16

Z historii dyplomacji polskiej

30 sierpnia­16 września 2013 nr 16 (188) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Polski konsulat we Lwowie 1987­2012

Szanowni Państwo,

W ramach ubieglorocznych obchodów 25. lecia polskiego urzędu konsularnego we Lwowie wydaliśmy książkę ,,Polski

konsulat we Lwowie 1987­ 2012", na którą zlożyly się wspomnienia wszystkich kierowników naszego urzędu od początku

jego istnienia.

Wiedząc o dużym zainteresowaniu książką, postanowiliśmy przybliżyć wspomnienia konsulów czytelnikom ,,Kuriera Gali-

cyjskiego". Będą one drukowane w kolejnych numerach gazety.

Naszą serię rozpoczynamy od wspomnień pierwszego konsula generalnego RP we Lwowie, obecnie Nadzwyczajnego

i Pelnomocnego Ambasadora RP w Kijowie, p. Henryka Litwina. Na czas misji Pana Ambasadora we Lwowie przypadlo

jedno z kluczowych wydarzeń w historii urzędu tj. podniesienie jego rangi z agencji konsularnej do konsulatu generalnego.

Na koniec, zapraszając Państwa do lektury kolejnych wspomnień, pragnę raz jeszcze serdecznie podziękować wszyst-

kim autorom wspomnień, a także osobom, które wlożyly wiele wysilku w to, by książka ujrzala światlo dzienne. Dziękuję

dyrektorowi wydawnictwa ,,TEST" p. Bernardowi Nowakowi, konsulom Marcinowi Zieniewiczowi i Annie Kulikowskiej oraz

wszystkim osobom, które przyczynily się do powstania tej publikacji.

Konsul generalny RP we Lwowie Jaroslaw drozd

Dawno temu we Lwowie

mundurowych i trudna rzeczywistość

HeNRYK LITWIN

czasu przemian tworzyly mieszankę

Lwów na początku lat dziewięć-

niebezpieczną dla wszystkich kierow-

dziesiątych XX wieku byl dla Polaków

ców, zaś obcokrajowców w szczegól-

skarbem na nowo odkrytym. Przez

ności. Wśród tych ostatnich najwięcej

poprzednie lata pozostawal bliski,

bylo Polaków, co przysparzalo nam

ale nieosiągalny. Nawet gdy tranzyt

powodów do kolejnych interwencji.

przez ZSRS zacząl być szeroko wy-

Najbardziej anegdotyczny wymiar

korzystywany przez Polaków jeżdżą-

miala przygoda jednego z naszych

cych do Rumunii, Bulgarii czy Turcji,

rodaków, który zatrzymal się przy po-

to posterunki GAI (Gosudarstwienna

sterunku DAI, by spytać o drogę. To

Awto Inspekcja) skutecznie unie-

postępowanie wzbudzilo ­ jak ująl to

możliwialy przybyszom z zachodniej

jeden z kolegów konsulów ­ sluszną

strony Bugu odwiedzanie Lwiego

podejrzliwość funkcjonariuszy, którzy

Grodu. Kiedy więc w czerwcu 1991

uznali, iż tak irracjonalne zachowanie

roku przyjechalem do Lwowa, żeby

można wytlumaczyć tylko w jeden

objąć stanowisko kierownika Agen-

sposób. Stwierdzili autorytatywnie,

cji Konsularnej, czulem, jakbym się

że kierowca jest pod wplywem al-

zanurzal w legendzie. Praca w kon-

koholu. Wezwany na miejsce lekarz

sulacie zmuszala do obracania się

,,powinność swego urzędu zrozumial"

w przestrzeni realnych problemów,

i potwierdzil diagnozę milicjantów (co

ale specyfika miejsca byla taka, że

ciekawe, ówczesne przepisy prze-

funkcjonowaliśmy w dwóch paralel-

widywaly, że lekarz może stwierdzić

nych światach. Przyjeżdżający do

,,stan wskazujący" organoleptycznie,

Lwowa ,,starzy lwowiacy" i liczni ży-

bez badania krwi ani użycia alko-

jący tu Polacy zabierali nas w świat

matu). W efekcie samochód powę-

wspomnień ­ krainę balaku, batiarów

drowal na ,,stojankę", a obywatel

i przytulnych kawiarenek, w których

,,do kozy". Nasz rodak, w poczuciu

na serwetkach genialny Stefan Ba-

krzywdy i wobec wymiernych strat

nach zapisywal dlugaśne matema-

finansowych (mandat, slona opla-

tyczne wzory, a Marian Hemar swoje

ta za parking milicyjny), stanowczo

dlugie pożegnanie konsula generalnego RP Henryka Litwina. Ciężko bylo rozstawać się

perelki lirycznych uszczypliwości.

domagal się od konsulatu wsparcia

z ukochanym Lwowem i przyjaciólmi w konsulacie. Na zdjęciu z przodu: Jadwiga Pecha-

Dla jednych gości konsulat stal przy

w staraniach o moralne i materialne

ty (ówcześnie Wydzial Polonijny Konsulatu), za nią od lewej: Lidia Ilku (sekretarka), mal-

ulicy Pantelejmona Ponomarenki, a

zadośćuczynienie. Wsparcie rzecz

żonka konsula Anna Litwin, Bogdan Halas, eugeniusz Kogut (niezapomniany kierowca

dla innych na Raclawickiej. Dni uply-

jasna otrzymal, choć wstyd się przy-

Konsulatu), konsul H. Litwin, wieloletni pracownik Bożena Targońska. z tylu od lewej

waly jednak przede wszystkim pod

znać, niewiele zdolaliśmy wskórać.

stoją: konsul Marek Krajewski, Jadwiga Niedzialkowska-Kaper (kierownik administra-

znakiem problemów związanych z

W pewnym momencie wytężonej

cyjny), Jacek Klimowicz,Beata Piasecka (kasjerka) oraz dbająca o schludność urzędu

opieką konsularną.

korespondencji pomiędzy nami a ob-

zinaida Kulyniak, VIII 1994 r. Fotografia ze zbiorów Jadwigi Pechaty

W tym czasie (1991­1992) calą

wodowym dowództwem DAI otrzy-

,,pacyfikować" pasażerskie autobusy.

zrobily swoje i od 1992 roku granica

granicę polsko-ukraińską obslugi-

ne sytuacje, ale są już niezwykle da-

maliśmy szczere i rozbrajające wy-

Pamiętam taki ,,krajobraz po bitwie",

zaczęla powoli obrastać w naturalną

walo tylko jedno przejście graniczne

lekie od rozmiarów i intensywności

jaśnienie: ,,Przekraczania przepisów

zarejestrowany podczas jednej z

dla takich miejsc infrastrukturę. Klo-

Medyka-Szehyni, przed którym staly

tamtego problemu, który byl chyba

przez milicjantów pelniących slużbę

interwencji na granicy, gdy w auto-

poty się co prawda nie skończyly, ale

czasem nawet trzydziestokilome-

częścią systemu. Kiedy przekony-

nie przewiduje się". Niejako wbrew

busie turystycznym stojącym przed

napięcie zelżalo.

trowe kolejki. To ono wlaśnie bylo

walem jednego z ówczesnych part-

owemu przekonaniu sytuacja i w tej

granicą  zobaczylem  kilkanaście

Niekończące się byly natomiast

naszym największym wyzwaniem.

nerów, wysokiej rangi oficera wojsk

sferze ulegala stopniowej poprawie,

ciężko pobitych ofiar ,,przywracania

klopoty polskich kierowców z policją

Konflikty powstawaly tam nieusta-

pogranicznych ZSRS, a potem już

choć o szczególy i ocenę trzeba by

porządku". Nie bylo zresztą latwo do-

drogową, która przestawala wlaśnie

jąco i o każdej porze dnia i nocy.

Ukrainy, że jedynym rozwiązaniem

zapytać kolegów pelniących swe

trzeć na miejsce z taką interwencją.

nazywać się po rosyjsku GAI, a za-

Największe przeradzaly się w bitwy

jest otwieranie nowych przejść gra-

obowiązki w następnych latach.

Stojący na końcu kolejki kierowcy

czynala nosić emblematy z ukraiń-

pomiędzy oddzialami formowanymi

nicznych, odpowiedzial: ,,Panie kon-

Sporo pracy przysparzali nam

nie przepuszczali bowiem żadnych

skim napisem DAI (Derżawna Awto

ad hoc przez zdesperowanych kie-

sulu! Niech pan sobie da spokój z tą

też rodacy, którzy na skutek nad-

samochodów i potrafili egzekwować

Inspekcja), co dalo asumpt do żarto-

rowców i pasażerów, uzbrojonych w

sprawą. Nowych przejść pan nie za-

miernego entuzjazmu dla lwowskiej

swoje spontanicznie przyjęte reguly

bliwych komentarzy naszych obywa-

butelki i kamienie, którymi atakowali

latwi i to jest poza dyskusją". Mylil się

atmosfery i ukraińskiej ,,horilki" budzi-

przy pomocy ,,narzędzi bezpośred-

teli, ciężko doświadczonych kontak-

posterunki milicji, a oddzialami OMO-

i mial rację jednocześnie. Konsul nie

li się z upojnego snu w koszmarnej

niej perswazji". Oczywiście również i

tami z tą formacją. Przyzwyczajenie

N-u, (Specjalne Mobilne Oddzialy

mógl tego ,,zalatwić", ale zmiany poli-

rzeczywistości wciąż jeszcze sowiec-

dziś zdarzają się przed granicą trud-

do sowieckiej omnipotencji slużb

Milicji), które w kontrataku potrafily

tyczne, które wówczas następowaly,

kiego aresztu śledczego. Pamiętam i