7

kurier galicyjski * 18–28 listopada 2011 nr 21 (145)

polskich mogiłach wojskowych w

wanych tu zniczy. Następnie znicze

zaPomniana kwatera

Kamionce Buskiej, Zadwórzu, Male-

rozwieziono po punktach na cmen-

chowie oraz innych miejscowościach

tarzu, rozładowano i wolontariusze

na terenie obwodu lwowskiego.

rozpoczęli rozstawianie ich po gro-

RównieżwRohatynie,wieczorem

bach. Później, około 9:30, dołączyły

1 listopada, po Eucharystii w miejsco-

do nich kolejne osoby i światełka

wej parafii św. Mikołaja sprawowano

zapłonęły.

egzekwie za zmarłych, których w XVI-

Jak pan ocenia sens ta-

XVIII w. pochowano w podziemiach

kiej akcji. Czy warto ją kon-

tej świątyni. „Według materiałów hi-

tynuować w kolejnych la-

storycznych, są to kapłani, fundato-

tach?

rzy dóbr kościelnych i społecznych”

Bez wątpienia warto kontynuować

– powiedział proboszcz ks. Marian

tę akcję corocznie. Tu są pochowani

Skowyra. Zaznaczył, że w czasach

nie tylko przedstawiciele elity intelek-

komunistycznych szczątki zmarłych

tualnej czy politycznej poszczegól-

sprofanowano i dopiero niedawno

nych epok historycznych Lwowa, ci

ich kości odnaleziono wśród śmieci

którzy tworzyli polską historię tego

i gruzów budowlanych. Wieczorem,

miasta. Są tu też pochowani prze-

2 listopada, po Mszy św. za wszyst-

ciętni obywatele, zwykli mieszkańcy,

kich zmarłych odbył się ponowny

którzy codzienną pracą wnosili swoją

pochówek ich prochów. We wspólną

cegiełkę do tego gmachu, na imię któ-

modlitwę włączyli się też grekokatoli-

remu Lwów. Warto! Akcja ma wymiar

cy i prawosławni z Rohatyna.

ponadnarodowy, ponadreligijny, po-

Znicze zapłonęły również w

nadwyznaniowy. Znicze ustawiane są

Czarnym Lesie pod d. Stanisławo-

na grobach polskich, rosyjskich, ukra-

wem i na wielu, wielu cmentarzach

ińskich, ormiańskich, austriackich –

Ukrainy. Zapalali je nie tylko Polacy,

na wszystkich. Warto przez szacunek

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

tekst i zdjęcia

Ludzie żyją, póki żyje

pamięć o nich

Polskie groby na Cmentarzu Ja-

nowskim we Lwowie miały o wiele

mniej szczęścia niż te na Cmenta-

rzu Łyczakowskim. Dotyczy to nie

tylko kwatery Obrońców Lwowa,

która została zdewastowana zaraz

pozostałych obmurowaniach gro-

po wojnie, gdy żeliwne, ażurowe

bów wojskowych zostały ustawione

krzyże zostały ścięte i wywiezione

jednakowe krzyże. W czasie jednej

na złom, ale i innych grobów, w

z wizyt we Lwowie śp. Andrzej Prze-

tym i prywatnych. Taki los spotkał

woźnik oglądał zachowane szczątki

również kwaterę wojskową, zloka-

kwatery wojskowej i zastanawiał się

lizowaną obok kwatery Orląt. Kwa-

nad godnym upamiętnieniem tego

tera ta była też nazywana Kwaterą

miejsca. Obecnie pozostało po de-

skowej zostały znów udekorowane

Lotników, od wielu grobów polskich

choć oczywiście było ich najwięcej.

dla tych wszystkich ludzi. Warto, bo

wastacji około 30 grobów, rozrzu-

wieńcami. Zapalono nowe znicze.

pilotów z 6 Pułku Lotniczego, który

„To polska tradycja. Ale przecież tyle

pokazuje to zaangażowanie współ-

conych po całej kwaterze. Ale co

stacjonował we Lwowie i początko-

lat żyliśmy razem” – powiedział Ku-

czesnych mieszkańców miasta, Po-

roku pojawiają się nowe pochówki

Zwracany się z apelem do

wo swoje lotnisko miał na błoniach

rierowi Myrosław Marynowycz.

laków ze Lwowa i przyjeżdżających

i jest obawa, że i te zanikną.

naszych czytelników. Może ktoś

Lewandówki. Na tabliczkach zostało

z Polski, bo też wśród nich jest wielu

W przededniu święta 1 listopa-

posiada przedwojenne zdjęcia tej

zapisane: „Zginęli śmiercią lotnika”.

wolontariuszy. Dla nich zapalenie zni-

O tegorocznej akcji „Świa-

da, w tym roku, zapomnianą kwate-

kwatery, może ktoś ma jakieś wspo-

Były to najczęściej ofiary, wcale nie

cza 1 listopada na Cmentarzu Łycza-

tełko pamięci dla Cmentarza

rą zainteresował się Konsulat Ge-

mnienia związane z tą kwaterą, lub

rzadkich wówczas, w okresie mię-

kowskim znaczy bardzo wiele.

Łyczakowskiego” rozmawia-

neralny RP we Lwowie. W sprawę

osobami tu spoczywającymi. Pro-

dzywojennym, katastrof lotniczych.

my z konsulem RP we Lwo-

Czy nie warto było by taką

zaangażowała się pani konsul Al-

silibyśmy o przesyłanie tych mate-

Na potężnych drewnianych krzy-

wie JACKIeM ŻUReM.

akcję zorganizować również

freda Hermańska. Zainteresowania

riałów do naszej redakcji. Posłużą

żach umieszczono wtedy, jako sym-

na Cmentarzu Janowskim,

pani konsul Kwaterą Lotników są

do odtworzenia nagrobków i może

bol, śmigła samolotów.

Proszę o kilka danych

gdzie niszczeje wiele starych

zrozumiałe – jej ojciec był związany

godnego upamiętnienia w przyszło-

Lwowiacy, którzy po wojnie po-

statystycznych, dotyczących

polskich grobowców i nagrob-

z dęblińską Szkołą Orląt. Pani Al-

ści pochowanych tu żołnierzy Woj-

zostali w mieście, opiekowali się tymi

tej akcji.

ków?

freda starała się nagłośnić tę kwe-

ska Polskiego.

kwaterami, ale nie mieli żadnego

Jest to ósma edycja akcji „Świateł-

Niewątpliwie,  warto  byłoby

stię i aktywnie włączyła się w prace

wpływu na ich „zasiedlenie” nowymi

ko dla Cmentarza Łyczakowskiego”.

taką akcje na Cmentarzu Janow-

porządkowe. Państwo Wencakowie

„lokatorami”. Siostry Kamila i Włady-

Podajemy odczytane

W tym roku zebrano 35 tys. zniczy

skim przeprowadzić. Tylko, że pod

zmobilizowali członków lwowskiej

sława Barańskie, Zofia Kosydor, Ja-

nazwiska:

i są aktualnie rozpalane są na gro-

względem organizacyjnym, tech-

Rodziny Rodzin i wspólnie zostały

KUCHARSKI GERARD, kapral pilot

rosław Blinowski porządkowali, nara-

bach przez wolontariuszy. Co do ilości

nicznym i logistycznym jest to bar-

przez nich oczyszczone wszystkie

1 pułku lotniczego, żył lat 23, zmarł

żając się na szykany, resztki mogił.

ludzi zaangażowanych w tegoroczną

dzo skomplikowane. Zorganizowanie

groby, na których stały jednakowe

śmiercią lotnika dn. 15 czerwca

Z czasem dochodzili do nich inni.

akcję – jest ich ponad 200 osób. Są

akcji w takim kształcie na Cmenta-

krzyże lub były nagrobki z napisa-

1936 roku;

Tak właśnie rodzina Haliny i Włodzi-

to przedstawiciele wszystkich organi-

rzu Łyczakowskim w tej chwili jest

mi, świadczącymi, że spoczywają

PIOTR STANISŁAW KUBR, kpt. pi-

mierza Wencaków, na prośbę znajo-

zacji, skupiających Polaków we Lwo-

już dość skomplikowane. Z roku na

w nich wojskowi. Nagrobki udekoro-

lot 6 pułku lotniczego, zginął tragicz-

mych z Nowego Targu, zaopiekowa-

wie: uczniowie obu szkół, młodzież z

rok ilość zniczy jest coraz większa.

wano biało-czerwonymi wstęgami.

nie śmiercią lotnika dn. 18.VII.1936 r.,

ła się grobem Jana Fonfrowicza. Też

Fundacji „Semper Polonia”, członko-

Przeprowadzenie takiej akcji 1 listo-

W pracach porządkowych lwowia-

w 37 roku życia;

w przeszłości pilota lwowskiego, ale

wie TKPZL, Uniwersytetu III wieku,

pada, czy 2, gdy odbywa się tam

ków wspomogła też grupa harcerzy

LUCJAN KRUSZKA, ur. XII. 1901,

rodzina na tablicy wiszącej na krzy-

PTTK, Stowarzyszenia Lekarzy Pol-

nabożeństwo, jest bardzo trudne. Nie

z Tarnowa i Rzeszowa, przybyłych

sierż. pilot 6 pułku lotniczego, zgi-

żu nie umieściła tych danych, tylko

skich, pracownicy konsulatu, klery-

zmienia to faktu, że pewne działania

na kilka dni do Lwowa, aby upo-

nął śmiercią lotnika dn. 2.X.1931 r.;

imię i nazwisko, żeby nie narażać

cy z seminarium w Brzuchowicach.

są podejmowane. W tym roku ponad

rządkować tu Kwaterę Orląt.

JÓZEF WAWRZYNIEC SADZI-

grobu. Państwo Wencakowie, przy

Można by jeszcze długo wymieniać.

100 zniczy zapłonęło na mogiłach

1 listopada konsul Hermańska

KOWSKI, ppor. 3 pułku piechoty le-

okazji porządkowania tego grobu na

Na Cmentarzu zorganizowaliśmy 20

Obrońców Lwowa na Cmentarzu

dowiozła na Cmentarz Janowski

gionów Bajończyków, ur. 29.I.1901,

Wszystkich Świętych, porządkowali

punktów ze zniczami, które działały

Janowskim, na pomniku Chwały, na

znicze, które rozstawiono na oca-

zm. 11.VII.1933;

kilka grobów obok, na których jesz-

od godziny 9:00 rano.

innych grobach. Jest to na pewno

lałych grobach Orląt i na grobach

PIOTR BERNARD, st. ogniomistrz.

cze pozostały napisy.

zbyt mało, ale robimy wszystko, co w

O której rozpoczęto tę

wojskowych. 2 listopada przy Pomni-

Gdy Energopol porządkował

naszych siłach, aby upamiętnić i tam

akcję?

ku Chwały odbyły się modlitwy – tu

Tylko tyle udało odczytać się z

Cmentarz Orląt na Łyczakowie, gdy

O godzinie 6:30 w konsulacie

spoczywających.

zakończono tradycyjną procesję po

zachowanych nagrobków. Pamię-

powstało Polskie Towarzystwo Opie-

rozpoczęto ładowanie przechowy-

dziękuję za rozmowę.

cmentarzu. A resztki kwatery woj-

tajmy i nich!

ki nad Grobami Wojskowymi, to na