img
43
kurier galicyjski * 16 grudnia 2011–12 stycznia 2012 nr 23–24 (147–148)
czasy się zmieniają
naukowego badającego kulturę mu-
Pomimo tak obfitej działalności,
zyczną Polski w okresie przed-chopi-
była przede wszystkim wzorem i po-
nowskim i chopinowskim. Pracując w
mocą dla swoich wychowanków. Nie
Radzie Wydawniczej Polskiego Wy-
tylko jej zajęcia były zawsze intere-
Jak było w czasie mojej młodości (1930–1950)
dawnictwa Muzycznego, redagowała
sujące, lecz jej osoba także wzbu-
cykl Małych Monografii Muzycznych,
dzała wielkie zainteresowanie wśród
Jak jest w czasie mojej starości (2000–201.?)
a także była współredaktorem zbio-
uczniów i studentów. Młoda duchem
rowej publikacji „Z dziejów polskiej
i pełna zapału do nowych odkryć, była
kultury muzycznej”. Wchodziła rów-
zawsze chętna do pomocy młodym,
BOhDAN ŁYP
nież w skład Komitetu Redakcyjnego
rozpoczynającym pracę naukową
„Kwartalnika Muzycznego” i „Studiów
muzykologom. Cieszyły ją najdrob-
Odwiedziny
Muzykologicznych”.
niejsze oznaki naukowej samodziel-
Przychodziłem do domu zna-
Przełomowe znaczenie w pracy
ności uczniów. Była przyjacielem mło-
jomych bez zapowiedzi. Wiadomo
naukowej miał rok 1949, był to rok
dzieży, popierając nawet najmniejsze
było, że pod wieczór zwykle można
habilitacji Stefanii Łobaczewskiej na
naukowe inicjatywy swoich wycho-
zastać domowników. Telefonów nie
Uniwersytecie Poznańskim na pod-
wanków.
mieliśmy, więc normalnością było
stawie pracy Karol Szymanowski –
Na uwagę zasługuje także dzia-
„chodzenie po kominkach”, czyli
życie i twórczość (wydanej w 1950
łalność popularyzatorska Stefanii
odwiedzanie by pogadać godzinkę.
roku). Monografia, będąca jednocze-
Łobaczewskiej. Oprócz licznych wy-
Gdybym nie zastał, do skrzynki na
śnie nową propozycją metodologii
głoszonych audycji w Polskim Radiu
listy wrzuciłbym karteczkę z pozdro-
w zakresie monografistyki, została
i Państwowej Szkole Muzycznej,
wieniem i poszedłbym do kogoś in-
wysoko oceniona przez trzech re-
uczestniczyła także w wielu kongre-
nego. Panowie, spotkawszy się, za-
cenzentów: profesora Adolfa Chy-
sach naukowych, które odbywały się
zwyczaj długo rozmawiali o wydarze-
bińskiego, profesora Stefana Bła-
zarówno w kraju, jak i za granicą (Pra-
niach politycznych, dzielili poglądami
chowskiego oraz przez ks. profesora
ga, Wiedeń, Berlin, Kopenhaga i in.)
o sprawach bieżących, umawiali się
Szczęsnego Dettloffa.
Za swoją niezwykle obfitą dzia-
wulgaryzmami. Bo niby sport jest dla
na ryby, a czasem zagrali w szachy.
łości, czyli, jak się mówiło „bez za-
Od 1945 roku Łobaczewska pro-
łalność naukową i popularyzatorską
twardzieli!
Panie miały mnóstwo do powiedzenia
glądania sąsiadowi w garnki”.
wadziła niezwykle aktywną działal-
została odznaczona nagrodami:
Podobnie publiczność nie reagu-
i trochę trudno im było zakończyć po-
Gdy zamieszkałem w nowym
ność pedagogiczną. Będąc (od 1945
Nagrodą miasta Krakowa (1954),
je na wulgaryzmy wypowiadane na
tok słów. Spotkania te odbywały się
bloku, od razu poczułem się obcym.
roku) wykładowcą w Państwowej
Nagrodą państwową III stopnia oraz
ulicy, zaś uszy więdną, gdy słucha
w ubiorach codziennych i nie wyma-
Ludzie unikali kontaktów sąsiedz-
Wyższej Szkole Muzycznej, pełni-
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odro-
się jak policjanci na komisariacie roz-
gały rewizyty. Natomiast spotkania
kich. Dopiero po kilku miesiącach
ła także funkcje kierownicze, m.in.
dzenia Polski.
mawiają między sobą. Styl knajacki
na zaproszenie lub zapowiedziane,
zaczęli odkłaniać się. Obecnie, po
rektora, prorektora oraz kierownika
Stefania Łobaczewska wywarła
ogarnął ogromną część społeczeń-
nazywane wizytami, zawsze zwią-
paru latach, wszyscy mieszkańcy
Katedry Historii i Teorii Muzyki. W
duży wpływ na kształtowanie się
stwa. Zadziwiające są rozmowy oli-
zane były z odpowiednim starannym
klatki schodowej mówią sobie „dzień
1951 roku otrzymała docenturę przy
polskiej muzykologii, pozostawiając
garchów, nagrane potajemnie.
ubiorem i punktualnym przybyciem.
dobry” i na tym koniec. Gdybym
Uniwersytecie Jagiellońskim w Kate-
po sobie pokaźny dorobek naukowy,
Filmy i przedstawienia teatralne
Prezenty przynosiło się tylko z okazji
musiał zostawić klucze u któregoś
drze Historii i Teorii Muzyki, kierowa-
który swoim zasięgiem obejmował
licytująsięwjęzykowymobrzydlistwie.
imienin bądź gdy ktoś przyjeżdżał z
sąsiada, czułbym sie zakłopotany,
nej przez profesora Zdzisława Jachi-
takie dziedziny jak historia, estety-
Gdy tym spostrzeżeniem podzieliłem
daleka, po paru latach. Wówczas
ale ostatecznie spróbowałbym u
meckiego, a po jego śmierci (1954)
ka, socjologia, psychologia muzyki,
się z wnukiem, zauważył: „Przecież
zwykle przywoził drobne upominki
jednego.
objęła kierownictwo katedry i funkcję
nauka o stylach muzycznych, mo-
nie mieli by nikogo na widowni”.
dla dzieci domowników.
Przez minione dziesięć lat, tylko
tę pełniła aż do śmierci. Za działal-
nografistyka oraz metodologia. Jej
Z pewną koleżanką pracowałem
na minutę przekroczyłem próg jedne-
ność naukowo-pedagogiczną została
warsztat, który się uformował pod
ćwierć wieku w jednym biurze. Sta-
go z siedmiu mieszkań sąsiedzkich.
Brzemię
mianowana na profesora nadzwy-
wpływem tak znanych muzykologów
Mówiło się że kobieta jest brze-
ra znajomość nie rdzewieje. Mam z
Raz też się zdarzyło, że sąsiadka
czajnego (1954), a kilka lat później na
jak Guido Adler i Adolf Chybiński,
mienna lub w stanie odmiennym
żoną wpaść do niej i zostawić pewien
zwierzyła się z kłopotów, jakie ma z
profesora zwyczajnego (1959). Poza
cechowała niezwykła solidność, a
bądź, że jest w stanie błogosławio-
dokument. Spotkanie było oczywi-
synem. Jest to kobieta o bezpośred-
kierowaniem dwoma katedrami – w
aktywną działalnością naukowo-pe-
nym. Stan ten był okryty dyskrecją
ście umówione telefonicznie. Powie-
nim sposobie zachowania, więc przy-
PWSM i UJ (1958-59) pełniła także
dagogiczną przyczyniła się do roz-
do czasu gdy sylwetka na to pozwa-
działa: „Jak przyjdziecie, to napijemy
szło jej to łatwo. Inni są jak sfinksy.
obowiązki prodziekana Wydziału Fi-
szerzenia problematyki poruszanej
lała. Z tego powodu niewiasty nosiły
się kawy”. Pytam więc żonę – z czym
Im nowsza dzielnica, im zamożniej-
lozoficzno-Historycznego UJ.
przez polską muzykologię.
luźniejsze sukienki lub wdzianka
pójdziemy? Zauważyłem, że kto do
sza ludność, tym większa wzajemna
maskujące kształt. Zwykle były to
nas przyjdzie, to wręcza kwiatek albo
obcość i unikanie kontaktów. Ludzie
dotychczasowe stroje odpowiednio
tabliczkę czekolady lub niedrogą, a
jakby się bali, że coś może ich skom-
rozluźnione lub udrapowane. Panie
ciekawą, książkę czy coś innego. A
promitować lub jakby mieli do ukrycia
starały się aby ich stan nie wywoły-
my co? Mamy iść z gołymi rękami?
ważną tajemnicę.
wał zaskoczenia lub zdziwienia. Nad-
Czuję, że to będzie jakoś „łyso”...
chodzące macierzyństwo stanowiło
Im ludzie rzadziej się odwie-
Przekleństwa
tajemnicę wobec obcych do czasu,
dzają, tym bardziej chcą uświetnić
Przekleństwo miało charakter
gdy natura na to pozwalała. Kobiecie,
spotkanie jakimś upominkiem. Od-
interwencyjny. Gdy furman wjechał
jako istocie słabszej od mężczyzny,
wiedziny stają się coraz rzadsze, bo
w płot, gospodarz zdenerwowany
przysługiwało wiele różnych przywi-
przecież trzeba pracować, zająć się
wymyślał mu, używając słów po-
lejów o charakterze obyczajowym.
domem, dziećmi, no i telewizor też
wszechnie uznanych za nieprzy-
Na widok kobiety brzemiennej ludzie
wysysa czas. Jeżeli mam ochotę od-
zwoite. Jednak uważano, że ludzie
czuli się zobowiązani do pomocy,
wiedzić kogoś, to po pierwsze, powi-
mający ogładę, nie powinni tak się
opieki i ulżenia, zarówno na ulicy, jak
nienem uprzedzić go i ustalić termin,
wyrażać. Niestety „krew nie woda”,
w tramwaju czy w zakładzie pracy.
a po drugie – przyjść z czymś w ręku,
więc wynajdywano zastępcze okre-
Zapowiedź macierzyństwa była ota-
bąkając: „Ach, to taki drobiazg, nie
ślenia jak: „holender” zamiast „cho-
czana szczególnym szacunkiem.
ma o czym mówić”. Bo tak wypada...
lera” czy „kurcze” zamiast innego.
Są specjalne sklepy z odzieżą
Te nowe określenia były uznawane
grób Stefanii Łobaczewskiej, fot. Olga Protopopowa
ciążową, wystawiające w witrynie
za bardziej parlamentarne i krnąbr-
Sąsiedztwo
manekiny o odpowiednich kształtach.
Moi rodzice w ciągu czterdziestu
ny uczeń mógł nawet usłyszeć je od
Przyszłe mamusie także z upodoba-
lat małżeństwa przeprowadzali się
rozjuszonego nauczyciela.
WsPoMóżMy oDBuDoWę
niem eksponują swój odmienny stan.
wiele razy. Przed wojną, bo cenili so-
Kto uważał się za człowieka z
W tym celu zakładają obcisłe spodnie
bie coraz to wygodniejsze mieszka-
ogładą, niezależnie czy był robotni-
sPAloNego DoMu DzieckA
i starają się aby zapięcie pasa przypa-
nie, w wojnę i po wojnie, bo tak chciał
kiem czy urzędnikiem, nie nadużywał
dało jak najniżej, aby kształt wyraźnie
okupant czy późniejszy wyzwo-
wulgaryzmów, a jeżeli zapomniał się,
Spalił się Dom Dziecka w miejscowości Pnikut, powiatu Mościskiego,
nawisał. Wkładają też obcisły t-shirt,
liciel. W nowym miejscu zamiesz-
był natychmiast strofowany przez
który został wybudowany przez Religijną Misję Caritas-Spes Archidiecezji
pozwalającyzaobserwowaćpołożenie
kania wkrótce mieliśmy nawiązane
otoczenie. Przeklinającego w tram-
Lwowskiej i oddany do użytku w 2009 roku. Mieszkało w nim ośmioro dzie-
pępka. Gdy kobieta tak ubrana znaj-
kontakty z sąsiadami, na tyle dobre,
waju, pasażerowie gremialnie strofo-
ci-sierot i matka-wychowawczyni. Zwracamy się do wszystkich ludzi dobrej
dzie się w miejscu publicznym, zdaje
że można było np. zostawić klucze
wali, dając wyraz swej dezaprobacie.
woli o pomoc materialną tym dzieciom i pomoc w odbudowie domu.
się jakby chciała powiedzieć: „Jestem
dla syna, gdy zapomniał ich, idąc
Szczególnie od nas młodych oczeki-
Konto bankowe dla przekazania
jak triumfująca sportsmenka, patrz-
do szkoły. Wzajemne przysługi były
wano przyzwoitego wyrażania się i to
pomocy materialnej (UAh):
cie konkurentki – ja dopięłam swego
na porządku dziennym. Ludzie obcy
nas mobilizowało.
Філія – Мостиське Відділення № 6000315
i będę miała dziecko, a wy nie!”. Gdy
życzliwie pomagali sobie, odwiedzali,
Przechodnie powszechnie uży-
АТ „Ощад Банк” р/р 3739190004 МФО 385208
rozwiązanie jest bliskie, obraz mon-
a nawet latami pisali życzenia świą-
wają bardzo brzydkich słów jako
Код ЄДРПОУ 02762665
strualnego zniekształcenia sylwetki
teczne, gdy los ich rozdzielił. Oczy-
porzekadła. Dominuje wyrażenie
Призначення: на рах. Матисік Г. Ф. рах. № 135564
wywołuje współczucie, podobnie jak
wiście, jak w każdym społeczeństwie
zaczynające się na „k” i jest wyma-
РМ „Карітас – Спес”
ciężkie kalectwo. Obserwującemu na-
zdarzały się odludki, z którymi trudno
wiane niemal co trzecie słowo. Co
р/р 260012097778 в ЛОД Райффайзен Банк Аваль у м. Києві
suwa się pytanie – dlaczego ta pani
było nawiązać kontakt. Moja mama
dziwniejsze, nauczyciel wf wobec
МФО 380805 Код ЄДРПОУ 33358985
epatuje przechodnia swym stanem,
starała się aby stosunki z sąsiadami
uczniów także czasem używa tych
Призначення: на відбудову ДБСТ у с. Пнікут
skoro jeszcze niedawno starała się
były bardzo dobre, ale też aby nie
słów i zwykle nie reaguje, gdy ucznio-
telefon kontaktowy: 0974516572 helena Matysik
zachwycać zgrabną figurą?
przechodziły w sferę zbytniej zaży-
wie na boisku szkolnym obrzucają się
e-mail: wieslaw.dorosh@gmail.com