17

kurier galicyjski * 14 – 27 października 2011 nr 19 (143)

SZUKAł LUDZI GOTOWYCH P Jść ZA NIM…

JAN PoNIATYSZYN

człowiek tytanicznej pracy. Dopro-

zasięgiem obejmuje całe wojewódz-

wadził m.in. do wyremontowania

two iwano-frankiwskie. Skupia po-

Polskie Radio opole

kościołów w Dolinie, Kałuszu i Bo-

nad 40 nauczycieli.

lechowie. Już na pierwszy rzut oka

- To najważniejsza grupa w pa-

Wspaniale odnowiony ko-

budzi sympatię. Jest skromny i zara-

rafii, która mi pomaga – podkreśla

ściół, niezwykły proboszcz,

zem bardzo serdeczny. Bije z niego

proboszcz. – Oni koordynują pracę

kwitnąca parafia katolicka.

życiowa energia. Rozmawiam z nim

wychowawczą i dlatego łatwiej jest

To co jest trudne w ukraiń-

w zakrystii. Jak się okazuje ksiądz

mi to wszystko organizować. Zjed-

skich realiach realizuje się

jest bardzo dobrze zorientowany w

noczenie nauczycieli powołało też

w Dolinie, w obwodzie iwa-

lokalnej historii.

własny chór. W swoim repertuarze

no-frankowskim. Każdy, kto

- Gdy przyjechałem tutaj ponad

ma polskie pieśni ludowe, patrio-

tam przyjedzie będzie pod

dziewiętnaście lat temu, dowiedzia-

tyczne i religijne.

wrażeniem tego, co zobaczy

łem się, że Dolina niedawno obcho-

Gdy rozmawiamy, trwa występ

i przeżyje. We wrześniu oby-

dziła 1020-lecie – mówi proboszcz.

wspomnianego chóru. Z małej estra-

ły się przeprowadzone z du-

– Różne są na ten temat legendy

dy przed kościołem płyną popularne

żym rozmachem rocznicowe

i wzmianki. Miasto powstało w roku

melodie. Aplauz publiczności wzbu-

uroczystości. Podczas mszy

979, czyli jeszcze w X wieku. We-

dza piosenka ze znanymi słowami:

odpustowej był czas na du-

dług legendy, zostało założone na

„Płynie Wisła płynie po polskiej kra-

chową refleksję, a po niej

podstawie tego, że w sąsiedniej

inie... Bo ten naród polski ma ten

występy miejscowych ze-

wiosce Jelemnia był pan, który miał

urok w sobie, kto go raz pokocha

społów oraz autentycznych

owce. Jego pasterze zgubili te owce

nie zapomni w grobie”…

górali z polskiego Podbeski-

w pobliskiej dolinie. Później w tym

Mimo odpustowej sielanki, para-

dzia. Były też rarytasy dla

miejscu odkryto sól i dzięki temu po-

fia w Dolinie nie jest niestety wyspą

podniebienia. Wokół kościo-

wstało miasto. Jest też wzmianka,

dobrobytu i szczęśliwości. Bezrobo-

ła rozstawiono stoły, które

że był tutaj w XII wieku bardzo znany

cie i trudna sytuacja materialna do-

suto zastawiono miejscowy-

klasztor. Znajdował się na okolicznej

tyka tam wielu ludzi. Młodzi, którzy

mi specjałami. W uroczysto-

górze. Według legendy, zapadł się

uzyskali Kartę Polaka wyjeżdżają na

ściach tych uczestniczyli też

pod ziemię. Prawdopodobnie znisz-

studia do Polski i często zamierzają

wierni ze Stanisławowa, Ka-

czono go podczas najazdu Mongo-

pozostać tam na stałe. Aby popra-

łusza, Bolechowa oraz byli

Ksiądz Krzysztof Panasowiec

łów. Wzmiankowania o naszym ko-

wić swój byt i wspomagać rodziny,

parafianie, którzy specjalnie

ki na roboty do Rzeszy, holokaust

również średnie pokolenie szuka

na tę okoliczność przyjechali

Żydów oraz mordy banderowców

pracy na Zachodzie. Nieubłagane

z wielu miejsc Polski. Wśród

nie ominęły także tych terenów.

prawa przyrody powodują, że od-

nich  najliczniejszą  grupę

Świadectwem tego jest miejscowy

chodzi pokolenie tych, którzy reak-

stanowili członkowie Stowa-

obelisk. Ale również ludność naro-

tywowali parafię. Jaka zatem jest jej

rzyszenia Przyjaciół Ziemi

dowości ukraińskiej doznała wielu

przyszłość? Związane z tym obawy

Dolińskiej w Niemodlinie.

Jeszcze zanim rozpoczęła się

krzywd od okupantów spod znaku

dotyczą nie tylko Doliny.

msza odpustowa, przed kościołem

swastyki i czerwonej gwiazdy.

- Ja się nie boję o przyszłość

gromadzili się liczni wierni, ciekawi

Definitywne przejęcie woje-

parafii, czy kościoła – mówi z deter-

m.in. wielu obcych, którzy tutaj zawi-

wództw zabużańskich II Rzeczpo-

minacją w głosie ksiądz Krzysztof.

tali. Podszedłem do trzech starszych

spolitej przez państwo sowieckie

– Mamy blisko 650 wiernych. W tej

mężczyzn. Jak to dziadkowie, rozpra-

spowodowało usuwanie wszystkiego

chwili już ponad połowa z nich – to

wiali o sprawach dnia codziennego.

co polskie. Dotyczyło to również wia-

młodzież i małe dzieci. Nasza szko-

- Jak się żyje w Dolinie? – zapy-

ry katolickiej. Kościół w Dolinie działał

ła dobrze funkcjonuje. Prowadzimy

tałem neutralnie, aby przełamać ich

do 1945 roku, kiedy to zdecydowa-

pracę z maluchami w wieku od czte-

nieufność.

na większość jego parafian została

rech, pięciu lat. Co roku do pierwszej

- Ta tak, normalnie. Teraz do-

ekspatriowana na tzw. Ziemie Odzy-

Komunii świętej przystępuje ponad

brze. Możemy żyć – mówili.

skane. Po trudach kilkutygodniowej

dwadzieścioro dzieci, a w nich wła-

- Czym dla państwa jest ta para-

podróży otwartymi wagonami w nie-

śnie jest przyszłość kościoła. Mam

fia? – ciągnąłem rozmowę.

znane, zmuszeni byli zamieszkać w

też coraz więcej ślubów. Nasza

- Ja się tu urodził, chrzciłem się

poniemieckich domach na terenach

młodzież wykazuje inicjatywę. Orga-

tutaj, komunię brałem i chodzę teraz

dzisiejszych województw opolskiego,

nizujemy kółka charytatywne opieki

do kościoła – odparł posiwiały sta-

dolnośląskiego oraz zachodniopo-

nad osobami starszymi i chorymi.

ruszek.

morskiego. Natomiast do ich gospo-

Wprowadziliśmy mszę po polsku

- Czujecie się Polakami? – za-

darstw na Kresach wprowadzili się

i ukraińsku, aby m.in. łagodzić te

pytałem.

m.in. Łemkowie. Z czasem świątynię

pewne zaszłości. Żeby każdy, przy-

- Tak, urodzili się Polakami. My

katolicką w Dolinie przemieniono na

chodząc tutaj, mógł znaleźć dla

wyrobili, mamy już kartkie Polaka.

magazyn, a później na salę gimna-

siebie miejsce modlitwy. Parafia ma

Nie tak, by my z czegoś przyszli z

styczną. Nadzieję na odzyskanie

autorytet w środowisku i nie ma się

ukraińskiego na polskie. My jest Po-

fary przyniosła dopiero pierestrojka

co obawiać, że w przyszłości będzie

liaki – mówili jeden przez drugiego.

Gorbaczowa. Na fali politycznej od-

nas tutaj mniej czy będziemy działać

Kościół w Dolinie

- Przyznawanie się tutaj w Dolinie

wilży zebrała się grupa inicjatywna

gorzej. Myślę, że będzie jeszcze le-

do tego, że jest się Polakiem nie po-

pozostałych tu jeszcze kilkudziesięciu

piej. Staramy się też żyć w zgodzie

woduje jakiś problemów? – pytałem.

ba starostwa. Był to więc znaczący

Polaków. Aby zarejestrować parafię

z miejscową szkołą publiczną oraz

ściele katolickim pochodzą z końca

- Nie. Nie ma. Kiedyś byli – pa-

ośrodek administracji i życia publicz-

pojechali do Iwano-Frankowska. Ko-

parafiami innych wyznań.

XV wieku. Powstanie parafii datuje

dały krótkie odpowiedzi.

nego okolicznych gmin i wiosek.

ściół, który wtedy był już w opłakanym

Widząc narastające zniecierpli-

się na lata 1495 – 1497. Więcej in-

- A na czym to polegało? – do-

- W okresie międzywojennym

stanie zwrócono im w 1991 roku.

wienie mojego rozmówcy, kończę

formacji na ten temat mamy z XVII

ciekałem.

parafia rzymskokatolicka w Dolinie

- Wówczas zaproszono mnie tutaj

z nim wywiad. Proboszcz niemal

i XVIII wieku. Ten kościół, w którym

- Pan nie rozumie? Nie chcę

funkcjonowała bardzo dobrze – kon-

do pracy – wspomina ksiądz Panaso-

wybiega na zewnątrz kościoła, aby

jesteśmy jest pod wezwaniem Na-

mówić. Trudno było – uciął dalsze

tynuuje wątek historyczny ksiądz

wiec. – Przy współudziale parafian,

dopilnować koncertu na estradzie

rodzenia Najświętszej Maryi Pan-

pytania na ten temat jeden z męż-

Krzysztof. – Wyremontowano ko-

przystąpiliśmy do remontu kościoła.

i poczęstunku licznych wiernych.

ny. Wybudowano go w 1830 roku.

czyzn.

ściół, życie duchowe wokół niego

Po wojnie pozostały tutaj polsko-ukra-

W Dolinie jest piękna, chciałoby

Wcześniejsze świątynie, które stały

- Co powiecie o waszym pro-

rozkwitało. Prężnie działała szkoła

ińskie rodziny mieszane. To właśnie

się powiedzieć polska złota jesień.

na tym miejscu zniszczono. Były to

boszczu?

katechetyczna. Był również żłobek,

z nich odrodziła się parafia. Babcie

Kapela górali z Istebnej intonuje „Bar-

tereny najazdów Turków i Tatarów.

- On stara się. Dobry gospodarz.

którym opiekowały się siostry zakon-

zaczęły przyprowadzać wnuki, a one

kę”, ulubioną pieśń Jan Pawła II: „Pan

W Dolinie odpoczywał w XVII wieku

Mój wnuk cztery razy był w Polsce.

ne. Bardzo dobre też były stosunki

swoich rodziców. Tak przy kościele

kiedyś stanął nad brzegiem, szukał

król Jan III Sobieski. Są tutaj miejsca

Z kościoła jeździł. Jemu się tam po-

między Polakami, a Ukraińcami. Na-

zorganizowaliśmy sobotnio-niedzielną

ludzi gotowych pójść za nim…”. Z

upamiętniające te wydarzenia oraz

dobało – usłyszałem od wiekowych

wzajem odwiedzano się w domach.

szkołę, do której obecnie uczęszcza

wrażenia po kolejnych akordach, aż

dawne znaczenie tej miejscowości.

ludzi.

Była wymiana obyczajów, piękna tra-

blisko 150 dzieci. Uczą się katechezy,

ciarki przechodzą po plecach. Mu-

Była tutaj warownia. Świadczy o tym

- Dzięki proboszczowi atmosfe-

dycja wspólnego obchodzenia świąt.

ale też są lekcje języka polskiego,

zykantów tych na własny koszt przy-

ulica zamkowa.

ra w tej parafii jest super – potwier-

Pod takim samym wezwaniem, jak

wychowania fizycznego, śpiewu,

wiózł tutaj Krzysztof Pawlak z opol-

Jak możemy przeczytać w ma-

dza Olek Grynkiewicz z Kałusza.

kościół jest cerkiew grekokatolicka,

etyki oraz zajęcia artystyczne: śpie-

skiej fundacji „Piastun”. Okazuje się,

teriałach źródłowych, pod zaborem

– To jest ksiądz naprawdę od Boga.

co świadczy o tej jedności.

wu, malowania. Przed rokiem po-

że jest jednak jeszcze wielu ludzi,

Cesarstwa Austriackiego Dolina była

Dużo robi dla dzieci i dorosłych.

Czasy wojenne, jak wszędzie na

wstał zespół tańca ludowego.

którzy robią coś dla innych bezintere-

miastem powiatowym w Królestwie

Owym charyzmatycznym, tak

Kresach były tragiczne również dla

Dom parafialny w Dolinie jest

sownie. Czyż, chociażby dlatego, nie

Galicji i Lodomerii. Po odzyskaniu

chwalonym duchownym jest ksiądz

polskich mieszkańców Doliny i jej

też siedzibą Zjednoczenia Nauczy-

można być spokojnym o przyszłość

niepodległości przez Polskę w 1918

Krzysztof Panasowiec. Mówią o nim

okolic. Sowieckie represje, wywóz-

cieli Polskich. Organizacja ta swoim

parafii w Dolinie?

roku nadal znajdowała się tam siedzi-