31

kurier galicyjski * 16 grudnia 2011–12 stycznia 2012 nr 23–24 (147–148)

kARol szyMANoWski Wciąż PoWRAcA

wiącego nieformalny organ konser-

watystów podolskich. Pod nowym

właścicielem „Gazeta Narodowa”

Do FilhARMoNii lWoWskieJ

stała się oficjalnym organem Klubu

Centrum (Środka), zaczęła się roz-

wijać i niebawem stanowić coraz

Już po raz trzeci w tym roku lwowiacy spotkali się z muzyką wybitnego polskiego kompozytora Karola Szyma-

większą konkurencję dla krakow-

skiego „Czasu”. Krzeczunowicz zo-

nowskiego. Pierwszy koncert poświęcony był inauguracji polskiej prezydencji w Unii Europejskiej (KG nr 13,

stał jednym z bardziej regularnych

2011 r.). Zaproszono wówczas do Lwowa polskiego pianistę światowej sławy Pawła Kowalskiego. Muzyka pol-

autorów gazety, w której zresztą już

i wcześniej publikował.

skiego kompozytora brzmiała też niejednokrotnie w ramach XVIІ Międzynarodowego Festiwalu „Kontrasty-2011”.

Przed wojną Krzeczunowicz

popierał sojusz Podolaków ze sta-

JURIJ SMIRNOW

rorusinami przeciwko ukraińskim

tekst i zdjęcie

narodowcom. Jego wrogość wobec

obozu ukraińskiego w czasie wojny

26 listopada br. konsulat gene-

zaprowadziła go na pozycje jawnie

ralny Rzeczypospolitej Polskiej we

prorosyjskie. Tak głośno krytykował

Lwowie zorganizował koncert z oka-

ukraińską politykę rządu wiedeń-

zji 93. rocznicy Niepodległości Pol-

skiego, że po ustąpieniu wojsk ro-

ski. „Usłyszą Państwo utwory symfo-

syjskich z Galicji został oskarżony

niczne dwóch wybitnych kompozyto-

przez władze austriackie o zdradę

rów, Polaka Karola Szymanowskiego

stanu i internowany we Lwowie. Miał

i Ukraińca Borysa Latoszyńskiego, –

stanąć przed Sądem, jednak wsta-

zwrócił się do publiczności w słowie

wiło się za nim u rządu kilku czo-

powitalnym konsul Andrzej Drozd.

łowych konserwatystów wschodnio-

– Ich muzyka nie świadczy jednak

galicyjskich i ostatecznie sprawę

wyraźnie o przynależności narodo-

wyciszono.

wej autorów. Karol Szymanowski

Ostatnim jego znaczącym wy-

urodził się na Ukrainie i był bardzo

stąpieniem programowym był tekst

związany z ukraińską kulturą mu-

napisany w październiku 1918 r.,

zyczną. Borys Latoszyński urodził

wydany w kolejnym roku w Krakowie

jako odrębna broszura polityczna pt.

się w rodzinie o polskich korzeniach

Przyszłość Słowian i kwestia ruska

i nie uniknął wpływu polskich tradycji

Młodzi artyści na scenie Filharmonii Lwowskiej

w Galicji i na Podolu. Przedstawił

na swą manierę twórczą” – podsu-

tam kilka ciekawych koncepcji odno-

szyński nie lubił krytyków „Kompozy-

w. Utwory kompozytorskie Iwana Pa-

mował.

i po raz pierwszy utwór wykonano w

śnie przyszłości Polski niepodległej.

torzy muzykę rozumieją, ale często

choty były wykonywane we Francji,

Koncert składał się z dwu części.

Humaniu. Uważał go za niezwykle

Wyraził m.in. opinię, że byłoby wska-

jej nie lubią. Słuchacze muzykę lubią,

Niemczech, Hiszpanii, USA, Polsce,

W części pierwszej artyści przedsta-

ważne dla siebie dzieło. Nieco póź-

zanym utworzenie u ujścia Dniestru

ale często jej nie rozumieją. Krytycy

na festiwalach muzycznych we Lwo-

wili utwory symfoniczne Karola Szy-

niej Szymanowski opisał program

do Morza Czarnego wolnego miasta

muzyki nie rozumieją i nie lubią” –

wie i Odessie. W 2008 r. pianista wy-

manowskiego, w drugiej – Borysa

muzyczny „Mitów”, co ułatwiło wy-

handlowego, „w któremby Polska,

mówił z humorem.

stąpił na prestiżowym festiwalu „Tage

Latoszyńskiego. Sylwetki kompozy-

konawcom odtwarzanie tej muzyki,

Rosja i Rumunia miały własne doki

Podczas koncertu usłyszeliśmy

für Neue Musik Zürich”, a w 2009 r.

torów przybliżyła publiczności muzy-

zaś publiczności – zrozumienie. W

i własne porty, w którychby mogły

„Ukraiński Kwintet nr 42” w czterech

otrzymał Państwowe Stypendium im.

kolog Zofia Iwanowa.

„Mitach” jest wszystko – szum lasu

utrzymywać własne floty handlowe.

częściach. Była to muzyka pełna

Wołodymyra Iwasiuka fundacji „Open

Karol Szymanowski (1882-1937)

i dźwięki wodospadu, cisza nocy

Kanałem od Sanu do Dniestru mia-

tęsknoty, smutku, muzyka głębokich

Ukraine”.

urodził się we wsi Tyszówka (obw.

letniej i zaduma na brzegu jeziora.

łaby Polska dostęp do dwu mórz”.

rozmyślań i zadumy. W magicznych

Chciałbym jeszcze raz podkreślić

czerkaski, Ukraina). Naukę muzyki

Jest to melodia bardzo nastrojowa,

Był także za decentralizacją państwa

dźwiękach można było odczytać ro-

zaangażowanie Konsulatu General-

początkowo pobierał pod kierunkiem

ekspresyjna. Lidia Futorska skłoniła

i przyznaniem szerokich prerogatyw

mantyczne wspomnienia i niepokój

nego RP we Lwowie w propagowa-

Gustawa Neuhausa w Elizawetgra-

skrzypce odtworzyć ten urokliwy kli-

na rzecz samorządu terytorialnego.

przyszłości. Brzmiały wspomnienia

nie muzyki poważnej i kultywowanie

dzie. Następnie studiował w Warsza-

mat – w niektórych momentach była

„Rząd centralny – pisał – powinien

o młodości; o ludziach, których już

najlepszych tradycji lwowskiego ży-

wie u prof. Zygmunta Noskowskiego.

nawet podobna do driady, ukazują-

się ograniczyć do polityki zagranicz-

z nami niema; o czasach, które już

cia kulturalnego. Z niecierpliwością

Kompozytor pochodził z rodziny nie-

cej magię przyrody. Skrzypaczka do-

nej, zarządu armia, cłami, monopo-

odeszły na zawsze. Można było

będziemy czekali na nowe spotka-

zwykle uzdolnionej muzycznie. Siostra

skonale odczuła zamysł Szymanow-

lami, żeglugą, kolejami, wyższymi

dosłyszeć odwołania do tradycji mu-

nia kulturalne.

Stanisława Korwin-Szymanowska

skiego, muzykę można było odczy-

szkołami i do nadzoru nad sprawami

zyki ludowej, czuło się nastrojowość

była znakomitą śpiewaczką, zaś brat

tać z jej twarzy, a na sali publiczność

należącymi do kompetencji wojewo-

ukraińskiego stepu i tajemniczość

Feliks – biegłym pianistą. W latach

trwała w subtelnym zaczarowaniu

dów, miast, powiatów i gmin”.

górskich połonin.

1908-1926 Karol Szymanowski odby-

fantazyjnymi melodiami.

Okienko

Zabrał również głos w sprawie

Widzowie godnie ocenili mistrzo-

wa wiele podróży za granicę. Zwiedził

MłodszyodSzymanowskiegoo12

przyszłego ustroju odrodzonej Polski.

stwo młodych artystów. Na najwyż-

wiele krajów Europy, Ameryki i nawet

lat Borys Latoszyński już jako dziecko

Uważał, że jest sprawą drugorzęd-

poetyckie

sze pochwały zasługują: Lidia Fu-

Afryki. W 1927 r. otrzymuje stanowi-

doskonale grał na fortepianie i skrzyp-

ną, czy Naczelnik Rzeczypospolitej

torska (skrzypce), Andrij Czajkowski

sko dyrektora Warszawskiego Kon-

cach, a w wieku 14 lat był autorem

będzie miał tytuł prezydenta, obie-

(skrzypce), Iwan Pachota (fortepian),

serwatorium, a później zostaje pierw-

kilku dzieł muzycznych. W latach 20.

ralnego na pewien okres czasu, z

Marta Karapinka (alt) oraz Wiktor

szym rektorem uczelni. Jego dzieła

i 30. XX w. był już znanym kompozy-

prawem ponownego wyboru, czy też

W 16. rocznicę

Rekało (wiolonczela). „Iwan Pachota

zdobywają wielki sukces w Polsce

torem, wykładowcą, profesorem. Dla

tytuł króla, obieralnego dożywotnio z

jest utalentowanym interpretatorem

i za granicą, dotyczy to zwłaszcza

jego twórczości charakterystyczne są

prawem dla Sejmu, wypowiedzenia

(ojcu Rafałowi kiernickiemu)

i kompozytorem o wyraźnej indywi-

oratorium Sabat Mater. IV Symfonia

monumentalne utwory i muzyka ka-

mu wcześniej posłuszeństwa, „bo o

Ojcze Rafale, w niebieskiej chwale,

dualności, – mówił konsul Andrzej

Szymanowskiego wędruje przez

meralna. Ogromne znaczenie i wpływ

władzy decyduje nie tytuł, lecz kon-

U tronu jesteś Pana.

Drozd. – Efektowna gra Lidii Futor-

wielkie muzyczne ośrodki Europy.

miała dla kompozytora muzyka ludo-

stytucja”. Jednak sam przychylał się

skiej na skrzypcach i Iwana Pachoty

Balet „Harnasie” powstał w inspira-

wa i właściwy jej liryzm. Latoszyński

Za służbę wierną Bóg niewymierną

do monarchii ze względu na tradycję

na fortepianie tworzą niepowtarzalny

cji kompozytora twórczością ludową

wprowadził swoją twórczością współ-

Darzy Cię pełnią wiana.

Korony i Litwy. Wolał tytuł króla „natu-

duet. Występujący dziś przed Pań-

i kulturą polskich górali. Przez osiem

czesną mu muzykę ukraińską w kon-

ralnie z zastrzeżeniem, iż obieralnym

stwem artyści są przyszłością ukra-

lat kompozytor pracował nad dziełem,

tekst europejski. Pracował w czasach

Niezapomniany! Jakże Kochany!

mógłby być tylko Polak lub Litwin w

ińskiej muzyki we Lwowie” – podsu-

by wreszcie w 1935 r. wystawić go po

dość trudnych dla muzy. W Związku

Pasterzu Kresowych stanic.

razie unii z Litwą, którego ojciec był

mował. Postanowiliśmy przybliżyć

raz pierwszy w Pradze. Rok później,

Sowieckim partia wymagała od kom-

W małym i dużym, każdemuś służył

już Polakiem lub Litwinem”. I doda-

naszym czytelnikom ich sylwetki:

przy współudziale francuskiego tan-

pozytora dzieł na określone tematy,

wał: „Wszak żyje potomek Gedymi-

Swym poświęceniem bez granic.

Lidia Futorska urodziła się w

cerza i choreografa Sergea Lifara,

stworzone w stylu socrealizmu, bez

nów Sanguszko Lubartowicz, nie na-

1981 r. we Lwowie i jest absolwent-

balet osiąga międzynarodowy sukces

burżuazyjnych „-izmów”. Wymagała

leżący do żadnej partii, a jego wybór

W ten czas złowrogi, kłody pod nogi

ką Lwowskiej Narodowej Akademii

w Operze Paryskiej.

utworów „prostych, zrozumiałych dla

mógłby ułatwić ponowną unię Polski

Rzucał los cierniem i znojem.

Muzycznej im.Łysenki. Odbyła staż

Wśród kompozycji Szymanow-

zwykłych ludzi-robotników i kołchoź-

z Litwą”. Jak wiemy, koncepcje te zo-

Tyś woli hartem, z żołnierskim żartem

w Akademii Muzycznej im. Fryderyka

skiego znajdujemy olbrzymie, nie

ników”. Borys Latoszyński nigdy nie

stały tylko na papierze.

Znosił z stoickim spokojem.

Chopina w Warszawie. Występowała

spotykane do tej pory u polskich kom-

szedł na łatwiznę i nie patrzył na

W niepodległej Polsce nie po-

na scenach Ukrainy, Polski, Słowacji,

pozytorów bogactwo form: symfonie,

rzeczywistość przez różowe okulary.

dejmował prób udziału w życiu pu-

Sam w Bożej mocy, we dnie i w nocy

Austrii, Kanady, Włoch. W repertu-

opery, koncerty, muzyka kameralna,

Był człowiekiem wielkiej kultury i za-

blicznym. Po odparciu bolszewickiej

Byłeś łask nieba szafarzem.

arze skrzypaczki mieści się muzyka

oratorium, balet. Główne jednak jego

wodowego kunsztu, niezwykłej eru-

nawałnicy w 1920 r., zajął się odbu-

O, dobry Boże! Prosim w pokorze,

różnych epok – od baroku do awan-

zainteresowanie  twórcze  skupia

dycji muzycznej, jak również utalen-

dową majątków zniszczonych w wy-

Wznieś rychło Go na ołtarze.

gardy XX wieku.

się na dziełach symfonicznych oraz

towanym pedagogiem-wychowawcą

niku działań wojennych i poświęcił

Iwan Pachota urodził się w obwo-

utworach fortepianowych i skrzypco-

plejady ukraińskich kompozytorów

sprawom rodzinnym.

Czas tak ulata, szesnasta data,

dzie połtawskim, na Ukrainie. Studio-

wych. Podczas koncertu usłyszeli-

takiej miary, jak Igor Szamo. Nie

Aleksander Krzeczunowicz zmarł

Jak Cię powołał Pan.

wał muzykę w Charkowie, a później

śmy „Trzy kaprysy Paganiniego – op.

uniknął oczywiście krytyki kierownic-

3 marca 1922 r. we Lwowie i po-

Palimy znicze w Twojej kaplicy,

klasie prof. Mykoły Skoryka Lwowskiej

40 na skrzypce i fortepian” oraz cykl

chowany został dwa dni później na

twa i prasy komunistycznej. Mimo to,

Skąd błogosławisz nam.

Cmentarzu Łyczakowskim, w grobie

Narodowej Akademii Muzycznej im.

„Mity” (Fontanna Aretuzy, Narcyz,

kompozytora doceniono jeszcze za

rodzinnym.

Łysenki. Interesuje go przede wszyst-

Driady i Pan). Karol Szymanowski

życia poprzez przyznanie mu wielu

kim francuska muzyka kameralna XX

stworzył „Mity” w 1915 r. na Ukrainie

nagród państwowych. Borys Lato-

STANISŁAWA NOWOSAD

kg