Lwowskie rozmowy

12

kurier galicyjski * 28 października – 17 listopada 2011 nr 20 (144)

SPotKaniE z PRofESoREM

JanEM oStRowSKiM

serwatorzy Zamku Królewskiego na

JUriJ sMirnOw

Wawelu i Muzeum Narodowego w

tekst i zdjęcia

Krakowie. Właściwie konserwator-

ki, bo wszystkie prace wykonywały

Do Lwowa, na zaprosze-

kobiety.

nie dyrektora Lwowskiej ga-

czy widzi Pan możliwość

lerii sztuki Borysa woźnic-

pozyskania funduszy MkiDn

kiego, przyjechał profesor

dla odnowienia dzieł sztuki,

Jan Ostrowski wraz z grupą

które znajdują się we lwow-

pracowników naukowych

skich kościołach?

i muzealników z krakowa.

Większa część tego złego, co

Poza kontaktami z dyrekcją

mogło się zdarzyć już nastąpiła, bo

i naukowcami lwowskich

zniszczenia na wielką skalę nastą-

muzeów, Jan Ostrowski po-

piły w czasach sowieckich i tego już

święcił sporo czasu zbioro-

nie da się odtworzyć, szczególnie

wi materiałów, dotyczących

jeśli chodzi o wyposażenie kościołów.

lwowskich kościołów rzym-

Jeżeli ołtarz został porąbany i spalo-

skokatolickich.

ny, to nie ma już co konserwować.

Jednak, gdy chodzi o obiekty zacho-

Jan Ostrowski jest redaktorem

wane w jakimś stopniu, to istnieje

naukowym serii „Materiały do dzie-

dość szeroki program finansowania

jów sztuki sakralnej na Ziemiach

przez MKiDN RP. Ten program po-

Wschodnich dawnej Rzeczypospoli-

zwolił na daleko idącą konserwację

tej”. Z tej serii ukazało się już osiem-

kościoła w Żółkwi, który wygląda w

naście tomów poświęconych kościo-

tej chwili bardzo poprawnie. Duże

łom i klasztorom na terenach dawnej

wysiłki zainwestowano w katedrze

Rusi. Kolejne trzy tomy obejmują

łacińskiej we Lwowie. Wiele rzeczy

opisy lwowskich świątyń i ukażą się

Profesor Jan Ostrowski (pierwszy od prawej) ze współpracownikami we Lwowie

zrobiono na prowincji, ale już nie

w latach 2011-2012.

w takiej skali. Trudno inwestować

Jan Ostrowski jest wybitnym

wielkie pieniądze w obiekty, które

ukowe ze Lwowską Galeria Sztuki

współczesnym historykiem sztuki,

nie mają właściciela lub jego przy-

i Lwowskim Muzeum Historycznym,

dyrektorem Zamku Królewskiego na

szłość nie jest pewna. A w wielu

bierze udział w licznych wyprawach

Wawelu, profesorem Uniwersytetu

wypadkach tak właśnie jest na Ukra-

naukowych na terenie Kresów Po-

Jagiellońskiego. Jego kariera na-

inie. Polskie instytucje, niestety, też

łudniowo-Wschodnich i organizuje

ukowa związana jest z Krakowem.

mają ograniczone możliwości. Gdy

naukowe ekspedycje studenckie na

W tym mieście nad Wisłą urodził się,

podejmujemy wysiłki organizacyjne

te tereny.

w 1970 toku ukończył studia na UJ,

i finansowe, trzeba żeby obiekt miał

uzyskał kolejne stopnie naukowe

gospodarza i nasz wysiłek nie został

doktora i doktora habilitowanego. W

spotkałem się z profe-

zmarnowany.

1992 roku otrzymał tytuł profesora

sorem Janem Ostrowskim

Bardzo boli nas stan fresków w

nauk humanistycznych. Specjalizuje

podczas przerwy obiado-

kościele jezuitów we Lwowie. Nie-

się w zakresie historii sztuki nowożyt-

wej – cały dzień ma bowiem

stety partie wnętrz tego kościoła są

nej. Od wielu lat jest pracownikiem

rozplanowany co do minuty.

bardzo zniszczone. Przez wiele lat

naukowym Instytutu Historii Sztuki

Zgodził się podzielić swymi

zaciekała tam woda. Górna kondy-

UJ. Od 1988 roku zajmuje ponadto

planami z czytelnikami ku-

gnacja sklepień, szczególnie od stro-

stanowisko dyrektora Zamku Królew-

riera galicyjskiego.

ny południowej, jest w złym stanie,

– We Lwowie jestem co roku już

skiego na Wawelu. Jest członkiem

malowidła ścienne są bardzo znisz-

od 24 lat. Prowadzimy tutaj tydzień

Polskiej Akademii Umiejętności,

czone. Natomiast jako całość freski

intensywnej pracy dokumentacyjnej

Centralnej Komisji ds. Stopni i Ty-

jeszcze można uratować. W wielu

w archiwach i fotografujemy intere-

tułów naukowych, Komitetu Nauk o

wypadkach poza Lwowem stan rze-

sujące nas zabytki. W tym roku pra-

Sztuce Polskiej Akademii Nauk oraz

czy jest o wiele bardziej tragiczny, bo

cujemy nad kolejnym tomem z serii

przewodniczącym Komitetu Odnowy

były tam w kościołach zorganizowa-

wydawniczej „Kościoły i klasztory

Zabytków Krakowa. Odznaczony

ne magazyny nawozów sztucznych

dawnego województwa ruskiego”. W

Krzyżem Komandorskim z Gwiaz-

lub zajezdnie autobusów.

opracowaniu jest tom XIX. Jest już

dą Orderu Odrodzenia Polski (2000

Kościół jezuitów we Lwowie jako

nawet po korekcie. Uwzględniamy

rok), laureat nagrody im. Profesora

całość jeszcze jest do uratowania.

tylko jakieś drobiazgi. Kilka rzeczy

Aleksandra Gieysztora (2008). W

Są ołtarze, obrazy. Pytanie stoi tak:

udało się sprawdzić. Natomiast tom

2010 roku otrzymał nagrodę mia-

komu to będzie służyło? Jeżeli bę-

XX, który obejmuje lwowskie ko-

sta Krakowa za wybitne osiągnięcia

dzie tu kościół garnizonowy – to jest

ścioły bernardynów, dominikanów,

w zakresie historii sztuki i odnowy

dobra wiadomość, jest szansa na

jezuitów i karmelitów jest w przygo-

Zamku Królewskiego na Wawelu. 17

Fragment obrazu „Bitwa pod grunwaldem” autorstwa

rozpoczęcie jakichś prac konserwa-

towaniu. Znaleźliśmy bardzo bogatą

stycznia 2011 roku został odznaczo-

tadeusza Popiela i Zygmunta rozwadowskiego

torskich. Ale z drugiej strony, nasze

dokumentację zarówno na miejscu,

ny przez Prezydenta RP Krzyżem

doświadczenia w użytkowaniu daw-

tak i w archiwach. Tom XX ukaże się

Wielkim Orderu Odrodzenia Polski

nych kościołów przez grekokatolików

pracujemy ze Lwowskim Muzeum

Polsce był prezentowany w siedmiu

pod koniec 2012 roku. Stałym part-

za wybitne zasługi w działalności na

nie są najlepsze. Są przypadki nisz-

Historycznym, jesteśmy w kontakcie

miejscowościach, a po powrocie do

nerem Zamku Królewskiego na Wa-

rzecz rozwoju muzealnictwa i upo-

czenia wyposażenia, malowania no-

ze wszystkimi instytucjami muzeal-

Lwowa, wystawiony w Arsenale Miej-

welu jest Lwowska Galeria Sztuki, jej

wszechnienia dziedzictwa narodo-

wych malowideł na ścianach i to jest

nymi Lwowa. Muzeum Historyczne

skim, gdzie może go obejrzeć pu-

dyrektor Borys Woźnicki, kustosze

wego. 3 marca 2011 roku Prezydent

bardzo niebezpieczne. Na przykład,

np., wypożyczyło ze swoich zbiorów,

bliczność lwowska i goście miasta.

Wołodymyr Przyk i Igor Chomyn. Na-

Francji odznaczył prof. Jana Ostrow-

w kościele karmelitów w Trembowli

na wiele miesięcy obraz „Bitwa pod

W Krakowie ten historyczny obraz

sze wyjazdy odbywają się w ramach

skiego Krzyżem Legii Honorowej.

zniszczono zachowane XVIII-wiecz-

Grunwaldem”, namalowany w 1910

przeszedł gruntowną konserwację.

współpracy z tym muzeum. Mam na-

Jan Ostrowski jest przedstawicielem

ne freski i zamalowano je nowymi

roku przez lwowskich artystów Ta-

Przywrócono mu dawną świetność,

dzieję, że w październiku grupa na-

znanej polskiej rodziny arystokra-

olejnymi obrazami o wątpliwej war-

deusza Popiela i Zygmunta Rozwa-

a przede wszystkim, umożliwiono

szych lwowskich kolegów przyjedzie

tycznej o wielowiekowych tradycjach

tości artystycznej. Do zabytkowej

dowskiego. Obraz ten przez dłuższy

jego wielokrotne eksponowanie, bo

do Krakowa. Szczególnie ważnym

patriotycznych. Jego wychowanka-

fasady kościoła dobudowano dwie

czas znajdował się w magazynach

bez konserwacji po prostu rozsypy-

wydarzeniem będzie dla nas otwar-

mi na UJ są setki, a może tysiące,

wieże, których tam nigdy nie było.

muzeum. Przez nas, w Krakowie,

wał się. Trzeba podkreślić, że prace

cie wystawy poświęconej rodowi

studentów, znaczna liczba doktorów

W każdym konkretnym przypadku

został przygotowany do ekspozycji

te finansowało Polskie Ministerstwo

Sapiehów, którą pokażemy po wielo-

i doktorów habilitowanych.

trzeba znaleźć takiego użytkownika,

i objechał z wystawą całą Polskę.

Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

letnich przygotowaniach i opracowa-

Od wielu lat profesor utrzymu-

który będzie użytkować ten obiekt w

Był pokazywany nawet w Wilnie. W

Realizowali prace znakomici kon-

niu materiałów. Oprócz tego, współ-

je niezwykle owocne kontakty na-