5

kurier galicyjski * 28 października – 17 listopada 2011 nr 20 (144)

nia Ukrainy spod wrogiej okupacji

o „turzańskiej”, azjatyckiej Moskwie

PREzEntaCJa KSiążKi

sowieckiej. Wiemy, że wsparcia lud-

i „aryjskiej”, europejskiej Rusi. Zgod-

ności ta operacja nie miała. Dlatego

nie z tą logiką, „różnice w „ruskim

Marszałek niepodległej Polski z nie-

świecie” na przekór „moskalofilskiej”

o św. J zEfE BiLCzEwSKiM

pokojem tak oceniał sytuację: „Idąc

polityce, podkreślano i wzmacniano.

w głąb Ukrainy, ale tylko do granic

W 1892 roku rząd galicyjski – Wy-

1772 r., przez to samo nie uznajemy

dział Krajowy – inicjuje wprowadze-

rozbioru i głosząc samostijność na

nie do pisowni radykalnych zmian,

kOnstantY cZawaga

tych ziemiach, jakby poprawiamy błę-

co zrywało wielowiekową tradycję

tekst i zdjęcia

dy naszych przodków. Chcemy dać

wspólnoty piśmiennictwa na wszyst-

Ukrainie możność samookreślenia i

kich ziemiach ruskich. Zaproszenie

Duchowieństwokościoła

rządzenia się przez własny naród. [...]

w 1894 roku na katedrę historii, na

katolickiego dwóch obrząd-

Postawiłem na kartę, gram ostatnią

Uniwersytet Lwowski prof. Mychajła

ków, Ukraińskiego kościoła

stawkę, żeby coś zrobić na przyszłość

Hruszewskiego służy utrwaleniu się

Prawosławnego Patriarcha-

dla Polski, choć takim sposobem

w oficjalnej historiografii poglądu o

tu Moskiewskiego i Ukra-

osłabić możliwość przyszłej potężnej

odmienności historycznego losu „Ru-

Rosji i, jeżeli się uda, dopomóc stwo-

si-Ukrainy” i „Rusi-Moskwy”.

ińskiego kościoła Prawo-

rzeniu Ukrainy. [...] Ale sęk w tym, czy

Można było odnieść wrażenie, że

sławnego Patriarchatu ki-

ta Ukraina powstanie, czy ma dosta-

ze strony Polaków wychodzą bardziej

jowskiego, intelektualiści z

tecznie sił i ludzi, żeby się stworzyć i

radykalne i zgodne niepodległościo-

Ukrainy i Polski zgromadzi-

zorganizować, bo przecież wiecznie

we doktryny, które odnosiły się do

li się na prezentacji książki

tu siedzieć nie możemy. [...] Zatem in-

losu Ukrainy, niż wśród samych „zain-

„Święty arcybiskup Lwowa

nego wyjścia nie ma – jak spróbować

teresowanych”. Bardzo symbolicznie

Józef Bilczewski”. Odbyła

Podczas prezentacji książki: ks. prof. Jerzy Pałucki, prof.

stworzyć samostijną Ukrainę”.

zilustrował to w swoich wspomnie-

się z udziałem arcybisku-

włodzimierz Osadczy, arcybiskup Mieczysław Mokrzycki,

W późniejszym okresie idea

niach uczestnik polskiego ruchu stu-

pa lwowskiego Mieczysława

dr Jacek Uliasz

„prób stworzenia niepodległej Ukra-

denckiego we Lwowie Józef Nowicki.

Mokrzyckiego 21 paździer-

iny” była stale obecna w polskiej

Pewnego razu, na początku XX wieku,

Wasyl Rasewycz, dr Roman Szust

nika w kaplicy seminaryjnej

myśli politycznej XX wieku, która

gdy do Lwowa miał przyjechać rosyj-

– dziekan Wydziału Historycznego

we Lwowie. Federację Orga-

nierzadko była też zakładniczką nie

ski chór, aby odbyć serię agitacyjnych

Lwowskiego Uniwersytetu Naro-

nizacji Polskich na Ukrainie

zawsze sprzyjających okoliczności

koncertów, w czasie których miało

dowego im. Iwana Franki oraz Zbi-

reprezentowała teresa Dut-

politycznych. W tym kontekście na-

zabrzmieć „Boże, chroń cara”, polscy

gniew Wojciechowski, znany polski

kiewicz. Przybył też przedsta-

działacz społeczny z Lublina i poseł

wiciel konsulatu generalnego

na Sejm RP. Nasz kolega, redaktor

rosji we Lwowie.

Jurij Smirnow, który jest też znanym

„Książka została wydana w

badaczem lwowskiej sztuki, zwrócił

hołdzie błogosławionemu Janowi

uwagę na podobiznę św. Józefa Bil-

Pawłowi II w 10. rocznicę pobytu we

czewskiego na freskach Jana Rose-

Lwowie, kiedy to beatyfikował paste-

na umieszczonych na ścianach Ka-

rza tego miasta, arcybiskupa Józefa

plicy Seminaryjnej, gdzie prezento-

Bilczewskiego” – powiedział prof. dr

wano książkę. Dokładnie powiedział

hab. Włodzimierz Osadczy, dyrektor

o udziale św. Józefa Bilczewskiego

Centrum UCRAINICUM KUL, pod

w budowie licznych kościołów i ka-

którego redakcją została wydana

plic na terenach rozległej archidiece-

książka. Do tomu, który ukazał się

zji lwowskiej.

w ramach „Biblioteki UCRAINICUM”

Uczestnicy prezentacji zapro-

wydawnictwa Katolickiego Uniwer-

ponowali umieszczenie tablicy pa-

Jurij Smirnow

sytetu Lubelskiego, we współpracy z

miątkowej św. Józefa Bilczewskiego

Ukraiński hymn narodowy na drukowanej w podziemiu

ulotce z drukarni „solidarności walczącej”

uczestnicy prezentacji

wydawnictwem bł. Jakuba Strzemię

na gmachu dawnego Uniwersytetu

cami. Wracając do korzeni, uczymy

leży wspomnieć i ruch „prometejski”

studenci, związani z ruchem socjali-

dwudziestolecia międzywojennego

stycznym, postanowili zorganizować

archidiecezji lwowskiej obrządku

Jana Kazimierza oraz na wybudo-

się tych wielkich świadków wiary,

i powojenne środowisko paryskiej

akcje protestacyjne. Żeby akcja miała

łacińskiego, weszły materiały z mię-

wanym przez tego wielkiego arcybi-

wielkich wyznawców i staramy się

„Kultury” Jerzego Giedroycia, i etos

też i ukraiński charakter (o nastrojach

dzynarodowej konferencji naukowej

skupa Lwowa, kościele św. Elżbiety,

dzisiaj również realizować to wielkie

niezależnych związków zawodowych

Polaków Rosjanie wiedzieli), uzgod-

poświęconej św. Józefowi Bilczew-

który jest obecnie cerkwią grekoka-

zadanie, jakim jest krzewienie kul-

„Solidarność” z hasłami wyzwolenia

nili ten plan z radykalną młodzieżą

skiemu, która odbyła się w ubiegłym

tolicką.

tury i wiary chrześcijańskiej na tych

zniewolonych narodów, i współcze-

ukraińską ze Lwowa, która chętnie go

roku w Lublinie i we Lwowie. „Abp Bil-

Prezentację książki zorganizo-

ziemiach” – zaznaczył.

sną politykę zagraniczną Polski, któ-

poparła. Obiecali licznie dołączyć się

czewski jest świętym Kościoła katolic-

wało: Centrum UCRAINICUM KUL,

Słowa metropolity lwowskiego

ra poprzez wewnętrzne przeciwności

do akcji pod „Narodnym Domem”, w

kiego. Warto zatem pokazać katolic-

lwowska kuria metropolitalna, Instytut

dopełnił wykład ks. prof. dra hab.

w jednym pozostaje stałą – w próbie

którym miał odbyć się koncert. „O 8

kie czyli powszechne korzenie, które

Teologiczny im. Św. Józefa Bilczew-

Jerzego Pałuckiego z Katolickiego

wzmocnienia niepodległości Ukrainy

godzinie polska młodzież zebrała się

nas łączą i nie doszukiwać się jakichś

skiego we Lwowie-Brzuchowicach

Uniwersytetu Lubelskiego. Podczas

i maksymalnego zintegrowania jej ze

koło „Narodnego Domu”, Ukraińcy nie

płytkich podziałów nawiązujących do

i Polski Związek Katolicko-Społeczny

dyskusji z udziałem autorów książki

strukturami europejskimi.

przyszli. Musieliśmy sami wedrzeć

ideologii dalekich od chrześcijaństwa”

(PZKS), który dofinansował wydanie

oraz historyków i polityków podkre-

się do sali i, symulując Ukraińców, za-

– zaznaczył prof. Osadczy.

książki. Prezes PZKS dr Ryszard Ga-

ślano, że św. Józef Bilczewski był

śpiewać „Ще не вмерла Україна”.

(tekst został wygłoszony

Arcybiskup Mokrzycki, który prze-

jewski mówił o działalności tej organi-

też wybitnym naukowcem, o czym

Po kilku latach, po upadku im-

przez włodzimierza Osadcze-

mawiał po ukraińsku i po polsku,

zacji oraz wręczył arcybiskupowi Mo-

świadczy to, że został wybrany na

perium, Polska Józefa Piłsudskiego

go na organizowanej przez

wspomniał, że św. Józef Bilczewski

krzyckiemu medal „XXX lat Polskiego

rektora Uniwersytetu Jana Kazimie-

znów musiała w znacznym stopniu

redakcję kuriera galicyjskie-

pozostawił na terenie archidiecezji

Związku Katolicko-Społecznego”. Dr

rza we Lwowie. Cieszył się wielkim

stymulować pragnienie Ukrainy do

go i narodowy Uniwersytet

lwowskiej wielkie bogactwo ducho-

Ryszard Gajewski zaprezentował też

szacunkiem wśród wiernych wszyst-

niepodległości. W czasie wspólnej

Przykarpacki iV polsko-ukra-

we. Fundował kościoły i kaplice,

książkę Janusza Zabłockiego „Od-

kich wyznań, obrządków i narodo-

wyprawy wojska polskiego z armią

ińskiej konferencji naukowej

szkoły i ochronki, krzewił oświatę.

wagę łączyć z rozwagą”, traktującej o

wości. Był orędownikiem jedności,

atamana Petlury w 1920 roku na

w Jaremczu, we wrześniu

„Jesteśmy dzisiaj jego spadkobier-

początkach PZKS w okresie PRL-u.

zgody i pokoju. Mówili o tym m.in. dr

Kijów, wzniesiono hasło wyzwole-

br.)