17

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16–25 kwietnia 2013 nr 7 (179)

Wiwat, Ciotunia!

Zgodnie z tradycją lwowskiego Polskiego Teatru Ludowego w okolicy

Dnia Teatru (27 marca) teatr zbiera swych miłośników na premierę lub

na wznowienie jakiegoś spektaklu. W tym roku niestety nie było to moż-

liwe, bo święto teatru przypadło na Wielki Tydzień. Ale tradycji musiało

stać się zadość i w pierwszą poświąteczna sobotę, 6 kwietnia, widzowie

mogli obejrzeć zapomnianą sztukę Aleksandra Fredry „Ciotunia”.

KrzYSztoF SzYMaŃSKi

tekst

Maria BaSza

zdjęcia

Premiera „Ciotuni” odbyła się we

Lwowie 16 czerwca 1834 roku. Od

tego czasu nie była grywana zbyt czę-

sto, chyba ze względu na specyficzny

charakter dzieła, raczej nadający się

na benefis znanej aktorki, z odpo-

wiednim dorobkiem scenicznym.

Jak to u Fredry bywa – wszystkie

monologi i dialogi tryskają humorem.

Dziś mogą wydawać się już trochę

Luba Lewak w roli Ciotuni

staroświeckie, ale oddają i podkre-

przyjęła sztukę wspaniale i oddała

ślają ducha epoki, w której komedia

stujemy i korzystamy z jego dorob-

hołd mistrzostwu głównej postaci.

powstała. Za to intryga nic nie utraci-

ku, który stworzył dla teatru.

Był to jednocześnie aplauz dla ca-

ła na aktualności, bo i dziś możemy

dlaczego „Ciotunia” –

Zbigniew Chrzanowski

łej grupy aktorów zajętych w tej

spotkać rodzinne okoliczności, kiedy

chociaż jest tak wspaniałą

żeby uczcić jej podwójny jubileusz.

dramaturgii polskiej w ZSRR. Gra-

sztuce. Z drugiej strony cieszę się,

przy okazji mariaży, ktoś chce upiec

sztuką – tak rzadko trafiała

Cieszę się bardzo, że to się udało.

liśmy wtedy na scenie mojej szkoły

że w naszym repertuarze pojawiła

dla siebie dodatkową „pieczeń” w

na scenę?

Z jednej strony praca Luby nad po-

teatralnej na Starym Arbacie. Wtedy

się jeszcze jedna sztuka wielkiego

postaci spadku, domku, czy innych

Myślę, że nie w każdym teatrze

stacią głównej bohaterki wymagała

potwierdziła, że mimo młodego wieku

Fredry. Będziemy mieli możliwość

dóbr materialnych i mniejsza o uczu-

znajdzie się odpowiednia aktorka,

dużego poświęcenia, energii, pomy-

bardzo poważnie podeszła do tej roli,

z tym przedstawieniem odwiedzać

cia, różnicę wieku i podobne „drob-

która mogłaby zagrać tytułową role.

słowości i czasu, a z drugiej strony

udało jej się przeżyć tę rolę, wczuć

różne ośrodki w kraju i za granicą

nostki”. Innymi słowy – samo życie.

Jak już wspominałem, jest to rola

pozwoliło wykorzystać jej wielolet-

się i przepuścić przez siebie. To była

i przybliżać tam dzieła naszego ko-

Istotne jest też to, że premiera

raczej benefisowa, która wymaga

nie doświadczenie sceniczne. To

niezapomniana, wspaniała kreacja.

mediopisarza.

komedii Aleksandra Fredy, odbywa

wysokich zdolności aktorskich. Po

wszystko złożyło się na stworzenie

Dziś wystąpiła przed nami oso-

się w roku jubileuszu pisarza. W roku

prostu nie było okazji i potrzeby

W przedstawieniu są bar-

tak wspaniałej postaci Ciotuni.

ba bardzo doświadczona, świado-

2013 przypada 220. rocznica urodzin

przygotowywać takiego rodzaju be-

dzo skromne dekoracje. daje

Pamiętam Lubę, którą przypro-

mie traktująca wszystkie role, podej-

komediopisarza. Sejmik wojewódz-

nefisów. Zazwyczaj, utarło się w te-

to możliwość dogodnego ich

wadziła do naszego teatru jej matka.

ście do nich, kim jest grana postać,

twa podkarpackiego z inicjatywy To-

atrach, że na benefisy składają się

przewożenia.

Było to 45 lat wstecz, była wtedy

okoliczności epoki itd. To owocuje

Scenografia i mała obsada po-

warzystwa Historycznego im. Szem-

poszczególne fragmenty kilku najlep-

uczennicą. Obawiałem się trochę jej

perfekcją postaci.

zwala wystawiać tę sztukę praktycz-

beków z Warszawy podjął uchwałę

szych ról aktora z różnych przedsta-

młodego wieku, ale już po roku – w

Co do samej sztuki, to komedia

nie na każdej scenie, nawet tam,

o ustanowieniu roku 2013 – Rokiem

wień. Jest to prostsze i nie wymaga

1969 roku – gdyśmy przygotowywali

Fredry, chociaż zapomniana, nie

gdzie nie ma dogodnych warunków.

Aleksandra hrabiego Fredry. Inicja-

takiego wysiłku, jak przygotowanie

„Wesele” Wyspiańskiego, widząc jej

należąca do najpopularniejszych

Jako dekoracje do sztuki wykorzy-

tywa obejmuje teren Podkarpacia, z

odrębnego przedstawienia. Ale ma-

zaangażowanie i pracowitość, nie za-

jego dzieł, ale napisana z charaktery-

stałem fragmenty dekoracji, które

którym Fredro był związany.

teriał fredrowski w tej sztuce jest tak

wahałem się obsadzić jej w roli Pan-

stycznym dla niego humorem, bardzo

stworzył nasz nieodżałowany Walera

Premiera lwowskiego spektaklu

skomponowany, że daje możliwości

ny Młodej. W tamtych czasach twór-

potoczyście, wspaniałym wierszem,

Bortiakow do sztuki Fredry „Odludki

odbyła się podczas podwójnego

wspaniałego pokazania swych ak-

czość Wyspiańskiego nie była znana

cudownie literacka, ujęła mnie swoją

i poeta”. Udało mi się te dekoracje

jubileuszu aktorki Luby Lewak. Nie

torskich możliwości dla wszystkich

naszym uczniom, nie uczono się o

melodyką. Luba miała doświadczenie

zachować. Zostały odświeżone w

będzie żadnej przesady w stwier-

postaci, biorących udział w sztuce

nim w szkole. I zresztą jest to trudna

ról fredrowskich. Grała Podstolinę w

pracowniach opery i teraz zostały

dzeniu, że Luba Lewak stanowi je-

i cieszyć się i bawić tym, co się gra

sztuka. Ona już wtedy wykazała się

„Zemście”, Elżbiety w „Pierwszej lep-

wykorzystane w tym przedstawieniu.

den z filarów teatru. Od 45 lat gra na

na scenie.

pełną świadomością swojej postaci,

szej” – znała twórczość Fredry i jego

Muszę tu dodać, że te zwieńczenia

scenie. Rolą Ciotuni podkreśliła swe

Muszę tu jednak podkreślić, że w

wiedziała jak się do tego przygoto-

podejście do swych postaci, więc

drzwi są wzorowane na oryginalnych

mistrzostwo aktorskie i udowodniła,

repertuarze naszego Teatru na prze-

wać, jak zagrać. W naszym trochę

wiersz fredrowski, materiał fredrow-

z pałacu Fredrów w Beńkowej Wisz-

że nie ma dla niej roli, której by nie

strzeni ponad 55 lat istnienia było

starszym, bardziej doświadczonym

ski miała opanowany już wcześniej.

ni. Tam Walera je szkicował i potem

potrafiła zagrać. Wywiad z Lubą Le-

wystawianych kilka sztuk Aleksandra

otoczeniu odnalazła się doskonale z

To jej ułatwiło pracę i kontynuowała

wykorzystał we wspomnianej sztuce.

wak niebawem ukaże się na łamach

Fredry. Wspaniałe przedstawienie

wielkim wyczuciem. Po premierze w

te tradycje w tym przedstawieniu.

Kolorystycznie zostały dostosowane

„Kuriera Galicyjskiego”.

Walerego Bortiakowa „Zemsta”, gra-

listopadzie we Lwowie, już w grudniu

Byłem szczęśliwy z reakcji i przy-

do całości tej sztuki. Cieszę się, że

liśmy „Śluby panieńskie” – moją pra-

byliśmy w Moskwie na II Festiwalu

jęcia sztuki przez publiczność, która

spuściznę Walerego nadal wykorzy-

cę dyplomową w 1966 roku, była też

O pracy nad przedstawieniem

„Pierwsza lepsza”, „Odludki i poeta”.

opowiada reżyser zbigniew

Następnie było wznowienie „Ślubów

Chrzanowski

panieńskich” w nowej obsadzie i w

nowej scenografii. Ten duch Fredry

dlaczego z repertuaru

towarzyszy nam stale w naszej twór-

Fredry właśnie „Ciotunia”

czości. Uważam, że ważne jest że

została wybrana przez nasz

w roku fredrowskim udało nam się

teatr?

Przede wszystkim przyświecała

przygotować zapomnianą sztukę,

tu idea roku Fredrowskiego – 220-

która uzupełnia przekrój twórczości

lecia od dnia urodzin komediopi-

Aleksandra Fredry.

sarza, a z drugiej chciałem wybrać

Czy nie planuje pan wzno-

pozycję, która była bardzo rzadko

wienia niektórych dzieł z oka-

grywana. Tu, uważam, udało mi się

zji roku fredrowskiego?

połączyć te dwie rzeczy. A z drugiej

Jeżeli chodzi o tematykę fredrow-

strony to okazja już bardziej prywat-

ska myślę, że możemy coś powtórzyć

na, teatralna – jubileusz naszej ak-

z dawnych pozycji. Nie ukrywam jed-

torki Luby Lewak. Tytułową rolę ko-

nak, że bardzo by mi zależało, żeby

medii Fredry „Ciotunia” grywały zna-

w tym roku, lub w najbliższym czasie

ne polskie aktorki i przeważnie były

przedstawić szerszej publiczności

to spektakle benefisowe. Pomyśla-

„Pana Jowialskiego”. Takie są moje

łem sobie, że jest to dobra okazja,

plany na najbliższą przyszłość.

Scena ze spektaklu „Ciotunia”