img
Litwo, ojczyzno moja
18
30 września – 13 października 2011 * Kurier Galicyjski
„Rzeczpospolitej”. – Nie opracowano
cję z Polski reprezentował podsekre-
tablicach z nazwami miejscowości. An-
ponad 60 tys. podpisów. „Żyjemy
jekty zgłaszały” – podsumowuje w wy-
programów nauczania, nie przygotowa-
tarz stanu w MEN Mirosław Sielatycki.
tylitewskie napisy pojawiły się też na
w kraju europejskim, lecz łudziliśmy
wiadzie w „Rzeczpospolitej”. Rzecznik
no podręczników, nie przeszkolono na-
„W pierwszej części posiedzenia naj-
pomnikach. „Poprawa sytuacji mniej-
się, że jesteśmy wolnymi obywatela-
MSZ Marcin Bosacki zapewnia jed-
uczycieli”. Minister oświaty Litwy prze-
więcej uwagi poświęcono litewskiej
szości litewskiej z Polsce zależy od
mi demokratycznego państwa. Przed
nak, że Ministerstwo przygotowuje
słał Polakom list, w którym przekonywał,
ustawie. Konkrety jednak zostaną wy-
poprawy sytuacji mniejszości polskiej
pół roku, składając podpisy pod
wsparcie dla szkół polskich na Litwie.
że po wejściu nowej ustawy oświatowej
pracowane podczas następnego po-
na Litwie” – skomentował sytuację pre-
listem do pani Prezydent, Sejmu,
Chodzi o pomoc w unowocześnianiu
będzie tylko lepiej. Władze litewskie są
siedzenia, które odbędzie się w War-
zes PiS Jarosław Kaczyński podczas
Rządu i Ministerstwa Oświaty, pro-
placówek oświatowych, a także prze-
przekonane, że czynią dobrze dla mło-
szawie” – poinformował PAP Czesław
konferencji prasowej w Puńsku 6 wrze-
siliśmy, aby rządzący nie głosowali
kazanie pomocy dydaktycznych, m.in.
dych Polaków, bo zwiększają ich szanse
Dawidowicz. „Ustawa powinna być
śnia (PAP).
za Ustawą o oświacie. Zostaliśmy
komputerów („Rzeczpospolita”).
na rynku pracy. Co innego czytamy w
zawieszona i znowelizowana” – uwa-
Lech Wałęsa, uhonorowany przez
zignorowani. Naśladując bohaterską
Niektórzy zarzucają, że Polska
podanej przez Polaków do Parlamen-
ża poseł Akcji Wyborczej Polaków na
rząd Litwy Krzyżem Wielkiego Orderu
postawę dzieci z Wrześni w 1901
zbyt mocno wchodzi w wewnętrzne
tu Europejskiego petycji: „Zmiany w
Litwie Jarosław Narkiewicz. Chodzi o
Witolda Wielkiego, odmówił przyjęcia
roku, ogłaszamy strajk przeciwko
sprawy państwa litewskiego. Znany
szkolnictwie mniejszości narodowych
poprawki do artykułów 30 i 38 ustawy
tej nagrody. Przyczyną takiej decyzji
programowi nauczania z góry narzu-
litewski politolog Kestutis Girnius uwa-
na Litwie wprowadzone zostały bez
o oświacie, które określają zasady
jest zaniepokojenie z powodu sytu-
conemu wbrew zasadom i prawom
ża, że wizyta Donalda Tuska na Litwie
okresu przejściowego. Ujednolicenie
nauczania w szkołach mniejszości
acji Polaków na Litwie. „Cieszę się,
europejskim” – czytamy w odezwie
nie jest uzasadniona i wykracza poza
egzaminu maturalnego z języka litew-
narodowych (PAP).
że Wolna Litwa uznaje mój wkład w
komitetów strajkowych szkół Wilna
granice dyplomacji. Nie zgadza się z
skiego bez okresu wystarczającego
Polacy na Litwie pozytywnie przy-
dziedzinie rozwoju stosunków między
i Wileńszczyzny. Opowiadając się
tymi zarzutami senator Platformy Oby-
na opanowanie nowego programu jest
jęli powołanie zespołu. „Dobrze, że o
Republiką Litewską a Rzeczpospolitą
stanowczo przeciwko polityce asymi-
watelskiej Łukasz Abgarowicz: „Pol-
dyskryminacyjne i pogorszy pozycję
naszych sprawach będą wreszcie roz-
Polską i moją aktywną działalność na
lacyjnej, Związek Polaków na Litwie
ska jest jedynym uczestnikiem koalicji
startową uczniów szkół mniejszości
mawiali z nami, a nie bez nas” – powie-
rzecz budowy przyjaznych stosunków
jednoznacznie poparł ich powołanie
antyhitlerowskiej, która straciła swoje
narodowych. Konsekwencją ustawy
dział posełAkcji Wyborczej Polaków na
pomiędzy narodami obu krajów. Mam
i ogłoszenie strajku.
rdzenne ziemie. Nie podważamy de-
będzie też zwalnianie nauczycieli w
Litwie (AWPL) Leonard Talmont. „Pola-
głęboką nadzieję, że władze Republi-
cyzji społeczności międzynarodowej
szkołach mniejszości narodowych,
cy na Litwie nie są wrogami państwa
ki Litewskiej doprowadzą do sytuacji,
dotyczącej granic, ale uważamy, że
Przegląd wydarzeń
gdyż nie zagwarantowano im szkoleń
W celu poparcia Polaków na Li-
mamy obowiązek zadbać o Polaków,
potrzebnych do zdania egzaminów z j.
wie, 31 sierpnia w Warszawie, przed
którzy zostali na tych terenach. To są
litewskiego potrzebnych do nauczania
Ambasadą Litwy została zorganizo-
ich małe ojczyzny. Republikę Litewską
w tym języku”. Kandydat PiS do Sejmu
wana pikieta przeciw dyskryminującej
zamieszkuje około 3,5 miliona osób.
Michał Dworczyk uważa, że dopiero po
polskie szkoły ustawie.
Mniejszości narodowe stanowią nie-
kilku latach poznamy i ocenimy efekty
2 września ponad 70 polskich szkół
mal jedną trzecią tego społeczeństwa.
reformy. Teraz Polaków miałoby cze-
na Wileńszczyźnie świeciło pustką, a
Litwini działając przeciwko mniej-
kać bolesne borykanie się z realiami.
uczniowie klas starszych i ich rodzice
szościom, działają przeciwko sobie.
Każdy wyjaśnia pozycję Polaków
protestowali na wiecu przed Pałacem
MUSZĄ to zrozumieć” – wyjaśnia w
na Litwie po swojemu. Litewscy poli-
Prezydenta w Wilnie (Wilnoteka). De-
wywiadzie dla „Polskiego Radia”.
tycy zarzucają im niski poziom opa-
monstrację zorganizowało Forum Ro-
W artykule Gazety Wyborczej
nowania języka litewskiego i niechęć
dziców Szkół Polskich na Litwie.
„Polska-Litwa: Czas, skończyć bred-
do jego nauki. Swoistą odpowiedź na
3 września Polacy wystosowali
nie” autorstwa Mirosława Czecha,
te zarzuty przeczytamy w odezwie
petycję do Parlamentu Europejskiego
możemy znaleźć bardziej chłodne
komitetów strajkowych: „Od I klasy
przeciwko dyskryminującej mniejszości
komentarze i nawoływania do za-
uczymy się języka litewskiego i zna-
narodowe na Litwie nowej Ustawie o
przestania spekulacji politycznych:
my go doskonale. Ograniczyli nasze
oświacie. „Prosimy o przyjęcie rezolucji
„Państwo litewskie wspiera szkolnic-
możliwości przy wstępowaniu na stu-
wzywającej do zmiany dyskryminują-
two mniejszościowe na modłę euro-
dia wyższe. Zabrali nam godziny lek-
litewskiego, tylko lojalnymi obywate-
kiedy będę mógł przyznane mi od-
cych mniejszości narodowe przepisów.
pejską. Klasy lub oddziały w szkołach
cji języka polskiego kosztem innych
lami. Zależy nam na tym, by państwo
znaczenie odebrać, ale w warunkach
Komisję Unii Europejskiej prosimy o
dla mniejszości mogą liczyć od 10
przedmiotów. Niech ten strajk będzie
kwitło, ale będziemy walczyli o swoje
respektowania praw moich rodaków
wszczęcie przeciwko Litwie postępo-
uczniów, a nie od 15, jak w szkołach li-
bodźcem do odwołania dyskryminują-
prawa” – zaznaczył (PAP).
do języka, kultywowania tradycji i sza-
wania” – czytamy w dokumencie.
tewskich. Na Litwie nakłady finansowe
cej ustawy o oświacie!”. Michał Dwor-
Wielu Polaków uważa, że komisja
cunku dla kultury polskiej” – wyjaśnia
Po kilkutysięcznym wiecu Polaków
na ucznia „mniejszościowego” są o 20
czyk wyjaśnia: „Wielu Polaków uwa-
powinna zająć się nie tylko ustawą o
prezydent (PAP).
w Wilnie 4 września Litwę odwiedził
proc. wyższe od nakładów na ucznia
ża, że Litwini są zdeterminowani i jeśli
oświacie (liczebność klas, ilość klas w
premier Polski Donald Tusk. Spotkanie
w szkole litewskiej. W szkołach mniej-
oni zaakceptują ustawę oświatową,
szkole, program – nauczanie w jęz.
premierów Polski i Litwy odbyło się w
szościowych europejskiej Polski nauka
Zespół ds. oświaty
litewskie władze zrobią kolejny krok
polskim, egzaminy), ale też ustawą o
miejscowości Połąga (Palanga) – ku-
języka polskiego odbywa się zgodnie
mniejszości narodowych
i następne, aż do likwidacji polskiego
języku (pisownia nazwisk, podwójne
Na spotkaniu premierów Polski
rorcie nad m. Bałtyckim. Wielu Pola-
z programem dla szkół polskiej więk-
szkolnictwa” „Rzeczpospolita”.
nazewnictwo na tabliczkach ulicz-
i Litwy Donalda Tuska i Andriusa
ków nie wierzy w pozytywne skutki tej
szości. Matura z języka polskiego jest
„Polscy politycy na Litwie, za-
nych, dwujęzyczne tabliczki informa-
Kubiliusa postanowiono powołać ro-
delegacji. Michał Dworczyk wskazuje
taka sama dla wszystkich. Po polsku
słaniając się rodzicami i uczniami,
cyjne w autobusach, jęz. polski wraz
boczy zespół ekspertów Polski i Litwy
na dziwne zachowanie się polskiego
musi być wykładana historia i geogra-
usiłują skłócić przedstawicieli różnych
z litewskim w urzędach w polskich
ds. oświaty mniejszości narodowych.
MEN-u wobec nowej ustawy oświato-
fia Polski. Żadnej z mniejszości za-
narodowości” – skomentował strajk li-
rejonach).
W jego skład weszli przedstawiciele
wej na Litwie. Zaniepokojeni pozycją
mieszkującej Polskę nie przyszło do
tewski minister oświaty Gintaras Ste-
Są też bardziej sceptyczni, któ-
resortów edukacji obu krajów, wicemi-
mniejszości polskiej, Litwini przesłali
głowy zgłaszanie protestów. Władze
rzy nie ufają w sukces zespołu ds.
nistrowie oraz przedstawiciele mniej-
ponaviczius. W odezwie Zarządu ZPL
propozycję rozmów i drobnych zmian w
niepodległej Litwy chcą wprowadzić
oświaty. Nie brak im powodów. Pierw-
szości polskiej i litewskiej. Celem
do komitetów strajkowych panuje jed-
rozporządzeniach polskiego MEN – w
analogiczne rozwiązania. Litewskich
szy projekt ustawy o integracji szkół
zespołu jest wyjaśnienie szczegółów
nak nastrój jak najbardziej pokojowy:
zamian za wycofanie się z najgorszych
Polaków można zrozumieć. Protestu-
mniejszości do systemu oświatowego
ustawy i jej skutków. „Oczekujemy, że
„W problemach, z którymi boryka się
dla Polaków zapisów litewskiej ustawy
ją, bo czują się zagrożeni i niepewni.
Litwy powstał w 1992 r. Uważany jest
w ciągu kilku tygodni powstaną reko-
społeczność polska na Litwie, nie szu-
oświatowej. Mimo interwencji organiza-
Dla uczniów nowa matura z języka
za „precyzyjny i szczegółowy program
mendacje, które pozwolą nam roz-
kamy ich pogłębiania. Jedynie bronimy
cji pozarządowych, rząd przez kilka ty-
litewskiego będzie dużym wysiłkiem,
wynarodowienia Polaków”. Powołany
wiązać problem” – zaznaczył premier
należnych nam praw zgodnie z norma-
godni niczego nie zrobił. Litwini przyjęli
a jeszcze większym dla nauczycie-
wówczas pierwszy zespół ds. oświa-
Polski. Andrius Kubilius uważa z kolei,
mi europejskimi i ogólnoludzkimi”.
ustawę, a w przeddzień jej podpisania
li. Rząd litewski sprawę ogłosił bez
ty nic nie zdziałał. „Litwini prowadzą
że strona polska nie dysponuje obiek-
Choć w Polsce wkrótce zostaną
przez prezydent Dalię Grybauskaitė, z
konsultacji i przygotowania. Polacy
konsekwentną politykę asymilacji,
tywną informacją ma temat ustawy o
przeprowadzone wybory do Sejmu,
polskiego MEN-u wyszła mętna odpo-
wolą dmuchać na zimne, bo w spra-
a my naiwnie liczymy, że zwojujemy
oświacie, a zadaniem ekspertów jest
wiedź na litewską propozycję”. Obawy
a konkurencja między podstawowymi
wie pisowni nazwisk i dwujęzycznych
coś, powołując kolejne zespoły” – ko-
pomoc władzom polskim obiektywniej
partiami wciąż potęguje się, jednak
Polaków wydają się słuszne zwłaszcza
tablic z nazwami miejscowości władze
mentuje Michał Dworczyk.
ocenić sytuację edukacji mniejszo-
po tym, jak informując o spotkaniu pre-
w kwestii sytuacji Polaków na Litwie
w Wilnie postawiły na swoim. Przyjęły
Z dystansem wypowiada się na
ści narodowych na Litwie i zmienić
mierów Litwy i Polski, litewskie media
stanowisko PiS-u i PO jest wspólne.
rozwiązania odmienne, niż obowią-
temat owoców komisji także senator
krytyczną opinię, kształtowaną przez
akcentowały, że państwo nie zamierza
„Pytanie o metody działania. To jest
zują w Polsce. Europejski Trybunał
Platformy Obywatelskiej Łukasz Ab-
komentarze partii polskich na Litwie.
zmieniać kontrowersyjnej ustawy o
sprawa żmudnych rozmów, długiego
Sprawiedliwości stwierdził jednak,
garowicz. „Wiele uzgodnień z Litwi-
Kubilius przypomniał, że „Litwa jest
oświacie (PAP).
tłumaczenia spraw, pracy Polaków
że nie naruszyły prawa europejskie-
nami już mieliśmy. Dotyczyły pisowni
jedynym krajem, gdzie mniejszość
5 września Zarząd Związku Pola-
tam mieszkających” – wyjaśnia sena-
go”. W artykule „Wilno – Warszawa
nazwisk, nazw ulic, oświaty, ale to
polska może kształcić się w swoim ję-
ków na Litwie wydał odezwę do ko-
tor Platformy Obywatelskiej Łukasz
wspólna sprawa” czytamy: „Szkoły
były tylko deklaracje. Jak widać, po-
zyku od przedszkola po studia; środki
mitetów strajkowych szkół polskich,
Abgarowicz („Polskie Radio”). Przed-
mniejszości na Litwie zawdzięczają
stulatów nie spełniają” – wyjaśnia w
na naukę polskiego dziecka są o 20
uczniów i ich rodziców z prośbą o za-
stawiciele PiS-u nawołują do bardziej
rozbudowane przywileje ZSRR. W
wywiadzie do „Polskiego Radia”.
proc. większe niż na naukę dziecka
wieszenie strajku. „Niech wydarzenia
stanowczych kroków. „W sprawie Po-
ten sposób radzieckie władze sta-
litewskiego; minimalna liczba dzieci w
z 2 września posłużą ostrzeżeniem
laków na Litwie prowadzimy spotkania
rały się skłócać między sobą mniej-
polskiej klasie wynosi 10 osób wtedy,
oraz przykładem naszej determina-
na forum Komisji Spraw Zagranicz-
szości, zwłaszcza na Litwie, której
Dlaczego tak,
gdy w litewskiej klasie powinno ich być
cji” – czytamy. Litewscy Polacy zapo-
nych i Komisji Łączności z Polakami
większość obywateli nie pogodziła
a nie inaczej?
Prezydent Bronisław Komorowski
około 15 (onet.pl).
wiedzieli kolejną akcję protestacyjną.
za Granicą” – powiedział PAP szef
się z okupacją. Warszawa powinna
oświadczył, że błędem Polski w ciągu
Podczas obrad 12 września w
„Grupa rodziców uczniów polskich
sejmowej Komisji Spraw Zagranicz-
znaleźć pieniądze na wsparcie nauki
minionych dwudziestu lat było nie-
Druskiennikach, polsko-litewski ze-
szkół złożyła w samorządzie wileń-
nych Andrzej Halicki (PO)”. Kandydat
języka polskiego – np. w formie zajęć
podejmowanie problemu mniejszości
spół ds. edukacji rozpatrzył kwestie
skim wniosek o zorganizowanie pię-
PiS-u do Sejmu Michał Dworczyk
pozalekcyjnych czy fakultatywnych.
polskiej na Litwie. Bez Litwy w sensie
oświaty polskiej na Litwie i sytuację
ciotysięcznego wiecu przed litewskim
uważa natomiast, że jeśli władze pol-
A Wilno nie powinno przeszkadzać.
politycznym Polska mogłaby egzysto-
oświaty litewskiej w Polsce. Delegacji
parlamentem.” (PAP)
skie próbują coś zrobić w tej sprawie,
To mógłby być pierwszy krok do za-
wać, Litwa bez Polski — gorzej, bo
litewskiej przewodniczył wiceminister
Wiec odbył w piątek 23 września.
są to działania starannie ukrywane
łatwienia innych ważnych dla polskiej
była droga do UE, droga do NATO.
oświaty Vaidas Bacis. Społeczność
Odpowiedzią radykalnie nastrojo-
przed opinią publiczną. „Na pewno nie
mniejszości spraw, np.: rekompensat
W tamtych czasach można było sku-
polską w litewskiej delegacji repre-
nych ugrupowań Polaków na dyskry-
zrobiono tego, co zapowiadano. Nie
za utracone po 1945 r. mienie, które
tecznie zabiegać o to, żeby problem
zentowali prezes Stowarzyszenia Na-
minującą ich rodaków ustawę oświa-
powstał żaden program poszerzający
po upadku ZSRR przejęły władze
mniejszości polskiej był rozwiązywa-
uczycieli Szkół Polskich na Litwie Jó-
tową na Litwie była akcja w Puńsku.
opiekę nad polskojęzycznymi szkoła-
litewskie oraz prawa do dwujęzycz-
ny (Kurier Wileński).
zef Kwiatkowski i dyrektor polskiego
W największym skupisku mniejszości
mi na Wileńszczyźnie, brak wsparcia
nych nazw miejscowości, ulic i tablic
„Polska szkoła jest absolutnie nie-
gimnazjum im. Adama Mickiewicza w
litewskiej w Polsce doszło do zamalo-
i projektów edukacyjnych, choć niektó-
administracyjnych”.
kG
przygotowana do reformy – czytamy w
Wilnie Czesław Dawidowicz. Delega-
wania napisów w języku litewskim na
re organizacje pozarządowe takie pro-