11

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14–27 czerwca 2013 nr 11 (183)

Że tu jest ich ojczyzna. Tak jak

tworzyli ZSRR, a nie wolną Ukrainę.

potem to samo zaczyna dotykać

sku. To właśnie jest zasada odpo-

ne oświadczenie w sprawie

Polacy, Ukraińcy i Żydzi w USA mó-

„UPA to nasza Armia Krajowa” – sły-

Polskę.

wiedzialności zbiorowej: czujesz się

wołynia, i co?

wią z dumą o sobie: „Jestem Amery-

szę to często.

No, to było takie rozpoczęcie

Ukraińcem, więc jesteś bandytą. To

Kto zaciera ręce? Mo-

kaninem”, pamiętając o korzeniach.

pojednania.

bardzo boli polskich Ukraińców, że

szokujące.

skwa?

Ale na Ukrainie Zachodniej tak

Moskwa patrzy na to uważnie

są uważani za sprawców mordów

Cieszy się Pan z tego, że

I po 10 latach znów roz-

jest. Mogę oczywiście udawać, że

i nie jest to jej obojętne. To chyba

na Wołyniu. Czasem słyszę: „Do-

Ukraińcy poczuli się Pola-

poczniemy pojednanie?

nie słyszę, ale to niczego nie zmieni.

jasne.

O ile się uda przyjąć wspólną

brze, że was wywieźli, dobrze, że

kami?

Gospodarzami, obywatelami Pol-

deklarację. Oczekiwany jest przyjazd

była akcja ČWisła«, boście mordo-

Ukraińcy mogą przepro-

trzeba się dogadać?

ski o ukraińskich korzeniach. Dziś

To rozsądne. Filaret, zwierzch-

pod koniec czerwca patriarchy Cer-

wali na Wołyniu...”. Nie myśmy mor-

sić za wołyń?

mówią: „Ja jestem stąd”. To był długi

Nie ma pytania o to, czy potępić

nik Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej

kwi greckokatolickiej do Warszawy.

dowali. Co moja rodzina miała z tym

i trudny proces, ale nastąpił.

zbrodnię na wołyńskich Polakach,

Patriarchatu Kijowskiego wystosował

Nabożeństwo za ofiary tragedii, z

wspólnego? Co mieli wspólnego

lecz jak to uczynić godnie. Tak, by

posłanie w 70. rocznicę tragedii na

udziałem władz, to byłby poważny

z Wołyniem Łemkowie, Bojkowie?

spotykał się Pan z po-

służyło to leczeniu ran, a nie ich ją-

Wołyniu. W imieniu swojej wspólnoty

gest...

Zostali wywiezieni z domów i odpo-

tomkami ofiar wołynia?

Jako przewodniczący sejmiku

trzeniu.

poprosił o przebaczenie. Utworzył się

Proszę pamiętać: władze pań-

wiadają za mordy, z którymi nie mieli

zacząłem się z nimi spotykać. Czę-

też społeczny komitet obchodów 70.

stwowe z prezydentem RP i hierar-

nic wspólnego. Tych ludzi krzywdzi

gdzie jest granica, któ-

sto mi wypominali Wołyń. Zacząłem

rocznicy tragedii wołyńskiej. Prze-

chowie kościelni są w to zaangażo-

się podwójnie.

rej Pana zdaniem Ukraińcy

więc organizować wyjazdy na Wołyń

wodniczącym jest świadek tych wy-

wani. Ten proces pojednania rozpo-

nie przekroczą?

Co Pan myśli o wołyniu?

dla radnych: poszukiwanie wiosek,

Potępią zło, mordy, ale nie po-

darzeń, były prezydent Leonid Kraw-

czął się na dobre w 1978 r., kiedy

Doszło tam do zbrodni, którą na-

miejsc pochówku.

tępią OUN i UPA jako całości. Tego

czuk, w składzie są m.in.: kardynał

papieżem został Jan Paweł II.

leży potępić, bo nie ma dla niej uspra-

moim zdaniem nie zrobią. Mówią:

Cerkwi greckokatolickiej Lubomyr

wiedliwienia.

I co?

Jest Pan optymistą, ale

Spodziewali się, że spotkają ich

„Przebaczamy i prosimy o przeba-

Huzar i patriarcha Cerkwi kijowskiej

ile razy, jak był Pan szefem

a co myślą Ukraińcy na

złe rzeczy. Obawiali się reakcji Ukra-

czenie”. Synod Biskupów Ukraińskiej

Filaret. W parlamencie ukraińskim

sejmowej komisji ds. mniej-

Ukrainie? zna Pan ich prze-

ińców. Ale Ukraińcy pomagali. Poka-

Cerkwi Greckokatolickiej ze Świa-

rozmawiałem z przedstawicielami

szości narodowych, słyszał

cież.

zywali miejsca, pamiętali nazwiska.

tosławem, arcybiskupem większym

różnych partii o podjęciu wspólnej

Jest tam przekonanie, że zbrod-

Pan: „Proszę siedzieć cicho,

Potem potomkowie ofiar Wołynia

Kijowa i Halicza na czele, zwrócił się

uchwały z Sejmem RP.

nię należy potępić. Jednak oni nie

Pana ojciec był w UPa”?

rozmawiali ze mną w innym tonie:

ze specjalnym orędziem do wiernych

Projekt uchwały potępiającej ak-

zaczynają historii mordów od 1943

a co Polacy powinni zro-

„Pomóż, może poszukaj, może po-

w „niedzielę przebaczenia”, która po-

cję „Wisła”, którą chcę przeprowa-

roku. Mówią o polskich osadnikach,

bić?

jedźmy...”. Pomyślałem, że to może

przedza Wielki Post.

I jedni, i drudzy powinni zrobić

dzić, nigdy nie budził tak negatyw-

o próbach asymilacji, niszczeniu cer-

być moja misja.

wszystko, by do pojednania doszło.

nych emocji jak teraz. To prawda, iż

kwi. Mają to w pamięci. Patrzą na to

skomentował je ks. tade-

Zdecydowana  większość  społe-

w tym kontekście często słyszę, że

w takiej perspektywie.

Co Ukraińcy zrobili Pola-

usz Iskowicz-zaleski: „Bisku-

czeństw tego chce – myślę, że ponad

chodzi mi o rehabilitowanie ojca.

kom na wołyniu?

pi greckokatoliccy używają

Myśli Pan, że szukają

Polacy nazywają to ludobój-

90 procent. Ufam, że do pojednania

słów, które obrażają ofiary.

Przykre?

usprawiedliwienia?

stwem, rzezią. Ukraińcy tragedią.

dojdzie. W sumie to ono już jest.

Nie jest to miłe, ale wielu kole-

Nie, bo nie może być usprawie-

oni mówią o bratobójczej

gów posłów staje po mojej stronie.

dliwienia tam, gdzie dochodzi do

a Pan? Mówi Pan – ludo-

wojnie w latach 1942-43. to

Rzeczywistość wyprze-

Myślę, że zasługujemy na po-

mordowania ludności cywilnej, ko-

bójstwo?

nie jest prawda, bo nie było

dziła spory polityków i hi-

Nie. Mówię – tragedia, bo była to

jednanie. Minęło już 70 lat, nie jeste-

biet, dzieci. Bez względu na to, kto

wojny, tylko ludobójstwo”.

storyków?

rzeź, wielkie bestialstwa. Po polskiej

Ks. Isakowicz-Zaleski uprawia

Rzeczywistość jest nowa. Setki

śmy już w stanie wojny, nie jesteśmy

to czyni.

stronie zginęło o wiele więcej ofiar

złą politykę. Czasem się boję, żeby

tysięcy Ukraińców pracuje w Pol-

w 1943 r. Warto o tym pamiętać.

tymczasem stawiają po-

niż po stronie ukraińskiej. Ale mor-

nie zmarnować potencjału porozu-

sce. Są cenieni, opłacani, zarabiają

Będzie kiedyś między

mniki Stepanowi Banderze

dowano też całe wsie ukraińskie.

mienia. Żeby zamiast liczyć sukcesy,

na wzbogacanie rodzin. Oba kra-

nami tak jak między Polaka-

i komendantowi UPa Ro-

Wspominam o tym nie po to, by

nie przyszło nam za chwilę szacować

je są zdane na siebie: Polska jest

mi a niemcami?

manowi  Szuchewyczowi.

relatywizować polskie ofiary. Chcę

strat. W końcu ktoś na Ukrainie po-

najlepszym przyjacielem Ukrainy,

Już niedługo będziemy mówili o

Co Pan myśli?

podkreślić, że Ukraińcy mają wła-

wie: „Ok, nie to nie, żegnajcie” i cof-

wspiera ją, jak nikt, w dążeniu na

takich porównaniach. Zobaczy pan.

Myślę, że tego nie powstrzyma-

sną pamięć tego, co się wydarzyło

niemy się o lata.

Zachód, ku cywilizowanej Europie.

my. Nie ma na to szans. Dla wielu

na Wołyniu w 1943 r.

Nie wyobrażam sobie, by Polska od

MIRON SYCZ (ur. 1960 r.) jest

Ukraińców UPA jest tym, czym dla

Polacy za dużo żądają?

Scenariusze są dwa: możemy w

Ukrainy odstąpiła.

od dwóch kadencji posłem PO. Prze-

Polaków...

Polacy czują ból, rodzi-

70. rocznicę wydać wspólną dekla-

wodniczy sejmowej komisji mniejszo-

ny ofiar wołynia ciągle żyją

Jak powinny wyglądać

...armia Krajowa?

rację i zrobić krok ku pojednaniu.

ści narodowych i etnicznych. Nauczy-

Tak, dla nich to armia, która wal-

tamtą zbrodnią...

obchody 70. rocznicy rzezi

Ja to rozumiem. I rozumiem Ukra-

Możliwy też jest inny scenariusz:

ciel, absolwent wydziału matematyki

czyła o niepodległość swojego pań-

wołyńskiej?

ińców z Chełmszczyzny czy Przemy-

„Nie to nie”. Ja wierzę w pierwszy,

Ideał: oba parlamenty przez akla-

Wyższej Szkoły Pedagogicznej w

stwa. Chłopak, który szedł do lasu

skiego, którzy też żyją bestialstwami,

chociaż takie inicjatywy jak rekon-

mację przyjmują uchwałę, najlepiej

Olsztynie, działacz mniejszości ukra-

strzelać do wrogów, głównie zresztą

jakich zaznali z rąk Polaków.

strukcja rzezi wołyńskiej to moim

jednobrzmiącą. Sejm zaś powinien

ińskiej w Polsce. Jego rodzina zosta-

do Sowietów, jest dla Ukraińców

zdaniem dziwny pomysł. Zawsze

przyjąć przez aklamację uchwałę po-

ła wywieziona na Warmię w czasie

patriotą, bohaterem. Walczył o wol-

Może to przez pamięć o

jest tak, że gdy Polak z Ukraińcem

tępiającą akcję „Wisła”, co zrobił już

akcji „Wisła”.

ność ojczyzny. Gdyby powiedzieli,

wołyniu w Polsce nazywali

się wadzą, ktoś inny zaciera ręce.

Senat w 1990 r.

że UPA to faszyści i zdrajcy, do cze-

was bandytami?

W PRL ukraińskim nacjonalistą

Nasza historia jest taka, że jak na

Tygodnik Powszechny,

go w historii mieliby się odwoływać?

Już 10 lat temu parla-

był każdy, kto rozmawiał po ukraiń-

Ukrainę spada bieda, niedługo

9.04.2013

Do Stalina i NKWD? Oni przecież

menty wystosowały wspól-

Dnieprem” nad Bajkał

31-letni Petro Bujak i 24-letnia Julia Plysiuk jadą na trójkołowym motocyklu „Dniepr” ze Stani-

sławowa nad Bajkał. Zakochana para spędzi w podróży około czterech miesięcy, podróż trans-

kontynentalna potrwa aż do września. W ciągu 115 dni pokonają 20 tys. km. Trasa prowadzi

przez Rosję, Kazachstan, Mongolię, aż dotrą do Bajkału. W czasie podróży chcą wypromować

swoje rodzinne miasto.

Od dziecka przenosiła się z rodzica-

Julia i Petro będą robili zdjęcia w

saBIna RÓŻyCKa tekst

mi, którzy byli wojskowymi, z miasta

podróży, a po powrocie zorganizują

zdjęcie z archiwum

do miasta. Dla mnie ten wyjazd jest

wystawę fotografii, chcą ją poka-

Petra Bujaka i Julii Plysiuk

wydarzeniem.

zać w większych miastach Ukrainy.

Julia jest z zawodu informatykiem,

W czasie podróży Julia i Petro

Para planuje nagranie filmu doku-

ność, ekwipunek turystyczny, odzież,

Podróż została dokładnie zapla-

jej chłopak Petro fotografikiem, moto-

będą nocowali w namiocie lub u

mentalnego o swojej przygodzie.

leki, aparaty fotograficzne i kamerę.

nowana, przestudiowali mapy dróg

cyklem podróżują od dawna. Swój

licznych znajomych, których poznali

Będą zapisywali ciekawe historie,

Pieniądze pożyczyli od przyja-

i miejscowości, do których się udają.

pierwszy motor – „Dniepr” z koszem –

przez internet. Na postojach chcą

pisali artykuły na blogu i po dro-

ciół, sponsorów i dobrych ludzi, któ-

Mapy zakupili w Kijowie. W organiza-

Petro kupił w 2008 roku. – Cieszyłem

poznawać sztukę ludową, muzykę,

dze opowiadali ludziom o Ukrainie

rzy ich zrozumieli. Na paliwo muszą

cji podróży pomógł im znany podróż-

się bardzo i początkowo wędrowałem

kuchnię – innymi słowy – kulturę tych

i Karpatach. Na terenie Azji młodzi

nik Walery Kryszeń z Kijowa, który

wydać około 15 tys. hrywien, poza

po okolicznych miejscowościach,

narodów i miejscowości, które od-

będą obdarowywać ludność lalkami-

przed dwoma laty na motocyklu Africa

tym potrzebują jeszcze około 10 li-

– mówi Petro. – W 2011 wspólnie z

wiedzą. – Chcemy nie tylko pokonać

motankami, ozdobami z koralików i

Twin objechał cały świat. Julia i Petro

trów oleju, dwie zmiany opon, dętki

Julią przejechaliśmy 2 600 km pra-

określoną trasę – mówi dziewczyna,

innymi upominkami, które zrobiły

poznali go w sieci społecznościowej.

i 250 kg bagażu. Żywność na cztery

wie przez cała Ukrainę, byliśmy w

– planujemy zamieszkać wśród miej-

dzieci i dorośli z Iwano-Frankow-

Bardzo dokładnie przestudiowali mapę

miesiące będzie kosztować około

13 województwach. Odwiedzaliśmy

scowych, skosztować ich potraw, po-

ska. Dla miejscowej ludności będą

Mongolii. Kolega wydrukował ją dla

45 tys. hrywien. Są dokładne przy-

rodzinę i przyjaciół. Zastanawialiśmy

móc im w gospodarstwie. Będziemy

przygotowywali dania z kuchni ukra-

gotowani, nie chcą oszczędzać na

nich z internetu. Jest tam nawet infor-

się nad daleką podróżą do odległych

to robili, aby lepiej ich poznać.

ińskiej. Mają w planach organizację

zdrowiu i bezpieczeństwie podróży.

macja o źródłach z pitną wodą, bo w

Podróżnicy nie omijają też wiel-

miejsc. Zdecydowaliśmy się na po-

popisów kulinarnych. Twierdzą, że

Razem na przygotowanie wyprawy

Mongolii z wodą mogą być problemy.

kich miast. Na bajkalskiej trasie bę-

dróż po Azji Środkowej, Mongolii i

na podróż przygotowali dużą ilość

młodzi ludzie wydali około 200 tys.

W podróż Petro i Julia zabrali komplet

dzie ich 14. Planują m.in. spotkania

nad Bajkał. Dla mojej dziewczyny

solonej słoniny, bo to dzisiejsza wi-

hrywien.

części zapasowych do motoru, żyw-

w klubach motocyklistów.

wędrówki są najzwyklejszą rzeczą.

zytówka Ukrainy.