ten
można mówić bardzo dużo, ale przed
prawda w Galicji silne wpływy mieli
zaś mówimy o politycznej sferze, to
polski ruch został zduszony przez
sposób główną ideą mojej książki
nami – nowe badania”. Pod koniec
nacjonaliści. Warto przypomnieć so-
miejscowa władza administracyjna,
ukraińskich chłopów, nawet bez
jest ukazanie mechanizmu, w jaki
prezentacji zaznaczono, że książka
bie chociażby Ukraińską Organizację
właściwie nie działała bez wzięcia
szczególnego udziału rosyjskiego
sposób konflikt socjalny zmienia się
profesora Bohdana Hud a będzie
Wojskową i Organizację Ukraińskich
pod uwagę interesów polskich wła-
wojska. Na jednego powstańca przy-
w konflikt stricte polityczny.
przydatna badaczom historii, polito-
Nacjonalistów. Natomiast na Wołyniu
ścicieli ziemskich. Jednak w latach
padało 50 uzbrojonych ukraińskich
Ten mechanizm odegrał ogrom-
logom i studentom historycznych wy-
wielką rolę odgrywali komuniści.
1917–1918 majątki polskich ziemian
chłopów, którzy tworzyli tzw. „wiej-
ną rolę w przeprowadzeniu etnicz-
działów Ukrainy. Niedługo ukaże się
„W latach II wojny światowej UPA,
zostały zniszczone. Miała na to cią-
skie straże”. Widocznie rząd rosyjski
nych czystek na Wołyniu w latach 40.
również jej polskie wydanie.
która nie zawsze potrafiła być w do-
gle wpływ agitacja bolszewicka. Było
bał się, że powstanie rozrośnie się
ubiegłego stulecia. Ukraiński chłop
brych relacjach z miejscową ludnością,
kG
to strasznym uderzeniem dla tych te-
do poziomu totalnego buntu i wyko-
wyprawiający się z siekierą na swo-
musiała zastosować socjalną politykę.