img
Forum – jaremcze 2011
6
30 września – 13 października 2011 * Kurier Galicyjski
od prometeizmu do pragmatyzmu
zawodnie chroniona przez struktury
NATO i Unii Europejskiej, więc mało
wiarygodne jest, by potrzebowała
tego niepewnego, niewyraźnego so-
– zapis wystąpienia Mykoły Riabczuka
juszu z Ukrainą.
Ogólnym wnioskiem tych wszyst-
kim argumentów jest to, że Polska
w arytmetycznym.) Wśród nich znaj-
złym bo podniesie to poziom bezro-
dzi nie słyszałem), zgodnie z cytatem,
musi bardziej dbać o swoją moder-
dują się również postaci, które jesz-
bocia. Są tam również poważniejsze
nawoływał do ograniczenia zainte-
nizację i bardziej dbać o relacje z
cze niedawno były identyfikowane
argumenty, mówi on bowiem o poli-
resowania Polski Ukrainą wyłącznie
Zachodem, nie marnować czas na te
raczej z aktywną polityką wschodnią,
tycznych argumentach – ekonomiczne
do problemów polskiej diaspory na
wszystkie wschodnie okolice, na któ-
takie jak Zdzisław Najder, wymie-
są ważne, ale nie są najważniejsze.
Wschodzie i ochrony polskich zabyt-
re, właściwie, Warszawa szczególne-
nia się też redaktora „Nowej Europy
Polityczne skutki takiego wejścia są
ków. Przypuszczam, że była to pew-
go wpływu nie ma.
Wschodniej” Brzezieckiego.
bardzo niebezpieczne, mówi, że Ukra-
nie emocjonalna przesada, ponieważ,
Pozostają jeszcze dwa pytania:
Właściwie tych reakcji jest już
ina jest bardzo duża i bardzo biedna i
znając Najdera, trudno mi uwierzyć,
skąd się wzięła ta tendencja – oprócz
wystarczająco dużo, zacytowałem
ma inne polityczne tradycje, więc nie
że on właśnie w ten sposób myśli. Z
wspomnianego ociągania się Ukra-
będzie w stanie przystosować się do
tylko kilka. Tendencja jest widoczna i
drugiej strony rozumiem, że ukraińska
iny – i co można na te argumenty
wymóg Unii. Unia będzie zagrożona,
jest już zauważana. Nie ma na razie
polityka i ukraińska sytuacja potrafi
odpowiedzieć, co można im przeciw-
integracyjne procesy osłabną, a to z
wyraźnej odpowiedzi dlaczego tak się
czasem doprowadzić do rozpaczy
stawić.
kolei sprowokuje silniejsze, bogatsze
dzieje, jakie są powody tej tendencji.
nawet największych ukrainofilów. Ta
Otóż oprócz ogólnej sytuacji w
kraje do tworzenie swojej Unii Europej-
Widocznie jedną z nich, już krótko i
frustracja jest ogólnie zrozumiała, ja
Ukrainie – która bezsprzecznie jest
Szanowni koledzy, temat, podej-
skiej Plus… Jak widzimy, to może się
mimochodem tu o niej wspomniałem
sam ją czuję i czasem myślę „Boże,
decydującym czynnikiem zmiany tego
rzewam, brzmi za szeroko, ale jasne
zrealizować i bez Ukrainy, gdyż jest
(a jest to chyba główna przyczyna)
co ja robię w tym państwie?”, ale in-
dyskursu – jest jeszcze kilka czynni-
jest, że nie chodzi mi o objęcie całego
Grecja i inne kraje tego typu (Iszkow-
jest sytuacja na samej Ukrainie, za-
nego państwa nie ma.
ków. Jak dziwne by to nie było – jed-
ogromu materiału. Chciałbym określić
Koledzy, może po prostu za długo
nym z nich jest „westernizacja” Polski,
po prostu pewne tendencje, które
wyobrażaliśmy sobie, odbieraliśmy tę
która staje się coraz bardziej pełno-
są dość widoczne w polsko-ukraiń-
przychylność Polski, jak mówią Ame-
wartościowym, zwiększającym swo-
skich relacjach, również na poziomie
rykanie, „for guaranteed” – wydawała
je znaczenie członkiem Unii. Nowe
dyskursu, który wyraża się przede
nam się automatycznie gwarantowa-
polskie elity intelektualne i polityczne
wszystkim przed mass media, przez
na, zrozumiała samo przez się, innej
wyrosły w środowisku po Solidarno-
oficjalne dokumenty, wypowiedzi poli-
alternatywy nie widzieliśmy, a okazuje
ści, czyli już tego etosu nie mają (albo
tyków. Tym ostatnim nie zajmowałem
się, że jest ona całkiem realna. I może
mają w innej mierze), czyli dla nich już
się zbyt szczególnie, ale miałem oka-
dlatego troszkę jesteśmy zaskoczeni
ani Giedroyć, ani kultura, ani ten styl
zję przeczytać ostatnio dość dobrą
tym wszystkim. Widzę to właśnie po
myślenia, tryb myślenia nie jest aktu-
pracę pewnego doktoranta i ta praca
ocenach, które robią przeglądacze.
alny, nie jest bliski, a czasem i nie jest
właśnie potwierdziła moje obserwa-
Oto, na przykład, cytat z Marcina Woj-
w pełni zrozumiały. Oni myślą, wydaje
cje. Doktorant przygotował dokładną
ciechowskiego sprzed dwóch lat, któ-
mi się, już bardziej w kategoriach zjed-
kontent-analizę oficjalnych dokumen-
ry właśnie już zauważa tę tendencję
noczonej Europy i jasne jest, że nieco
tów polskiego MSZ, oficjalnych osób
i mówi o tym, że „obserwuję sprawę
dziwnymi wydają się im te wszystkie
polskich. Na podstawie tej analizy
ukraińską od lat i od pewnego czasu
wschodnie tereny, mglistą ta „tatarska
pokazał, jak zmienił się dyskurs pod
nie mogę powstrzymać się od refleksji,
pustynia”. Czyli w pewnym sensie
względem zmniejszenia się ilości
że po okresie zbliżenia, zrozumienia,
jesteśmy ofiarami tej „westerniza-
wzmianek o Ukrainie i istotnego wzro-
otwarcia na siebie pod najróżniejszy-
cji” i nie dziw, że część publicystyki
stu wzmianek o Rosji. To niekoniecz-
mi względami polityki przez historię
polskiej przypomina coraz bardziej
Wywiadu lokalnej telewizji udzialają Mykoła Riabczuk i Miro-
nie musi być powiązane między sobą,
po kontakty międzyludzkie i gospo-
publicystykę francuską czy niemiec-
sław Rowicki
ale też jest ciekawą tendencją.
darcze następuje czas stagnacji,
ką, w przybliżeniu publikuje te same
Ja ograniczę się do mass mediów.
zamrożenia, zamknięcia, zwątpienia,
argumenty.
Zmiany są widoczne, ale tylko jeśli się
ski pisał to jeszcze przed problemami
chowanie samej Ukrainy, to, co pew-
że polsko-ukraińska współpraca ma
Nie tak dawno temu recenzowa-
je dokładnie rozpatruje, gdyż nie odby-
z Grecją). Potem mówi o kolosalnej
nie wielu denerwuje, doprowadza do
sens i może przynieść różne korzyści.
łem poważną książkę wielu zachod-
wają się one w sekundzie, nie są mo-
ekonomicznej, politycznej i kulturowej
szału i utracenia jakiegoś racjonalne-
To zniechęcenie dotyczy głównie pol-
nich autorów. Był tam artykuł, który
mentalne, natychmiastowe. Nie mogę
zależności Ukrainy od Rosji i daje do
go podejścia – a górę biorą emocje.
skich elit i mediów, czasem nazywa
mnie niesamowicie oburzył, austriac-
powiedzieć, że istnieje jakaś cezura,
zrozumienia, że Unia otrzyma w po-
To potężny czynnik, myślę, że faktycz-
się je „zmęczeniem Ukrainą”, „ukra-
kiego politologa. Artykuł był przetłu-
która oddziela absolutnie przychylny
staci Ukrainy potężne rosyjskie lobby
nie warto go umieścić na pierwszym
ine fatigue” - jak mówią w Brukseli.
maczony na język polski w „Kulturze
dyskurs proukraiński w polskich mass
w Brukseli, ja bym powiedział na jego
miejscu, bo, faktycznie, to amorficzne
Politycznie Polska i Ukraina nadal
enter” (lubelskie czasopismo interne-
mediach do – nie powiedziałbym an-
miejscu nawet dokładniej – rosyjską
ciało, które rozpływa się, rozpełza
zapewniają się nawzajem o partner-
towe). Sens był taki, że Ukraina jest
tyukraińskiego, gdyż byłoby to zbyt
agenturę. W każdym razie widzi on
na wszystkie boki, nie ma struktury;
stwie strategicznym i wyśmienitych
taka i owaka, zsowietyzowana, nie
ostre określenie – ale, powiedzmy, do
zagrożenie  fatalnego  rosyjskiego
sama Ukraina nie ma jakiegoś poję-
stosunkach, coraz częściej są to
warto ciągnąć tego hipopotama z bło-
ambiwalentnego… O co mi chodzi.
wpływu, a Ukraina może odegrać rolę
cia strategicznego interesu i kierunku
jednak rytualne zaklęcia pozbawione
ta, bo go z błota nie wyciągniesz, a
Chodzi mi o ogólny ton najbardziej
takiego „konia trojańskiego”. Między
rozwoju. To faktycznie bardzo depre-
treści” itd. To właśnie Marcin Woj-
sam się ubrudzisz. Główną wadą tego
wpływowych gazet polskich, mam na
innymi, niektórzy rosyjscy publicyści
syjna sytuacja i, faktycznie, jak już
ciechowski. A tu jest kolejny autor z
argumentu, jak mi się wydaje, a przez
uwadze przede wszystkim „Gazetę
dosyć sarkastycznie o tym mówią:
było mówione, Polakom trudno być
„Gazety Wyborczej”, oczywiście chy-
co i polemizowałem z tym dobrodzie-
Wyborczą” i „Rzeczpospolitą”. Ton
niechaj Ukraina wstępuje do NATO,
większymi Ukraińcami od samych
ba pseudo, Andrzej Eliasz, który tak
jem, jest to, że naprawdę Ukraina nie
nie zmienił się pod tym względem, że
będziemy tam mieli swoich genera-
Ukraińców i większymi wyrazicielami
kończy artykuł, poświęcony temu nie-
jest homogenną i jest co najmniej po-
wciąż jest konsekwentny, gdy cho-
łów, pułkowników, którzy jednocze-
ukraińskiego interesu od Ukraińców.
fortunnemu dokumentowi Parlamentu
łowa ludności, która myśli w zupełnie
dzi o wyświetlanie wydarzeń, dość
śnie są dowódcami ukraińskimi i GRU
To bardzo poważny argument, my-
Europejskiego zainicjowanego przez
inny sposób, nie utożsamia się ani z
uważny, wypowiada się dość często
czy FSB itd. Są takie artykuły półżar-
ślę, że jest najważniejszy, bo nawet
Polskę. Artykuł bardzo dobry, bardzo
dobrodziejem Janukowyczem, ani z
– właściwie wszystkie wydarzenia
tobliwe w naszym Internecie. Mówi o
jeśli są inne argumenty, to inne nie
mądry, bardzo krytyczny, w którym
partią Regionów, ani z rosyjsko-bia-
ukraińskie znajdują swoje odbicie w
tzw. pełzającej rusyfikacja Unii dzięki
zawsze wypada nazwać i wysłowić,
mówi, że Polska zrobiła tę samą głu-
łoruskim sojuszem itd. Czyli jest co
tych wydaniach. W zasadzie jest on
Ukrainie. Wskazuje na nieprzejrzyste,
a tym argumentem można przekryć
potę, którą zrobił Juszczenko. Nie
najmniej połowa ludności, która chce
przychylny Ukrainie.
często brudne związki między ukraiń-
wszystkie inne. Nawet jeśli autor kie-
można odpowiadać na jedną głupotę
zupełnie innego życia, innej polityki,
Jednocześnie zjawiają się pew-
skimi i rosyjskimi elitami biznesowymi,
ruje się jakimiś innym myśleniem, to
inną głupotą. Kończy na dosyć smut-
innej orientacji. Dlatego malowanie
ne materiały, świadczące o pewnym
wskazuje, że prawie połowa ludności
zawsze może to inne myślenie ukry-
nej nucie, a mianowicie „w stosun-
tych terenów jako takich beznadziej-
braku kompetentności, czego nie
Ukrainy rozmawia po rosyjsku – to nie
wać, a artykułować właśnie ten argu-
kach polsko-ukraińskich to, co dobre
nych i kontrolowanych przez jakąś
było. Zjawiają się teksty i autorzy, któ-
wygląda mi na problem, przynajmniej
ment. Chociaż są oczywiście inne ar-
już było. Przed nami niewiadoma z
mafią nie jest zupełnie sprawiedliwym
rych trudno by było sobie wyobrazić,
ja nie odbieram tego jako największe-
gumenty i one w tych przeglądowych
Rosją w tle. Nadszedł głęboki kryzys
i czystym. Jest to jedna z możliwych
np. wywiad Isakowicza-Zaleskiego
go problemu, ale większość woli żyć
artykułach są wymieniane. Zresztą te
w realizacji opcji kultury paryskiej w
odpowiedzi.
w Rzeczpospolitej, który był bardzo
w jakimś mitycznym sojuszu ukraiń-
argumenty jeszcze chyba 8 lat temu
polskiej polityce wschodniej. Nadzie-
Myślę, że jest tu jeszcze jeden
agresywny. Jeszcze kilka lat temu nie
sko-rosyjsko-białoruskim itd. On, jako
wyłożył bardzo dokładnie Krzysztof
ja w tym, że myśl Jerzego Giedroycia
problem oprócz tej „westernizacji”,
byłbym w stanie wyobrazić sobie wy-
realista podaje jeszcze taki trzeci do-
Iszkowski, znów na stronach poważ-
i jego współpracowników jest zbyt
przejmowania zachodnich poglądów
wiadu tego dobrodzieja w poważnej
syć poważny argument, wycelowany
nej gazety „Rzeczpospolita”. Zresztą
wielka, by oddać pole bez walki”.
na Wschód w Polsce. Jest problem
polskiej gazecie ze wszystkimi pasa-
przeciwko tej gierdroyciowskiej trady-
w normalnym kontekście ludzie oma-
No i właściwie ostatni artykuł, o
rosyjski, o którym już wspominano.
żami, na które sobie pozwala. Teraz
cji, przeciwko prometeistom, przeciw-
wiają różne poglądy, różne podejścia.
którym już wspominałem – to artykuł
Jest także pewna zależność obu pol-
jest to możliwe, teraz jest to normalne
ko wyobrażaniu Rosji jako fatalnego
Jego artykuł był skierowany prze-
Bogumiły Berdychowskiej i Henry-
skich sił politycznych od swego elek-
itd.
zagrożenia dla Polski i wyobrażania
ciwko promocji Ukrainy w Europie.
ka Wujca opublikowany rok, a może
toratu, nie patrząc na to, że te dwie
Więcej, jak słusznie zauważyła
Ukrainy jako swego rodzaju buforu,
Według niego członkowstwo Ukrainy
nieco więcej, temu, w którym dość
partie polskie bardzo się od siebie
w jednym z artykułów obecna tu Bo-
zdolnego Polskę od tego zagrożenia
w Europie nic dobrego Polsce i całej
dokładnie analizowano tę tendencję.
różnią. W większości pytań bardzo
gumiła Berdychowska, takie teksty,
wyratować. Po pierwsze, słusznie
Ukrainie nie niesie. Dlaczego osobno
Autorzy piszą między innymi o tym,
się różnią między sobą, jednak gdy
takie wypowiedzi zjawiają się z ust,
mówi o tym, że nawet najbardziej
dla Polski – bo jeśli Ukrainie będzie
że „niełatwo być ostatnimi czasy zwo-
chodzi o sprawę ukraińską, to i jedna,
spod pióra właściwie, a tak naprawdę
zacięci imperialiści nie planują dziś
członkiem UE, to będzie wchłaniać
lennikiem polskiej polityki wschodniej,
i druga – może się mylę, może pol-
z komputera autorów, którzy zawsze
jakiegoś ataku na Polskę, jakiegoś
większą część resursów przeznaczo-
za patrona której uważa się Jerzego
scy koledzy mnie poprawią, ale mam
zawsze byli dość przychylni wzglę-
najścia na Warszawę, a gdyby i pla-
nych na pomoc. Zachodnie inwesty-
Giedroycia. Rzesze przenikliwych
takie wrażenie, że jedna i druga siła
dem sprawy ukraińskiej. Bogumiła
nowali, to wystarczy im przyczółek w
cje pójdą do Ukrainy, a nie do Polski –
krytyków koncepcji redaktora „Kultu-
polityczna – ma konflikt na poziomie
Berdychowska podaje jako przykład
Białorusi i w Kaliningradzie, Ukraina
taka jest logika, taki argument. Nato-
ry” rosną z każdym miesiącem i to w
tych elit, które lepiej rozumieją to śro-
wypowiedź Najdera. On, podobno
do tego nie jest koniecznie potrzeb-
miast z Ukrainy do Polski przecieknie
postępie geometrycznym. (Może to
dowisko i ten ich podstawowy elekto-
(nie widziałem jego tekstu, wypowie-
na. Po drugie, Polska jest dziś nie-
tania siła robocza, co też jest czymś
przesada – nie w geometrycznym, ale
rat, od którego są zależni, z