img
23
kurier galicyjski * 31 stycznia – 16 lutego 2012 nr 2 (150)
No więc mijały lata, zmieniały
sano wtedy o Sicińskim niejedno. Ta
cetów wnosiło trupa Sicińskiego do
raptem w zapisanych inkaustem for-
Upiór Sicińskiego
się pokolenia, a trup Sicińskiego
prasa musiała się pojawiać również
żydowskiej karczmy i ustawiało go
mułkach? A to miało swoje katastro-
nad Sejmem Czteroletnim
wciąż straszył (najczęściej żydow-
Przejęty  tym  niesamowicie,
w Upicie. A w Upicie mieli przecież
gdzieś w kącie. Karczmarz wiedział,
falne następstwa. Powstał bowiem
skich karczmarzy). Chyba przed
próbowałem się doszukać, w któ-
Sicińskiego, leżącego w krypcie pod
że nie wyniosą tego trupa inaczej,
precedens. Wprowadzając instytucję
rokiem 1823 widział go w Upicie
rym roku Siciński wstał z grobu.
kaplicą.
aż on nie postawi im, darmowo
weta myślano o sytuacji, kiedy to
Adam Mickiewicz. Wydarzenie za-
Dokładnie się nie dowiedziałem,
Zachowała się wieść, niepodają-
oczywiście, po kwaterce, albo i po
wobec licznych posłów przeciwnych
owocowało wierszem pod tytułem
ale wszystkie możliwe do zebra-
ca wszakże nazwiska, że do krypty
dwie. Dobrze się też prezentował
porządkowi prawnemu Polski, wy-
„Popas w Upicie”, gdzie Mickiewicz
nia Informacje wskazywały na lata
wszedł nocą upicki szewc i znalazł
Siciński oparty komuś o okno, bo
starczy jeden, którego weto uratuje
opisuje dość pospolitą tamtejszą
1788-1791. Rewelacja! Bo są to lata
tam, w rozpadającej się trumnie,
sprawiał wrażenie zaglądającego
kraj. Ironia losu odwróciła sprawę
scenkę, której był świadkiem, kiedy
Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3
NIENARUSZONE ZWŁOKI Siciń-
do chaty, a to już był DUŻY horror!
do góry nogami. Teraz jeden dureń,
to kilku pijaków przyniosło do ży-
Maja!! A więc w czasie przebudze-
skiego! Rażony tym, co zobaczył,
Można go było postawić gdzieś za
albo jurgieltnik, albo ktoś załatwiają-
dowskiej karczmy trupa Sicińskiego
nia się i niezwykle silnego rozkwitu
uznał, że jest to oczywisty znak
zakrętem uczęszczanej ścieżki, bo
cy jakąś sprawę, często nie sobie, a
każąc karczmarzowi stawiać sobie
sił patriotycznych Rzeczpospolitej,
przekleństwa. Ziemia, po prostu, nie
wtedy zaskoczenie idącego wyglą-
swojemu protektorowi, był w stanie
różne trunki w zamian za obietnicę
Siciński wychodzi z grobu, żeby
chciała przyjąć ciała zmarłego zdraj-
dało szczególnie komicznie. Zimą,
wykoleić pracę wielu patriotów. A oni,
wyniesienia nieboszczyka. Mickie-
pokutować za swoje niecne czyny
cy! Nieraz już tak było, że ziemia
szlachta wypożyczała trupa, sadzała
co? – Dura lex, sed lex?
wicz obejrzał sobie wtedy Sicińskie-
z przed stu dwudziestu laty! Do tej
nie przyjmowała ciała grzesznika i
go na saniach okrywając kożuchami
Marszałek Fredro udał się do
go i później wszystko to dokładnie w
pory jakoś z grobu nie wychodził i
z Sicińskim stać się musiało podob-
i jechała z nim na kulig po sąsied-
izby senatu, żeby zawiadomić króla
wierszu opisał.
potrzeby pokuty nie odczuwał.
nie. Niewiele myśląc, dzielny szewc
nich dworach. Można było skonać
i senatorów o unieważnieniu sejmu.
Każdy robił sobie z tym trupem,
W okresie Sejmu Czteroletnie-
wydobył z krypty przeklęte ciało, tym
ze śmiechu obserwując co się dzia-
Gdy to ogłosił senatorom, wojewo-
co chciał. Pluto mu w twarz, wyrzu-
go zaczęły się ukazywać w każdym
samym dając mu szansę na istnie-
ło, gdy ktoś te kożuchy odchylił.
da brzesko-kujawski senator Jakub
cano na gnój, albo gdzieś na drogę,
większym mieście czasopisma o na-
nie w innej niż dotychczas roli, bo
Nie każdego śmieszyły takie
Szczawiński krzyknął pod adresem
lub do przydrożnego rowu i leżał tam
stawieniu patriotycznym, ale nie tylko
symbolu kary Boskiej, jaką cierpieć
zabawy i kilkakrotnie zakopywano
Sicińskiego: – Bodajbyś przepadł!
potem miesiącami, na deszczu, w
czasopisma, bo też ulotki, wierszyki
muszą wszyscy zdrajcy ojczyzny.
nieszczęsne zwłoki na cmentarzu,
Amen – odpowiedzieli chórem se-
wodzie, na śniegu, świecąc gołym
i rysunki satyryczne, przypominające
W tej roli Siciński występował prawie
aliści zaraz na drugi dzień, zwłoki
natorowie. Tyle tylko mieli do powie-
tyłkiem. Prawdziwym cudem było, że
znanych kiedyś sprzedawczyków spra-
siedemdziesiąt lat!! Celowo napisa-
przeklętego wywalone były z grobu
dzenia.
ciało Sicińskiego wytrzymywało takie
wy narodowej, jurgieltników i zwy-
łem tę liczbę literami, aby ktoś nie
na zewnątrz i wtedy każdy mógł zo-
A jak na takie anatemy reagował
traktowanie, które nie pozostawiało
czajnych durni, wysługujących się
pomyślał, że popełniłem niechcący
baczyć, że ziemia nie chce przyjąć
Siciński? – Protegowany przez Ja-
na nim jakichś widocznych śladów.
cwanym magnatom. Koła patriotyczne
jakiś błąd.
ciała zdrajcy, zaś jeszcze tego same-
nusza Radziwiłła żył sobie spokoj-
starały się zaagitować społeczeństwo.
Myliłby się ktoś, kto by pomyślał,
go wieczora można było wziąć go ze
nie i dostatnio. W roku 1655 został
Poruszyć go do działania. Uaktyw-
że trup Sicińskiego występował w
sobą i pójść do którejś z żydowskich
stolnikiem upickim, a gdy do Rzecz-
Nowe miejsce spoczynku
nić do walki o odrodzenie ojczyzny.
patriotycznych jasełkach, mających
knajp… Mówiło się, że Sicińskiego
pospolitej weszły wojska szwedzkie,
…w szafie
Wreszcie, w roku 1860 proboszcz
Przykłady zrywania sejmu były w tej
budzić refleksje nad odpowiedzial-
próbowano pochować SIEDEM razy!!
wraz ze swym protektorem przyłą-
parafii upickiej ksiądz Pargolewski
Ale cóż? Klątwa ciągle działała!
zlecił miejscowemu stolarzowi wyko-
Klątwa działała i w ten sposób,
nanie specjalnej, zamykanej na klucz
że ciało Sicińskiego się nie psuło, nie
szafy, którą ustawiono w kruchcie
śmierdziało, nie było wyschniętą mu-
upickiego kościoła, tuż koło drzwi
mią. Z poważnych relacji naocznych
wejściowych. W tej szafie postawio-
świadków wynika, że zachowało kon-
no trupa Sicińskiego, ubranego w
systencję dość miękką, gumowatą.
podarowaną mu przez proboszcza
Nie było wyschniętym truchłem, ale
śmiertelną koszulę. Skończyły się
jednocześnie wciąż zachowywało
wędrówki nieboszczyka, bo „klątwa”,
pozycję, jaką mu nadano w dzień po-
lub jak kto woli miejscowi pijacy, tym
grzebu. Ze skrzyżowanymi rękami.
razem już nie śmiała atakować nie-
Przy tym wszystkim trup Sicińskiego
szczęsnego nieboszczyka. Za drobną
bardzo dobrze stał i postawiony, nie
opłatą można było uzyskać od zakry-
przewracał się.
stiana otwarcie szafy, aby się napa-
Pomijając to, co wyrabiano z
trzyć trupowi. Widział go tam w roku
ciałem, wokół postaci Sicińskiego
1860 Władysław Maleszewski pisarz
powstawały wciąż nowe i coraz bar-
i redaktor „Tygodnika Ilustrowanego”,
dziej niesamowite opowieści. O tym,
słynnego warszawskiego czasopisma
że straszy, było po prostu wiadomo.
społeczno-kulturalnego. Dzięki panu
Dorabiano mu natomiast najrozmait-
Maleszewskiemu możemy oglądać wi-
sze wydarzenia mające jakoby miej-
zerunek Sicińskiego, stojącego w sza-
sce podczas jego życia. Choćby te o
fie. Jest to rysunek, jaki pan redaktor
piorunie.
wykonał dla czytelników „Tygodnika”.
O piorunie są co najmniej dwie
W artykule zatytułowanym „Trup upic-
opowieści. Jedna mówi, że piorun
kościół w Upicie, pod progiem którego leży pochowany Siciński
kiego posła”, redaktor Maleszewski
zabił Sicińskiemu rodzinę. Ojca,
nością obywatelską, czy zmuszają-
patriotycznej propagandzie szcze-
czył się do Szwedów. W roku 1659
pisał: „Dotykałem wiekowego trupa
matkę i siostrę. Miało się to stać w
cych do pokuty osoby mało angażu-
gólnie podkreślane. Siciński mógł
znowu został wybrany na posła do
i wszędzie ciało się ugina: zdaje się,
Wilnie zaraz po tym, jak Siciński ze-
jące się w działalność poświęconą
zajmować w tych pismach poczesne
sejmu, ale tym razem już niczego nie
że to człowiek w ciężkim śnie pogrą-
rwał sejm. Piorun spadł oczywiście
odrodzeniu państwa. Ten trup miał
miejsce, jako przykład pierwszego,
zrywał. Wreszcie w roku 1672 umarł
żony, stoi przed tobą straszny obraz!
z jasnego nieba. Druga opowieść
inne, całkiem przyziemne przezna-
który zerwał sejm stosując liberum
i został pochowany w krypcie kaplicy
Siciński ma ręce na krzyż złożone,
mówi, że to właśnie Siciński zginął od
czenia. Jednym z nich było wymu-
veto. Taka była o nim powszechna
zamkowej w Upicie.
głowę schyloną ku piersi, widać więc,
pioruna. No więc Siciński nie zginął
szanie od żydowskich karczmarzy
opinia, choć tak naprawdę, Siciński
Gdy umierał Siciński, Upita
że był pochowany jako chrześcija-
od pioruna. Spotkałem się też z infor-
daniny w wódce, winie, czy piwie.
wcale nie był pierwszym, któremu
jeszcze nie miała kościoła. Pierw-
nin, staraniem rodziny”.
macją, że ojciec Sicińskiego umarł,
Odbywało się to w ten sposób, że
szy kościół katolicki, zlokalizowany
udała się ta sztuczka. Ale jest raczej
Siciński stał w tej szafie aż do sa-
gdy był on jeszcze małym chłopcem.
pewne, że w prasie wileńskiej napi-
wieczorem, kilku spragnionych fa-
obok kaplicy, zbudowano w roku
mego końca powstania styczniowego
Nie mógł więc umrzeć rażony pioru-
1742. Stał tak długo, aż po prostu
i podobno dopiero wysłany na Litwę
nem w roku 1652. Czytałem też, że
zaczął się sypać ze starości. Nowy
przez cara generał-gubernator Mi-
ani jego matka, ani siostra nie zosta-
Do krypty wszedł nocą upicki szewc
kościół, ten, który można oglądać
chaił Murawjow „Wieszatiel” rozkazał
ły zabite przez piorun. Może więc te
i znalazł, w rozpadającej się trumnie,
obecnie, ufundowany został w roku
pochować Sicińskiego pod progiem
rewelacje o piorunie są zmyślone, bo
NIENARUSZONE ZWŁOKI Sicińskiego!
1878, przez Stanisława Tyszkiewicza
kościoła w Upicie. Czyżby do podję-
pasują pięknie do czarnej legendy
i jego żonę Ewę z rodziny Białłozo-
cia tak prostej decyzji trzeba było aż
Sicińskiego i do kary Boskiej, jaka
Uznał, że jest to oczywisty znak prze-
rów. Zbudowany został na miejscu
Moskala? Tyrana i śmiertelnego wro-
go rzekomo dotknęła. Nieprawdą też
kleństwa. Ziemia nie chciała przyjąć
poprzedniego kościoła. Zaś stara
ga Polaków? Wiadomość jest tak ab-
okazało się przekonanie, że Siciński
kaplica, wielokrotnie remontowana,
surdalna, że chyba prawdziwa! Choć
był Litwinem. Sicińscy byli polską ro-
ciała zmarłego zdrajcy! Dzielny szewc
stoi do dzisiaj.
jest i druga mówiąca, że pochowano
dziną z pod Kalisza i na Litwie tylko
wydobył z krypty przeklęte ciało, tym
Minęło ponad sto lat i o Siciń-
go z inicjatywy miejscowego obywa-
zamieszkiwali. Według innej legendy
samym dając mu szansę na istnienie
skim nikt już chyba nie pamiętał, gdy
telstwa. Obywatelstwo miało dobrą
Siciński podstępem uprowadził kró-
nagle po okolicy rozeszła się wieść,
okazję. Budowano akurat nowy ko-
la i wydał go w ręce nieprzyjaciela.
w innej niż dotychczas roli, bo symbo-
że Siciński wstał z grobu i straszy te-
ściół, więc mogli położyć Sicińskie-
Katował i głodził pańszczyźnianych
lu kary Boskiej, jaką cierpieć muszą
raz nocami po drogach, podchodzi
go gdzieś pod kościelnym progiem
chłopów. Wprowadził pańszczyznę
ludziom do okien, nawiedza żydow-
i wtedy ziemia zrozumiała, że ma się
siedmiodniową, rozkazując chłopom
wszyscy zdrajcy ojczyzny. W tej roli
skich karczmarzy, pokutuje za grze-
uspokoić, bo następne próby wyrzu-
pracować również w niedzielę. My-
Siciński występował prawie siedem-
chy swojego żywota i za krzywdy
cenia Sicińskiego mogą naruszyć
ślę, ze starczy już tych opowieści o
dziesiąt lat!!
wyrządzone Rzeczpospolitej!
konstrukcję świątyni.
okropnym Sicińskim.