15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16 lipca–15 sierpnia 2013 nr 13–14 (185–186)

Cień kłyma Sawura”–

List do redakcji

Dni otwarte Plantpolu

najnowsza książka

w Zaborzu

grzegorza Motyki

Odbył się tradycyjny już letni wyjazd na dni

otwarte Plantpolu w Zaborzu. Plantpol to znana

firma ogrodnicza, specjalizująca się w hodowli

Zbrodnia wołyńska była jedną z największych masakr ludności  roślin balkonowych i rabatowych, szkółkarskie-

cywilnej podczas II wojny światowej – przypomina historyk prof. go materiału ozdobnego, bylin oraz nawozów.

Grzegorz Motyka w najnowszej książce „Cień Kłyma Sawura”.

W tym roku czwarty z kolei wyjazd

Poza przyjemnie spędzonym

grupy ogrodników i hobbystów kwia-

czasem z Plantpolem należy robić

„Rzeź wołyńsko-galicyjską w

niem Motyki – dobrze oddaje klasy-

tów z Ukrainy do Polski miał miejsce

interesy. Goście to przeważnie dys-

okresie istnienia PRL spychano na

fikację prawną antypolskich czystek.

w dniach 28 czerwca – 3 lipca br. Or-

trybutorzy produkcji firmy. Rośliny są

margines historii. Tymczasem była

„Jego użycie jest istotne, gdyż po-

ganizacją wyjazdu zajęły się Plantpol-

eksportowane do sąsiednich krajów

ona nie tylko jednym z najbardziej

zwala lepiej zrozumieć tragizm tego,

Ukraina i przedstawicielstwo Polsko-

UE, a i na Ukrainie działa cała sieć

krwawych polskich epizodów XX w.,

co wydarzyło się na Wołyniu i w Gali-

Ukraińskiej Izby Gospodarczej. Plant-

dystrybutorska prawie w każdym cen-

ale zarazem jedną z największych

cji Wschodniej. Nie powinien być jed-

pol obchodził swoje 20-lecie i miał

trum obwodowym. Dystrybucją zaj-

masakr ludności cywilnej, jaka miała

nak słowem zamykającym dyskusję i

się czym pochwalić. Podziwialiśmy

muje się sp. z o.o. Plantpol-Ukraina z

miejsce w czasie II wojny światowej

badania” – pisze Motyka. Podkreśla,

nowe rodzaje kwiatów i piękne kom-

siedzibą we Lwowie, która jest człon-

w Europie” – pisze we wstępie książ-

że polskich historyków różni jedynie

pozycje na ekspozycjach Plantpolu. A

kiem Polsko-Ukraińskiej Izby Gospo-

ki Motyka, który jest profesorem w

sposób w jaki należy stosować ter-

potwierdzeniem znaczenia firmy stała

darczej.

Instytucie Studiów Politycznych PAN,

min „ludobójstwo”, a nie czy jest on

się rekordowa ilość gości: 1500 osób

Obecnie Plantpol po wygranych

wykładowcą na Uniwersytecie Jagiel-

zasadny. Zaznacza też, że w kon-

przybyło na dzień „dnia otwarty” z

przetargach wykonuje elementy kwiet-

lońskim i członkiem Rady IPN.

trowersyjny sposób „ludobójstwem”

Polski i z krajów europejskich – w tym

ne dekorujące Lwów i Kijów.

Głównym tematem jego publi-

zbrodnie UPA określają przedsta-

z Ukrainy. Wysoki poziom organizacji

Zapraszamy chętnych do udzia-

kacji „Cień Kłyma Sawura”, która

wiciele środowisk kresowych – „nie

pobytu usatysfakcjonował każdego, a

łu w kolejnych wyjazdach, informa-

powstała w związku z tegoroczną

tyle, czy nie tylko po to, by opisać

program był wypełniony prezentacja-

cje zawsze można uzyskać w Pol-

70. rocznicą zbrodni wołyńskiej, jest

Motyka opisując trudny problem

badane zjawisko, ale także w w celu

mi produktów, seminariami szkolenio-

sko-Ukraińskiej Izbie Gospodarczej.

polsko-ukraiński konflikt pamięci. „To,

pamięci zaznacza, że domaganie

moralnej dyskredytacji wszystkich,

wymi o hodowli roślin.

co dla polskiej opinii publicznej jest

się przez Polaków jednoznaczne-

którzy się z nimi nie zgadzają”.

Wieczory w Plantpolu pozwoli-

przerażającą i niczym nieusprawiedli-

go potępienia UPA i uznania ich

W 2013 roku mija siedemdzie-

aLeKsandeR woŁKow

ły na wypoczynek po intensywnym

wioną zbrodnią, dla wielu Ukraińców

dowódców za zbrodniarzy jest dla

siąta rocznica rozpoczęcia zorgani-

dyrektor

programie. Były dyskusje przy ogni-

pozostaje świadectwem brutalizacji

Ukraińców nie do przyjęcia. „Ofi-

zowanej przez UPA „antypolskiej

przedstawicielstwa

sku i dania narodowe.

obustronnej wojny partyzanckiej lub

cjalne wysunięcie takiego żądania

akcji” – rzezi wołyńsko-galicyjskiej

we Lwowie

zgoła może nawet przykrym, ale w

oznacza w praktyce zamrożenie bez

Autor, znany badacz stosunków pol-

gruncie rzeczy usprawiedliwionym

mała wszystkich kontaktów. Nietrud-

sko-ukraińskich, w niniejszej pracy

aktem zemsty za lata narodowych

no przewidzieć, że po stronie Kłyma

przedstawia liczne zagadnienia zwią-

i społecznych upokorzeń” – napisał

Sawura staną natychmiast nawet

zane z tematyką mordów na narodzie

historyk. Zastrzegł też, że dla pol-

dotychczas obojętni wobec tej pro-

polskim dokonywanych przez nacjo-

skiej strony nie do przyjęcia są próby

blematyki Ukraińcy. Nie ze względu

nalistów ukraińskich. Punktem wyj-

podważania faktu, że zbrodnie UPA

na sympatię do UPA, lecz z powo-

ścia jest ukazanie sylwetki jednego

na Polakach miały zorganizowany

du urażonej godności narodowej.

z nich – Dmytra Klaczkiwskiego, ps.

i masowy charakter. Ponadto nie

Żaden naród nie lubi, gdy ktoś z

Kłym Sawur.

można – jego zdaniem – postawić

zewnątrz próbuje mu narzucić wizje

znaku równości między antypolski-

własnej historii” – zauważa Motyka.

PAP

mi akcjami UPA a odwetowymi dzia-

Zwraca jednak uwagę, że współ-

łaniami Armii Krajowej.

czesna Ukraina musi rozważyć, czy

Książkę wydało wydawnictwo Oskar.

W II Rzeczypospolitej wielu Ukra-

poszukując zbliżenia z Unią Euro-

Jest naprawdę godna polecenia.

ińców uważało, że żyje pod okupacją,

pejską może stawiać pomniki ukraiń-

Dla zachęty podajemy spis treści:

co doprowadzało ich do wstępowania

skim nacjonalistom. Przywódcy OUN

- Pamięć historyczna Polaków i

Opole współpracuje ze Lwowem

do Organizacji Ukraińskich Nacjona-

jak np. Bandera reprezentują bo-

Ukraińców w przeddzień siedem-

listów. Podobnie było z jednym z do-

wiem - jak podaje Motyka – „niemal

dziesiątej rocznicy rzezi wołyńsko-

Politechnikę Lwowską odwiedziła delegacja z Uniwer-

wódców Ukraińskiej Armii Powstań-

wyłącznie te wartości, w proteście

galicyjskiej. Zarys krajobrazu

sytetu Opolskiego z prorektorem Wiesławą Piątkowską-

czej – tytułowym Kłymem Sawurem,

przeciwko którym Unia Europejska

- Cień „Kłyma Sawura”

Stepaniak na czele. Rektor Politechniki prof. Jurij Bobało

którego prawdziwe imię i nazwisko

powstawała i jednoczyła się”.

- Włodzimierzec i Parośla:

brzmi Dmytro Klaczkiwski. To Kłym

Badacz zastanawia się też, czy w

dwie strony pierwszej akcji UPA

i goście z Polski podpisali ramową umowę o współpracy

Sawur – jak podaje Motyka – był jed-

związku z tak głębokim polsko-ukra-

- Polsko-ukraiński konflikt pamięci.

pomiędzy uczelniami.

nym z głównych inicjatorów zbrodni

ińskim konfliktem pamięci możliwy

Czy możliwy jest wspólny podręcz-

wództwem w Polsce. Ale Uniwersytet

IgoR gŁUszCzaK

wołyńskiej. „Na początku lata 1943

jest wspólny podręcznik do historii.

nik historii?

Opolski ma dobre notowania wśród

r. banderowcy dysponowali na Woły-

Odpowiada jednak, że powstanie ta-

- II wojna światowa w polsko-ukra-

Rektorat uczelni lwowskiej z

uczelni europejskich. Szczególnie

niu najsilniejszą podziemną formacją

kiego podręcznika zależy właśnie od

ińskich dyskusjach historycznych

zainteresowaniem odniósł się do

rozwinięte są na uczelni badania z

zbrojną. W takiej sytuacji Kłym Sawur

pokonania owego konfliktu między

- Polskie spory wokół oceny

propozycji dołączenia do polsko-nie-

dziedziny chemii i geologii (w tym

musiał sobie postawić pytanie co dalej.

oboma narodami. „Polacy, jak i Ukra-

stosunków polsko-ukraińskich

miecko-francuskiego projektu potrój-

badania kopalin użytecznych). Naj-

Odpowiedź nasuwała się sama – bez-

ińcy mają tu lekcję do odrobienia. Po-

w latach 1939–1947

nych dyplomów. Zasada jest prosta:

większe zainteresowanie wzbudza

względna walka ze wszystkimi wroga-

lacy muszą rozważyć, czy ich celem

- Co ma Katyń do Wołynia? Problem

studenci z trzech państw studiują po

współpraca w dziedzinie technologii

mi Ukrainy!” – pisze Motyka. Przypo-

jest napiętnowanie zbrodni i oddanie

rzezi wołyńskiej w rosyjskiej

jednym semestrze w każdym z tych

chemicznych, biotechnologii, ekologii

mina też, że to Klaczkiwski, najpóźniej

szacunku ofiarom, czy też całkowite

historiografii

krajów, a pracę magisterską bronią

i dotycząca nauk społecznych. Gość

w czerwcu 1943 r., wydał oficjalny

moralne przekreślenie ukraińskich

- Sekrety odsłaniane czy dalej

na macierzystej uczelni. Są jednak

z Polski opowiedziała też zebranym,

rozkaz nakazujący wymordowanie

dążeń wolnościowych z lat 1939–

wypierane ze świadomości. Wokół

pewne trudności z dołączeniem do

że rektor Uniwersytetu Opolskiego

wszystkich wołyńskich Polaków.

1954. Ukraińcy zaś powinni zadać

książki Oksany Zabużko „Muzeum

tego programu, ponieważ w Polsce

prof. Stanisław Nicieja, historyk z

Pamięć o Kłymie Sawurze, ale

sobie pytanie, czy miarą narodowej

porzuconych sekretów”

jak też w niektórych państwach eu-

wykształcenia, ma wiele publikacji o

także o innych ukraińskich nacjona-

dojrzałości nie jest także odwaga w

- Przestrogi i napomnienia. Parę

ropejskich studia magisterskie trwają

Lwowie, Cmentarzu Łyczakowskich

listach: Stepanie Banderze i Roma-

potępieniu tego, czego zwyczajnie

słów o metropolicie Andrzeju

cztery semestry, a na Ukrainie – trzy.

i innych miejscach i miejscowościach

nie Szuchewyczu, dzieli Polaków

usprawiedliwić się nie da” – podkre-

Szeptyckim

Prorektor ds. nauczania Jurij Rasz-

dotyczących tych terenów. Rektor

i Ukraińców. Na zachodniej Ukrainie

śla profesor w swojej książce, którą

- Rany Wołynia. O książce Włady-

kiewicz zaznaczył jednak, że niektó-

Politechniki Lwowskiej otrzymał na

Klaczkiwski przedstawiany jest jako

wydały wspólnie gdańskie wydaw-

sława i Ewy Siemaszków „Ludobój-

rzy studenci politechniki chcąc uzy-

pamiątkę książkę Stanisława Niciei

„rycerz bez skazy”, który w walce o

nictwo Oskar oraz Muzeum II Wojny

stwo dokonane przez nacjonalistów

skać podwójny dyplom przedłużali

o Cmentarzu Łyczakowskim. Jurij

wolność ojczyzny oddał to, co miał

Światowej.

ukraińskich na ludności polskiej

okres studiów o jeden semestr.

Bobało przekazał na ręce Wiesławy

najcenniejsze – życie. Pomija się przy

W „Cieniu Kłyma Sawura” można

Wołynia 1939–1945”

Wiesława Piątkowska-Stepaniak

Piątkowskiej-Stepaniak publikację o

tym fakt, że odpowiada on za maso-

również odnaleźć uwagi dotyczące

- Nieudana książka. O książce Woło-

prezentując uczelnię zaznaczyła, że

Politechnice Lwowskiej.

we akcje przeciwko polskiej ludności

terminu „ludobójstwo” na określenie

dymyra Wiatrowycza „Druha polsko-

Opolskie jest najmniejszym woje-

cywilnej.

zbrodni wołyńskiej. Termin ten – zda-

ukrajińska wijna 1942-1947”.

KG