20

Polska – Ojczyzna?

kurier galicyjski * 29 listopada–15 grudnia 2011 nr 22 (146)

Otwórzcie drzwi rodakom!

Polaków, z których prawie połowa

Tak nas powrócisz cudem

straciła życie. To była przedwojenna

na ojczyzny łono

część polskiej Golgoty Wschodu,

adam Mickiewicz:

zmierzającej do „ostatecznego roz-

„Pan Tadeusz” –

wiązania” kwestii polskiej w ZSRR.

ks. i, w. 13

Ważnym szczegółem jest także fakt,

że omawiana grupa zesłańców nie

eUGeniUSz nieMiec

mogła w większości skorzystać z

obu powojennych repatriacji pol-

Na samym początku pontyfi-

skich obywateli, bowiem nie byli

katu Jan Paweł II wołał: „Otwórzcie

przed wojną polskimi obywatelami

drzwi Chrystusowi!”. Naśladując

i nie mieli szans na uzyskanie zgo-

i parafrazując naszego błogosła-

dy sowieckich władz na powrót do

wionego Rodaka, należałoby dzisiaj

Polski. Aktualnie ówcześni zesłańcy

wielkim głosem nawoływać rządzą-

już nie żyją, a ich drugie i trzecie

cych Rzeczpospolitą do szerokiego

pokolenie nie może od dziesięciu

otwarcia drzwi Ojczyzny tym, którzy

lat doczekać się szansy powrotu do

od dziesiątków lat bezskutecznie

Ojczyzny ich przodków. O polskich

modlą się (wg tekstu hymnu „Boże,

losach ówczesnego czasu traktują

coś Polskę” z 1830 roku) „Ojczyznę

godne polecenia książki: Tadeusz

naszą racz nam wrócić Panie!”.

Kisielewski: „Polska droga do Ka-

Przyznaję, że jako obywatelowi

zachstanu” – wyd. Warszawa, 1998

III RP wstyd mi o tym pisać, ale z

i Henryk Stroński: „Represje stali-

drugiej strony uważam, że nie wol-

nie naturalny? To przykre, bo chodzi

nizmu wobec ludności polskiej na

no o tym milczeć, gdy zaledwie kil-

o ludzi, którzy nigdy nie wyparli się

Ukrainie w latach 1929-1939 – wyd.

kutysięczna społeczność Polaków

Polski, a to Polska o nich zapomnia-

Warszawa, 1998.

najciężej poszkodowanych przez to-

ła”. Powyższe cyfry są kompromitu-

talitaryzm sowiecki od kilkudziesię-

jące nie tylko wobec rodaków, ale

ciu lat nie może się doczekać spra-

Motywacje

również wobec naszych sąsiadów.

Czym w swych staraniach o

wiedliwego i moralnie poprawnego

Przypomnijmy tylko, że w ramach

powrót kierują się kazachstańscy

systemu powrotu na łono Ojczyzny.

repatriacji Niemcy przyjęli 3,5 miliona

potomkowie polskich zesłańców?

Jeśli pominiemy czasy PRL-u (pod-

(ponad 100 000 rocznie), Rosjanie

Niekiedy słyszy się argumenty, że

czas którego zresztą przyjęto dwie

ok. 800 000. Praktycznie wszystkich

nie tęsknotą za Polską, której nie

duże fale repatriantów) i skupimy się

chętnych sprowadzili Węgrzy, Słowa-

znają, zwłaszcza, że często nie zna-

wyłącznie na ostatnim dwudziestole-

cy, Litwini, Ukraińcy, Finowie. Istnieją

ją wystarczająco dobrze naszego ję-

ciu niepodległego bytu państwowe-

informacje mówiące, że wielu na-

zyka i historii? W kwestii motywacji

go, to nie ulega żadnej wątpliwości,

szych rodaków z Kazachstanu korzy-

byłbym bardzo ostrożny, w formuło-

że omawiany czas w zakresie wol-

sta z oferty Rosji, ściągającej swoich

waniu poglądu, że podstawową rolę

ności, jak i zamożności obywateli,

obywateli z azjatyckich byłych repu-

odgrywa mit bogatego zachodu czy

należy do najlepszych w nowożytnej

blik ZSRR i zamiast do Polski, jedzie

perspektywa pomyślności ekono-

historii Polski. Wydaje się, że był to

do obwodu kaliningradzkiego, gdzie

micznej, choć, co oczywiste, zapew-

najlepszy czas, a właściwie należa-

podobno już trzy spore wsie są za-

ne i takie motywacje występują. Nie

łoby powiedzieć ostatni moment na

mieszkałe przez Polaków. Dlaczego

można się temu dziwić.

akt sprawiedliwości dziejowej wobec

do Kaliningradu? Pewnie dlatego,

Nie należy zapominać, że bar-

ludzi, których potomkowie w drugim

aby być bliżej Polski i dalej czekać na

dzo wiele rodzin deportowanych w

i trzecim pokoleniu, po 70 latach od

jakąś okazję do powrotu. Niektórzy

latach trzydziestych – to rodziny o

zsyłki pozostali Polakami.

rodacy, mający jakieś koligacje z dia-

wspaniałej tradycji patriotycznej, za-

sporą niemiecką w Kazachstanie, wy-

hartowanych w obronie narodowej

rozmiary problemu

jechali do Niemiec i teraz odwiedzają

tożsamości, którym zapewne bar-

Konkretnie sprawa dotyczy 2600

Polskę jako obywatele niemieccy.

dzo zależało na tym aby ich potom-

Polaków z Kazachstanu, od ok. 10

Coraz częściej słychać w Polsce

kowie nie zapomnieli skąd ich ród.

lat tkwiących bezproduktywnie w

Maciej Płażyński

informacje o zagrażającym Europie

Taki pogląd często potwierdzają ci,

polskim MSWiA na liście systemu

i Polsce kryzysie demograficznym,

którym udało się już powrócić do

repatriacyjnego „Rodak”. Ludzie ci

wobec czego nawołuje się do otwie-

kraju, a także nasi księża katoliccy,

zsyłano głównie na Syberię, ale tak-

stanowili około 70% ludności. Dano

mają niestety pełne prawo uważać,

rania granic i stwarzania preferencji

którzy w Kazachstanie uczynili bar-

że na Kaukaz i nad Wołgę. W latach

tym rejonom stosunkowo sporo wol-

że ta wymarzona Polska – to nie Oj-

dla chcących się osiedlać u nas in-

dzo wiele dla utrzymania polskiej

1935-36 polskie rejony autonomicz-

ności (język, szkoły, prasa, biblioteki,

czyzna-Matka, ale zła macocha, któ-

nych narodowości. W dużej mierze to

tradycji i tożsamości narodowej.

ne zostały definitywnie zlikwidowane.

zespoły kulturalno-oświatowe itp.) w

ra wcale nie ma zamiaru ich przyjąć.

się już rozpoczęło, zwłaszcza w kra-

Bardzo istotnym wydaje się jednak

Uległy likwidacji oczywiście polskie

nadziei, że uda się wychować Pola-

Rejestracja do systemu „Rodak”

jach zachodnich. W coraz większym

fakt, że po rozpadzie ZSRR republi-

szkoły i gazety oraz Instytuty: Polski

ków wg wzorów sowieckich, aby nie-

wymaga dużego wysiłku i poniesie-

stopniu znajdują u nas korzystne

ki azjatyckie coraz bardziej budują

Instytut Pedagogiczny w Kijowie, Ki-

co później utworzyć z nich zaplecze

nia sporych kosztów. Więc trudno

warunki życia i rozwoju zaradni Wiet-

swą tożsamość na tradycji etnicznej

jowski Instytut Wychowania Społecz-

kadrowe dla Polskiej Republiki Rad.

się dziwić, że poza nim pozostaje w

namczycy, Chińczycy i inne nacje

i islamie oraz rodzimym języku, co

nego, Instytut Polskiej Proletariackiej

Niestety, Polacy srodze zawiedli

Kazachstanie jeszcze ok. 7500 roda-

azjatyckiego rodowodu. I znów ma

sprawia, że element słowiański jest

Kultury, kościoły masowo zamykano.

„ojca narodów”, bowiem kolektywiza-

ków, którzy nie podjęli odpowiednich

racje wspomniana wyżej pani Ślu-

coraz bardziej marginalizowany i nie-

Deportacje, więzienia, łagry. Około

cję zrealizowano tylko w 19%, wyka-

starań, prawdopodobnie dlatego, że

sarek pytając: „Cóż to za państwo,

chętnie widziany, co musi stwarzać

połowa spośród wówczas areszto-

zali wielkie przywiązanie do wiary ka-

są świadkami nieskuteczności dzia-

które w kryzysie demograficznym,

zasadne obawy o dalszy los mniej-

wanych, a byli to przede wszystkim

tolickiej, a nawet ośmielali się czynić

łań ze strony polskiej administracji.

zanim sięgnie po cudzoziemców, nie

szości narodowych. Argumenty eko-

nauczyciele, księża, redaktorzy, tzw.

starania o repatriację do burżuazyjnej

Dotychczasowy system oparty na

zaprasza własnych rodaków, czeka-

nomiczne, patriotyczne oraz poczu-

kułacy, a na końcu (1937-38) także

Polski.Taka„niewdzięczność”musiała

możliwościach i dobrych chęciach

jących na repatriację”?

cie zagrożenia są na tyle poważne,

przywódcy partyjni, byli członkowie

być ukarana. Wielki głód (Gołodomor)

samorządów terytorialnych, mają-

że nie mogą być w nieskończoność

KPP zostało rozstrzelanych.

na Ukrainie w latach 1932-33 pochło-

cych zapewnić repatriantom warunki

lekceważone.

Nasilenie terroru wobec spo-

nął tysiące ofiar także na ukraińskiej

mieszkaniowe i źródło utrzymania w

Konotacje historyczne

Nie bez moralnego znaczenia

łeczności polskiej w latach 1935-39

Marchlewszczyźnie. Postanowiono

Polsce, niestety zawiódł na całej linii.

jest kwestia, że problem dotyczy

było nieporównywalnie wielkie wo-

oczyścić zachodnie tereny przygra-

Świadczą o tym kompromitujące sta-

Wstyd legislacyjny

głównie tej grupy naszych rodaków,

Dobrze rozumiał omawiany pro-

bec doświadczeń innych narodów

niczne z „elementów społecznie nie-

tystyki. W ciągu ostatnich 20 lat udało

którzy po Traktacie Ryskim z 1921

blem śp. Maciej Płażyński, były prezes

ZSRR. Rosyjski historyk Mikołaj

pewnych”. W 1935 roku z obwodów:

się ściągnąć ok. 4-5 tysięcy rodaków

roku pozostali poza wschodnią gra-

Stowarzyszenia Wspólnota Polska,

Iwanow przyznaje, że żadna nacja w

żytomierskiego, winnickiego i chmiel-

ze wschodu, w tym część przyjechała

nicą wolnej Rzeczypospolitej, gdzie

pod którego kierunkiem został przy-

radzieckim imperium, w latach 1926-

nickiego przesiedlono przymusowo

z własnej inicjatywy i dzięki pomocy

tworzyli dość zwarte narodowościo-

gotowany obywatelski projekt ustawy

39, nie straciła proporcjonalnie takiej

ok. 40 000 Polaków do obwodów:

rodzin polskich. W 2009 roku przy-

wo skupienia. W pobliżu Żytomierza

o powrocie do RP osób deportowa-

ilości ludzi co Polacy. Taka była cena

charkowskiego, donieckiego i dnie-

jechało 18 rodzin, a w 2010 tylko 8.

już w 1926 roku utworzono Polski

nych. Niestety, śp. prezes zginął pod

fiaska próby sowietyzacji Polaków

propietrowskiego, gdzie wiele tere-

Słusznie ocenia Aleksandra Ślusarek

Rejon Autonomiczny im. Juliana Mar-

Smoleńskiem 10. 04. 2010 roku, w

i stalinowskiej doktryny, upatrującej

nów wiejskich zostało wyludnionych

(przewodnicząca Związku Repatrian-

chlewskiego (w skrócie zwany Mar-

katastrofie samolotu prezydenckiego.

w przedwojennej Polsce niebezpie-

w okresie wielkiego głodu. W rok

tów RP), że „ przy dotychczasowym

chlewszczyzną), nieco później (1932

Dwa dni później miał ten projekt zło-

czeństwo zagrożenia militarnego dla

później (jesień 1936 roku) dalszych

tempie zakończymy repatriację za

roku) podobny rejon utworzono koło

żyć do laski marszałkowskiej Sejmu

ZSRR (kompleks 1920 roku?). Wg

ok. 60 000 Polaków zostało zesła-

200 lat.

Mińska na Białorusi zwany Dzier-

RP. Nie zdążył. Niedokończone dzie-

różnych szacunkowych ocen repre-

nych do Kazachstanu. Polaków z

Czy Polska oczekuje na rozwią-

żyńszczyzną. W rejonach tych Polacy

ło podjął jego syn Jakub Płażyński,

sje dotknęły wówczas ok. 230 000

rejonu białoruskiej Dzierżyńszczyzny

zanie problemu w sposób biologicz-