Rozmowy kuriera

35

kurier galicyjski * 16 grudnia 2011–12 stycznia 2012 nr 23–24 (147–148)

ołeksij Kajda:

Przede wszystkim jestem ukraińcem”

zależą od pieniędzy, które przezna-

z przewodniczącym Rady

cji wykorzystania rekreacyj-

cza dla nich Kijów. Na czym polega

Wojewódzkiej Tarnopola roz-

nych warunków tzw. Kanionu

wtedy samorządność?

mawiał KONSTANTY CZA-

Dniestru. Proszę więcej opo-

Ale i w tych warunkach staramy

WAGA.

wiedzieć o tej inicjatywie. Te

się pracować. „Swoboda” nikomu ni-

tereny są atrakcyjne dla na-

czego nie obiecuje przez cały czas,

Minęło ponad dwa lata, od

szych czytelników, także tych

odkąd nasza polityczna siła powsta-

kiedy kieruje Pan tarnopolską

mieszkających w Polsce.

ła (w październiku upłynęło 20 lat).

Podpisaliśmy trójstronną umo-

Radą Wojewódzką, i można

Mówimy o tym, co zamierzamy robić.

wę pomiędzy Radami Wojewódzki-

już niektóre sprawy podsu-

Już parokrotnie mówiłem o koniecz-

mi: tarnopolską, iwano-frankowską

mować, przeanalizować i po-

ności zachowania lotniska w Tarno-

i czerniowiecką w sprawie współpracy

myśleć o dniu jutrzejszym.

polu. Jak już jesteśmy przy lotnisku,

w sprawie rozwiązania problemów

Które z obietnic przedwybor-

to przede wszystkim, zahamowali-

związanych z kanionem Dniestru,

czych udało się Panu wyko-

śmy proces jego zniszczenia i nie

rozwoju turystycznego i rekreacyjne-

nać, a które nie. Wracając do

pozwoliliśmy doprowadzić do proce-

go potencjału. Zgodnie z podpisaną

wyborów lokalnych, które w

su bankructwa. Mamy już umowę z

umową, strony łączą swe wysiłki w

regionie tarnopolskim wygra-

władzami Charkowa (jak wiadomo to

celu zachowania różnorodności bio-

ła partia „Swoboda”, proszę

miasto buduje nowy port lotniczy na

logicznej, ekosystemu, uregulowania

wyjaśnić, dlaczego politycz-

Euro 2012), że wyposażenie stare-

kwestii efektywnego funkcjonowania

na siła, którą Pan reprezen-

go lotniska (przepracowało zaledwie

urzędów i terenów rezerwatów przy-

tuje nie zaproponowała na

kilka lat) zostanie przekazane nam.

rodniczych. Jeszcze jednym ważnym

kierownicze stanowisko w

Bezpłatnie.

celem tej umowy jest zabezpieczenie

województwie kogoś z dzia-

Jeszcze jednym ważnym osią-

racjonalnego i bezpiecznego wyko-

łaczy lokalnych, a skierowała

gnięciem za ostatnie dwa lata uważam

rzystania warunków przyrodniczych

na nie pana – ze Lwowa. Do

poprawienie wizerunku województwa.

jako czynnika stabilnego rozwoju

tego, nie pochodzi Pan z ga-

W pierwszej kolejności – to poprawa

regionu. Rady wojewódzkie są zo-

licji, a urodził się na Ukrainie

pozycji województwa w ogólnonaro-

bowiązane opracowywać wspólne

Wschodniej.

Przede wszystkim czuję się Ukra-

dowym rankingu. Wcześniej postrze-

programy rozwoju turystyki w kanio-

ińcem. Część życia przeżyłem w

gano nas jako region „depresyjny”.

nie Dniestru, koordynować wysiłki do

rodzinnym Berdiańsku. Część – we

Teraz zaczęto się z nami liczyć, radzą

wspólnego rozwiązywania problemów

Lwowie. Czuję się wszędzie w domu,

się, biorą pod uwagę nasze propozy-

zanieczyszczenia Dniestru, ochrony

tam gdzie jest Ukraina. A Ukraina jest,

cje, co jest dla województwa ważne.

i odtworzenia zarybienia rzeki, a tak-

pod tą koncepcję i etap trzeci – wła-

Od czego zaczął Pan kie-

proszę mi uwierzyć, i w Doniecku, i w

Po raz pierwszy od wielu lat Rada

że budowy lub remontu dróg dojazdo-

ściwe wprowadzenie tej reformy. Ani

rowanie województwem?

Ługańsku. Dlatego myślę, że nie jest

uzyskała grant na pół miliona na roz-

wych i miejsc wypoczynku.

Od razu po wyborach w 2009

pierwszego, ani drugiego, ani trze-

najważniejsze, gdzie kto się urodził.

wój turystyki w kanionie Dniestru.

W tym celu stworzono radę koor-

roku spotkałem się z przedstawicie-

ciego – nie ma.

Najważniejsze, po pierwsze – to cel,

dynacyjną, w skład której weszli za-

lami frakcji i zadeklarowałem swoje

Jak Pan został przyjęty

Znaczna cześć mieszkań-

jaki stawia przed sobą nowo miano-

stępcy przewodniczących trzech rad

zasady. Zawsze oddzielam politykę

przez mieszkańców Tarno-

ców województwa wyjecha-

wany urzędnik. Po drugie – czy czło-

wojewódzkich, przewodniczący rad

od gospodarki, nie mieszam tych

pola? Czy przywiózł Pan ze

ła na „zarobki” do Portuga-

wiek jest patriotą tego regionu, który

rejonowych terenów wzdłuż Dnie-

pojęć, jak to przyjęto na Ukrainie.

sobą swoich kolegów partyj-

lii, hiszpanii, Włoch i innych

go wybrał.

stru, przedstawiciele komisji eko-

Jestem przewodniczącym Rady

nych ze Lwowa do pomocy

państw, co doprowadziło do

Co do osiągnięć, to powiem

logicznych i wykorzystania przyrody,

Wojewódzkiej, która reprezentuje

w kierowaniu Radą tarnopol-

wyludnienia miasteczek i wsi.

otwarcie: dwa lata wstecz moje wy-

deputowani i aktywiści społeczni.

cały region i broni interesów ludzi

ską?

Czarnoziemy zarastają chwa-

obrażenia, przede wszystkim, o moż-

Myślę, że to mieszkańcy Tar-

całego regionu, niezależnie od ich

Nie zważając na to, że

stami i krzewami. Co robić,

liwościach przewodniczącego Rady

nopola powinni odpowiedzieć, czy

partyjnej przynależności czy poglą-

województwo tarnopolskie

aby ci ludzie wrócili na Ukra-

były nieco inne. Uważałem, że moż-

stałem się dla nich „swoim”. Powiem

dów politycznych.

nie graniczy bezpośrednio

inę?

na mieć większy wpływ na procesy

szczerze – wszystko, co jest zwią-

Emigracja była, jest i chyba bę-

z Polską, istnieją różne for-

Jeszcze nie tak dawno

zachodzące w województwie. Tym-

zane z Tarnopolem, przyjmuję przez

dzie. Ludzie szukają lepszego życia:

my  kontaktów  pomiędzy

można było usłyszeć progno-

czasem funkcjonujące prawo bardzo

pryzmat własnego serca. Ziemia Tar-

z wiosek jadą do miasta, z jednego

Polakami i Ukraińcami…

zy o likwidacji województwa

ogranicza pełnomocnictwa lokalnego

nopolska jest terenem szczególnym.

W Polsce są liczne ośrodki, które

państwa – do drugiego. Nie myślę,

tarnopolskiego w związku z

samorządu. Przy każdej władzy wie-

Jest to przeplatanka terenów, które

sympatyzują z Ukrainą. W ramach

że nowi ukraińscy emigranci wrócą.

przyszłą reformą administra-

le rozmów toczy się wokół umocnie-

należą do Wołynia, Galicji i Podola.

umowy pomiędzy USRS i PRL po II

Przynajmniej ich większa część. Py-

cyjną Ukrainy. Jak Pan myśli,

nia roli miejscowych społeczności,

Otóż, tradycje i światopogląd ludzi z

wojnie światowej nastąpiło przesie-

tanie należy postawić tak: co robić,

czy są ku temu podstawy?

ale nic w tym kierunku się nie robi.

różnych zakątków kraju różnią się.

dlenie mieszkańców. Z Ukrainy do

Czy ktoś widział koncepcję re-

aby małe miasteczka i wsie ożyły na

Mówi się, na przykład, o formowaniu

Według mnie, mieszkańcy wojewódz-

Polski wyjechało około pół miliona

formy terytorialno-administracyjnej?

nowo? Mam na myśli, głównie pro-

budżetu „od dołu”. Mówi się dużo,

twa są szczerzy, prości, otwarci. Czę-

Polaków. Była to dla nich trauma, ból:

Na dziś istnieje projekt terytorialno-

blemy związane z własnością ziemi

ale nie wprowadza się tych zmian. W

sto przypominają mi moich ziomków

tu pozostali krewni, przyjaciele. Jed-

administracyjnej reformy, który zapre-

i sprawy agrarne, stworzenie nowych

naszym województwie tego roku na

ze Wschodu, szczególnie tym, że są

nak z czasem ból zmieniło uczucie

zentował Roman Bezsmertny w 2005

miejsc pracy, otwarcie obiektów spor-

gwarantowane wydatki, tzn. na pła-

za dobrzy, a czasem trzeba umieć

bliskości. Nie tylko jako narody o ko-

roku. Decyzją rządu zatwierdzono

towych, bibliotek, które już dawno

ce, energetykę nie starcza około 100

pokazać zęby. Powiem krótko – jest

rzeniach słowiańskich, ale jako naro-

koncepcję reformy samorządu lokal-

przekształcono w bary i restauracje…

tys. hrywien, których nie dodano nam

mi tu komfortowo.

dy, które wiele łączy. Myślę, że wielu

nego. A to dwie różne rzeczy. Jeżeli

Niedawno została pod-

z budżetu centralnego. A między in-

Kolegów ze Lwowa nie przywo-

polityków i znanych działaczy kultury

mówić o reformie administracyjnej,

pisana umowa pomiędzy

nymi, właśnie rozmiar budżetu ma

ziłem. Wyniki pracy zależą, przede

ma silne emocjonalne powiązania z

to jej wprowadzenie ma się odbyć

kierownictwem trzech wo-

podstawowy wpływ na działalność

wszystkim, od umiejętności zawo-

Ukrainą. Myślę, że ten sentyment bę-

w kilku etapach. Etap pierwszy – to

jewództw – Tarnopolskiego,

lokalnego samorządu. Dziś lokalne

dowych człowieka i jego przekonań

dzie miał też następstwa polityczne.

napisanie i uchwalenie koncepcji,

Iwano-Frankowskiego i Czer-

społeczności absolutnie i całkowicie

ideologicznych.

drugi – zmiany w ustawodawstwie

Dziękuję za rozmowę.

niowickiego o intensyfika-

białe

Opowiadanie

wyrosło na nim drzewo,

niejszości. Dlatego większą część

Przed oczyma mam białe pole

każdy kamień był ostoją człowieka,

czasu spędzam przy biurku, żeby

przyszłości. Wola życia chwyta się

EUgENIUSZ TUZOW-

każdy kamień był przeszkodą

nie chodzić po tym, dla mnie obcym

wszystkiego, co jest pod ręką. Aby

LUBAŃSKI

dla huraganu,

polu. Rozumiem, że moje marzenia

tylko przetrwać, za wszelką cenę.

każdy kamień przecinał w locie

Wspominając rosyjskie przy-

o wolności okazały się blefem. Mimo

W młodości przyciągał mnie biały

powietrze.

słowie – „życie, to nie spacer przez

wszystko, nie boję się spoglądać rze-

kolor, odtrącał czerwony. Nie lubi-

pole” (жизнь прожить, не поле

Nim zastanowił się o sensie życia,

czywistości prosto w oczy. I chociaż

łem nosić pionierskiego krawatu.

перейти) – widzę pokryte śniegiem

na zawsze w milczeniu skamieniał.

widzę na swej drodze przeszkody,

Nie lubiłem rewolucjonistów, którzy

białe pole i idącego po nim z trudem

wyciągam z szuflady postrzępiony,

zginęli do ostatniego w walce za ten

człowieka. Pole – to czysty arkusz

pożółkły notes i czytam wiersz zapi-

Gdy idę w niedzielę obok po-

kolor. Biała gwardia podobała mi się

papieru, który zapisujemy swoim ży-

sany 4 stycznia 1974 roku:

mnika św. Włodzimierza – chrzci-

bardziej, niż wszyscy Czapajewowie

Poznaj kamień, bo każdy kamień

ciem. Teraz żyję dlatego, że piszę.

ciela Rusi do polskiego kościoła św.

i Budionni, Woroszyłowie i Troccy

nosi swój ślad ciężkiego milczenia,

Tylko zamiast białego pola i arkusza

Aleksandra wiem, że przeszłość nie

razem wzięci.

W przeszłości pisałem: Po bia-

każdy kamień starał się mówić,

papieru – biały monitor komputera.

wróci i kamień nigdy nie przemówi

geograficznej, gdzie egzystuję, już

łym polu, „na wolę”, do wolności –

każdy kamień był kiedyś bronią,

Wokół mnie pole myśli lub ich brak.

na skifskim polu. Dlatego bardzo mi

minęła moda na czerwone. Zamiast

każdy kamień chciał stać się lawiną,

Wędruję przez to pole magnetycz-

oczyma wyobraźni widziałem białego

smutno spoglądać na pole, które cał-

białego pola przeszłości pojawiło

każdy kamień pragnął, żeby

nego przyciągania i odpychania.

generała na jasnym koniu. W strefie

kiem niedawno było białe.

się czerwono-czarne pole teraź-