Rozmowy Kuriera

12

kurier galicyjski * 14 – 27 października 2011 nr 19 (143)

POPULARNOść STUDI W

Z dr AłłĄ KRAWCZUK

– autorką podręcznika „Lek-

sykologia i kultura języka

polskiego”, kierownikiem Ka-

POLONISTYCZNYCH ROśNIE

tedry Filologii Polskiej Naro-

dowego Uniwersytetu Lwow-

skiego im. Iwana Franki, roz-

mawiała JULIA łoKIETKo

Tak, chcielibyśmy wznowić w

naukową, słuchając wykładów moich

wersji uzupełnionej podręcznik do

nauczycieli akademickich na Uni-

Jak długo pracowała Pani

nauczania morfologii języka polskie-

wersytecie Lwowskim, uczestnicząc

nad podręcznikiem?

Historia publikacji rozpoczęła

go, rozszerzyć wersję podręcznika

w dyskusjach z moimi kolegami z

się bardzo dawno – w końcu XX w.

„Польська мова – українцям” (Język

Katedry Filologii Polskiej, Katedry

Prowadziłam wówczas wykłady z

polski – dla Ukraińców), który zawiera

Filologii Słowiańskiej, innymi języko-

leksykologii dla studentów czwar-

wiele ćwiczeń i może być wykorzy-

znawcami z Uniwersytetu Lwowskie-

tego roku polonistyki. Nie mieliśmy

stywany nie tylko przez studentów.

go, a także z polskimi naukowcami,

odpowiedniego podręcznika do na-

W przyszłości chcielibyśmy napisać

których gościliśmy na naszej uczelni

uki tej dyscypliny, a więc sama pisa-

podręcznik adresowany do szero-

dzięki wsparciu władz uniwersytec-

łam teksty wykładów, wykorzystując

kiego odbiorcy, a przede wszystkim

kich i Konsulatu Generalnego RP

mnóstwo  publikacji  naukowych.

dla uczniów starszych klas albo stu-

we Lwowie. To także wiedza zdobyta

Podobnie było z kulturą języka pol-

dentów innych kierunków (nie tylko

podczas sesji, staży i konferencji na-

skiego. Jest to przedmiot bardzo

polonistyki). Poza tym, wspólnie z

ukowych na polskich uniwersytetach.

trudny, przedstawia bowiem syntezę

dr. Jerzym Kowalewskim, obecnym

Wreszcie to własne doświadczenia

materiału z zakresu wszystkich dys-

lektorem języka polskiego w Kate-

dydaktyczne oraz wnioski wycią-

cyplin językoznawczych. Przez lata

drze Filologii Polskiej, chcielibyśmy

gnięte z wieloletniej pracy z naszymi

wielokrotnie poprawiałam, uzupeł-

napisać poradnik metodyczny dla

studentami polonistyki, gdyż na za-

niałam te teksty. W 2004 r., kiedy to

nauczycieli języka polskiego na Ukra-

jęciach, w toku rozmów i dyskusji z

powstała na Uniwersytecie osobna

inie. Mamy sporo pomysłów. Brakuje

nimi, ujawniało się wiele rzeczy, które

Katedra Filologii Polskiej, zebrałam

jedynie czasu i środków finansowych

– jak stwierdziłam – muszę poprawić,

już wystarczającą liczbę materia-

na ich realizację. Jesteśmy jednak

zmienić, uzupełnić.

łów i postanowiłam uporządkować

dobrej myśli…

Jest to podręcznik akademicki z

je w postaci podręcznika. Gdy już

wielu powołaniami na teksty nauko-

Mówiła Pani, że coraz

był gotowy, poprosiłam koleżanki z

we. Trochę obawiałam się, że teksty,

częściej młodzież ma możli-

Polski o przeczytanie i recenzowa-

które zawiera, mogą być dla studen-

wość wyjeżdżać do Polski…

nie. Takiego rodzaju praca jest bar-

Jako jednostka uniwersytecka,

tów za trudne. Zastanawiałyśmy się

dzo wysoko w Polsce opłacana, ale

stale organizujemy wyjazdy na dwu-

nad tym z moimi recenzentkami z

Kierownik Katedry Filologii Polskiej Ałła Krawczuk

od czego ma się przyjaciół. Potem

tygodniowe studia do Uniwersytetu

Uniwersytetu Wrocławskiego, Uni-

przez dłuższy czas książka czekała

Wrocławskiego i semestralne do

wersytetu Śląskiego oraz Uniwer-

lepiej opanuje się materiał. Na zaję-

Katedrze Filologii Polskiej. Uważam

na wydawcę. I doczekała się.

Uniwersytetu Warszawskiego. Co

sytetu im. Tarasa Szewczenki w

ciach zawsze staram się dodawać

naszą bibliotekę katedralną za dość

roku proponujemy kilka wyjazdów

Kijowie. Udostępniając studentom

Dla kogo praca jest prze-

do pełnego tekstu wykładu krótkie

bogatą w tytuły. Goście z Polski

na szkoły letnie do Uniwersytetu Ślą-

teksty wykładów – jeszcze przed

znaczona?

streszczenia. Pilny student powinien

dziwi czasami to, że mamy książki,

Pierwszym bezpośrednim ad-

skiego (Szkoła Letnia w Cieszynie),

pojawieniem się podręcznika – roz-

pracować nie tylko z podręcznikiem,

których czasami brakuje nawet w

resatem podręcznika są studenci

Uniwersytetu Warszawskiego, Uni-

mawiałam z nimi nie tylko na tematy

lecz także z tym, co wykładowca

małych bibliotekach katedralnych

polonistyki. Korzystać z niego mogą

wersytetu Jagiellońskiego, Uniwer-

omawiane w poszczególnych roz-

daje na zajęciach, jak również ze

na ich uczelniach.

młodzi naukowcy, badający ogól-

sytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu

działach, lecz także o tym, co jest

swoimi notatkami. Jeśli studenci

Każdy rozdział podręcznika ma

nosłowiański kontekst problematyki

Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

łatwe, a co jest trudne w odbiorze.

będą trzymać się tej strategii, przed-

swoją bibliografię, na końcu książki

językoznawczej. Z książki można

Poza tym, studenci są teraz samo-

W odpowiedni sposób starałam się

miot wcale nie będzie wydawać się

jest też bibliografia ogólna. Znalazły

dowiedzieć się na przykład, czym

dzielni i we własnym zakresie poszu-

dostosować teksty do możliwości

im taki trudny.

się tam pojedyncze tytuły, których

jest frazematyka jako osobna, nieza-

kują możliwości wyjazdu do Polski.

przyszłych odbiorców książki. Z

brak w naszej bibliotece. Mogą jed-

leżna od frazeologii nauka; czym jest

Korzystają na przykład, z programu

pewnością nie jest to najłatwiejszy

Jeżeli chodzi o bibliogra-

nak to być teksty, które mamy w po-

definicja kognitywna i kontekstowa;

Erasmus i sądzę, że kontakty nasze-

podręcznik, sądzę jednak, że stu-

fię, z której studenci powinni

staci kserokopii. Wyjątkowo pojawia-

na czym polegają stosunki pragma-

go Uniwersytetu będą miały coraz

denci naszej polonistyki dadzą so-

korzystać, to czy wszystko

ją się niedostępne na Ukrainie źródła.

lingwistyczne; o tym, że od niedawna

szerszą geografię.

bie z nim radę.

mogą znaleźć w katedrze?

w języku polskim obowiązują dwie

Z czym studenci łatwo

normy: użytkowa – dla komunikacji

sobie radzą, a co powoduje

codziennej i wzorcowa – dla komuni-

trudności i wymaga więcej

kacji oficjalnej. Wiele uwagi poświę-

czasu na opanowanie?

ciłam także osobliwościom polskiej

Zawsze trudne są kwestie teore-

etykiety językowej. Podręcznik prze-

tyczne. Jeśli chodzi o tom „Kultura ję-

znaczony jest nie tylko dla języko-

zyka”, są to pojęcia związane z normą

znawców, lecz także dla wszystkich

i różnymi podejściami do jej traktowa-

osób, które interesują się językiem

nia, zjawiska postaw wobec języka,

polskim. W tomie „Kultura języka”

innowacji i błędu. Więcej czasu i wy-

opisano wiele aspektów normatyw-

siłku wymaga, jak się wydaje, opano-

nych, związanych z polską leksyką

wanie tekstów o normie składniowej,

i gramatyką. Można więc znaleźć

gramatycznej i słowotwórczej. Łatwiej

tam odpowiedź na pytanie: „A jak jest

dają się studentom opanować kwe-

poprawnie po polsku?”. Podręcznik

stie słownictwa i etykiety językowej.

może także służyć pomocą nauczy-

W tomie „Leksykologia” studenci

cielom, którzy uczą języka polskie-

mają kłopoty raczej z teoriami se-

go w szkołach z polskim językiem

mantycznymi, różnymi podejściami

wykładowym i w polskich szkołach

do traktowania synonimii, antonimii,

sobotnio-niedzielnych, jak również

wieloznaczności, homonimii, z zagad-

Studenci podczas prezentacji książki

nauczycielom języka polskiego jako

nieniami sposobów definiowania zna-

obcego w ukraińskich szkołach ogól-

czeń. Większym zainteresowaniem

Bardzo dbamy o to, by najnow-

Nie sadzę jednak, że jest to duży pro-

nokształcących i na zajęciach fakul-

cieszą się natomiast teksty, w których

Przed wyjazdem do Pol-

sze tytuły pojawiały się w naszej

blem, ponieważ nasi studenci coraz

tatywnych czy kursach językowych.

chodzi o odmiany socjolektalne polsz-

ski studenci zawsze dostają

bibliotece. Staramy się sprowadzać

częściej mają możliwości wyjazdu

czyzny i słownictwo do nich należące,

od Pani swoiste „zadania

Do jakiego rodzaju litera-

najnowsze książki, podręczniki, słow-

do Polski na różnego rodzaju kursy,

o zapożyczenia, neologizmy – czyli

bojowe”?

tury akademickiej możemy

Chodzi Pani chyba o zadania w

niki, gramatyki, jak również prace na-

staże, wymiany. Jak się mówi: „Dla

rzeczy bardziej „namacalne”, zwią-

zaliczyć książkę?

ramach wyjazdu na dwutygodniowe

ukowe związane z rozwojem języka.

chcącego nic trudnego”.

Podręcznik. Nie jest to mono-

zane z konkretnymi wyrazami języka

studia do Wrocławia? Jest to pierw-

Korzystamy z pomocy Fundacji Po-

grafia naukowa ani specjalny pod-

polskiego.

od dawna zajmuje się

szy wspólny, „grupowy” wyjazd na-

moc Polakom na Wschodzie w gra-

ręcznik autorski, jest to raczej syn-

Pani metodyką nauczania

Jakich rad może Pani

szych studentów do Polski. Bardzo

nicach programu „Edukacja Polska

teza tego, co już w Polsce powstało,

języka polskiego jako obce-

udzielić studentom przy pra-

oczekiwany. Być może, początkowo

na Wschodzie”. Wiele podręczników

z dodaniem, oczywiście, kontekstu

go. Temu też były poświę-

cy z podręcznikiem?

młodzież jest nieco rozczarowana,

otrzymujemy dzięki wsparciu Mini-

glottodydaktycznego z perspek-

Na końcu każdego rozdziału

cone Pani podręczniki i po-

że i tu będzie musiała się uczyć,

sterstwa Edukacji Narodowej Polski.

tywy nauczyciela języka polskiego

są pytania i po przeczytaniu tekstu

moce dydaktyczne. Studen-

wykonywać wymyślone przez nas

Prawo do zamawiania książek z Pol-

w środowisku ukraińskojęzycznym.

warto sobie na nie odpowiedzieć.

ci bardzo wysoko sobie je

zadania. Ale później wszyscy bawią

ski przysługuje też lektorowi języka

Książka prezentuje tę wiedzę, którą

Im więcej rozwiąże się zadań, które

cenią. Czy katedra planuje

się wyśmienicie. Staramy się, by

polskiego, który od 2004 r. pracuje w

zdobyłam, czytając polską literaturę

umieściłam tuż przy pytaniach, tym

ich powtórne wydanie?