img
22
Wojna gazowa
30 sierpnia­16 września 2013 nr 16 (188) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Wreszcie doszlo do prezentacji
wdechach. Rozpuszczając się w wo-
Haber z powietrza, a więc jak gdyby
kierunku Rosjan dluga na 3 metry
jawy agonii u porażonych. Jego za-
użycia gazu bojowego na poligonie
dzie, chlor tworzy kwas solny i kwas
za darmo i z niczego, otrzymywal
rura ,,kaczy dziób", z której mial się
chowanie bylo po prostu ohydne, ale
pod Kolonią przed calą niemiec-
podchlorawy. Obrzęk pluc, to silne
świetne nawozy sztuczne dla rolnic-
wydobywać plynny gaz, przecho-
on na to zupelnie nie zwracal uwagi.
generalicja i cesarzem. Wroga
uszkodzenie pęcherzyków plucnych,
twa i materialy wybuchowe dla armii. I
dzący natychmiast w stan lotny. Jak
Data 22 kwietnia 1915 zostala
zastąpilo wtedy stado owiec, które
do wnętrza których zaczyna się prze-
ten to wlaśnie czarodziej zapropono-
Państwo widzicie, przygotowywano
uznana za początek wojny gazowej.
wzorowo padly po ataku chlorem.
sączać osocze krwi, czyli praktycznie
wal wojsku nową broń, broń gazową.
atak prawie dwukrotnie silniejszy
Pierwszy krok ku masowej zagla-
­ woda. W tej wodzie, u porażonego,
Pod koniec roku 1914 Haber utworzyl
Generalicja niemiecka, początkowo
dzie zostal uczyniony.
niż ten z kwietnia pod Langemarck.
zaczynają się tworzyć kwas solny
zespól naukowy skladający się ze
przeciwna gazom bojowym jako bro-
Profesor Haber triumfowal. Zo-
Przygotowania ukończono 22 maja
i kwas podchlorawy. Galki oczne
150 naukowców i 1300 pracowników
ni nierycerskiej i co tu mówić ­ ha-
stal oficjalnie przyjęty do grona nie-
1915 roku. Teraz rozpoczęlo się
czlowieka pokrywają lzy, czyli znowu
do badania gazów trujących, metody
niebnej, zmuszona ciężką sytuacja
mieckich oficerów i awansowany
oczekiwanie na odpowiedni wiatr.
woda. Oba silne kwasy będą się więc
ich stosowania i zabezpieczenia się
na frontach, udzielila wreszcie swej
na kapitana. Wszyscy ważni ludzie
Niczego nieprzewidujący Rosjanie,
zgody na utworzenie broni gazowej
tworzyly również na oczach. Proszę
przed ich dzialaniem. Zrobil to latwo,
w Niemczech skladali mu gratula-
nie mieli żadnej oslony przeciwga-
jako osobnego rodzaju wojsk.
sobie wyobrazić, co dzieje się w
nie oglądając się na dotacje państwo-
cje. Profesor sprosil wiec gości na
zowej. Żadnych masek gazowych
Profesor opracowal projekt ataku
plucach i oczach zatrutego, któremu
we. Produkcja nawozów sztucznych
nadzwyczajne przyjęcie. Atmosferę
nie mieli też Niemcy, jeśli nie liczyć
gazowego nazwanego przez niego
tworzy się tam kwas solny!! Samo
dawala mu takie dochody, że byl już
festiwalu popsula tylko Klara, bo
saperów z 36 pulku, a i ci mieli tylko
atakiem falowym. Gaz mial być po-
zaś osocze zalewające pęcherzyki
wtedy milionerem. Wkrótce zresztą
po informacjach, jakie otrzymala z
górnicze aparaty oddechowe, które
dawany na linię frontu w stalowych
plucne powoduje, że czlowiek się
jego zespól zostal wchlonięty przez
miejsca ataku gazowego pod Lan-
mialy swój osobny zapas tlenu.
butlach 20 i 40 litrowych, których pro-
dusi, bo topi się we wlasnym osoczu!!
armię i wszedl pod kierownictwo nie-
gemarck, poklócila się z mężem,
Odpowiedni do ataku wiatr po-
dukcji podjęla się firma ,,Gesselschaft
Ale profesor widzial tylko zalety ataku
mieckiego Sztabu Generalnego, zaś
nie wyszla do gości, zaszyla się w
wial dopiero w nocy z 30 na 31 maja.
Linde" z Düsseldorf-Reischolz. La-
chlorem. Więc po pierwsze, chlor byl
profesor zostal przyjęty do wojska,
domu, bardzo cierpiala, wreszcie
Wtedy to, o godzinie 2:45, na rozkaz
dowano je chlorem pod ciśnieniem
gazem bardzo tanim, bo stanowil
otrzymując od razu stopień oficerski.
tego nie wytrzymala i w czasie, gdy
dowódcy 9. Armii księcia Leopol-
i wtedy chlor przyjmowal postać
odpad przemyslowy, który chętnie
I wtedy stala się rzecz dziwna. Profe-
profesor ucztowal, hucznie opijając
da Bawarskiego, saperzy otworzyli
plynną. Otwarcie zaworu butli po-
wodowalo spadek ciśnienia i wtedy
chlor natychmiast przyjmowal po-
stać gazową.
Początek wojny gazowej
Na wniosek profesora utworzo-
no dwa ,,gazowe" pulki saperów, w
Niemcy puszczają chlor. zdjęcie z balonu obserwacyjnego
których slużyli sami tylko chemicy,
studenci chemii, nauczyciele chemii
awans, zastrzelila się z jego slużbo-
zawory. Powstala chmura gazu o
i tak dalej. To byli fachowcy, nie woj-
wego pistoletu.
wysokości 6 metrów! Chmura pelzla
skowe niedolęgi. Pulk 35. otrzymywal
Być może chciala w ten sposób
pędzona wiatrem w stronę rosyjskich
zadania na froncie zachodnim. Front
zmusić go by odstąpil od pomyslu
okopów. Gazu bylo strasznie dużo.
wschodni należal do pulku 36- tego.
następnego ataku chlorem, tym ra-
Później odczuwalo się go wyraźnie
Jako zabezpieczenie przed gazem,
zem na froncie wschodnim. Jeśli tak
na dystansie nawet 30 kilometrów!
żolnierze obu pulków wyposażeni
myślala, nie uzyskala nic. Pomimo,
Rosjanie widząc gazową chmu-
byli w górnicze aparaty tlenowe z
że żona się zastrzelila, profesor już
rę, z początku sądzili, że jest to
zapasem tlenu do oddychania. Na
na drugi dzień po pogrzebie, jakby
zaslona dymna poprzedzająca nie-
ziemia niczyja. Tu kiedyś byl las
świecie nie bylo jeszcze wtedy ma-
nic się nie stalo, zająl się znowu
miecki atak na bagnety. Zajęli więc
sorowi, jak to mówią, coś się w glowie
sek gazowych. Oba pulki mialy za
swoimi gazami.
miejsca w okopach, czyli zrobili coś
zostanie oddany wojsku. Gaz jest
przestawilo! Stal się nagle Niemcem,
zadanie przygotowywać i przeprowa-
Początkowo, jeśli chodzi o uży-
najgorszego, co mogli w tej sytuacji
cięższy od powietrza, a więc wiatr
ale takim, przy którym inni Niemcy z
dzać ataki gazowe.
cie gazów na froncie wschodnim,
zrobić. Ciężki chlor wypelnil okopy
będzie go posuwal tuż przy ziemi, a
dziada-pradziada, wydawali się nie
Kilka, a potem nawet kilkana-
dowództwo niemieckie planowalo
trując wszystkich, którzy tam się
napotkawszy okopy, chlor zacznie
być Niemcami. Profesor zapragnąl
ście tysięcy butli z gazem ustawia-
użycie ich podczas niemiecko-au-
znaleźli.
się wsuwać do nichwypelni ją do
samodzielnie wygrać wojnę światową
no naprzeciw linii obronnych nie-
striackiej ofensywy w Galicji. Jed-
Niech zabiorą glos ludzie, którzy
samego wierzchu. Dość latwo będzie
dla swojego ukochanego kraju. Pracę
przyjaciela i na dany znak otwiera-
nak szef sztabu 11. Armii plk. Hans
to widzieli: ,,Mdly, slodko cierpki gaz
się rozwiewal, więc nie będzie pro-
nad gazami bojowymi zacząl traktować
no ich zawory. Chmura gazu niesio-
von Seekt, odpowiedzialny za przy-
tamowal oddech w gardle, wywolu-
blemu z wejściem naszych oddzia-
jako obowiązek patriotyczny. Twierdzil,
na sprzyjającym wiatrem niosla gaz
gotowanie ofensywy, zrezygnowal z
lów na teren objęty atakiem.
Data 22 kwietnia
że podczas wojny naukowcy powinni
na okopy wroga. Po odczekaniu na
tej nowej broni. Atak gazowy zależal
Profesor Haber byl w Niemczech
wspierać wlasną armię nie oglądając
efekt porażenia, niemieckie oddzialy
bowiem od czegoś tak niestabilnego,
postacią znaną. Urodzil się w roku
1915 zostala uznana
się na sentymenty i nakazy moralne.
piechoty mialy postępować w kierun-
jakim jest wiatr. Zazwyczaj wieje nie z
1868 we Wroclawiu. Niezwykle pra-
za początek wojny
Przekonywal, że im więcej zginie prze-
ku okopów przeciwnika wyposażone
tego kierunku co trzeba, innym razem
cowity i zdolny, zostal profesorem
gazowej. Pierwszy
ciwników Niemiec, tym szybciej wojna
w tampony nasycone środkiem neu-
wieje niby dobrze, ale za szybko, to
chemii w wieku lat 30. Byl Żydem,
się skończy. To jego zachowanie bylo
tralizującym chlor. Wszystko bylo
znów zbyt powoli. Wielka ofensywa
ale w roku 1902 wyrzekl się swojej
krok ku masowej
tak ostentacyjne, że aż zaskakujące
wiec już omówione i przetrenowa-
natomiast, wedlug od dawna przy-
wiary i przeszedl na protestantyzm.
zagladzie zostal
i niesmaczne. Chyba chcial pokazać
ne.
jętej reguly, powinna zacząć się w
Nie należy tego traktować wylącznie
ściśle określonym czasie i nie może
jako zmiany wyznawanej religii. W
uczyniony.
Profesor Fritz Haber zapragnąl samo-
czekać na pomyślny wiatr.
cesarskich Niemczech niby nie bylo
dzielnie wygrać wojnę światową dla swo-
jąc u ludzi duszenie. W ustach zjawil
żadnych ustaw dyskryminujących
się cierpki, metalowy smak, blony
Żydów, ale wszyscy o tym wiedzie-
Atak gazowy
jego ukochanego kraju. Pracę nad gaza-
śluzowe dróg oddechowych ulegly
li, że Żyd chcący zrobić prawdziwą
pod Bolimowem
mi bojowymi zacząl traktować jako obo-
zapaleniu, wszystkie wewnętrzne
karierę, musi ostentacyjnie opuścić
wiązek patriotyczny. Twierdzil, że pod-
Skoro wiec von Seekt gazu nie
organy trawienia męcząco palily.
swoje dotychczasowe środowisko i
czas wojny naukowcy powinni wspierać
chcial, jako miejsce ataku gazowego
Ci żolnierze, którzy więcej od innych
to wlaśnie uczynil Fritz Haber.
wybrano okolice Sochaczewa pod
wciągnęli do pluc śmiercionośnego
W roku 1901 wziąl ślub z Klarą
wlasna armię nie oglądając się na senty-
Warszawą, gdzie na rzekach Bzu-
gazu (...) wkrótce stracili przytom-
Immerwahr, też Żydówkę i również
menty i nakazy moralne. Przekonywal, że
rze i Rawce ustalil się front, którego
ność i umierali. Twarze ich stawaly
bardzo utalentowaną chemiczką.
im więcej zginie przeciwników Niemiec,
bronili Rosjanie. To tam wlaśnie, w
się sine i puchly, zaś twarze innych
Klara, jako pierwsza kobieta w hi-
miejscowości Bolimów, już raz pró-
sczernialy jakby zostaly zwęglone. U
storii Uniwersytetu Wroclawskiego
tym szybciej wojna się skończy.
bowano kompletnie nieudanego
innych z gardla, nosa i uszu trysnęla
22 grudnia 1900 roku uzyskala tytul
wtedy ataku z udzialem gazu lza-
krew, z ust sączyla się krwawa piana.
doktora chemii. Pod wplywem męża,
22 kwietnia 1915 roku na fron-
Niemcom, że Żyd może być obywa-
wiącego. 36 ,,gazowy" pulk saperów
Równocześnie ciekly lzy (...) bolaly
Klara również zmienila wyznanie na
cie zachodnim pod miejscowością
telem nie gorszym, a nawet dużo lep-
przybyl więc w okolice Bolimowa.
oczy, pojawialy się mdlości i wymio-
protestanckie.
Langemarck, Niemcy, osobiście do-
szym niż Niemiec. Jego postępowanie
Do zaatakowania wybrano 12
ty, a następnie bolesny kaszel i plu-
wodzeni przez profesora, na odcinku
spotkalo się z ostrym potępieniem ze
kilometrowy w linii prostej odcinek
cie krwią". I jeszcze: ,,Wszystko co
6 kilometrów zaatakowali chlorem
strony żony, która bynajmniej nie byla
Profesor Haber zapragnąl
frontu od Tartaku Bolimowskiego
żylo, a co trafialo w zasięg dzialania
pozycje francuskie. Użyto 6 tysięcy
zachwycona perspektywą góry po-
samodzielnie wygrać
do Bialynina. Sprowadzono 12000
gazu, natychmiast ginęlo. (...) Ziemia
butli, co dawalo 150 ton tego gazu.
duszonych trupów nieprzyjacielskich
I wojnę światową
butli o lącznej zawartości 264 tony
pokryla się czerwono-burą powloką,
Atak trwal zaledwie 15 minut, ale
żolnierzy, o jakich wciąż slyszala od
chloru. Saperzy umieszczali butle na
żyto więdlo, wydawalo się jak spa-
Największym osiągnięciem pro-
jego skutki byly potworne! Zaskocze-
męża. Konflikt miedzy malżonkami
przedpiersiach okopów, maskując je
lone. Liście na drzewach skręcaly
fesora bylo opracowanie metody wy-
ni nietypowym atakiem, francuscy
wszedl w fazę kompletnej wrogości,
i okladając workami z piaskiem, ce-
się jakby pod wplywem silnego żaru
twarzania amoniaku z azotu i wodoru,
żolnierze dusili się tysiącami! Natych-
kiedy podczas awarii aparatury w
lem uchronienia ich przed ostrzalem
i usychaly. Ptaki siedzące na drze-
przy czym azot brano bezpośrednio z
miast zmarlo ich 5 tysięcy! 15 tysięcy
Instytucie profesora Habera, ulegl
Rosjan. Butle zestawiano w baterie
wach padaly martwe".
powietrza. Kto ma amoniak, ten ma
zostalo zatrutych i wyeliminowanych
śmiertelnemu zatruciu przyjaciel Kla-
po kilka butli lączonych ze sobą.
Trzeba dodać jeszcze, że nawet
mocznik, kto zaś ma mocznik, ten ma
z walki! Profesor, bardzo zaciekawio-
ry, doktor Sekula. Profesor mimo tego
Od glównego zaworu odchodzila w
stal karabinów gwaltownie korodo-
saletrę amonową. Tak to czarodziej
ny, z bliska obserwowal i notowal ob-
nie przerwal badań.