9

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16 lipca–15 sierpnia 2013 nr 13–14 (185–186)

Wystąpienie prezydenta RP

cak. Jednak z tego procesu nie moż-

do kompromisu”. W tym kontekście

na wyłączyć polityków. „Szanując

przywołał książkę Timothy ego Sny-

Bronisława komorowskiego z okazji

zarówno inicjatywy społeczne jak

dera „Skrwawione ziemie. Europa

i aktywność kościołów – nie moż-

między Hitlerem a Stalinem”, którą –

odsłonięcia pomnika poświęconego

na zwolnić z myślenia o kształcie

jak stwierdził – „wszyscy przeczytali,

dialogu polsko-ukraińskiego świat

ale mało kto zrozumiał”. Amerykań-

polityki” – podkreślała Berdychow-

ski historyk proponuje w niej inny

Ofiarom Zbrodni Wołyńskiej

ska. Przypomniała również, że w

model spojrzenia na region, gdzie w

ostatnim czasie pojawiło się wiele

bardzo krótkim czasie doszło do kil-

tekstów ukraińskich intelektualistów,

ku ludobójstw. „Ukraińcy widzą ukra-

jak chociażby Antina Borkowskiego

ińskie ludobójstwo, Polacy – polskie.

czy Wasyla Rasewycza, które są

Natomiast Snyder pokazuje, że były

„nowy otwarciem”. „I to jest znaczą-

one ze sobą powiązane” – mówił

cy postęp w stosunku do 2003 roku”

Hrycak. Dlatego, aby rozumieć wy-

– mówiła Berdychowska.

darzenia na Wołyniu, nie wystarczy

Jarosław Hrycak zwrócił uwagę

znajomość polskiej czy ukraińskiej

na jeszcze jedną rzecz odróżniająca

historii – trzeba widzieć tę zbrodnię

rok 2003 i dzień dzisiejszy. Gdy dzie-

w szerszym kontekście.

sięć lat temu w Pawliwce odbywały

O spojrzeniu z innej perspektywy

się oficjalne uroczystości z udziałem

mówił też Myrosław Marynowycz, któ-

prezydentów Polski i Ukrainy, byli-

ry rozmowy o naszej tragicznej historii

śmy jeszcze przed pomarańczową

porównał do patrzenia na ryty z Na-

rewolucją. „Dziś jesteśmy po do-

zca. Ich sens można dostrzec tylko,

świadczeniu tej porażki. A „porażka”

gdy spojrzymy na nie z góry. Patrząc

– to słowo klucz” – podkreślił Hrycak.

z bliska, widzimy jedynie kamienie.

Mniej więcej połowa Ukraińców żyje

Każdy widzi swój mały fragmen-

w wielkim rozczarowaniu, ponieważ

cik i nie dostrzega sensu całości. W

nie udało się zrealizować nawet czę-

tym kontekście ważne są działania

ści marzeń tej rewolucji, również tych

Kościołów. Udało się im zapropono-

związanych z pamięcią historyczną.

wać inną perspektywę mówienia o

Jednym z podstawowych prioryte-

tej tragedii, niejako z góry. „W moim

Bronisław Komorowski przemawia przed pomnikiem ofiar zbrodni wołyńskiej, otwar-

tów prezydentury Juszczenki było

przekonaniu – kontynuował Maryno-

tym na warszawskim żoliborzu

upamiętnienie Wielkiego Głodu z lat

wycz – to jedyna perspektywa, która

1932-1933. Jego następca, Wiktor

może pogodzić różne sposoby

Oddajemy hołd wszystkim; ko-

tych, którzy ratowali zagrożonych

Drogie Rodziny Ofiar

Janukowycz zrobił wszystko, aby tę

patrzenia i doprowadzić do porozu-

bietom, dzieciom, starcom. Łączymy

sąsiadów i krewnych”.

Zbrodni Wołyńskiej! Księża Biskupi!

się z ich rodzinami, które przez długi

Ważne jest, że polscy i ukraińscy

Czcigodni Kombatanci!

czas w zapomnieniu opłakiwały stratę

biskupi dystansują się od poglądów

Wszyscy Szanowni Państwo!

najbliższych.

i osób, zakłamujących i usprawiedli-

Szanowni Państwo!

wiających te potworne czyny. „Wie-

Jestem wzruszony, mogąc spo-

Wielką zasługą Rodzin Kreso-

my – stwierdzają w swojej deklaracji

tkać się tutaj dzisiaj z Państwem

wych jest konsekwentne upomina-

– że chrześcijańska ocena zbrodni

na wspólnej modlitwie za dusze

nie się o pamięć i prawdę o śmierci

wołyńskiej domaga się od nas jed-

ofiar Zbrodni Wołyńskiej, która była

najbliższych. Dzięki tej determinacji

noznacznego potępienia i przepro-

zbrodnią o znamionach ludobójstwa.

ocaliliście Państwo od zapomnienia

szenia za nią. Uważamy bowiem,

Jestem wdzięczny, że razem mogli-

i przekłamania ważną kartę naro-

że ani przemoc, ani czystki etniczne

śmy modlić się po chrześcijańsku,

dowej historii. Suwerenna i demo-

nigdy nie mogą być metodą rozwią-

mówiąc i przypominając światu, ale

kratyczna Polska jest Wam za to

zywania konfliktów między sąsia-

także i samym sobie, modląc się sło-

wdzięczna.

dującymi ludami czy narodami, ani

wami: „I odpuść nam nasze winy jako

Dzisiaj – jako obywatele wolnej

usprawiedliwione racją polityczną,

i my odpuszczamy naszym winowaj-

Rzeczypospolitej–jesteśmywspólnie

ekonomiczną, czy religijną”.

com”. Jest co odpuszczać. Jest o

odpowiedzialni za to, co uczynimy z

Ważne jest również to, że biskupi

co prosić dobrego Pana Boga, aby

bolesną prawdą o Zbrodni Wołyń-

potępiają „skrajny nacjonalizm i szowi-

darował ludziom zbrodnie, bo ta

skiej. Prawda nawet wtedy gdy jest

nizm”, który przed siedemdziesięciu

zbrodnia była jednym z najbardziej

Bogumiła Berdychowska i Łukasz Kamiński

bolesna nigdy nie szkodzi. Prawda

laty popchnął do zbrodni Organizację

bolesnych doświadczeń Polaków

w pełni zrozumiana i odpowiednio

Ukraińskich Nacjonalistów. Na szczę-

w czasie II wojny światowej. Mówią

mienia między naszymi narodowymi

pamięć zatrzeć. „Nasze społeczeń-

przeżyta może być wielką szansą

ście, zwolennicy tamtych skrajnych

o tym te tablice, zawierające nazwy

spojrzeniami”. Zachęcał również by

stwo czuje się dziwnie. Z jednej stro-

na to, by rzetelna wiedza o tamtym

poglądów są dzisiaj w zdecydowanej

ponad dwóch tysięcy wsi, miejsco-

dramacie stała się fundamentem

mniejszości. Powinniśmy zatem my,

wości na dawnych kresach Drugiej

nie ulegać „jak to dzieje się dzisiaj,

ny, świat nie chce uznać, że Wielki

polsko-ukraińskiego pojednania. Nie

Polacy i Ukraińcy, być gotowi „do od-

Rzeczpospolitej, gdzie zginęło co

logice Starego Testamentu”. Zamiast

Głód był ludobójstwem. (…). Z dru-

chcemy pamiętać przeciwko komu-

ważnego otwarcia umysłów i serc na

najmniej pięciu Polaków. Mówią o

mówić za Ewangelią o grzesznikach,

giej, wymaga się od nas – i to właśnie

kolwiek! Chcemy pamiętać, by żyć

wzajemne przebaczenie i pojednanie”.

tragedii Polaków, aczkolwiek wiemy,

wśród których pierwszy jestem ja,

tak jest odczuwane – że mamy uznać

mądrzej i lepiej budować sąsiedztwo

Dlatego działając w takim duchu

że dramat, tragedia, zbrodnia, tra-

najczęściej wołamy: oko za oko, ząb

Wołyń za ludobójstwo, któremu winni

i współpracę polsko-ukraińską.

pragniemy godnego upamiętnienia

gedia strasznych czynów dotyczyła

za ząb”. „Kiedy jesteśmy pojednani,

są Ukraińcy” – tłumaczył postawy na

Taką właśnie drogę polsko-

ofiar w miejscach ich cierpienia i

i innych nacji. Był to straszny czas,

kiedy stoimy przed Bogiem i spo-

Ukrainie Hrycak. To zaostrza dysku-

ukraińskiego pojednania otwierają

śmierci, chcemy zrealizować prawo

był to rejon szczególnie podatny na

wiadamy się, wtedy nasze prawdy

sję o Wołyniu. A także pozwala przy-

przed nami Kościoły: rzymskokato-

do ich chrześcijańskiego pochówku.

zbrodnie wzajemne. Dlatego czcząc

licki i greckokatolicki, w Polsce i na

Wierzę, że dzięki wspólnemu wysił-

dzisiaj polskie ofiary, pamiętajmy

wzajemnie się uzupełniają” – mówił.

najmniej po części zrozumieć, skąd

Ukrainie. W tym działaniu kierują się

kowi Polski i Ukrainy, naszych spo-

także o zagładzie Żydów na tych

Dojść do prawdy można tylko wtedy,

bierze się popularność takich partii

one wskazaniem naszego wielkie-

łeczeństw i naszych niepodległych

terenach, pamiętajmy także o śmier-

gdy nie uznaje się wyłącznie swoich

jak nacjonalistyczna Swoboda.

go rodaka, błogosławionego Jana

państw, stanie się to możliwe.

ci Ukraińców, o śmierci wszystkich

argumentów za jedyne słuszne.

Szansą na wyjście z tej pułapki

Pawła II, który mówił: „Niech dzięki

Te wszystkie działania musimy

innych mieszkańców tych dawnych

„Polska od początku niepodle-

jest zmiana ukraińskiego rządu i da-

oczyszczeniu pamięci historycznej

podjąć z myślą o wspólnej, polsko-

południowo-wschodnich terenów kre-

głości Ukrainy dbała o jej interes”

nie Ukrainie szansy na europejską

wszyscy będą gotowi stawiać wyżej

ukraińskiej przyszłości. Partnerstwo

sowych Rzeczpospolitej.

– podkreślał także Myrosław Mary-

perspektywę. Powołał się przy tym na

to, co jednoczy, niż to, co dzieli”. I ta-

i wspólnota zamiast narodowych wa-

Spotykamy się 11 lipca, dokład-

nowycz. „Niejednokrotnie bardziej

amerykańskiego historyka Timothy-

kie właśnie działania warte są nasze-

śni – to droga, którą od dziesięcioleci

nie w 70. rocznicę tych strasznych

niż sama Ukraina”. Polska odniosła

ego Snydera, który stwierdził, że w

go wsparcia i naszego wspólnego

podąża cała Europa, podążamy my

wydarzeń, spotykamy się, aby współ-

zaangażowania.

Polacy i chcą podążać także Ukra-

czującą pamięcią objąć wszystkie

sukces, którym może się pochwalić,

Polsce dyskusja na temat Holokaustu

Wspólna deklaracja biskupów

ińcy.

ofiary tamtego strasznego czasu.

a Ukraina jest sfrustrowana – doda-

może być łatwiejsza, bo Polacy znaj-

polskich i ukraińskich ogłoszona

Jest w tej wspólnocie miejsce

Spotykamy się tutaj na Skwerze

wał Jarosław Hrycak. „To może spra-

dują się w komfortowej sytuacji – są w

28 czerwca tego roku może być

dla Polski i dla Ukrainy!

Wołyńskim w stolicy Polski, dzisiaj

wić, że odrodzą się stare stereotypy”.

Unii Europejskiej, nikt im nie zagraża,

dokumentem przełomowym, jeżeli

I razem chcemy i razem powin-

także centrum polskiej pamięci, gdzie

Dlatego trzeba być bardzo ostroż-

więc mogą zdobyć się na rozmowę o

tę deklarację przeżyjemy i przemy-

niśmy uczynić wszystko, aby stało

od kilkunastu już lat, krok po kroku,

nym, nie zaostrzać sytuacji. A Bogu-

trudnej przeszłości. „Ukraińcy takiego

ślimy, gdyż wzajemne pojednanie

się to faktem!

powstaje miejsce upamiętniające

miła Berdychowska, apelowała do

komfortu nie mają” – zauważył. Hry-

buduje się zawsze i tylko i wyłącz-

Razem także musimy udźwi-

i zbrojną walkę, bo tradycje wspa-

wszystkich, którzy biorą dziś udział w

cak zachęcał również do spojrzenia

nie na prawdzie! Otwarcie więc ta

gnąć ciężar ogromny bólu pamięci o

niałej 27. Dywizji Wołyńskiej Armii

deklaracja mówi „o zbrodniach na

strasznych czasach, o podłych cza-

Krajowej, i upamiętniające cierpienie

dyskusji na temat Wołynia: „musimy

na stosunki polsko-ukraińskie w nie-

Wołyniu, których symbolem sta-

sach, czasach, które jednak minęły.

i męczeńską śmierć polskich miesz-

pamiętać, że po 70. rocznicy antypol-

co szerszej perspektywie. „Konflikt

ły się wydarzenia z 11 lipca 1943

Musimy udźwignąć ten ciężar pamię-

kańców tych kresów południowo-

skiej akcji na Wołyniu będzie dzień

polsko-ukraiński nie jest konfliktem

roku. Ofiarami zbrodni i czystek et-

ci i my Polacy. W sposób szczególny

wschodnich. Dzisiaj pochylimy głowy

następny. I powinniśmy roztropnie

wyjątkowym. W historii podobnych

nicznych stały się dziesiątki tysię-

i trudny dla nich muszą udźwignąć

przed tablicami z nazwami miejsco-

ważyć słowa, żeby się nie okazało,

przypadków było wiele. I udawało się

cy niewinnych osób, w tym kobiet,

Ukraińcy, obywatele wolnej, niepod-

wości, których mieszkańcy zginęli z

że nazajutrz nie będziemy mogli ze

doprowadzić do pojednania, istnieje

dzieci i starców, przede wszystkim

ległej Ukrainy dzisiaj.

rąk ukraińskich nacjonalistów już 70

sobą rozmawiać”.

więc pewna praktyka dochodzenia

Polaków, ale także Ukraińców oraz

źródło: prezydent.pl

lat temu.