20

nieznana historia

16–25 kwietnia 2013 nr 7 (179) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

ZAMACH StAnU

Co to jest zamach stanu? – Odpowiedź na pytanie znaleźć można choćby w encyklopedii WIEM: Zamach

stanu, sprzeczna z porządkiem konstytucyjnym akcja, na ogół z użyciem wojska przez osobę lub grupę,

mającą na celu obalenie legalnie wyłonionych władz i przejęcie rządów w państwie. Często organizatorzy

zamachu stanu wywodzą się z kręgu elity władzy. Zamach stanu zazwyczaj nie ma na celu zmiany konsty-

tucyjnego porządku prawnego, lecz tylko usunięcie sprawujących rządy i zastąpienie ich innymi ludźmi.

Z reguły przygotowane są przez wyższych rangą oficerów bądź osoby mające silne poparcie armii…

W przedwojennej Polsce miały miejsce dwa, bardzo spektakularne zamachy stanu, z których pierwszy,

dokonany przez Józefa Piłsudskiego, jest wszystkim dobrze znany, opisany przez historyków, beletrystów

i filmowców. Maj 1926. Przewrót majowy. Tragedia narodowa.

cjalnego wykształcenia wojskowego,

nistów zawsze będzie tylko perfumo-

który pomimo tego, że nie posiadał

wanym fircykiem i gryzipiórkiem.

żadnego stopnia wojskowego brał

się do tworzenia polskiego wojska?

Kozak Skoworotkin

Chyba myśli te kręciły się gdzieś bli-

uratował życie

sko pogardy i politowania, lecz jeśli

polskiego oficera

tak, to Sikorski mocno się pomylił, bo

Ale niedługo po tych wydarze-

Piłsudski, to było panisko! I dlatego,

niach nastąpiła tak zwana wojna

SZyMON KAZIMIERSKI

15 listopada 1914 roku został mia-

bolszewicka (1920), która pokazała,

nowany przez Naczelne Dowództwo

że generał podporucznik (od kwietnia

Początek konfliktu

austriackie, brygadierem!!

1920 – odpowiednik generała bryga-

pomiędzy Piłsudskim

„Komendantowi 1 pułku Legio-

dy) Sikorski nie jest ani fircykiem, ani

i Sikorskim

Drugi zamach stanu dokonany

nów Polskich Piłsudskiemu za jego

gryzipiórkiem. Świetnie bowiem do-

został przez generała Władysława

wybitne zasługi w obliczu wroga i bio-

wodził 5. Armią, walnie przyczyniając

Sikorskiego i o tym zamachu stanu

rąc pod uwagę okoliczność, że pod-

się do pobicia bolszewików pod War-

w Polsce w zasadzie się nie wie, nie

legają mu prócz 1 pułku także dwie

szawą, a potem jeszcze 3. Armią pod

mówi, nie pisze, nie dyskutuje. Na

baterie artylerii górskiej oraz jeden

Zamościem i Lwowem. Co więcej!

jakąkolwiek wzmiankę o zamachu

szwadron kawalerii, nadaje się sto-

Okazało się też, że Sikorski jest do-

Sikorskiego, ludzie robią zdziwione

pień brygadiera Legionu Polskiego.

wódcą surowym i mściwym. Chodzi o

miny, bo oficjalnie, takiego zamachu

(Uposażenie VI grupy), arcyksiążę

chętnie zapominany rozkaz generała

stanu nigdy przecież nie było.

Fryderyk – generał piechoty”.

Sikorskiego, na podstawie którego w

Ofiary zamachu stanu Piłsud-

Dla takich, jak Piłsudski, są bo-

miejscowości Szydłowo koło Mławy

skiego, to 215 zabitych i 606 rannych

wiem przewidziane procedury „pań-

rozstrzelano 199 jeńców rosyjskich,

żołnierzy i 379 zabitych i 920 rannych

skie”. Piłsudski faktycznie nie miał

Kozaków kubańskich z III Korpu-

cywilów. Jakie były straty zamachu

żadnego stopnia wojskowego i trzeba

su Kawalerii Gaja Gaj Bżyszkiana,

stanu Sikorskiego, tego nikt nie po-

było coś zrobić, żeby jego dowodze-

Ormianina, zwanego w Polsce Gaj

liczył. Może i lepiej…

nie I Brygadą miało jakieś umoco-

Chanem. Faktem jest, że III Korpus

Nad obu tymi wydarzeniami za-

wanie prawne. Austriacy nie mogli

składał się z mętów i wręcz niepraw-

ciążyła, początkowo tylko różnica w

mu nadać odpowiedniego stopnia

dopodobnej żulii, niesłychanej nawet

sposobie myślenia, potem niechęć,

austriackiego więc wymyślili dla

w okropnych warunkach rewolucyjnej

aż wreszcie chyba już nienawiść nie

niego, nieistniejący w Austrii stopień

Rosji, jednak Gaja Gaj nie był cha-

generał Sikorski

tylko pomiędzy Piłsudskim i Sikor-

brygadiera, nazywając go jednocze-

nem i nie był Tatarem, jak chciałaby

skim, ale także pomiędzy ich zwolen-

je trwonił, bo chciał być lojalny, bo

śnie – brygadierem Legionu Pol-

tego polska propaganda. Pomijając

i Sikorskim. Piłsudski choć właściwie

nikami. Jest bowiem coś wrednego w

oczekiwał pochwały od cudzoziem-

skiego. To, co ludziom zwyczajnym

już krzywdy, jakich doznali od Koza-

pomagał Austrii w toczącej się I woj-

ludziach, że lubią się dzielić, że lubią

skich przywódców. Fatalne to jakieś

zajmuje lata pracy, panisko uzyskuje

ków III Korpusu polscy cywile, a więc

nie światowej, bynajmniej nie uważał

mieć wrogów, że jeśli nie mają praw-

było, bo powtarzane wciąż od nowa

w kilka godzin. Ogromnie to frustruje

morderstwa, zbiorowe gwałty na ko-

za swój obowiązek pomagać jej za-

dziwego wroga to go sobie wyszu-

w różnych przecież okolicznościach,

tych zwyczajnych.

bietach, rabunki i podpalenia, „orły”

wsze i w każdych okolicznościach.

kują. Jak choćby durni kibice klubów

jakby Sikorski nigdy nie nauczył się

Wkrótce pokazała się dość za-

Gaja w bestialski sposób zamordo-

On chciał utworzyć Wojsko Polskie i

sportowych, którym sprawia radość,

niczego na własnych błędach. Są

skakująca cecha charakteru Sikor-

wali pod Szydłowem 99 polskich jeń-

dla tego gotów był współpracować z

że mogą się nienawidzić, tłuc się

tacy ludzie, którzy wierzą szczerze

skiego. Będąc naprawdę dobrym

ców. Ściślej 92 szeregowych i 7 ofi-

samym diabłem, ale tylko tak długo,

między sobą, a bywa, że zabijać.

i głęboko, że nie popełniają w życiu

dowódcą, zdawał się unikać dowo-

cerów. W odwecie za ten wyjątkowo

jak długo to prowadzi do realizacji

Piłsudski i Sikorski spotkali się w

żadnych błędów, a skoro tak, to niby

dzenia, czy może nie lubił dowodzić?

bestialski i obrzydliwy mord, generał

jego planów. Jeśli cokolwiek się

zaborze austriackim podczas tworze-

co mieliby poprawiać?

Karierę dla siebie widział raczej

Sikorski skazał na rozstrzelanie 200

zmieniało, Piłsudski bez żadnych

nia zaczątków polskiego wojska i obaj

W roku 1916, wobec braku au-

gdzieś w rządzie, w sejmie, ogólnie

jeńców III Korpusu!

rozterek porzucał dotychczasowe-

znajdowali się właściwie na jednako-

striackiej zgody na samodzielność

mówiąc, w polityce. Jak pokazało

Kozaków przywieziono na miej-

go partnera i szukał pomocy gdzie

wym poziomie społecznym, ale była

oddziałów polskich, Piłsudski posta-

życie, politykiem był więcej niż mar-

sce, gdzie popełnili zbrodnię, czyli do

indziej. Tak stało się w roku 1916,

miedzy nimi ogromna różnica. Piłsud-

nowił wstrzymać rekrutacje do Le-

nym, ale zawsze znosiło go właśnie

Szydłowa. Tuż przed rozstrzelaniem,

kiedy to Piłsudski postanowił porzu-

ski spadł na ten poziom z poziomu

gionów, a samą formację przenieść

w tę stronę.

wystąpił jeden z nich i oświadczył,

cić Austriaków i przyłączyć się do

dużo wyższego, a Sikorski wdrapał

pod kuratelę niemiecką. Dowództwo

Już niedługo dojdzie do otwar-

że on, Michaił Skoworotkin, nie jest

Niemców. Wydawało się, że będzie

się nań z najwyższym wysiłkiem,

austriackie wysłało do zbuntowanych

tego konfliktu pomiędzy Piłsudskim

żadnym zbrodniarzem, że on właśnie

to lepsze dla polskich żołnierzy niż

kosztem swego talentu i mozolnej

oddziałów frontowych Władysława

uratował przed kaźnią jednego pol-

trwanie przy Austriakach, czyli wy-

pracy. Mimo dużych problemów ma-

Sikorskiego, awansując go wcześniej

skiego oficera, bo miano zamordo-

krwawianie polskiego wojska dla

„Wojna z Piłsud-

terialnych skończył jednak Politech-

na stopień pułkownika. Pułkownik Si-

wać równo 100 Polaków!

Austriaków, nie dających Polakom

skim rozwija się

nikę Lwowską, odbył w roku 1906

korski miał się zająć zbuntowanymi

Był to widocznie dzień cudów,

żadnych gwarancji samodzielności.

na ostro. Sikorski

austriacką służbę wojskową jedno-

legionistami i uratować rozsypującą

bo nagle ze strony polskiej wystą-

A Sikorski był w stosunku do Au-

rocznego ochotnika i po kursie oficer-

się formację dla cesarstwa austriac-

chwali się, że woj-

pił polski oficer, gromkim głosem

striaków lojalny! Jakby nie widział

skim uzyskał stopień podporucznika.

kiego. Legioniści, frontowcy, szydzili

potwierdzając słowa Rosjanina. On

ceny, jaką polscy żołnierze płacą za

sko ma za sobą,

W roku 1914 w nowopowstałym za

sobie z oficerka siedzącego dotąd za

to bowiem był owym uratowanym

tę jego lojalność. To też była cecha

nawet dawnych

zgodą władz austriackich Naczelnym

biurkiem, śpiewając mu w nos saty-

przez niego oficerem!!

charakteru Sikorskiego. Po latach to

piłsudczyków,

Komitecie Narodowym, objął szefo-

ryczną piosenkę „Pan pułkownik je-

Michaił Skoworotkin został na-

samo zrobi z Francuzami, potem ze

stwo Departamentu Wojskowego ze

dzie na front”, jaką napisał na polece-

tychmiast uniewinniony, dostał ofi-

Związkiem Radzieckim, tyle, że tam

którzy się do niego

stopniem podpułkownika. Ciekawe,

nie Piłsudskiego kpiarz i niezły poeta,

cjalne zwolnienie z niewoli i konia, na

nie pozwolą mu dokończyć dzieła.

zgłaszają” –

co młody austriacki podpułkownik

Wieniawa Długoszowski. Sikorski już

którym jednak nie pojechał na Kubań,

Pech Polaków polegał na tym, że to

Maciej Rataj

myślał sobie o Piłsudskim, przybyszu

do końca życia nie odzyska zaufania

a tylko do niedalekiej Mławy. W Mła-

właśnie Sikorski tworzył polskie woj-

z Kongresówki, człowieku bez ofi-

w środowisku legionowym. Dla legio-

wie został życzliwie przyjęty przez jej

sko poza granicami kraju, a potem